Η «Αγγλική» Λευκάδα (Σάντα Μάουρα) του 1833

Του Θεόδωρου Αραβανή

(Το κείμενο ολόκληρο αποτελεί μεταφορά από τις Μελέτες του Πολυχρόνη Κ. Ενεπεκίδη πανεπιστημιακού του Πανεπιστημίου της Βιέννης και αποτελεί «επιτόπια περιγραφή» του Βέλγου στην καταγωγή, Πρώσου διπλωμάτη Alfred von Reumond [1808-1887]) 1*

Άποψη της πόλης της Λευκάδας, 1859

«Ήταν μια όμορφη, φωτεινή ημέρα του αποκαλόκαιρου του 1833 που πέρασα στην Σάντα Μάουρα. Η πρωτεύουσα της αρχαίας Λευκάδας που από τον αστραφτερό της βράχο η ποιήτρια Σαπφώ είχε το θάρρος να πηδήξει στην θάλασσα και να θεραπευτεί έτσι από το πάθος της, βρίσκεται στην βορειότερη άκρη του μακρόσυρτου νησιού που χωρίζεται από την στεριά της Ακαρνανίας μόνο μ΄ ένα πολύ ρηχό κανάλι, πλόιμο μόνο για ελαφρά σκάφη. Παραδίδεται πως η Λευκάδα ήταν άλλοτε ενωμένη με την Ακαρνανία.

Το ακρωτήριο Λευκάτας, όπου κατά την παράδοση αυτοκτόνησε η Σαπφώ, 1821 (Πηγή)

Η πόλη είναι ευχάριστη αλλά χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Τα σπίτια είναι χαμηλά, στις περισσότερες περιπτώσεις μονώροφα, αναμφίβολα λόγω των πολλών και σφοδρών σεισμικών δονήσεων, ο πάνω όροφος είναι συχνά από ξύλο.

Δεν είδα ούτε ένα σημαντικό κτίριο. Επίσης και οι εκκλησίες διακοσμημένες, κατά την ελληνική συνήθεια, μ΄ ένα πλήθος στερεότυπων εικόνων σε χρυσό φόντο, είναι ως επί το πλείστον μικρές. Η καθολική εκκλησία βρίσκεται πολύ κοντά στο λιμάνι. Ο δρόμος του παζαριού, φαρδύς και κανονικός, δεν έχει να παρουσιάσει κι αυτός τίποτε το δελεαστικό, όμως λόγω της κυριακάτικης γιορτής ήταν κατάμεστος ανθρώπους. Η εθνική ενδυμασία των κατοίκων της Επτανήσου, τα φράγκικα ρούχα και οι κόκκινες φούστες της αγγλικής φρουράς αποτελούσαν ένα παρδαλό συνδυασμό χρωμάτων.

Λεπτομέρεια από χαλκογραφία του CARTWRIGHT, Joseph (1821) (Πηγή)

Εκεί που τελειώνει το παζάρι αρχίζει ο ωραίος κάμπος Αμαξίδι με τους εκτεταμένους ελαιώνες του που ανεβαίνουν σε όλο πέτρες λόφους. Από δώ εισρέουν πολλά ρυάκια με καθαρά νερά στην πόλη, όπου πολλά πηγάδια δημιουργούν ζωηρούς πίδακες. Ο αέρας, λόγω των στάσιμων μολυσμένων νερών του ισθμού και των βλαβερών αναθυμιάσεων του κοντινού κόλπου της Άρτας, που τις φέρνει ο βορειοδυτικός άνεμος, λένε πώς είναι πολύ ανθυγιεινός.

Διακρίνεται, μεταξύ άλλων, το Οθωμανικό Υδραγωγείο (1864)

Από την πόλη αρχίζει και εκτείνεται προς την ακτή της ξηράς ένας μεγάλος υδραγωγός, κατασκευασμένος επί σουλτάνου Βαγιαζήτ, που έχει όμως τώρα διακοπεί και είναι άχρηστος. Τα χαμηλά τόξα του, που εξέχουν από την επιφάνεια της θάλασσας, δημιουργούν με την μεγάλη έκτάσή τους μια παράξενη εντύπωση. Στο κάστρο της Σάντας Μάουρας, που βρίσκεται πέρα από τις λαγούνες σε μια γλώσσα της ακαρνανικής ακτής, οδηγεί ένας μώλος που κατασκεύασαν τα τελευταία χρόνια οι Άγγλοι, ο οποίος όμως δεν προχωρεί ακόμη εντελώς ως την πόλη, γι΄ αυτό και είναι κανείς αναγκασμένος να πάει εκεί με βάρκα. Ο μώλος πάει παράλληλα με το κάστρο και συνδέεται μαζί του με μια γέφυρα που μπορεί να ανοίξει για την διέλευση μικρών σκαφών. Απ΄ αυτό το άνοιγμα περάσαμε κατά τις έξι η ώρα το απόγευμα με το ιστιοφόρο που μας έφερε από την Πάτρα στην Σάντα Μάουρα. Σε λίγο είχαμε το νησί πίσω μας και κατευθυνόμαστε βόρεια προς την Κέρκυρα, όπου ελπίζαμε πώς θα φτάσουμε την άλλη μέρα το μεσημέρι.

Ο ουρανός ήταν όλη την μέρα καθαρός και ανέφελος, το μεσημέρι όμως άρχισε να φυσάει ένας σιρόκος που όλο και δυνάμωνε και, όταν είχαμε περάσει την βόρεια ακτή του νησιού, είχε τεντώσει τα δυό πανιά του καραβιού μας για τα καλά. Η θάλασσα πράσινη λαμποκοπούσα μας πήγαινε από τα δυτικά κόντρα στα αφρισμένα κύματα, ενώ ο ήλιος πρίν το βασίλεμά του έντυνε με πορφύρα τις βουνοσειρές της Ηπείρου και παρουσίαζε σε μας με αδρές καθαρές γραμμές την σιλουέτα του κάστρου της Πρέβεζας στη είσοδο του Αμβρακικού κόλπου και αφού είχαμε αφήσει πίσω την Σάντα Μάουρα».

1* Αναφορές:
– Από το βιβλίο του Α. von REYMONT, Reiseschilderungen und Umrisse aus südlichen Gegenden, Stuttgart und Tübingen 1835. Σε μετάφραση του Πολυχρόνη Κ. Ενεπεκίδη. (Για το πρωτότυπο κείμενο στα Γερμανικά κάντε κλικ).

Ο Αlfred von Reumont (1808-1887) κατάγονταν από βελγική οικογένεια, γεννήθηκε όμως στο Άαχεν (Αιξ-λα-Σαπέλ) του άλλοτε πρωσικού βασιλείου και υπηρέτησε στο υπουργείο Εξωτερικών της Πρωσίας, κυρίως στις ιταλικές πόλεις, για να γίνει τελικά εκπρόσωπος της γερμανοϊταλικής συνάντησης στον τομέα των πνευματικών σχέσεων και δεσμών των δύο χωρών. Με την Ελλάδα ο Ρεμόν συνδέεται δια των μονογραφιών του για τον Αντρέα Μουστοξύδη, (προπάππος του Λευκάδιου Θεοδόση Μαυροειδή-Μουστοξύδη) την Ιόνιο Πολιτεία και για τον ιδρυτή της Ιονίου Ακαδημίας στην Κέρκυρα, τον άγγλο αρμοστή Γκίλφορδ.

___________________________
Σχετικά:
Η Λευκάδα με το βλέμμα των περιηγητών