Πόσα νομίσματα κυκλοφορούν στη Γερμανία;

Το πιο κάτω είναι αναδημοσίευση από μια σελίδα που διατηρούσαμε παλιότερα. Γράφτηκε το 2007. Το θυμηθήκαμε, όταν λάβαμε χθες ένα μήνυμα από αναγνώστη μας, που έλεγε μεταξύ άλλων ότι «Στην Ιταλία μικρά χωριά αποφάσισαν να πάρουν την οικονομία στα χέρια τους με δικό τους νόμισμα…». Το επαναφέρουμε λοιπόν, με την υπενθύμιση ότι κάποια πράγματα ίσως έχουν αλλάξει από τότε. Αφαιρέσαμε επίσης κάποιους από τους επισυναπτόμενους στο τέλος της ανάρτησης συνδέσμους, που δεν λειτουργούσαν πια.

Πόσα νομίσματα κυκλοφορούν λοιπόν στη Γερμανία; Πριν λίγο καιρό θα απαντούσαμε με απόλυτη σιγουριά ότι, μετά την κατάργηση του μάρκου στο τέλος του 2001 και την αντικατάστασή του από το ευρώ την 1.1.2002, κυκλοφορεί μόνο το ευρώ. Μέχρι που πριν λίγες μέρες έτυχε να διαβάσουμε κάποιο άρθρο και να διαπιστώσουμε με μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο ότι πέραν του ευρώ κυκλοφορούν περισσότερα από είκοσι επιπλέον νομίσματα και μέρα με τη μέρα όλο και κάποιο καινούργιο προστίθεται σ” αυτά.

Είναι τα λεγόμενα Regionalgelder (τοπικά νομίσματα) και πρόκειται για τοπικής κυκλοφορίας και ισχύος νομίσματα που κυκλοφορούν ως συμπληρωματικά του ευρώ. Η ισοτιμία τους με το ευρώ είναι 1:1 και όσα νομίσματα βρίσκονται σε κυκλοφορία είναι καλυμμένα με ευρώ που βρίσκονται σε ένα άτοκο λογαριασμό. Κυκλοφορούν μόνο ως χαρτονομίσματα με μικρές ονομαστικές αξίες συνήθως 1, 2, 5, 10 και 20.

Τα ονόματά τους ποικίλουν και υποδηλώνουν τις περισσότερες φορές την περιοχή απ” όπου προέρχονται και έχουν ισχύ. Έτσι συναντάμε το Berliner (βερολίνιο;) στο Βερολίνο, το Justus στην πόλη Γκίσεν του κρατιδίου της Έσσης αλλά και στην περιοχή Ρουρ της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, το Roland στην Βρέμη, το Rheingold στο Ντίσελντορφ, το VolmeTALER (δείτε την φωτογραφία πιο κάτω) στο Χάγκεν, το Chiemgauer στην περιοχή Χιμγκάου της Βαυαρίας, το Havelblüte στο Πότσνταμ, πρωτεύουσα του κρατιδίου του Βανδεμβούργου, και πολλά άλλα.

Όλα διαθέτουν τα χαρακτηριστικά ασφαλείας που συναντά κανείς σήμερα στα μοντέρνα χαρτονομίσματα, όπως υδατογραφίες, ταινία ασφαλείας κ.ά., ορισμένα μάλιστα, όπως το Berliner τυπώνονται από την Μπουντεσντρουκεράι (Bundesdruckerei), το Ομοσπονδιακό Τυπογραφείο που έχει εν τω μεταξύ ιδιωτικοποιηθεί και τυπώνει επίσης ευρώ για την Γερμανική Κεντρική Τράπεζα.

Φωτογραφίες του τοπικού νομίσματος VolmeTALER, ονομαστικής αξίας 1, 5, 10 και 20, που κυκλοφορεί στην πόλη Χάγκεν της Βόρειας Ρηνανίας - Βεστφαλίας

Βέβαια στη Γερμανία η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα και η Γερμανική Κεντρική Τράπεζα έχουν από τη μία πλευρά το μονοπώλιο έκδοσης νομισμάτων και ιδιαίτερα χαρτονομισμάτων, από την άλλη όμως η νομικά κατοχυρωμένη ελευθερία συμβάσεων επιτρέπει στους συμβαλλόμενους να καθορίζουν ελεύθερα τα χαρακτηριστικά της σύμβασής τους.

Έτσι μπορεί, π.χ. με τη δημιουργία ενός αντίστοιχου σωματείου (δικτύου), να παρακαμφθεί το μονοπώλιο και η έκδοση τοπικών νομισμάτων να γίνει με βάση το ιδιωτικό δίκαιο. Με τα τοπικά νομίσματα, που είναι στην ουσία κουπόνια αξίας, μπορεί κάποιος να πληρώσει, πέραν του ευρώ, για εμπορεύματα και υπηρεσίες που προσφέρονται από επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο και έχουν αποδεχτεί τους σκοπούς του.

Είναι προφανές ότι όσο περισσότεροι καταναλωτές και επιχειρήσεις είναι στο δίκτυο, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η κυκλοφορία και συνεπώς η επιτυχία κάποιου τοπικού νομίσματος.

Το μεγαλύτερο συμπληρωματικό νόμισμα στον κόσμο είναι το λεγόμενο WIR (Wirtschaftsring) στην Ελβετία, που δημιουργήθηκε το 1934, υπόκειται από το 1936 στον νόμο περί τραπεζών και λειτουργεί από το 1992 ως WIR Bank, το οποίο έχει εν τω μεταξύ περισσότερα από 60.000 μέλη (20% όλων το μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων). Οι συναλλαγές γίνονται εκεί χωρίς μετρητό χρήμα, με επιταγές.

Σχέδιο του τοπικού νομίσματος Havelblüte ονομαστικής αξίας 5 και 20, που κυκλοφορεί στο Πότσνταμ, την πρωτεύουσα του κρατίδιου του Βραδεμβούργου

Οι εκδότες φυσικά των τοπικών νομισμάτων, που είναι όπως αναφέραμε νομικά κατοχυρωμένα δίκτυα, δεν σκοπεύουν να αντικαταστήσουν το ευρώ ως επίσημο νόμισμα, αλλά προσπαθούν με τα νομίσματα αυτά να στηρίξουν τις τοπικές οικονομίες απέναντι στον σκληρό ανταγωνισμό που επιβάλλει η «παγκοσμιοποίηση».

Τα τοπικά νομίσματα λειτουργούν ως εναλλακτικά νομίσματα συμπληρωματικά του ευρώ. Λέγεται, ότι με την κυκλοφορία αυτών των εναλλακτικών νομισμάτων στηρίζονται οι τοπικές οικονομικές δομές, γιατί η αγοραστική δύναμη δεν μετακινείται. Ότι διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας με την ενίσχυση των τοπικών οικονομικών κύκλων.

Σίγουρο είναι πάντως ότι η όλη προσπάθεια δεν αποσκοπεί στην συσσώρευση κέρδους και ότι ένα μέρος της τάξης του 3% από τα πλεονάσματα που δημιουργούνται διατίθενται για κοινωφελείς δαπάνες στην τοπική κοινωνία, όπως π.χ. για την ενίσχυση μιας παιδικής χαράς, ενός αθλητικού συλλόγου, την χρηματοδότηση ενός προγράμματος απεξάρτησης αλκοολικών κ.ά., ενώ το άλλο μέρος της τάξης του 2% λειτουργεί ως κίνητρο και καταβάλλεται σε κάποιον με την αλλαγή των ευρώ σε τοπικά νομίσματα.

Το πλεόνασμα της τάξης του 5% προέρχεται από την ανταλλαγή του τοπικού νομίσματος σε ευρώ. Δηλαδή κάποιο τοπικό νόμισμα ονομαστικής αξίας 1 έχει μεν την ίδια αξία με 1 ευρώ, όταν το ξοδεύσει κάποιος σε ένα μαγαζί που συμμετέχει στο πρόγραμμα ως μέλος του δικτύου, αλλά ανταλλάσσεται από τους εκδότες με 95 λεπτά, όταν θελήσει κάποιος να το αλλάξει. Επίσης τα περισσότερα τοπικά νομίσματα ισχύουν συνήθως 6 μήνες και μετά την ημερομηνία λήξης τους μπορούν να ανταλλαχθούν με καινούργια αφού καταβληθούν τέλη της τάξης του 2% της ονομαστικής αξίας τους, τα λεγόμενα τέλη διασφάλισης της νομισμαστικής κυκλοφορίας (Umlaufsicherungsgebühr).

Σκοπός των τελών αυτών είναι να ενισχυθεί αφενός η κατανάλωση στις επιχειρήσεις που είναι μέλη στο δίκτυο -τα τοπικά νομίσματα έχουν τριπλάσια ταχύτητα κυκλοφορίας από το ευρώ- αφετέρου δε επειδή κυκλοφορούν μόνο σε χαρτονομίσματα να μειώνονται ενδεχόμενα απώλειες από ρέστα που επιστρέφονται σε ευρώ.

Πηγή – Quelle:
Wikipedia – Regiogeld
Complementary Currency Ressource Center
DER TAGESSPIEGEL Online – Währung der Hauptstadt
Die Neue Epoche Online – Regionalgelder blühen auf
Deutsche Bundesbank – Regionalwährungen in Deutschland – Lokale Konkkurenz für den Euro? (Gerhard Rösl)
Hansemark Hamburg – Konzept für ein leistungsgedecktes Gutschein-System als Regiowährung
Ημερησία Online – Από το μάρκο στο ευρώ και μετά… στο βερολίνιο!