Ένας φόνος «για τη Νικολέτα, τη γυναίκα του λαού» στην κεντρική αγορά της πόλης της Λευκάδας το 1888

Την Κυριακή 26 Φλεβάρη του 1888 στην αγορά της πόλης της Λευκάδας ο Ι.Φ. θα σκοτώσει με μαχαίρι τον Σ.Β. Ο δράστης και άλλοι δύο θα συλληφθούν και θα προφυλακιστούν. Ο φόνος έγινε «για τη Νικολέτα, τη γυναίκα του λαού», σύμφωνα με τον συντάκτη τοπικής εφημερίδας, ο οποίος αναρωτιέται πως έγινε η φιλήσυχος Λευκάδα η αγριότερη επαρχία της Ελλάδας.

Για την οπλοφορία που ήταν μάστιγα εκείνη την εποχή σχολιάζει η εφημερίδα: «Η αστυνομία μας προ ολίγων ημερών εδημοσίευσε με το ταμπούρλο, ότι, «απαγορεύονται τα όπλα, τα μαχαίρια και τα ρόπαλα και όποιος παρακούσει κατηγορείται και τιμωρείται κατά το νόμο». Ερωτώμεν τώρα την αρχήν, η αστυνομική εκείνη προκήρυξις έλαβεν καμμίαν εκτέλεσιν; Όχι, έμεινε νεκρά. Και χωρικοί και πολίται, νταήδες ή αντάμηδες, περιφέρονται αφόβως στην αγοράν εναντίον του νόμου με μαχαίρια, με κάμες, με κουμπούρια, έτοιμοι πάντοτε, δια παραμικρόν λόγον να χύσουν αίμα χριστιανικόν. Διατί δε λοιπόν δεν τηρείται ο νόμος περί οπλοφορίας;

Αν ολίγοι από αυτούς εκατηγορούντο και ετιμωρούντο από το Πλημμελειοδικείο η τιμωρία αύτη ήτο συμφέρουσα δι΄ αυτούς, γιατί και αυτοί ήθελον συνετισθώσι και οι άλλοι ήθελον φοβηθώσιν. Όταν όμως βλέπουνε ότι δεν καταδιώκονται, δεν τιμωρούνται, έχουνε δίκηο κι΄ αυτοί και με το νόμο να χλευάζουνε και σαν Γιανιτζαρέοι να περπατούνε. Εκτός τούτου γίνεται και ένα άλλο κακό μεγαλύτερο. Την άλλην ημέρα του συμβάντος φόνου εις το μέσον της αγοράς, έμπορος είχε εκθεμένα επί της τραπέζης μαχαίρια, κάμες και στηλέτα τα οποία πολλοί και ως επί το πλείστον νέοι επεσσωρεύοντο ν΄ αγοράσουν για να μη χάσουν την ευκαιρία. Τούτον είναι καλό πράγμα; Είναι τούτον εμπόριον;…».

Δημοσιεύματα τοπικών εφημερίδων του τέλους του 19ου και αρχών του 20ου αι. βρίθουν αναφορών για φόνους και κάθε λογής εγκλήματα τόσο στην ίδια την πρωτεύουσα όσο και στην επαρχία του νησιού της Λευκάδας, που αποδεικνύουν ότι κάθε άλλο παρά «αγγελικά πλασμένη» ήταν η τοπική κοινωνία της εποχής εκείνης. Δεν είναι υπερβολή ότι μέσα σε μια μέρα συνέβαιναν περισσότερα του ενός εγκλήματα.

«Την μίαν ανθρωποκτονίαν διαδέχεται άλλη και τα εγκλήματα τελούνται σωρηδόν, δύο δε στυγεροί φόνοι διαπράττονται εντός μιας και της αυτής ημέρας. Η Λευκάς μεταβάλλεται αίφνης εις πεδίον αιμοχαρές, και το αίμα ρέει ποταμηδόν», καταγγέλλει στις 23 Ιουνίου 1900 τοπική εφημερίδα. Στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας που κυκλοφορούσε κάθε εβδομάδα αναφέρονται τα εξής συμβάντα:

– Εις χωρίον Άνω Εξάνθειαν, Δήμου Εξανθείας, ο Ν.Κ. εφόνευσεν ένεκα κτηματικών διαφορών τον Α.Β. του Αναγνώστη, ετραυματίσθη δε κατά την συμπλοκήν ταύτην εις την συμπλοκήν εις την κεφαλήν και την ωμοπλάτην ο Ν.Κ., όστις φαίνεται, ότι διέπραξε τον φόνον ευρεθείς εις κατάστασιν αμύνης. Ο δράστης προσήλθεν εις τας Αρχάς.

– Εις Σύβρον, Δήμου Ευγήρου, ένεκα προηγουμένων αφορμών ο Φ.Α. δια γκρα ετραυμάτισε τον Ν.Δ.

– Εις Φρύνι, Δήμου Λευκαδίων, κατόπιν φιλονικίας ο Α.Κ. του Σπύρου ετραυμάτισε δια ροπάλου εις την κεφαλήν και τα νώτα τον Φ.Α.

– Την 19ην τρέχοντος εις χωρίον Πόρον, του Δήμου Ελλομένου, ο Κ.Σ. του Ευαγγέλου εφόνευσε δια μαχαίρας τον Γ.Κ. του Ιωάννου

– Τη αυτή εις το ίδιο χωρίον ο Χ.Α. του Παύλου ετραυμάτισε σοβαρώς εις την ωμοπλάτην τον Η.Π.

Όμως, σαν να μην έφταναν τα εγκλήματα «τιμής» και οι φόνοι για κτηματικές διαφορές ήταν ακόμη τόσο η δράση των φυγόδικων που ενώνονταν σε μπουλούκια και τρομοκρατούσαν και λήστευαν τους κατοίκους της υπαίθρου όσο και η ίδρυση εταιρειών, ιδιαίτερα στη νότιο Λευκάδα, που δρούσαν με την μέθοδο της μαφίας. Για να περιοριστεί δράση τους αποστέλλονταν στρατιωτικά αποσπάσματα στη Λευκάδα. Για τις δύο τελευταίες ομάδες χρόνου επιτρέποντος θα αναφερθούμε σε κάποια άλλη ανάρτηση.

Σήμερα, σταχυολογούμε ένα ακόμη από τα πολλά εγκλήματα, όπως έχει δημοσιευτεί σε εφημερίδα της εποχής:

Δευτέρα 26-2-1900 (Καλαμήτζι): Στο Καλαμίτσι ο Ν.Δ.Π. θα τραυματίσει σε κεντρικό σημείο του χωριού επικίνδυνα στην ωμοπλάτη με «αμφίστομο μαχαίρα» τον 25χρονο συγχωριανό του Χ.Β. Κατά τον συντάκτη της εφημερίδας το έγκλημα είχε την εξής αιτία:

«Ο τραυματιστείς έχων λαμβάνειν παρά του πατρός του εγκληματίου Δ.Π. δι΄ αγροφυλακτικά δικαιώματα δρχ. 14, εκάλεσεν αυτόν ενώπιον του ειρηνοδικείου Καρυάς, ένθα και εύρε το δίκαιόν του. Μετά την εκ του Ειρηνοδικείου Καταστημάτι έξοδόν των ο ο Δ.Π. ηπείλησεν τον Β., πράγματι δεν την εσπέραν της αυτής ημέρας, ο υιός του ανωτέρω Ν.Π., παρορμηθείς φαίνεται εκ του πατρός του κατήνεγκε κατά του ατυχούς νέου Χ.Β. το θανατηφόρον πλήγμα. Ο δράστης, ως συνήθως, δεν συνελήφθη, καθόσον ουδέν ίχνος στρατιωτικής δυνάμεως παραμένει εν Καλαμιτζίω, ως δε επληροφορήθημεν, μετ΄ άλλων φίλων του διέρχεται άδων πλησίον της οικίας του Χ.Β., δεικνύων ούτω εσχάτην περιφρόνησιν προς τε την ασφάλειαν της χώρας και το θύμα του, παλαίον επί της επιθανατίου κλίνης».

Σε επόμενη ανταπόκριση η εφημερίδα ενημερώνει ότι ο Χ.Β. απεβίωσε.