Μια γνώμη – άποψη για την «Τρύπα» στα Χαραδιάτικα – Άλατρο

Λευκάδα 23 Ιουνίου 2011

Πριν λίγες μέρες πληροφορήθηκα ότι στο διαδίκτυο αναρτήθηκε ένα κείμενο που αφορά το χωριό που γεννήθηκα, τα Χαραδιάτικα.

Με την παρέμβαση μου αυτή δεν έχω πρόθεση να υπερασπιστώ την ιστορία των κατοίκων του χωριού μου και την ιστορία και τους αγώνες της οικογένειάς μου, του πατέρα και των θείων μου Καλατζαίων με αρχηγό τον Χρήστο Καλατζή, γιατί απλούστατα δεν την έχουν ανάγκη η ιστορία τους έχει δικαιώσει.

Ούτε να υπερασπιστώ τα γραφόμενα στο βιβλίο του Τάσου Κονιδάρη – Καλατζή «Η Λευκάδα στη σκιά του εμφυλίου πολέμου 1943-1947», γιατί ολόκληρο το βιβλίο περιέχει διασταυρωμένες και αυταπόδεικτες αλήθειες και είναι γραμμένο με μετριοπάθεια και τη μέγιστη δυνατή αντικειμενικότητα και προσπάθεια προσέγγισης των γεγονότων, απαλλαγμένης από μίσος και εμπάθεια.

Θα αντιπαραθέσω τα επίμαχα αποσπάσματα από το αναρτημένο κείμενο και από το βιβλίο του Τάσου Κονιδάρη.

Στις σελίδες 106-107, ο Τάσος Κονιδάρης γράφει: «Στα υψώματα των Χαραδιατίκων, κατά τη μεριά του Αλάτρου, οι παλιότεροι ζωοκλέφτες είχαν ανακαλύψει ένα βαθύ κάθετο άνοιγμα ανάμεσα στους βράχους. […] Την ολόβαθη τούτη και σκοτεινή πηγάδα που είχε πάρει από τους παλιούς ζωοκλέφτες την ονομασία «Τρύπα» τη χρησιμοποίησαν οι Καλατζαίοι για τέσσερα άτομα από τη Βαυκερή, που βεβαιωμένα, οι τρεις τουλάχιστον ενέχονταν στα γεγονότα της 16ης Φλεβάρη και συγκεκριμένα στην εκτέλεση των δικών τους (σημ. πρόκειται για την αναίτια και χωρίς αφορμή εκτέλεση του Βαγγέλη και Τάσου Κονιδάρη, πατέρα και γιου). Ύστερα από τούτο, είτε γιατί μια σκοτεινή τρύπα δεν αποκαλύπτει τί κρύβει μέσα της, είτε γιατί τούτη η εκτέλεση ήταν ομαδική, είτε γιατί συνδέθηκε με κατοπινότερα στο χώρο του Νυδριού εκτελέσεις (σημ. ομαδικές κι αυτές, αλλά από την πλευρά των Αριστερών), έγινε η πραγματικότητα μύθος. Ο αριθμός των νεκρών ανέβαινε καθημερινά στη φαντασία του Λευκαδίτικου λαού, που συστηματικά τη συνδαύλιζε και η σκόπιμη δυσφήμηση των αριστερών, ώστε να γίνεται τελικά λόγος για εφτά εκατοντάδες εκτελεσμένων».

Στο αναρτημένο κείμενο, παραθέτοντας αποσπάσματα από το βιβλίο του Ζώη Κουτσάφτη, «Η εθνική αντίσταση στη Λευκάδα – Ιταλική και Γερμανική κατοχή», εκδόσεις Π.Ε.Α.Ε.Α. Λευκάδας, σελίδα 463-465, 469-470, 477-478, ο συγγραφέας του αναφέρει: «Αλλά το πιο φρικτό από τα κατορθώματα των οπλαρχηγών ήταν ο βασανισμός, η εκτέλεση και το ρίξιμο στην «Τρύπα» ομήρων μισοζώντανων».

Παρακάτω γράφει: «Ύστερα από την είσοδο του Ε.Λ.Α.Σ. στις 31 Δεκέμβρη του 1944 στη Λευκάδα, η οργάνωση του Ε.Α.Μ. συγκρότησε συνεργασία για να βγάλουν από εκεί μέσα νεκρούς και τα οστά τους. Πολλά πτώματα δεν είχαν λιώσει. Η μπόχα ήταν φριχτή. Εκείνος που κατέβηκε κάτω λιποθύμησε από τη βρώμα που ανέδιδαν τα σάπια πτώματα. Ειδικά από την Κουδουνίστρα την καταβόθρα, την τρύπα, έβγαλαν τα τρία πτώματα, του Κώστα Σάντα, του Γιάννη Αθανίτη, του Απόστολου Φραγγούλη, που μόνο αυτά είχαν πετάξει εκεί, και μετέφεραν τα δύο πρώτα στη Λευκάδα, όπου έγινε η κηδεία τους. Και το άλλο στην Εγκλουβή. Συνεπώς δεν είναι η «Τρύπα» μύθος, όπως θέλει να την παρουσιάσει ο Τάσος Κονιδάρης· είναι πραγματικότητα που στιγματίζει με τα πιο μαύρα χρώματα τους εμπνευστές και τους εκτελεστές αυτών των αποτρόπαιων εγκλημάτων».

Τέλος σε άλλο σημείο αναφέρει: « Όμως τα πράγματα βοούν και υποδεικνύουν ότι η «τρύπα» δεν είναι «μύθος», ούτε δημιούργημα μιας νοσηρής φαντασίας. Ίσα ίσα επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες και δίνουν μια ανάγλυφη εικόνα των στυγερών εγκλημάτων των αδίστακτων οπλαρχηγών».

Από την αντιπαράθεση των δύο κειμένων, ένας στοιχειωδώς προσεκτικός αναγνώστης διαπιστώνει αβίαστα, ότι επί της ουσίας, για την ιστορία της «Τρύπας» δηλαδή, και οι δύο πλευρές λένε ακριβώς το ίδιο πράγμα. Τόσο για την ύπαρξη της, όσο και για τον αριθμό των νεκρών. Ο «μύθος» στον οποίον αναφέρεται ο Τάσος Κονιδάρης συνίσταται στη φημολογία για εκατοντάδες εκτελεσμένους. Η άλλη πλευρά, όπως είδαμε πιο πάνω, κάνει λόγω για τέσσερα πτώματα που ανασύρθηκαν. Στη συνέχεια όμως, προσπαθώντας προκλητικά να πείσει (ποιον άραγε;) ότι ο ήλιος δεν βγαίνει από την ανατολή, αποδίδει στον Τ. Κονιδάρη ότι τάχα γράφει πως δεν υπήρξε «Τρύπα» αναφέροντας μάλιστα, για του λόγου το αληθές, σε ένα σημείο: «O συγγραφέας λίγο πολύ μας αφήνει να πιστέψουμε ότι τίποτα δεν έγινε, «ούτε γάτα, ούτε ζημιά» και πιο πολύ αποδίδει το «μύθο» για την τρύπα σε δυσφήμηση των Αριστερών». Κριτήριο βέβαια για τη φρικαλεότητα δεν είναι ο αριθμός των νεκρών και δεν έχει σημασία αν ήταν τέσσερις ή επτακόσιοι οι εκτελεσθέντες, γιατί έστω και μία ανθρώπινη ζωή κοστίζει ανεκτίμητα.

Αγαπητέ συντάκτη του αναρτημένου κειμένου και αγαπητέ αναγνώστη, μακριά από εμένα η αναμόχλευση των παθών που κυριάρχησαν την εποχή του εμφυλίου, τις συνέπειες των οποίων πληρώνει ακόμα και σήμερα η πατρίδα μας. Ένθεν κακείθεν συνέβησαν γεγονότα καταδικαστέα. Έτσι πρέπει να το δούμε ˙όχι μόνο από τη μία πλευρά, όχι μόνο από μία οπτική γωνία. Να δούμε π.χ. ότι και οι Καλατζαίοι έδρασαν αμυνόμενοι, ότι ήταν φιλήσυχοι άνθρωποι πριν την αναίτια και χωρίς καμία αφορμή εκτέλεση του Βαγγέλη και Τάσου Καλατζή, πατέρα και αδερφού αντίστοιχα του αρχηγού Χρήστου Καλατζή, που πλήρωσαν εξαιτίας πολιτικών σχεδιασμών για την επιρροή του Κ.Κ.Ε. στο νησί με τη ζωή τους αυτή ακριβώς της συγγενική σχέση. Και ότι πριν από αυτό το γεγονός ο Χρήστος Καλατζής ήταν στρατευμένος στον αγώνα κατά των κατακτητών μαζί με τον Πάνο Γιανούλη, στον οποίο ανήκε το χέρι που όπλισε ώστε να πεθάνουν ο αδερφός και πατέρας του.

Πενήντα πέντε χρόνια (σ. διαχ. μάλλον για εκ παραδρομής λάθος πρόκειται) από εκείνη τη εποχή πρέπει νηφάλια, χωρίς να εκπέμπουμε αντιπαλότητες, να προσεγγίζουμε τα γεγονότα με γνώμονα την εξυπηρέτηση της αλήθειας· γιατί η επιβεβαίωση της αλήθειας δεν έχει ημερομηνία λήξης και αυτός ήταν ο λόγος αυτής μου της παρέμβασης.

Δημήτρης Επαμεινώνδα (Πάνου) Κονιδάρης – Καλατζής

Σημείωση: Πάει κάμποσος καιρός τώρα -25 Δεκέμβρη 2010- που είχαμε κάνει την εδώ ανάρτηση «για την διαβόητη «Τρύπα» που έριχναν τους Αμίτες (Εαμίτες) οι αντίπαλοί τους…», όπως γράφαμε. Βασιζόμενοι και παραθέτοντας αποσπάσματα από δυο βιβλία που έχουν γραφτεί, όπως αναφέραμε, «από ανθρώπους που «εκπροσωπεύουν» τις δυο εμπλεκόμενες τότε μεριές»: τον Ζώη Κουτσαύτη, εκ των πρωταγωνιστών της εποχής εκείνης από την πλευρά του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και τον Τάσο Κονιδάρη, συγγενή ενός εκ των «Οπλαρχηγών» της Δεξιάς (Ε.Ο.Ν.Ν. – Ένοπλες Ομάδες Νοτίου Νήσου).

Σκοπός μας δεν ήταν ούτε η εκπομπή αντιπαλοτήτων, ούτε η αναμόχλευση των συχνά για διάφορους λόγους επικαλούμενων (πολιτικών) παθών, αλλά η ανάδειξη και κατ” επέκταση η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, αυτής της σκοτεινής, αναμφισβήτητα, πλευράς της νεότερης ιστορίας του τόπου μας. Η επιλεκτική μνήμη και η τεχνηέντως καλλιεργούμενη αμνησία -δεν αναφερόμαστε στον συντάκτη της επιστολής- είναι νομίζουμε αυτά που βλάπτουν επικίνδυνα…

Τώρα, ως προς τα θύματα της «Τρύπας» σίγουρα δεν είναι εκατοντάδες, αλλά ούτε όμως και τέσσερα… Αναρωτήθηκε αλήθεια κανείς γιατί ως ώρας -67, 68 χρόνια μετά- δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική προσπάθεια «ένθεν κακείθεν» για την εξακρίβωση του ακριβούς αριθμού των ΕΑΜιτών αγωνιστών που ρίχτηκαν στην «Τρύπα» ή τις «Τρύπες»; Με τις σημερινές μεθόδους το εγχείρημα -πρακτικά- δεν θα ήταν καθόλου δύσκολο.