Κλάπηκε πέτρα με ανάγλυφο σταυρό από το ξωκλήσι της Παναγιάς στους Σκάρους

Συνεχίζεται ανενόχλητα το πλιάτσικο στην ορεινή Λευκάδα

Το σημείο που ήταν εντοιχισμένη η πέτρα με τον σταυρό

Μετά την καταλήστευση των σπιτιών της ορεινής Λευκάδας και την απογύμνωσή τους από το αρμάτωμά τους, τα κάθε λογής οικιακά, γεωργικά και κτηνοτροφικά σύνεργα και εργαλεία -ένα φαινόμενο που παρατηρήθηκε έντονα τα τελευταία χρόνια στους ορεινούς οικισμούς της κοινότητας Αλεξάνδρου που οι κάτοικοί τους εγκατέλειψαν τα σπίτια, είτε λόγω της αναγκαστικής μετανάστευσης είτε λόγω της μετεγκατάστασής τους σε παραθαλάσσιους οικισμούς-, το πλιάτσικο συνεχίζεται ανενόχλητα.

Η πέτρα με τον εγχάρακτο σταυρό που κλάπηκε (Φωτό αρχείου)

Μέχρι και οι κορίτοι (πέτρινα συνήθως σκεύη που έπιναν νερό οι κότες) κλάπηκαν για να κοσμήσουν τις αυλές νεόπλουτων, για να μην αναφέρουμε καν τους πέτρινους παραστάτες των ανοιγμάτων των παλιών σπιτιών, τα ανώφλια και τα κατώφλια, ακόμη και τα αγκωνάρια που ρημάχτηκαν κυριολεκτικά από επιτήδειους για να επαναχρησιμοποιηθούν σε ανακατασκευές ή καινούργιες πέτρινες οικοδομές. «Ούτε τα μάτια της Παναγίας» δεν άφησαν, για να χρησιμοποιήσουμε μια φράση που έλεγε συχνά ο παππούς μου.

Η πέτρα με τον εγχάρακτο σταυρό που κλάπηκε (Φωτό αρχείου)

Μόλις σήμερα κατά την επίσκεψή μας στο ξωκλήσι της Παναγιάς στους Σκάρους υπέπεσε στην αντίληψή μας η κλοπή μιας πέτρας με εγχάρακτο σταυρό που ήταν εντοιχισμένη εδώ και αιώνες πάνω από την βορεινή και μοναδική είσοδο του ναΐσκου. Το περιστατικό όμως φαίνεται να συνέβη σε προγενέστερο χρόνο, αφού σύμφωνα με πληροφορίες η πέτρα διαπιστώθηκε ήδη να λείπει τουλάχιστον από τις 4 Μαΐου 2021, όταν τελέσθηκε η αναστάσιμη θεία λειτουργία στο παλιό αυτό μετόχι της ανασυσταθείσας Μονής του Αγίου Γεωργίου Σκάρων.

Το σημείο που ήταν εντοιχισμένη η πέτρα με τον σταυρό

Ο ναΐσκος είναι αφιερωμένος στην Παναγία την Ευαγγελίστρια. Ο Αλεξανδρίτης φιλόλογος-ιστορικός Σπύρος Σούνδιας συνδέει το ξωκλήσι αυτό με τον ιερέα Μιχαήλ (Μεθόδιο) Μολφέτα, που είχε χτίσει το 1680 την εκκλησία της Ευαγγελίστριας (έγινε το 1797 Μητρόπολη) στην πόλη της Λευκάδας. Αυτός έγινε αργότερα μοναχός στη Μονή του Αγίου Γεωργίου στους Σκάρους όπου διετέλεσε και ηγούμενος του μοναστηριού ως το θάνατό του το 1695 («Άνθρωποι και τόποι της πατρίδας μου», Αθήνα, 1999).

Το σημείο που ήταν εντοιχισμένη η πέτρα με τον σταυρό

Όπως αναφέρει ο πρωτοπρεσβύτερος Γεράσιμος Ζαμπέλης, οι πατέρες της Μονής προκειμένου να ελέγχουν τις κτηματικές περιφέρειες μεγάλης έκτασης που της ανήκαν, έχτισαν ξωκλήσια και παραδίπλα μικρά κτίρια για τις ανάγκες τους. Αυτά τα μικρά μοναστηριακά συγκροτήματα που ανήκαν και εξαρτώταν από το κεντρικό μοναστήρι, είναι τα μετόχια, ενώ το μοναστήρι δεχόταν δωρεές ναΐσκων που παραχωρούνταν από ιδιώτες (Γεράσιμος Ζαμπέλης, «Η ιερά μονή Αγίου Γεωργίου των (Σ)κάρων», Λευκάδα, 2020).

Λειτουργία στην Παναγιά των Σκάρων

Από το ξωκλήσι σώζονται σήμερα μόνο τα ερείπια. Βρίσκεται χτισμένο σε ένα λοφίσκο με άπλετη θέα. Από το σημείο αυτό αρχίζει και το καθαυτό δρυοδάσος των Σκάρων με τα αιωνόβια ρουπάκια (βελανιδιές). Γύρω από το ξωκλήσι βρισκόταν παλιότερα αμπέλια και χωράφια. Η περιοχή έχει πάρει το όνομά της από το ξωκλήσι. Είναι μια από τις λιγοστές περιοχές των Σκάρων όπου υπάρχουν ακόμη μέχρι σήμερα ιδιοκτησίες, ενώ σε κοντινή απόσταση είναι ευδιάκριτο το «Αλώνι της Παναγιάς».

Ακόμη και εκατοχρονίτες σήμερα Κολυβιάτες (από τα Κολυβάτα Αλεξάνδρου) που έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στους Σκάρους, δεν θυμούνται να λειτουργεί το ξωκλήσι ως τόπος λατρείας. Όσο θυμούνται ήταν πάντα ερειπωμένο. Κατά καιρούς χρησιμοποιούνταν από τους τσοπαναραίους για τον κούρο και το άρμεγμα των γιδοπροβάτων, που ήταν παλιότερα χιλιάδες στους Σκάρους.

Άλμπουμ με 33 φωτογραφίες
Για να δείτε το άλμπουμ σε ξεχωριστό παράθυρο κάντε κλικ στον τίτλο