Πικραμύγδαλα…
Στο χωριό μου, τα Κολυβάτα Αλεξάνδρου, λιγοστές ήταν οι πικραμυγδαλιές που υπήρχαν. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μία που βρισκόταν στην περιοχή «Κατούνι» όπου είχε πολλές αμυγδαλιές ο Σπύρος Δουβίτσας (Γραμματέας). Ήταν κοντά στο δρόμο. Δεν την μάζευε όμως κανείς. Ο καρπός της ήταν πολύ μικρός.
Τις συγκεκριμένες τις φωτογραφήσαμε στην Εγκλουβή, στο οροπέδιο του Αη Δονάτου, όπου μπροστά σχεδόν από κάθε βόλτο υπάρχει και μία πικραμυγδαλιά. Όλες τους ήταν κατάφορτες στον καρπό και πρόσφατα, με αφορμή την Γιορτή Φακής, ένα τσούρμο επισκεπτών μάζευε τα πικραμύγδαλα εκθειάζοντας τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Τα πικραμύγδαλα περιέχουν μια ουσία γνωστή ως αμυγδαλίνη από τη διάσπαση της οποίας παράγονται κυανιούχες ενώσεις (υδροκυάνιο), οι οποίες μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις για τον άνθρωπο. Η πιθανότητα εμφάνισης δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία του ανθρώπου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες μεταξύ των οποίων είναι ο αριθμός των πικραμύγδαλων που θα καταναλωθούν και η αρχική συγκέντρωση αμυγδαλίνης σε αυτά τα προϊόντα.
Ο ΕΦΕΤ (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων) με αφορμή την ενημέρωση πριν λίγα χρόνια του Κέντρου Δηλητηριάσεων του Υπουργείου Υγείας σχετικά με περιστατικό δηλητηρίασης λόγω υπερβολικής κατανάλωσης πυρήνων πικραμύγδαλων, υπενθύμιζε στους καταναλωτές να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί σε ό,τι αφορά τους εν λόγω καρπούς. Σύμφωνα με την εγκριθείσα γνωμοδότηση συστήνονταν στους ενήλικες καταναλωτές να καταναλώνουν μέχρι 2 πικρούς πυρήνες πικραμύγδαλου την ημέρα και στα παιδιά, στις έγκυες και στις θηλάζουσες γυναίκες, ως ιδιαίτερα ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, την αποφυγή της κατανάλωσης.
Η αμυγδαλίνη, είναι γλυκοζίτης ο οποίος απομονώθηκε αρχικά από την πικραμυγδαλιά από τους Πιερ-Ζαν Ρομπικέ και Αντουάν Μπουτρό-Τσαρλάρ το 1830, ενώ υπάρχει επίσης στα βερίκοκα και τα μαύρα κεράσια. Σύμφωνα με την Βικιπαίδεια η αμυγδαλίνη μαζί με μια τροποποιημένη μορφή της, η οποία ονομάζεται νιτριλοσίδη, Λεατρίλη (laetrile) ή Βιταμίνη Β17, έχουν προταθεί ως φάρμακα για τη θεραπεία του καρκίνου, αλλά κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι δεν είναι αποτελεσματικά.
Τα πικραμύγδαλα χρησιμοποιούντα μεταξύ άλλων για την παρασκευή της σουμάδας η οποία γίνεται με τον χυμό των γλυκών αμυγδάλων -μαζί με μερικά πικρά, για να πάρει το χαρακτηριστικό άρωμα- ο οποίος ενώνεται με ένα σιρόπι ζάχαρης. Γίνεται ένα υπόλευκο σιρόπι, σαν γάλα, το οποίο μοσχοβολά αμύγδαλο! Σερβίρεται πολύ παγωμένο, είναι μοναδική η γεύση του και είναι πολύ τονωτικό.
Η Σουμάδα θεωρείται παραδοσιακό ποτό της Λευκάδας. Σερβίρεται με παξιμαδάκι κόλιαντρου και θεωρείται, κυρίως λόγω χρώματος, ως το γαμήλιο ποτό. Η Εύη Βουτσινά χαρακτηρίζει τη σουμάδα αναψυκτικό περιωπής συνδεδεμένο με χαρούμενες περιστάσεις. Γράφει ότι στη Λευκάδα, όπου ονομάζεται σομάδα και όχι σουμάδα, το είδος αυτό φτιάχνεται με πικραμύγδαλα και έτσι το αναψυκτικό έχει το μοναδικό τους άρωμα. Η σουμάδα που γίνεται από πικραμύγδαλα είναι ασύγκριτα ωραιότερη, μόνο που τώρα πια είναι δύσκολο να βρει κανείς τα μικρά πικρά αμύγδαλα. Αν τα βρείτε πάντως, αξίζει να επιχειρήσετε να φτιάξετε σουμάδα, αφού η βασική δυσκολία της συνταγής που ήταν το κοπάνισμα των αμύγδαλων στο γουδί, τώρα είναι παιχνιδάκι με το μπλέντερ.
