Άνθισαν οι Κουτσούνες…

Ως Σκίλλα (Scilla) της τάξης των Λειριοειδών, το γένος του οποίου περιλαμβάνει περί τα 80 είδη περιγράφει το φυτό αυτό ο Γεννάδιος («Λεξικόν Φυτολογικόν», Αθήνα, 1914). Είναι φυτά ποώδη πολυετή, βολβόριζα, πολλά κοσμητικά. Πέντε είναι τα είδη της ελληνικής χλωρίδας, εκ των οποίων το πιο διαδεδομένο είδος είναι η Σκίλλα η παράλιος (Urginea maritima) που ονομάζεται κοινώς κατά τόπους Κρομμυδόσκιλλα, Σκιλλοκρομμύδα, Κουτσούπα, Κουτούπα, Ασκινοκάρα, Ασκίλλα, Ασκιλλοκάρα, Μπότσικας και Αβρόσκιλλα ή Αρκόσκιλλα (στην Κύπρο). Στο νησί μας, τη Λευκάδα, είναι γνωστή με το όνομα Κουτσούνα.

Οι αρχαίοι την αποκαλούσαν Σκίλλα και για τις θεραπευτικές της ιδιότητες αναφέρει πολλά ο Διοσκουρίδης. Οι εσωτερικοί λοποί του βολβού της χρησιμοποιούνται σε μερικές περιπτώσεις ως φάρμακο με τη μορφή κόνεος, βάμματος ή εκχυλίσματος σε κρασί ή ξύδι. Εάν ληφθεί όμως σε μεγάλη δόση ενεργεί ως «ναρκωτόν» (δηλητήριο) εξαιτίας της ουσίας σκιλλίνη που εμπεριέχει και η οποία είναι ευδιάλυτη σε νερό οινόπνευμα ή ξύδι, γι΄ αυτό και χρησιμοποιείται πολλές φορές ζυμωμένη με τυρί ή άλλη παρόμοια ουσία σαν δηλητηριώδη δόλωμα κατά των των ποντικών.

Γράφει επίσης ο Γεννάδιος, ότι στην Ελλάδα και σε πολλά μέρη της Ανατολής επικρατεί η συνήθεια να κρεμούν στο ανώφλι της πόρτας των σπιτιών ή στην οροφή των εργαστηρίων ανθισμένο βολβό του φυτού ως προφυλακτικό κατά του «βασκάνου οφθαλμού», ένα έθιμο που χρονολογείται από την εποχή του Πυθαγόρα, ο οποίος κρεμούσε ένα βολβό μπροστά από την πόρτα του σπιτιού του ως «αλεξιφάρμακο». Ο Διοσκουρίδης περιγράφοντας τις φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού αναφέρει: «έστι δε και αλεξιφάρμακον όλη προ των θυρών κρεμασμένη». Το ίδιο περίπου αναφέρει ως λεγόμενο και ο Θεόφραστος: «Λέγεται δε και προ των θυρών της εισόδου φυτευθείσαν αλεξητήριον είναι της επιφερομένης δηλήσεως» (Φ.Ι., 7, 13,4).