Ο Παπαφλίππος (Παπαφλέσσας) από το Αθάνι: Μια μορφή του αγώνα…
«Φλάμπουρα ράσα ολόφλογα, στον άμβωνα ανεμίζουν…»
Ο παπά-Φίλιππος (Παπαφλέσσας) από το Αθάνι. Μια μορφή του αγώνα.
«Στο Αθάνι μένει ο Παπάς Φίλιππος (Παπαφλέσσας) μια μορφή του αγώνα. Είναι ηλικίας 60 χρονών και είναι από τους πρώτους αντάρτες του Ξηρομέρου. Ένας σεμνός ιερομένος που πάλεψε λυσασμένα το καταχτητή και τους προδότες. Με το Σταυρό και το τουφέκι στο χέρι είχε διακριθή σε πολλές μάχες στο Ξηρόμερο. Τώρα βρίσκετε με άδεια στο χωριό του για να θεραπεύση μια κήλη που του δημιουργήσανε οι κόποι και οι πορείες. Αλλά και εδώ δεν στέκη καθόλου μαζί με τον Θωμά Ζάνια άλλο λαϊκό ηγέτη είναι η ψυχή της οργάνωσης και ο τρόμος των καταχτητών και των προδοτών του νησιού». Αυτά γράφει στο χειρόγραφό του ο Γιώργος Σγουρός, ειδικός απεσταλμένος της Περιφερειακής Επιτροπής του του ΕΑΜ στη Λευκάδα από τον Φλεβάρη μέχρι τον Μάη του 1944.
|
Κώστας Καλατζής (Θεσσαλός) |
 |
Η ελληνική ιστορία -από την Εθνική Παλιγγενεσία και εντεύθεν- έχει να επιδείξει πολλά, θετικά και αρνητικά παραδείγματα, ιερωμένων. Είναι γνωστές οι ηρωικές μορφές του Γρηγορίου Δικαίου (Παπαφλέσσα), Αθανασίου Διάκου, του επισκόπου Σαλώνων Ησαΐα, του καλόγηρου Σαμουήλ, που αγωνίστηκαν στην Επανάσταση του 1821 και θυσιάστηκαν για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον οθωμανικό ζυγό. Αλλά και αργότερα πολλοί ήταν και στον τόπο μας, τη Λευκάδα, οι εκπρόσωποι του κατώτερου κλήρου που πήραν ενεργά μέρος στην Εθνική Αντίσταση, προεξάρχοντος του θρυλικού Λευκαδίτη κομμουνιστή παπα-Στάθη Κτενά που είχε εκλεγεί και εθνοσύμβουλος στην ΠΕΕΑ.
Αντίθετα, ο ανώτερος κλήρος έμεινε στην πλειοψηφία του ασυγκίνητος από το δράμα του σκλαβωμένου ελληνικού λαού κατά την περίοδο της Ιταλικής και Γερμανικής Κατοχής, ενώ πολλοί εκ των ιεραρχών πέρασαν με το μέρος των κατακτητών, δίνοντας «γην και ύδωρ». Όπως ο Ιωαννίνων Σπυρίδων Βλάχος, ο Σερρών Κωνσταντίνος, ο Καστοριάς Νικηφόρος, ο Φθιώτιδας Αμβρόσιος, ο Κασσανδρείας Ειρηναίος κι άλλοι που συνεργάζονταν με τους κατακτητές και καλούσαν το λαό να πειθαρχήσει σ΄ αυτούς, διακρινόμενοι ταυτόχρονα και για τα αντιΕΑΜικά, αντικομμουνιστικά κηρύγματά τους.
Υπήρξαν, όμως, και λαμπρές εξαιρέσεις. Όπως οι Μητροπολίτες Κοζάνης και Σερβίων Ιωακείμ και Ηλείας Αντώνιος που οργανώθηκαν στο ΕΑΜ και εξελέγησαν Εθνοσύμβουλοι. Αλλά και άλλοι, όπως οι Μητροπολίτες Σάμου και Ικαρίας Ειρηναίος, Χίου Ιωακείμ Στρουμπής, Χαλκίδας Γρηγόριος, Αττικής Ιάκωβος, Βόλου Ιωακείμ, Δρυινουπόλεως και Κονίτσης Δημήτριος, ο δεσπότης Λάρισας και Ελασσόνας Καλλίνικος, ο επίσκοπος Μήθυμνας Διονύσιος,που βοήθησαν με πολλούς και διάφορους τρόπους τον αγώνα.
Για τον Παπαφλίππο γράφει ο συγχωριανός του Πολυχρόνης Σίδερης στο βιβλίο του «Εξ Αθανίου» (Το απόσπασμα μας στάλθηκε από την Αμφικτυονία Ακαρνάνων, Σύλλογος Έρευνας Ιστορίας):
«Από την ημέρα που αποφυλακίστηκε ο παπάς και στη συνέχεια με την επιδείνωση της υγείας του, το σπίτι έχει κάθε μέρα κόσμο. Ιδιαίτερα σήμερα που είναι Κυριακή στο πόρτιγο δεν χωράει να πέσει – που λέει ο λόγος – ούτε βελόνι. Για να δεί κανείς τον παππά πρέπει να περάσει από αυτό το μεγάλο πορτίγο που οδηγεί σε άλλα τρία υπνοδωμάτια.
………………….
Από προχτές έδειχνε ότι πήρε μια καλυτέρευση, ο γιατρός όμως που φέρανε από τον Αι’ Πέτρο δεν έδωκε και πολλές ελπίδες. Μπορεί να είναι αναλαμπή που λένε πως παρουσιάζει συνήθως ο ετοιμοθάνατος λίγο πρίν πεθάνει.
……………
Ξημερώνοντας Τρίτη φαίνονταν αδύναμος δεν μιλούσε και μόνος του, που μόλις ακουγόταν, ζήτησε παπά για να κοινωνήσει. Ήρθε ο Παπαντώνης με όλα τα απαραίτητα κλείστηκαν οι δυό τους στο δωμάτιο και η εξομολόγηση κράτησε πολύ ώρα.
Κανείς δεν ξέρει τι ξομολογήθηκε. Μπορεί να ζήτησε συγχώρηση για το μίσος που είχε στον Δεσπότη που τον είχε πάψει για ένα διάστημα να ιερουργεί στην ενορία του. Μπορεί ακόμη να ζήτησε συγχώρηση που δεν τον χώνευε όταν τον έβλεπε στα ολόχρυσα ντυμένο μπροστά στον ξυπόλητο και σταυρωμένο Χριστό. Ακόμη μπορεί να ζήτησε συγχώρηση για το μίσος που του είχε γιατί ξεχώριζε αυτούς που έκαναν αντίσταση στους κατακτητές σε πατριώτες και προδότες. Μπορεί να ομολογούσε ενώπιον του εξομολογητή του στο Θεό ότι προσπάθησε να πείσει το ποίμνιό του να εφαρμόσει αυτά που είπε ο Χριστός: Ότι σ’ αυτόν τον πρόσκαιρο κόσμο δεν υπάρχει αφέντης και δούλος. Και ότι πρέπει ο καθένας να κάνει αυτό που δίδαξε ο Απόστολος Παύλος: Δότε το υμών περίσσευμα.
Όταν τελείωσε η εξομολόγηση έπεσε σε λήθαργο και αργά το βράδυ έσβησε. Την άλλη μέρα από το πρωί η καμπάνα κτυπούσε λυπητερά και το μαντάτο διαδόθηκε παντού. Ήταν μια Γεναριάτικη μέρα ηλιόλουστη αλλά με τσουχτερό κρύο όταν οι κάτοικοι των γύρω χωριών και όλοι οι χωριανοί του, τον συνόδευσαν στην εκκλησιά. Τότε είχα ακούσει πως τους παπάδες τους βάζουν στον τάφο πίσω από το Ιερό και καθιστούς.
Πράγματι εκεί τον βάλανε, πίσω από το Ιερό της Παναγίας. Όχι καθιστό αλλά όπως όλοι αναπαύονται. Άλλωστε δεν έχει καμιά σημασία για το φθαρτό του σώμα. Εκείνο που έχει μεγάλη σημασία είναι ότι σε όλη του τη ζωή έμεινε όρθιος. Και ότι στο χωριό αλλά και σε όλο το νησί για πολλά χρόνια έμεινε ο απόηχος από ένα επαναστατικό τραγούδι….
«Ενας παπάς από τ’ Αθάνι φόρεσε το γιαταγάνι…..»
* Ο Πολυχρόνης Ν. Σίδερης γεννήθηκε στο Αθάνι Λευκάδας το 1938 και αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Λευκάδας το 1955. Είναι κάτοχος πτυχίου μαθηματικού του Πανεπιστημίου Αθηνών, πτυχίου οικονομικών του Πανεπιστημίου Πειραιά και πτυχίου επιμόρφωσης διετούς φοίτησης του Διδασκαλείου Μέσης Εκπαίδευσης.
Διορίστηκε το 1962 στην Μέση Εκπαίδευση όπου και υπηρέτησε ως καθηγητής μέχρι το 1985. Από το 1985 μέχρι το 1988 που συνταξιοδοτήθηκε υπηρέτησε ως Σχολικός Σύμβουλος. Είναι μέλος της συγγραφικής ομάδας της Ευκλείδειας γεωμετρίας που διδάσκεται στα Λύκεια. Το 2017 κυκλοφόρησε το σύγγραμμα «Μαθηματικά Στιγμιότυπα» και το 2018 το «Εξ Αθανίου».
Σχετικά:
Χειρόγραφο Γιώργου Σγουρού, ειδικού απεσταλμένου της ΠΕ του ΕΑΜ στη Λευκάδα από τον Φλεβάρη μέχρι τον Μάη του 1944 (Μέρος 5ο)
«Φλάμπουρα ράσα ολόφλογα στον άμβωνα ανεμίζουν…»
Αφιέρωμα στο θρυλικό Λευκαδίτη κομμουνιστή παπα-Στάθη Κτενά
