Αριστείδης Β. Θεοχάρης: «Το Αρχηγείο Ξηρομέρου – Λευκάδας του ΔΣΕ» – Δεύτερο Μέρος

Αναδημοσιεύουμε σήμερα το δεύτερο μέρος ενός αποσπάσματος από το βιβλίο «Στη Στερεά Ελλάδα με το Δημοκρατικό Στρατό 1945-1949» (Δεύτερη Έκδοση, Σύγχρονη Εποχή, Σελ. 130-138) του Αριστείδη Β. Θεοχάρη, όπου περιγράφεται η δράση και το ηρωικό τέλος του «Αρχηγείου Ξηρομέρου – Λευκάδας του ΔΣΕ» (Κάναμε μόνο κάποιες διορθώσεις στα επίθετα των Λευκαδιτών αγωνιστών που έχουν αναγραφεί λαθεμένα). Το πρώτο μέρος μπορεί να διαβαστεί εδώ.

[…] Η ομάδα Γιαννούλη, με προορισμό τη Λευκάδα, πέρασε στο βάλτο της Βουλκαριάς για να καλυφθεί και το βράδυ να συνεχίσει την πορεία της. Στη δημοσιά, κοντά στο βάλτο, περνάνε φάλαγγες αυτοκινήτων με πολυάριθμες δυνάμεις από Ακαρνανία, Λευκάδα, Πρέβεζα. Αποστολή τους είναι ο εγκλωβισμός των ανταρτών και η οριστική τους εξόντωση.

Το βράδυ, οι αντάρτες, μετά από μια φρικιαστική μέρα που έζησαν μέσα στις βδέλλες και τα εκατομμύρια κουνούπια, εγκαταλείπουν το βάλτο και πιάνουν την παραλία της Πούντας, ώστε να “χουν απέναντί τους τη Λευκάδα. Υπολόγιζαν να βρεθεί καμιά βάρκα να τους περάσει απέναντι. Το τμήμα καλύφθηκε μέσα σε λαγούμια από φύκια κατά μήκος του βράχου και περίμενε τη νύχτα για ν” αποφασίσει σχετικά με την κατάστασή του.

Δυστυχώς, ο αντίπαλος το εντόπισε και το αιφνιδίασε. Οι αντάρτες σκόρπισαν σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Αυτοί που τρέξανε νότια προς το θαλασσινό περασματάκι, το «Πόντε», έπαθαν αμέσως μεγάλη ζημιά. Σκοτώθηκαν πέντε στο «Πόντε» και άλλοι δύο στο οχυρό, οι Μίνος Κώστας και ο δάσκαλος Θερμός.

Ο συχωριανός μας αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ Τάσος Μανωλίτσης

Μια άλλη ομάδα, διασχίζοντας την κόλαση πυρός, χάθηκε απέναντι στο δάσος του Μερταριού. Ο Γιαννούλης μαζί με τους Τάσο Μανωλίτση και το δεκαεξάχρονο Γιώργο Μανωλίτση ακολούθησαν την ακτή. Προφυλαγμένοι από το βράχο, τράβηξαν βόρεια προς το Άκτιο. Επειδή ο μικρός Γιώργος δεν ήξερε κολύμπι, κατασκεύασαν, με ό,τι υπήρχε πρόσφορο, μια σχεδία και ξανοίχτηκαν στη θάλασσα. Ενώ στην αρχή η σχεδία προχωρούσε ελεγχόμενη, από μια στιγμή και μετά τα ρεύματα την έσπρωχναν ορμητικά προς το Ιόνιο. Το ξημέρωμα, η σχεδία παρασυρμένη βρισκόταν ανάμεσα Πρέβεζα, Πάργα, Λευκάδα, σχεδόν μισοδιαλυμένη. Κατά τις 11 το πρωί στις 19 του Ιούνη 1947, μια βενζίνα που περνούσε κοντά δεν έδωσε σημασία στις εκκλήσεις των ανθρώπων της σχεδίας για βοήθεια. Μετά πέρασε δίπλα απ” τη σχεδία μια πάσαρα με χαλασμένη μηχανή και τους περισυνέλεξε. Δυστυχώς κι εδώ η προδοσία δεν έλειψε, με συνέπεια οι αντάρτες να κυκλωθούν από καταδιωκτικά του πολεμικού ναυτικού, που τους ζητούσαν να παραδοθούν.

Ο Κώστας Ζακυνθινός του Οδυσσέα (Ρέντζος) από τους Πηγαδισάνους. Έπεσε στη μάχη της Πούντας. Το κεφάλι του το κρέμασαν μαζί με άλλα έξι στο πεντοφάναρο, στην πλατεία της Λευκάδας

Ο Τάσος Μανωλίτσης τραυματίζεται στον καρπό του δεξιού χεριού και στο μηρό του δεξιού ποδιού όπου σφηνώθηκαν δύο δεσμίδες με 38 σφαίρες.

Ο Γιαννούλης βυθίστηκε στο νερό. Δέχτηκε τα συγκεντρωτικά πυρά των ΜΑΥδων, χωροφυλάκων, ναυτικού και χάθηκε, αυτή τη φορά για πάντα. Ο Γιαννούλης άφησε την τελευταία του πνοή μεσοπέλαγα, γυμνός, άοπλος, θαλασσοδαρμένος και προδομένος. Η μεγάλη καρδιά του καπετάνιου του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ, του θρύλου Πάνου Γιαννούλη, έπαψε να χτυπάει και ο ίδιος πέρασε στην αθανασία.

Μαζί του πέρασαν στην ιστορία και οι συναγωνιστές του, που τα κεφάλια τους κρεμάστηκαν στους φανοστάτες της Λευκάδας για να τρομοκρατηθεί ο κόσμος. Αυτά ήταν τα κεφάλια του δάσκαλου Θερμού, Παπαδόπουλου Ζώη, του Μίνου Κώστα, Κοντογιώργη Γιάννη, Ζακυνθινού Κώστα, του Μανωλίτση Τάσου του Θωμά, του Παπλαγιάννη Νίκου. Τα στοιχεία που συνθέτουν τη σύντομη ιστορία του Αρχηγείου Ξηρομέρου Λευκάδας είναι διασταυρωμένα από τους δύο επιζήσαντες αγωνιστές Τάσο Μανωλίτση από τη Νικιάνα Λευκάδας και Βασίλη Κυρίκο, από τη Βόνιτσα.