Μοναδικά και σημαντικά για τον Ελλαδικό χώρο Παλαιοντολογικά ευρήματα στις δυτικές ακτές της Αιτωλοακαρνανίας

Ανάμεσα στον Αστακό και τον Μύτικα

Του Κωνσταντίνου Μπακολίτσα,
Βιολόγου

Ας κάνουμε ένα ταξίδι στο χρόνο γυρνώντας στην Πρώιμη Ιουρασική περίοδο (πριν 210 εκατομμύρια χρόνια) όπου η Τηθύς θάλασσα χώριζε τις βόρειες Ηπείρους από την Γκοντβάνα. Η Πανγαία άρχισε να διαλύεται κατά την Μέση Ιουρασική περίοδο (πριν 180-160 εκατομμύρια χρόνια).

200 με 176 εκατομμύρια χρόνια πριν η Ελλάδα αποτελούσε βυθό της Τηθύος θάλασσας

Η περιοχή της Ευρώπης όπου βρίσκεται η Ελλάδα άλλαξε πολλές φορές στο παρελθόν. Η σημερινή μορφή του ελλαδικού χώρου είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης της αφρικανικής με την Ευρασιατική πλάκα.

Ο ελλαδικός χώρος σχηματίστηκε μαζί με τα αλπικά βουνά. Στο ξεκίνημα της αλπικής ορογένεσης η Ελλάδα αποτελούσε τον βυθό της Τηθύος θάλασσας, απομεινάρι της οποίας είναι η Μεσόγειος θάλασσα.

Κατά τη διάρκεια του Μεσοζωικού Αιώνα ο βυθός της Τηθύος γέμιζε ιζήματα είτε από αποσάθρωση – διάβρωση περιοχών είτε από κελύφη οργανισμών.

Με την Αλπική Ορογένεση τα ιζήματα αυτά πτυχώθηκαν, ανυψώθηκαν και δημιούργησαν τα αλπικά βουνά στα οποία ανήκει και η Πίνδος η οποία δημιουργήθηκε πριν, περίπου, 35 εκατομμύρια χρόνια. Η ορογένεση ξεκίνησε από την ανατολική Ελλάδα και κινήθηκε προς τα δυτικά σχηματίζοντας και τα Ακαρνανικά όρη, που υψώνονται κοντά στις δυτικές ακτές του Ιονίου στον νομό Αιτωλοακαρνανίας.

Πριν λοιπόν από 190 εκατομμύρια χρόνια (Κατώτερο Ιουρασικό – Λιάσιο – Τοάρσιο) στην θάλασσα της Τηθύος, στη θέση της ακτογραμμής μεταξύ Αστακού και Μύτικα, ζούσε μεγάλη ποικιλία οργανισμών με κυρίαρχα τα κεφαλόποδα.

Τα κεφαλόποδα ήταν τα πλέον εξελιγμένα μαλάκια, αρπακτικά, σαρκοφάγα και με ικανότητα πλεύσης. Η σημαντικότερη κατηγορία αυτών ήταν οι αμμωνίτες, (εξαφανισμένα κεφαλόποδα) που αποτελούν σήμερα χαρακτηριστικά απολιθώματα.

Αμμωνίτες

Μελετώντας την συγκεκριμένη περιοχή εντοπίσαμε και συλλέξαμε πλήθος ειδών αμμωνιτών, οι οποίοι μετά από προσεκτικό καθαρισμό ταυτοποιήθηκαν και εμπλούτισαν την ήδη υπάρχουσα συλλογή απολιθωμάτων μας, η οποία παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την Γεωλογική Ιστορία του Νομού μας.

Μερικοί από τους απολιθωμένους αμμωνίτες της Ιουρασικής περιόδου της περιοχής μας

Το σημαντικό της έρευνάς μας δεν είναι το ότι για πρώτη φορά μελετάται συστηματικά η Ammonitico Rosso, όπως λέγεται η φάση στην θέση αυτή, αλλά ο παράλληλος εντοπισμός ειδών οργανισμών που δεν αναφέρονται σε καμία βιβλιογραφική αναφορά για την θέση αυτή της συγκεκριμένης ζώνης.

Ενδεικτικά αναφέρεται ο εντοπισμός του Ιουρασικού βραχιόποδου Rhynchonella, και της Posidonia, (είναι οι πρώτες Ελληνικές Ποσειδώνιες που βρέθηκαν χωρίς να είναι σε αποτύπωμα).

Καθοριστικό ρόλο στην έρευνα μας έπαιξε η συνεργασία του εξαίρετου Γεωλόγου και μελετητή της Ammonitico Rosso Θανάση Χατζηχρηστίδη και του Παναγιώτη Καρελάκη, επίσης φίλου και ερευνητή της περιοχής αυτής των αμμωνιτών.

Η αποκάλυψη και μελέτη της Γεωλογικής Ιστορίας του νομού μας συνεχίζεται, με την ελπίδα πως στο μέλλον θα έχουμε ακόμα πιο σημαντικά ευρήματα.