Δημοτικός οδοφωτισμός και υπερκοστολογήσεις – Λύση ή πρόβλημα;

Του Θανάση Περδικάρη*

Ο οδοφωτισμός αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές δαπάνες στους προϋπολογισμούς των δήμων, περιλαμβάνοντας συντηρήσεις (αντικαταστάσεις λαμπτήρων και ιστών, επιδιορθώσεις καλωδιώσεων και διανεμητών, κλπ), επεκτάσεις (σχέδια πόλης, κλπ) και ενεργειακές καταναλώσεις.

Για την μείωση του ενεργειακού κόστους του οδοφωτισμού κάθε δήμου -που είναι το μεγαλύτερο ποσοστό της όλης δαπάνης- αποδοτική παρέμβαση (μέσα σε άλλες) είναι η αντικατάσταση των συμβατικών λαμπτήρων με λαμπτήρες χαμηλής ενεργειακής στάθμης (LED). Η κατανάλωση μπορεί να μειωθεί μέχρι και 70%, ανάλογα με διάφορες παραμέτρους του δικτύου. Επίσης οι λαμπτήρες LED έχουν μεγαλύτερο χρόνο ζωής κάτι που μειώνει και τις δαπάνες συντήρησης.

Για την χρηματοδότηση της αρχικής αυτής δαπάνης υπάρχει η δυνατότητα δανεισμού από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, όπου ο Δήμος αποπληρώνει το δάνειο από το ετήσιο όφελος κατανάλωσης (για κάποια χρόνια ανάλογα των οικονομικών παραμέτρων του έργου) και με ταυτόχρονη περαιτέρω ωφέλεια στον προϋπολογισμό του Δήμου.

Εναλλακτική λύση είναι η Σύμπραξη Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), όπου τις δαπάνες χρηματοδότησης και κατασκευής αναλαμβάνει ιδιώτης, ο οποίος καρπώνεται την ωφέλεια για την αποπληρωμή του όλου έργου με ετήσιες πληρωμές από τον Δήμο.

Προφανώς διαφανέστερη και προτιμητέα λύση είναι η πρώτη επιλογή (δανεισμός από το ΤΠ&Δ), στην οποία ο Δήμος έχει καλύτερη εποπτεία και έλεγχο του συνολικού σχεδίου. Όμως βασική παράμετρος για δανειοδότηση από το ΤΠ&Δ είναι ο Δήμος να διαθέτει Ισολογισμένους Προϋπολογισμούς.

Η Δημοτική Αρχή της Παράταξής μας «ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ» περιόδου 2014-2019, είχε επιλέξει τη συγκεκριμένη μέθοδο (παρά τις «κρούσεις» για ΣΔΙΤ), είχε έγκαιρα συντάξει προπαρασκευαστική τεχνοοικονομική μελέτη για την παρέμβαση και ήταν σε συνεννόηση με την τότε Διοίκηση του ΤΠ&Δ.

Όμως πρώτα έπρεπε να συνταχθούν ισολογισμοί για τους προϋπολογισμούς του νέου Καλλικρατικού Δήμου Λευκάδας από το 2011 και μετά (2011, 2012, 2013) που δεν υπήρχαν και που βεβαίως συντάχθηκαν.

Επίσης επιπλέον δυσκολία ήταν η ανάγκη ταυτόχρονης ρύθμισης και του Δανείου, από το ΤΠ&Δ, που είχε λάβει η προηγούμενη δημοτική αρχή του Κ. Αραβανή, για να τακτοποιηθούν τα χρέη των πρώην Καποδιστριακών Δήμων, που είχαν φέρει τον ενιαίο Δήμο Λευκάδας σε πολύ δύσκολη θέση.

Όλα τα παραπάνω -που εύκολα μπορεί να πει κάποιος πως είναι παρελθόν- προφανώς δεν αποτελούσαν εγγύηση για την ομαλή οικονομική εξέλιξη ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Χωρίς, λοιπόν, αυτές τις κινήσεις και το οικονομικό νοικοκύρεμα που έγινε την περίοδο 2014-2019, ο Δήμος Λευκάδας δεν θα μπορούσε ούτε σήμερα να συζητά για το συγκεκριμένο έργο.

Από την άλλη είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που τα αποτελέσματα σε έργα ενεργειακής αναβάθμισης οδοφωτισμού είναι αρνητικά. Και για να γίνει σαφές αρκετοί δήμοι αντί να έχουν χρηματική ωφέλεια, τελικά πληρώνουν!

Αυτό φυσικά συμβαίνει όχι από «αθώο» υπολογιστικό λάθος αλλά από κακό σχεδιασμό, κακές συμβάσεις και τελικά εσκεμμένες παρεμβάσεις με σκοπό την εκμετάλλευση των ΟΤΑ.

Τα παραδείγματα είναι πολλά και σε αρκετές περιπτώσεις οι πρωταγωνιστές είναι ίδιοι!

Πρόσφατα μέχρι και η Βουλή ασχολήθηκε με σχετική ερώτηση για το έργο του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας – Νέας Χαλκηδόνας, που αφορά σύμβαση με ιδιώτη. Ένα έργο που από αρχικό προϋπολογισμό 1,1 εκατ. ευρώ κατέληξε στα 3,72 εκατ. ευρώ. Η υπόθεση διερευνάται και δικαστικά!

Ζήτημα έχει προκύψει και στον Δήμο Καρδίτσας όπου δημοτικοί σύμβουλοι καταγγέλλουν πως από αρχικό προϋπολογισμό και προσφορά 0,5 εκατ. ευρώ παρουσιάστηκε τελικά έργο 4,0 εκατ. Ευρώ!

Στον Δήμο Σαρωνικού η δημοτική αρχή κινήθηκε δικαστικά για διάλυση της εξελισσόμενης σύμβασης από την οποία ο Δήμος ενώ ανέμενε οικονομική ωφέλεια, βρέθηκε από 1,44 εκατ. ευρώ να δαπανά ετησίως 1,55 εκατ. ευρώ!

Επίσης στον Δήμο Ρόδου, η Οικονομική Επιτροπή σταμάτησε να δέχεται τιμολόγια της εξελισσόμενης σύμβασης και προσέφυγε στη δικαιοσύνη για διάλυσή της.

Χαρακτηριστικό είναι πως στις δύο τελευταίες περιπτώσεις (Δήμων Σαρωνικού και Ρόδου) πρόκειται για την ίδια Κοινοπραξία και τα έργα περιλαμβάνουν κοινά υπερ-κοστολογημένα στοιχεία στην αρχική μελέτη του Συμβούλου.

Πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο αντικείμενο έχουν προσφύγει στην Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών, καταγγέλλοντας αθέμιτες πρακτικές κατά την σύνταξη των τευχών των διαγωνισμών. Είναι χαρακτηριστικό και αξιοσημείωτο πως από τις 30 περίπου αντίστοιχες συμβάσεις σε πάνω από τις μισές, ανάδοχος ανακηρύσσεται η ίδια Κοινοπραξία!

Για το θέμα έχει ήδη παρέμβει η Εθνική Αρχή Διαφάνειας η οποία και ελέγχει τα παραπάνω καθώς και στοιχεία που αποδεικνύουν ότι από 30 συμβάσεις μόνο 6-8 χαρακτηρίζονται επωφελείς ενώ στις υπόλοιπες δεν προκύπτει καμία ωφέλεια για τους Δήμους!

Για όλα τα παραπάνω μπορεί κανείς πολύ εύκολα να βρει πλήθος στοιχείων σε δημοσιεύματα του διαδικτύου καθώς και πολλές περιπτώσεις Ελληνικής …«καινοτομίας» και ιδιαιτερότητας!

Θέλω και οφείλω να σημειώσω εμφατικά πως τουλάχιστον τα τελευταία 10 χρόνια ο ενιαίος Καλλικρατικός Δήμος Λευκάδας αντιμετωπίζει σοβαρότατες οικονομικές προκλήσεις που με μεγάλο κόπο τακτοποιήθηκαν, ώστε να μπορεί να εκτελεί το έργο του και να παρέχει στους πολίτες τις υπηρεσίες που δικαιούνται.

Οποιοδήποτε πισωγύρισμα θα έχει σημαντικότατες επιπτώσεις στην συνολική λειτουργία του. Γι’ αυτό ο Δήμος μας πρέπει να προστατευτεί από καλοθελητές και αετονύχηδες, που φαίνεται να δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Και μοναδικός τρόπος για να προστατευτεί είναι οι σωστές επιλογές, η διαφάνεια, η δημοσιότητα των στοιχείων και ο καλύτερος σχεδιασμός των επόμενων κινήσεων.

Και αυτό αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα από το γεγονός ότι οι αποφάσεις για τις συμβάσεις οδοφωτισμού των Δήμων ανά την επικράτεια, μετά τις κυβερνητικές ρυθμίσεις από τον πρώην υπουργό Εσωτερικών Τ. Θεοδωρικάκο, δεν εμπίπτουν πλέον στην δικαιοδοσία του Δημοτικού Συμβουλίου. Απλά απαιτείται μόνο η έγκριση της Οικονομικής Επιτροπής!

Λευκάδα, 6/11/2021

*Ο Θανάσης Περδικάρης είναι Δημοτικός Σύμβουλος με την Παράταξη «ΟΛΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ», Πρώην Αντιδήμαρχος