Το κεφαλοχώρι Καρυά Λευκάδας
Το μεγαλύτερο κεφαλοχώρι του νομού Λευκάδας είναι η Καρυά, έδρα του ομώνυμου Δήμου. Κοντά στα χίλια άτομα μένουν εκεί σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2001. Στο Δήμο Καρυάς ανήκουν επίσης τα χωριά Εγκλουβή -το πιο ορεινό της Λευκάδας- και Πηγαδησάνοι. Το χωριό βρίσκεται στο βορειοκεντρικό τμήμα του νησιού και απέχει 14 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη της Λευκάδας. Ένα καταπράσινο χωριό, χτισμένο στους πρόποδες του βουνού Ελάτη, σε υψόμετρο 500 και άνω μέτρων. Είναι ένα ζωντανό χωριό που κατόρθωσε να διατηρήσει τον παραδοσιακό του χαρακτήρα στο πέρασμα του χρόνου. Τα περισσότερα σπίτια είναι πετρόχτιστα και οι δρόμοι στενοί. Στο κέντρο του χωριού απλώνεται μια αρκετά ευρύχωρη πλατεία, όπου αιωνόβια πλατάνια προσφέρουν απλόχερα τον ίσκιο τους. Κάτω από το χωριό εκτείνεται, σε ένα μικρό οροπέδιο που σχηματίζεται, το λιβάδι με αρκετές καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
[Άποψη της Καρυάς. Στο βάθος διακρίνεται το λιβάδι]
Κάθε καλοκαίρι διοργανώνονται στο χωριό, από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου σε συνεργασία με τους τοπικούς συλλόγους, αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις με αποκορύφωμα την αναπαράσταση του Χωριάτικου Γάμου. Η εκδήλωση, που έχει γίνει πλέον θεσμός, είναι διήμερος και περιλαμβάνει την πρώτη ημέρα το προξενιό, τα μαλλιά, τα προζύμια και τα καρφώματα, ενώ τη δεύτερη ημέρα γίνεται στην πλατεία του χωριού η γαμήλια τελετή, το φόρτωμα των κρεβατιών και το γλέντι της τάβλας. Διοργανώνεται το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου. Στο χώρο του Δημαρχείου λειτουργεί πλούσια Έκθεση Εθνικής Αντίστασης με πολλές φωτογραφίες αγωνιστών από το νησί της Λευκάδας και άλλων που έπαιξαν την εποχή εκείνη ενεργό ρόλο στα δρώμενα του τόπου μας. Στην έκθεση γίνεται ειδική αναφορά στη συνεισφορά των γυναικών στην Αντίσταση. Στο ίδιο κτίριο υπάρχει και Έκθεση Φωτογραφίας με παλιές φωτογραφίες κατοίκων του χωριού (Καρσάνων) καθώς και Έκθεση Ζωγραφικής με έργα ντόπιων ζωγράφων.
Ακόμη, στα πλαίσια του Πολιτιστικού Καλοκαιριού, συγκροτήματα που συμμετέχουν στο Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ Λευκάδας δίνουν παραστάσεις στο χωριό σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο που βρίσκεται δίπλα από την πλατεία. Χθες, που βρέθηκα στο χωριό, παρουσίασε παραδοσιακούς χορούς της πατρίδος του το συγκρότημα από τη Σερβία. Χορούς γεμάτους ζωντάνια και λεβεντιά. Δίκαια καταχειροκροτήθηκε από τους παριστάμενους. Αξίζει αν σας δοθεί η ευκαιρία -θα πάνε και σε άλλους δήμους και τοπικά διαμερίσματα- να τους δείτε τους Σέρβους.
[Καρυά – Πολιτιστικό Καλοκαίρι 2008 – Από την παράσταση που έδωσε στο χωριό το φολκλορικό συγκρότημα από τη Σερβία που συμμετέχει στο φετινό 46ο Διεθνές Φολκλορικό Φεστιβάλ Λευκάδας]
Η Καρυά, όπως και τα περισσότερα χωριά της βορειοκεντρικής Λευκάδας, πρωτοστάτησε από τα πιο παλιά χρόνια ακόμη σε όλους τους ξεσηκωμούς που ξεσπούσαν κατά καιρούς στο νησί ενάντια στους ξένους δυνάστες -Φράγκους, Άγγλους κ. ά.- και στους ντόπιους συνεργάτες τους. Πρωτοστάτησε σε όλους τους κοινωνικούς αγώνες του τόπου μας για μια πιο ανθρώπινη κοινωνία. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο και στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ενάντια στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές. Ενάντια στη ντόπια αντίδραση που στη Λευκάδα τουλάχιστον αδιαμφισβήτητα συνεργάστηκε με τους κατακτητές.
[Το Μνημείο Εθνικής Αντίστασης]
Η Καρυά είναι γνωστή σ” όλη την Ελλάδα για τα παραδοσιακά καρσάνικα κεντήματα -πραγματικά έργα τέχνης πολύ λεπτοδουλεμένα- και υφαντά. Φτιάχνονται εδώ και αιώνες με τη λεγόμενη «καρσάνικη βελονιά», μια ειδική τεχνική που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα από τις γυναίκες του χωριού. Μπορεί κάποιος να τα δει στα μαγαζιά που τα περισσότερα βρίσκονται κοντά στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα. Στο χωριό βρίσκεται και το Λαογραφικό Μουσείο Λευκαδίτικου Κεντήματος «Μαρία Κουτσοχέρω». Η Μαρία Σταύρακα ή Κουτσοχέρω ήταν μία από τις καλύτερες κεντήστρες του χωριού και εκείνη που ανακάλυψε την «καρσάνικη βελονιά» κι ας είχε μόνο ένα χέρι. Το μικρό λαογραφικό μουσείο έχει το όνομά της. Εκτός από τα εκπληκτικά κεντήματα, τα υφαντά και τους αργαλειούς θα δείτε αναπαραστάσεις δωματίων και διάφορα αντικείμενα της αγροτικής ζωής του χωριού.
[ Πίνακας από την Έκθεση Ζωγραφικής με έργα ντόπιων ζωγράφων που λειτουργεί στο χωριό]
