«Απόρρητον Σημείωμα» – Ένα «χαρτί» απ΄ τα παλιά…

Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι. Γιατί μπορεί, όπως λέγεται, η ιστορία να επαναλαμβάνεται ως φάρσα, αλλά ένας λαός που την ξεχνά είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει, έστω και ως φαρσοτραγωδία.

Ένα χαρτί απ΄τα παλιά έπεσε πρόσφατα στα χέρια μας. Ένα τεκμήριο της σύγχρονης κοινωνικής ιστορίας του τόπου μας, που για άγνωστους σε μας λόγους, γλύτωσε την εφαρμογή του νόμου «περί της άρσης των συνεπειών του εμφυλίου πολέμου», που έστειλε το 1989 και τα μετέπειτα χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες φακέλους στην πυρά, στερώντας τους έτσι από την μελλοντική ιστορική έρευνα. Ένα απόσπασμα φακέλου κοινωνικών φρονημάτων, που καλύπτει τη χρονική περίοδο από το 1941 ως τον Αύγουστο του 1958. Είναι από τον ατομικό φάκελο του αείμνηστου συχωριανού μας -από τα Κολυβάτα Λευκάδας- Νίκου Βρεττού, που ας σημειωθεί ότι στην αρχή της κατοχής ή όταν τουλάχιστον ιδρύθηκε το ΕΑΜ στο νησί μας ήταν μόλις 12 χρονών, ενώ φαίνεται αργότερα να έχει ως ναυτεργάτης πλούσια αγωνιστική δραστηριότητα.

Πληροφοριοδότες και τροφοδότες των φακέλων ήταν, πέρα από τα επίσημα όργανα της αστυνομίας και ασφάλειας, οι κάθε λογής έμμισθοι ή άμισθοι «καλοθελητές», ντόπιοι χαφιέδες τις περισσότερες φορές, αλλά φαίνεται στην προκειμένη περίπτωση και η συνεργασία των εγχώριων δυνάμεων ασφαλείας με αλλοδαπές υπηρεσίες: «Κατ΄ επισήμους πληροφορίας Αλλοδαπούς Αστυνομίας…» αναφέρεται στο σημείο 5.

ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ
ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Υπ΄ όψιν Κου Υπουργού Εμπ. Ναυτιλίας      Φ. 61554 (σ.σ. ιδιοχείρως)
ΒΡΕΤΤΟΣ Νικόλαος
του Δημητρίου και της Ευαγγελίας γεννηθείς
εις Λευκάδα το 1929 (ΜΕΘ. 368Ε)

1. Κατά την κατοχήν προσεχώρησεν οικειοθελώς εις την αντεθνικήν οργάνωσιν ΕΑΜ και εχρησιμοποιήθη υπό τούτου ως σύνδεσμος της συμμορίας Πάνου Γιαννούλη(1).

2. Κατά το κίνημα του Δ/ρίου 1944 ειργάσθη υπό την αυτήν ως άνω ιδιότητα εις την περιφέρειαν Αλεξάνδρου Λευκάδος μέχρι της απελευθερώσεως.

3. Κατά την έναρξιν της συμμοριακής δράσεως, τόσον αυτός όσον και ολόκληρος η οικογένειά του ειργάσθησαν εκ του αφανούς υπέρ του ΚΚΕ και των αντεθνικών επιδιώξεών του.

4. Εν έτει 1954 απεχαρακτηρίσθη παρά του Υπουργείου Εσωτερικών και διεγράφη των κομμουνιστικών βιβλίων.

5. Κατ΄ επισήμους πληροφορίας Αλλοδαπούς Αστυνομίας(2) ελάμβανε ταχυδρομικώς (POST-RESTANT), ότε ευρίσκετο το 1957 εις Ρόττερνταμ Ολλανδίας, εξ Αμβούργου, την εφημερίδα «ΝΑΥΤΕΡΓΑΤΗΣ»(3) επίσημον δημοσιογραφικόν όργανον της παρανόμου κομμουνιστικής οργανώσεως ΟΕΝΟ(4).

6. Εν έτει 1956 και 1957 ήλθεν εις επαφήν εις Αμβέρσαν, Βρέμην με τους γνωστούς κομμουνιστάς Κορδογιάννην Δημήτριον(5) και Γεωργούλαν Γεώργιον(6) παρ΄ ών έλαβε οδηγίας δια να οργανώση το πλοίον «NATIONAL FREEDOM» εφ΄ ου υπηρέτει. Μετά του Γεωργούλα Γεωργίου διετήρη αλληλογραφίαν, παρέλαβε δε από αυτόν και παράνομον τύπον (ΝΑΥΤΕΡΓΑΤΗ).

7. Υπηρετών το 1956 επί του α/π NATIONAL FREEDOM ενήργησεν έρανον μεταξύ του πληρώματος του πλοίου υπέρ της Κομμουνιστικής οργανώσεως ΟΕΝΟ. Επρωτοστάτησεν εις την συγκρότησιν συνελεύσεως του πληρώματος του πλοίου εις την οποίαν και ωμίλησεν παρωτρύνας το πλήρωμα «να μη δουλεύη τσάμπα». Τοιαύται συνελεύσεις ελάμβανον χώραν καθ΄ εκάστην σχεδόν εις το διαμέρισμα του Βρεττού. Διένειμεν επίσης εις το πλήρωμα του πλοίου Κομμουνιστικόν τύπον.

20.8.1959

(1) Ο Λευκαδίτης καπετάνιος του ΕΛΑΣ [1, 2, 3] και διοικητής μετέπειτα του Αρχηγείου Ξηρομέρου-Λευκάδας του ΔΣΕ [1, 2, 3]. Έπεσε τον Ιούνιο του ’47 μετά τη μάχη της Πούντας.

(2) Φαίνεται καθαρά η συνεργασία των ντόπιων δυνάμεων ασφαλείας με αλλοδαπές υπηρεσίες.

(3) Εφημερίδα που εξέδιδε η ΟΕΝΟ.

(4) Η ΟΕΝΟ (Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων) ιδρύθηκε το 1943 από 4 ναυτεργατικές οργανώσεις, την Ένωση Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΜΕΝ), την Ένωση Ναυτίλων Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού, την Ένωση Ραδιοτηλεγραφητών Εμπορικού Ναυτικού και την Ένωση Ναυτεργατών Μεγάλης Βρετανίας. Πρόεδρός της είχε αναλάβει ο Νίκος Καραγιάννης και γενικοί γραμματείς ήταν ο Αντώνης Αμπατιέλος, απ’ τα πληρώματα και Βασίλης Μπεκάκος, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού (ΠΕΜΕΝ).

(5) Ο Μήτσος Κορδογιάννης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1922 από γονείς Μικρασιάτες, μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο, γιατί έχασε νωρίς τους γονείς του και σπούδασε στη Σιβιτανίδειο Σχολή. Με την κήρυξη του πολέμου διέκοψε τις σπουδές του και μπαρκάρισε πολύ νέος σε καράβια. Σύντομα συνδέθηκε με την ΟΕΝΟ και τις παράνομες Ναυτεργατικές Οργανώσεις του ΚΚΕ αναπτύσσοντας σημαντική δράση. «Το υπουργείο Ναυτιλίας (αναφέρει ο Στρατής Τσαμπής στο βιβλίο του «Στο δρόμο του καθήκοντος και της τιμής», Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2001) κατάρτισε έναν κατάλογο από 3.000 ονόματα ναυτεργατών μελών της ΟΕΝΟ, την περίφημη «Blac Liste», και την κοινοποίησε σε όλες τις τοπικές αρχές με την υπόδειξη να μην τους επιτρέπουν να ξεμπαρκάρουν στο έδαφός τους… «Βασιλικότερη του βασιλέως» η ηγεσία της ΠΝΟ (Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία) πρωτοστάτησε στο ανθρωποκυνηγητό των αγωνιστών… Κυκλοφόρησε στα λιμάνια της Δ. Ευρώπης, της Αγγλίας, Αμερικής κλπ. τις φωτογραφίες 12 πρωτοπόρων ναυτεργατών για να εντοπίζονται από τις διωκτικές αρχές και να συλλαμβάνονται. Μεταξύ των 12 παράνομων στελεχών του ΚΚΕ ήταν και ο Μ. Κορδογιάννης. Στις δύσκολες εκείνες εποχές οι αγωνιστές ναυτεργάτες για να ξεμπαρκάρουν και να μείνουν στα λιμάνια επικαλούνταν ασθένειες. «Ένας από αυτούς ήταν και ο παλαίμαχος κομμουνιστής Δημήτρης Κορδογιάννης (αναφέρει ο Στρ. Τσαμπής), που βγήκε στο Ρότερνταμ για εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας, δραπέτευσε από το νοσοκομείο κι έμεινε παράνομος σε ένα από τα δυσκολότερα και νευραλγικά λιμάνια της Ευρώπης». Σύντομα συνδέθηκε με την ΚΟ και σε συνέχεια πέρασε στο μεγάλο λιμάνι του Αμβούργου της Δ. Γερμανίας και μαζί με τον Τάσο Βασιλόπουλο καθοδηγούσαν τους ναυτεργάτες που έπιαναν στεριά. Με την απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΑ (το 1964), ο Μήτσος Κορδογιάννης δούλεψε δραστήρια στη συγκρότηση των Οργανώσεων της ΕΔΑ στο εξωτερικό και με απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ το 1967 συμμετείχε στο πενταμελές Γραφείο Δ. Γερμανίας του Κόμματος για την οικοδόμηση ΚΟ στην ίδια χώρα. Μετά τη 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ και την καθαίρεση και διαγραφή από το Κόμμα των δυο μελών του Γραφείου Γερμανίας (Γ. Βασιλειάδη και Π. Κουναλάκη), ο Μ. Κορδογιάννης εκλέχτηκε Γραμματέας του Γραφείου Γερμανίας. Σημαντική ήταν η δράση του Μήτσου Κορδογιάννη και στον αντιδικτατορικό αγώνα των Ελλήνων μεταναστών της Δ. Γερμανίας και του εξωτερικού. Ο Μήτσος Κορδογιάννης με τη συντρόφισσά του Κατερίνα επέστρεψαν οριστικά στην Ελλάδα μετά από πολύχρονη παραμονή στο εξωτερικό, το Σεπτέμβρη του 1986, διαμένοντας στην Αθήνα (Ζωγράφου). Πέθανε το καλοκαίρι του 2004.

(6) Ο Γιώργος Γεωργούλας ήταν μεταξύ των 12 ναυτεργατών που η φωτογραφία του φιγουράριζε στα λιμάνια της Δ. Ευρώπης, την Αγγλία, Αμερική κ.λπ. «Δεν έχουν άλλο σκοπό από το να καταστρέψουν τη Ναυτιλία μας και το μέλλον σας. Πετάξτε τους έξω από τα καράβια και περιφρονήστε τους όταν σας πλησιάζουν. Και απλή επαφή μαζί τους σας μολύνει», έγραφε η ανακοίνωση της ΠΝΟ.

Σημείωση: Οι φωτογραφίες είναι από το προαναφερόμενο βιβλίο του Στρ. Τσαμπή «Στο δρόμο του καθήκοντος και της τιμής – 80 χρόνια της Κομματικής Οργάνωσης Ναυτεργατών του ΚΚΕ» ( Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2001).

Φ.Κ.