Πανηγύρι στον Αλέξανδρο – Αφιερωμένη στους ανεμόμυλους και τους νερόμυλους της περιοχής του Αλέξανδρου ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση (ΦΩΤΟ+ΒIΝΤΕΟ)

Αφιερωμένη στους ανεμόμυλους και τους νερόμυλους που βρίσκονται στην περιφέρεια του Αλέξανδρου καθώς και στους Αλεξανδρίτες μυλωνάδες ήταν η αυγουστιάτικη εκδήλωση που διοργάνωσε, όπως κάθε χρόνο, την παραμονή της Παναγίας, στην πλατεία του Αλέξανδρου, η Ένωση των εν Αττική Αλεξανδριτών Λευκάδας «οι Σκάροι».

Μετά το λαογραφικό κομμάτι της εκδήλωσης ακολούθησε το πανηγύρι της Παναγίας, που γινόταν πάντα στο χώρο αυτό, λόγω της εορτής της Παναγίας της Αλεξανδρίτισσας που βρίσκεται ένα περίπου χλμ. νότια του χωριού και είναι σημείο αναφοράς και συνάντησης όλων των Αλεξανδριτών -Μαυροϊννατών και Κολυβιατών- κάθε Δεκαπενταύγουστο.

Τους καλεσμένους πανηγυριώτες καλωσόρισε ο πρόεδρος του Συλλόγου Παναγιώτης Σέρβος, ενώ για τους μύλους και τους μυλωνάδες μίλησε ο Ευγένιος Μανωλίτσης, μέλος του ΔΣ, ιδρυτικό μέλος και πρώην πρόεδρος του Συλλόγου και εκ των βασικών συντελεστών της έκδοσης της εφημερίδας «Αντίλαλοι απ΄ τους Σκάρους» που εκδίδει κάθε τρεις μήνες ο Σύλλογος, ο οποίος πριν από την έναρξη της εκδήλωσης τιμήθηκε για την μακρόχρονη και ανιδιοτελή προσφορά του με την απονομή τιμητικής πλακέτας. Ταυτόχρονα γινόταν προβολή οπτικοακουστικού υλικού από τον Δημήτριο Μανωλίτση, Γενικό Γραμματέα του Συλλόγου.

Είπε μεταξύ άλλων ο Ε. Μανωλίτσης: Όπως αναφέρει ο συγχωριανός μας ερευνητής και συγγραφέας Σπύρος Σούνδιας (Τζάρας) στο βιβλίο του «Άνθρωποι και τόποι της πατρίδος μου», γύρω στους 3-4 εποχικοί νερόμυλοι, ιδιοκτησίας του Μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου Σκάρων, λειτουργούσαν απ΄ τα Φρυνιά – Κανάλι μέχρι και τον Αβδελιάρη. Στην περιοχή της Νικιάνας, στο φαράγγι της Ακόνης, λειτούργησε μέχρι την αρχή της δεκαετίας του 1950 ο νερόμυλος του Πάνου Μανωλίτση Τσιμπάη. Επίσης σώζονται κατάλοιπα από τον νερόμυλο του Χατζήρη, ο οποίος ήταν Τούρκος που εκχριστιανίστηκε με ιδιοκτησία στην περιοχή της Ακόνης, στο Γλά και στο λόφο του Αη Νικόλα στο Κατετκό.

Η παλιά φρουρά της «Νέας Χορωδίας Λευκάδας» ήταν εκεί!

Οι ανεμόμυλοι στην περιοχή του Αλέξανδρου ήταν δύο και απομεινάρια τους σώζονται ακόμη μέχρι σήμερα. Βρίσκονται σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους σε δύο λοφίσκους κοντά στο Δημοτικό Σχολείο Αλέξανδρου. Ο ένας που ήταν και ο παλιότερος ήταν ο «Μύλος του Αρίδια», του Σπύρου Ν. Γράψα. Βρίσκεται σε ένα λοφίσκο, στο δρόμο προς τα Λειβαδάτα, κοντά στο Δημοτικό Σχολείο και το παλιό Κοινοτικό Κατάστημα του Αλέξανδρου. Χτίστηκε το 1868 σύμφωνα με την εντοιχισμένη πλάκα πάνω από τη στενή θολωτή πόρτα. Αν και ήταν ο πιο παλιός ανεμόμυλος οι μεγαλύτεροι σε ηλικία (δεκαετίες 1950 και 1960) τον προλάβαμε σε καλή κατάσταση, χωρίς όμως να λειτουργεί, με την φτερωτή ακόμη, τη σκάλα, το πάτωμα, τις μυλόπετρες κλπ.

Δυναμικό «παρών» έδωσε η νεολαία

Ο άλλος, ο «Μύλος του Γιορνταμελή» χτίστηκε το 1892, σύμφωνα με την εντοιχισμένη πλάκα πάνω από τη θολωτή είσοδο. Βρίσκεται στη Ράχη που είναι σήμερα και η δεξαμενή ύδρευσης. Ανήκε και αυτός στην ίδια οικογένεια του Νικολάου Γράψα, πατέρα του Σπύρου (Αρίδια) και είναι απορίας άξιο γιατί ο παλιότερος ανεμόμυλος είναι γνωστός με το παρατσούκλι του γιου («Μύλος του Αρίδια») και ο νεότερος με το παρατσούκλι του πατέρα («Μύλος του Γιορνταμελή»). Το πιθανότερο είμαι ότι παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι την δεκαετία του 1940 και τον δούλευε ο γιος του Σπύρος (Αρίδιας).

Δεύτερη πίστα για να καλύψει τις ανάγκες για χορό

Ήμουν και εγώ εκεί!

Με το πέρασμα στη βιομηχανική εποχή οι ανεμόμυλοι και οι νερόμυλοι σταδιακά εγκαταλείφθηκαν. Η ίδια οικογένεια είχε για ένα διάστημα μηχανικό αλευρόμυλο στον Αλέξανδρο, όπως και ο Δημήτριος Πάνου Μανωλίτσης (Μποτσονιάς).

Μετά την ομιλία ακολούθησε πανηγύρι με λαϊκοδημοτική ορχήστρα και πολύ κέφι και χορό μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Στο πανηγύρι έδωσαν μεταξύ άλλων το «παρών» απόδημοι στην Αυστραλία Αλεξανδρίτες, με τον Ζώη Σουνδια (Μέτορα) να τραγουδάει ξανά, μετά από πεντέμισι δεκαετίες, στον ίδιο φυσικό χώρο, την πλατεία του Αλέξανδρου.