Το τρύπιο λιθάρι στο χωριό Βουρνικά | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News
Published On: Σα, Οκτ 19th, 2024

Το τρύπιο λιθάρι στο χωριό Βουρνικά

panagoula_vournikas

Του Κακλαμάνη Θωμά – Εκπαιδευτικού

Εξετάζοντας το αρχείο της τοπικής εφημερίδας «Εθνικός Φρουρός» στις 13 Ιουλίου 1950 εντοπίσαμε την καταγραφή μιας ενδιαφέρουσας κατά την γνώμη μας λαϊκής παραδόσεως. Το «τρύπιο λιθάρι» βρισκόταν κοντά στο χωριό Βουρνικά της Λευκάδας.

Γράφει για το χωριό Βουρνικά στο βιλίο του «Η νήσος Λευκάς από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι των καθ΄ ημάς: Ήθη-Έθιμα-Εξελίξις & Δράσις των πολιτικών αυτής ανδρών» ο Παναγιώτης Κουνιάκης το 1928: «Χωρίον του τέως Δήμου Ευγήρου, ύπερθεν του χωρίου Σύβρου, κείμενον, και εις τα πρανή οροσειράς παρουσιάζει το σχήμα υψηλού Οίκου. Και είνε περίεργον πως ο συνοικισμός εκείνος, ενίοτε, μαστίζεται υπό ελονοσίας. Κάτοικοι 319. Έστιν ότε κατά τους προγενέστερους χρόνους της τοποθεσίας του».

Πριν από το χωριό κοντά στο παλιό νταμάρι υπάρχει ένα μικρό εξωκκλήσι. Είναι η Παναγία η Παναγούλα, ναός αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το δημοσίευμα της τοπικής εφημερίδας αναφέρει:

«Σε μισή ώρα απόσταση από το χωριό εξωκλήσι της Παναγίας με το όνομα «Παναγούλα». Κτίσθηκε το ΙΘ αιώνα. Εκεί είναι ένα λιθάρι που φέρει μια τρύπα και είναι γνωστό με το όνομα «το τρύπιο λιθάρι». Ο λαός πιστεύει ότι όποιος άρρωστος και μάλιστα τα άρρωστα παιδιά, περάσει από το λιθάρι αυτό σε 40 ημέρες ή θα γίνει καλά ή θα πεθάνει. Η όλη ιεροτελεστία γίνεται ως εξής: Ξεκινάνε από το μακρινό τους χωριό οι γονείς, άλλη μια γυναίκα που θα φέρουν εκεί το καχεκτικό και αρρωστιάρικο παιδί. Σε όλη τη διαδρομή δεν πρέπει να μιλήσουν καθόλου και ούτε πρέπει να μιλήσουν σε κανένα που θα συναντήσουν στο δρόμο. Μόλις φτάσουν εκεί αμίλητοι πάντοτε ανάβουν φωτιά, ρίχνουν λιβάνι και παίρνουν οι δύο θέσεις απέναντι στην τρύπα του λιθαριού ο ένας δίνει το παιδί στον άλλο περνώντας το από το τρύπιο λιθάρι. Αυτό γίνεται τρεις φορές και στο τέλος η μητέρα φοράει στο παιδί άλλα ρούχα καθαρά λιβανίζονται και φεύγουν. Λέγεται ότι το λιθάρι αυτό ήταν ο τόπος της μοναξιάς του «Αι Γιάννη του Ροδινού». Τώρα τελευταία κάποιος χωρικός που σχεδόν ένα χρόνο έτρεχε το παιδί του (8 μηνών) στους γιατρούς, αφού απελπίστηκε πήγε το παιδί στο τρύπιο λιθάρι και κατά την ομολογία του ίδιου σε 20 ημέρες έγινε εντελώς καλά και ήδη χαίρει άκρας υγείας. Είναι και αυτό κάτι από τις προλήψεις που είναι ριζωμένες βαθειά στην ψυχή του λαού μας».

Υπογραφή Σ

Ο Μεσοπόλεμος, όπως και η δεκαετία του 1940, υπήρξαν περίοδοι ιδιαίτερα αυξημένης παιδικής θνησιμότητας, λόγω της ελλιπούς υγειονομικής πολιτικής, παρά τις προσπάθειες και τη σταδιακή μείωση του φαινομένου. Το 1920 το ποσοστό της παιδικής θνησιμότητας ανερχόταν στο 10,6% και αποδιδόταν στις παιδικές ασθένειες, την έλλειψη εμβολιασμών, στην κακή διατροφή και στην άγνοια των βασικών μέτρων υγιεινής.

Η πρακτική της υποχρεωτικής σιωπής των συμμετεχόντων στο τελετουργικό θυμίζει την αντίστοιχη στο έθιμο του «αμίλητου νερού» και χρησιμοποιείται σε διάφορα ελληνικά λαϊκά έθιμα. Κυρίως σε μαντικές εθιμικές πράξεις, όπως στον κλήδονα της εορτής του Γενεσίου του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (24 Ιουνίου). Η ουσιαστική έννοια της σιωπής είναι η αποφυγή του κρότου, που θα μπορούσε κατά τη λαϊκή μεταφυσική αντίληψη να αποδιώξει το πνεύμα που ζωοποιεί και ενδυναμώνει τη «μαγική δύναμη».

Ο συντάκτης του άρθρου διατηρεί την ανωνυμία του και υπογράφει με το γράμμα «Σ». Θα τολμούσαμε να κάνουμε την υπόθεση ότι είναι ο διακεκριμένος Λευκαδίτης φιλόλογος και συγγραφέας Πανταζής Κοντομίχης (1924 – 2005). Στην ίδια εφημερίδα με το ψευδώνυμο «W», είχε δημοσιεύσει την ίδια χρονική περίοδο κριτικό σημείωμα για την έκθεση ζωγραφικής του Βασίλη Σίδερη. Ο ίδιος ήταν ο συγγραφέας του εξαιρετικού βιβλίου «Η λαϊκή ιατρική στη Λευκάδα» από τις εκδόσεις Γρηγόρη το 1985.



Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>