Το ατμόπλοιο που είχε βυθίσει κατά τη διάρκεια της Κατοχής η συμμαχική Αεροπορία στο κανάλι της Λευκάδας

Η γερμανική δύναμη κατοχής στη Λευκάδα – Βομβαρδισμός εγκαταστάσεων κατασκευής και επισκευής καϊκιών και μικρών πλοιαρίων στο Μεγανήσι από τη RAF

Το βομβαρδισμένο από τη συμμαχική Αεροπορία ατμόπλοιο στο κανάλι της Λευκάδας

Είχαμε γράψει πάλι κάποτε για το καράβι που είχε βυθιστεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ύστερα από βομβαρδισμό που δέχτηκε από συμμαχικά αεροπλάνα, στην είσοδο του διαύλου, αποκόβοντας έτσι την θαλάσσια επικοινωνία από το εσωτερικό του νησιού της Λευκάδας. Επανερχόμαστε με μια φωτογραφία από το ημιβυθισμένο ατμόπλοιο μαζί με κάποια στοιχεία για τη γερμανική δύναμη κατοχής στη Λευκάδα. Οι Γερμανοί δεν έδειχναν όπως φαίνεται, σε αντίθεση με τους Ιταλούς, ιδιαίτερη στρατηγική σημασία στη Λευκάδα. Είναι από το βιβλίο του Θέμη Μαρίνου¹, Μυστική αποστολή στο Ιούνιο (1944)-Κωδικός «Dastard», για το οποίο θα άξιζε να επανέλθουμε.

«… Κατά την παραμονή του στη Λευκάδα, ο Γιάννης² συγκέντρωσε όλες τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε σχετικά με τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις και τη δύναμη του εχθρού, καθώς και με τα σχέδια του σε περίπτωση συμμαχικής επίθεσης.

Όπως προέκυψε, αντίθετα από τους Ιταλούς, οι Γερμανοί δεν έδιναν στρατηγική σημασία στη Λευκάδα, κυρίως λόγω αχρήστευσης του θαλάσσιου διαύλου της με την απέναντι ακτή της Αιτωλοακαρνανίας, που έγινε ύστερα από την εκεί βύθιση ενός ατμοπλοίου από τη συμμαχική Αεροπορία. Η έρευνα του Λάζαρη έδειξε ότι σε περίπτωση συμμαχικής επίθεσης, η γερμανική φρουρά του νησιού θα το εγκατέλειπε και θα περνούσε στην απέναντι ακτή της ηπειρωτικής χώρας, στην Περατιά.

H σφραγίδα του Γερμανικού Φρουραρχείου (Περιφερειακής Διοίκησης) Βόνιτσας (Δες περισσότερα εδώ)

Μετά την αποχώρηση των Ιταλών από εκεί, οι Γερμανοί όχι μόνο δεν αντικατέστησαν τις ιταλικές φρουρές στο νησί, αλλά ανατίναξαν και τον δρόμο που διασχίζει τη Λευκάδα και συνδέει το λιμάνι της Βασιλικής, στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, με την πρωτεύουσά του. Επίσης είχαν υπονομεύσει τον δρόμο που οδηγεί στο κάστρο και κρατούσαν σε ετοιμότητα τρεις φορτηγίδες γεμάτες άμμο, με σκοπό να τις βουλιάξουν στο πέρασμα προς την απέναντι Στερεά σε περίπτωση συμμαχικής αποβατικής επιχειρήσεως.

Η φρουρά αποτελούσε τμήμα λόχου, που ήταν εγκατεστημένο στην απέναντι ακτή και υπαγόταν στο ΙΙ Τάγμα Κυνηγών, με έδρα στη Βόνιτσα, και ανήκε στο Σύνταγμα Κυνηγών της Μεραρχίας ACR, που είχε έδρα στην Πρέβεζα, υπό τον υποστράτηγο von Luntiger. Ο Λάζαρης, κατά την παραμονή του στη Λευκάδα, είχε την τύχη να παρακολουθήσει και άσκηση εφαρμογής του γερμανικού σχεδίου αποχώρησης της φρουράς, που πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιουνίου.

Λεπτομέρεια από στρατιωτικό χάρτη των Γερμανών (Deutsche Heereskarte 1:600.00) που κατέχουμε

Μόνιμες αμυντικές εγκαταστάσεις δεν υπήρχαν στη Λευκάδα, μόνο ένα μικρό οχυρό με δύο βαρέα αντιαεροπορικά πολυβόλα των 20 χιλιοστών, εγκατεστημένο πλησίον της ακτής έξω από την πόλη, όπου υπήρχε και σταθμός ασυρμάτου. Η δύναμη της φρουράς ανερχόταν σε 30 άνδρες του λόχου Περατιάς και 10 πεζοναύτες. Επίσης υπήρχε ένα μόνιμο παρατηρητήριο με 7 Γερμανούς στρατιώτες και περιοδικά ερχόταν στο νησί από το Ξηρόμερο μια κινητή μονάδα του μηχανικού, δυνάμεως 60 ανδρών, για σύντομο χρόνο.

Τη Λευκάδα προστάτευαν οι οχυρώσεις της απέναντι ακτής, και συγκεκριμένα της Περατιάς, του Αγίου Νικολάου και της Πούντας, οι οποίες κάλυπταν όλη τη γύρω περιοχή μέχρι την Πρέβεζα. Από τα κανάλι της Λευκάδος, που είχε αχρηστευθεί για μεγάλα πλοία, περνούσαν μόνο μικρά πλωτά σκάφη και καΐκια, διακινούμενα μεταξύ των ακτών Αιτωλοακαρνανίας, Πρέβεζας και Κέρκυρας. Στο νησί λειτουργούσε και ένα καρνάγιο επισκευής καϊκιών, στη θέση Βλυχό, επανδρωμένο με 10 Γερμανούς. Δηλαδή, το σύνολο της μόνιμης γερμανικής δυνάμεως στη Λευκάδα δεν υπερέβαινε τους 60 άνδρες…

Στο Μεγανήσι ο Λάζαρης παρατήρησε πως υπήρχαν εγκαταστάσεις κατασκευής και επισκευής καϊκιών και μικρών πλοιαρίων για λογαριασμό του εχθρού, που αποτελούσαν εξαίρετο στόχο για βομβαρδισμό από τη συμμαχική Αεροπορία. Έτσι, το Μεγανήσι μας έδωσε τις πρώτες δυο πολύ σημαντικές επιτυχίες, πρώτον τη θεώρηση της πλαστής άδειας ταξιδίου, με την οποία αποσπάσαμε τις γνήσιες γερμανικές υπογραφές και σφραγίδες, και δεύτερον την επισήμανση της ναυτικής επισκευαστικής μονάδας, έναν αξιόλογο στόχο για τη συμμαχική Αεροπορία. Πράγματι, μετά την επιστροφή του Λάζαρη από τη Λευκάδα, η RAF, κατόπιν ειδοποίησής μας, επέδραμε με σμήνος βομβαρδιστικών και ισοπέδωσε τη μονάδα. Ευτυχώς χωρίς αθώα θύματα, δεδομένου ότι τα χωριά του νησιού βρίσκονται σε ύψωμα, σε κάποια απόσταση από την ακτή…».

Πηγή: Θέμης Μαρίνος, Μυστική αποστολή στο Ιούνιο (1944)-Κωδικός «Dastard» (Εταιρεία Μελέτης Ελληνικής Ιστορίας), Ίκαρος, 2013.
_____________________________________
¹ Ο Θέμης Μαρίνος, υπολοχαγός, ήταν επικεφαλής μιας ομάδας Ελλήνων αξιωματικών και υπαξιωματικών που στάλθηκε τον Απρίλη του 1944 από το Γενικό Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής στο Ιόνιο. Σκοπός της αποστολής ήταν «η οργάνωση δικτύου πληροφοριών και δολιοφθορών στα γερμανοκρατούμενα Ιόνια νησιά και στη γύρω θαλάσσια περιοχή και η προλείανση του εδάφους για ενδεχόμενη συμμαχική απόβαση».
² Ο Γιάννης Λάζαρης, μόνιμος υπολοχαγός, ήταν υπαρχηγός της αποστολής του Γενικού Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στο Ιόνιο.