Από την ενημερωτική εκδήλωση – συζήτηση για το Δρυοδάσος των Σκάρων

Ο Γερμανός δασοπόνος κ. Kurt Sprenger και ο κ. Άρης Κοκοτσής που εκτελούσε χρέη μεταφραστή

Παρακολουθήσαμε το Σάββατο που μας πέρασε -26/2/2011- την ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «Το βελανιδοδάσος των Σκάρων: το πρόβλημα και οι λύσεις…» που διοργανώθηκε με πρωτοβουλία της κ. Χαράς Σαΐτη στην πόλη της Λευκάδας και επανερχόμαστε σήμερα μαζί με κάποιες προσωπικές απόψεις.

Πιστεύουμε κατ” αρχάς ότι η εκδήλωση αυτή ήταν στη σωστή κατεύθυνση: ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας στα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζει -εντονότερα και ευδιάκριτα πια τα τελευταία χρόνια- το πανέμορφο αυτό δρυοδάσος του νησιού μας, που αποτελεί με τα αιωνόβια δέντρα βελανιδιάς του, κάποια απ” αυτά ενδημικά στο Ιόνιο, ένα στολίδι για τον τόπο μας και που θα μπορούσε εκτός των άλλων, κάτω από προϋποθέσεις, να αποτελέσει μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, να βοηθήσει την τοπική κοινωνία, ιδιαίτερα μάλιστα στην αναμενόμενη σήμερα -και τα επόμενα χρόνια- περίοδο των «ισχνών αγελάδων».

Η κ. Χαρά Σαΐτη που ανέλαβε την πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης

Ανάλογες βέβαια εκδηλώσεις – δραστηριότητες που εντάσσονται στη λογική αυτή γίνονται κατά διαστήματα τον τελευταίο καιρό, με πιο αξιομνημόνευτη τη δενδροφύτευση που έλαβε χώρα στο δρυοδάσος με πρωτοβουλία της Περιβαλλοντικής Ομάδας του 1ου Γυμνασίου Λευκάδας.

Στην εκδήλωση παρέστησαν και μίλησαν οι καθ ύλην αρμόδιοι επιστήμονες: ο Γερμανός δασοπόνος Kurt Sprenger και η επίσης δασοπόνος συντοπίτισσά μας Αναστασία Γαζή, που απασχολείται στην Επιθεώρηση Δασών της Περιφέρειας Αττικής και ήρθε ειδικά για την εκδήλωση αυτή στη Λευκάδα.

Η κ. Χαρά Σαΐτη αναφέρθηκε εισαγωγικά στο γεγονός ότι λίγοι είναι δυστυχώς οι Λευκαδίτες που έχουν επισκεφτεί το δάσος των Σκάρων και ως εκ τούτου οι περισσότεροι συντοπίτες μας δεν είναι καν γνώστες των προβλημάτων που αντιμετωπίζει το δρυοδάσος. Στάθηκε στην προσωπική της εμπειρία όταν γνώρισε πριν λίγα χρόνια το δάσος:

«Μπήκα σε ένα μαγικό χώρο με τα τεράστια δένδρα, τις βελανιδιές -ιερά δέντρα-, είδα τη φοβερή θέα που παρέχεται από το βουνό, αλλά συγχρόνως και δέντρα με τις ρίζες του έξω, που κινδυνεύουν άμεσα να «πεθάνουν». Συνάμα πληγώθηκε η αισθητική μου από τη βάρβαρη επέμβαση του ανθρώπου, σε ένα μέρος όπου η συνύπαρξη ανθρώπων και βελανιδιών ήταν αρμονική από τα πανάρχαια χρόνια, όπου τα δάση παρείχαν διάφορα απαιτούμενα στους ανθρώπους -ξύλο, βελανίδια, υλικό για τη βαφική τέχνη- και όπου αυτό γινόταν χωρίς να βλάπτονται τα δάση, μέσα από μια αειφορική ισορροπία που έχει σήμερα πληγεί ανεπανόρθωτα.»

Θα ήθελα συνέχισε «να βρουν και τα παιδιά μου αυτό το δάσος, να γίνει κάτι, πέρα από τη διαπίστωση των προβλημάτων, να αναλάβουν κάποιοι τις ευθύνες τους, πέρα από το ιδιόμορφο ιδιοκτησιακό καθεστώς που ισχύει στα Ιόνια νησιά, γιατί με το να αποποιούνται όλοι τις ευθύνες τους και να δηλώνουν αναρμόδιοι διαιωνίζεται η ασυδοσία και επέρχεται ως συνεπακόλουθο της αδιαφορίας η καταστροφή του δάσους», εξηγώντας ότι αποφάσισε να πάρει προσωπικά αυτή την πρωτοβουλία προσδοκώντας αρχικά στη δημιουργία μιας ομάδας που θα μπορέσει να δράσει στην κατεύθυνση αυτή.

Η συντοπίτισσά μας δασοπόνος κ. Αναστασία Γαζή

Η κ. Αναστασία Γαζή δήλωσε στην παρέμβασή της ότι παρότι είναι Λευκαδίτισσα, μόλις πριν πέντε χρόνια γνώρισε το δρυοδάσος και ότι έχει αρχίσει εδώ και δύο χρονιά με τη μελέτη του.

Αναφέρθηκε στα «αιωνόβια δέντρα και στα πέντε συνολικά είδη δρυός που φύονται στο δάσος, στη μεγάλη ιστορία του που ξεκινά από τον 14ο αιώνα», λέγοντας ότι «όλοι οι κατακτητές που πέρασαν τους προηγούμενους αιώνες από το νησί μας -Φράγκοι, Ενετοί, Τούρκοι, Άγγλοι- ασχολήθηκαν με το δάσος, γεγονός που καταγράφεται σε περιηγητικά κείμενα, διοικητικά έγγραφα και προκηρύξεις, νοταριακά αρχεία και αλλού.» Αποτελεί συνέχισε «ένα ζωντανό μουσείο που θα πρέπει να αναδείξουμε και ως οικονομικό παράγοντα, χωρίς βέβαια να διώξουμε τους ανθρώπους από το δάσος, αλλά προστατεύοντάς το και αναδεικνύοντας την ιστορική, οικολογική και αισθητική του αξία πριν είναι πια αργά», τονίζοντας ότι σε πολλά σημεία του δάσους έχει αναδειχτεί πια από την υπερβόσκιση και διάβρωση το μητρικό πέτρωμα.

Στο τέλος μίλησε ο Γερμανός δασοπόνος Kurt Sprenger, που έχει επισκεφτεί αρκετές φορές το δρυοδάσος.

Είπε μεταξύ άλλων: «Δεν είμαι σταλμένος από κάποια οργάνωση, ούτε και πληρώνουμε από κάπου. Απλά είμαι ακτιβιστής μιας ομάδας. Η συγκαιρία με έφερε να επισκεφτώ το πανέμορφο νησί σας, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι και όχι μέσα από κάποιο από τα πολλά υπάρχοντα βιβλία, ανθρώπους και περιβάλλον. Το δάσος -με έξι διαφορετικά είδη βελανιδιάς, δύο απ” αυτά ενδημικά στα Ιόνια- απειλείται άμεσα να καταστραφεί από την υπερβόσκιση -εδώ και πολλές γενιές- με αποτέλεσμα να μην ανανεώνεται και να επέρχεται διάβρωση στο έδαφος, που επιταχύνεται από τις καιρικές συνθήκες. Μπορούμε να δούμε στις φωτογραφίες τον κίνδυνο. Αν δεν γίνει άμεσα κάτι η κατάσταση θα είναι σε λίγο καιρό μη αναστρέψιμη. Έχουμε σήμερα τις δυνατότητες να περιορίσουμε τους κινδύνους, ενδεχόμενα να τους σταματήσουμε, το πιο δύσκολο όμως είναι να κάνουμε τους ανθρώπους να αισθανθούν το χρέος τους έναντι του δάσους… Να μην είμαστε η γενιά που θα αφήσει να καταστραφεί σε 20 ή 30 χρόνια το δάσος. Ενώ σαν λαός είσαστε υπερήφανοι για την ιστορία σας γιατί να μην συμπεριλάβετε σε αυτή και τα δέντρα, που πολλά απ” αυτά έχουν ζωή πάνω από 400 χρόνια…»

Να αναφέρουμε ότι μεταξύ του ακροατηρίου διακρίναμε αρκετούς συχωριανούς μας – αυτόχθονες και μετοικούντες, τους: Νίκο Κονδυλάτο, Αγγελική Σούνδια, Άρη Κοκοτσή -έκανε χρέη μεταφραστή από τα Αγγλικά στα Ελληνικά κατά τη διάρκεια της ομιλίας του Kurt Sprenger-, Briggitte Roth (φυτοθεραπεύτρια) από τον Αλέξανδρο καθώς και τα παιδιά που έχουν την πιτσαρία στη Νικιάνα, απέναντι από το κοινοτικό κατάστημα – δεν θυμάμαι τώρα τα ονόματά τους.

Τώρα, όσους άλλους ξέραμε από τους παρευρισκόμενους, μάλλον τους κατατάσσουμε στους ήδη ευαισθητοποιημένους, οπότε κατά την άποψή μου η εκδήλωση δεν κατόρθωσε -χωρίς να αναιρούμε τη σπουδαιότητά της- να απευθυνθεί σε ένα ευρύτερο κοινό. Ίσως να μην είχε γίνει και η κατάλληλη προετοιμασία. Προσωπικά το έμαθα τυχαία μέσα από τις σελίδες ενός Ξηρομερήτικου blog (xiromeronews.blogspot.com).

Ακολούθησε στη συνέχεια ένας γόνιμος διάλογος με ερωτήσεις και παρεμβάσεις των συμμετεχόντων για το τι μέλει γενέσται. Δεσμευτικά δε βγήκε κάτι, πέρα από το γεγονός ότι η κ. Αναστασία Γαζή θα καταβάλλει προσπάθειες, απευθυνόμενη στη σχολή της, ώστε να διερευνηθεί η δυνατότητα να γίνει μια Διαχειριστική Μελέτη στα πλαίσια κάποιας πτυχιακής εργασίας. Ακόμη να γίνει ένα ενημερωτικό blog ή κάποια ομάδα για το δρυοδάσος στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης Facebook.

Προσωπικά θα πρέπει να έχουμε σε λίγο καιρό στα χέρια μας -υποσχέθηκε να μας την στείλει η κ. Γαζή- τη διάλεξη για το δάσος των Σκάρων που είχε δώσει το 1915 στη Γερμανική Δενδρολογική Εταιρεία ο C. Sprenger, ο οποίος είχε καταγράψει από τότε την σπάνια χλωρίδα του δρυοδάσους και την οποία ψάχναμε να βρούμε, ανεπιτυχώς ως ώρας, εδώ και κάμποσο καιρό. Και… όποτε με το καλό επιστρέψει ξανά στον τόπο μας, ο σύγχρονος αυτή τη φορά, κ. Sprenger δεσμευτήκαμε για έναν περίπατο στους Σκάρους, που έτσι κι αλλιώς είναι ενταγμένος στις κατά καιρούς περιηγήσεις μας στο βελανιδοδάσος.