Χειρόγραφο Γιώργου Σγουρού, ειδικού απεσταλμένου της ΠΕ του ΕΑΜ στη Λευκάδα από τον Φλεβάρη μέχρι τον Μάη του 1944 (Μέρος 6ο)

O έφ.  αξιωματικός Σπύρος Γ. Φατούρος (Πάπιος), Διοικητής του 4ου Λόχου του εφεδρικού ΕΛΑΣ στην Εύγηρο

Στο κομμάτι αυτό ο Γ. Σγουρός περιγράφει την τακτική που ακολούθησαν οι οργανώσεις του ΕΑΜ -«αγώνας για την ενότητα, άμβλυνση των αντιθέσεων»-, ύστερα και από υποδείξεις του ίδιου, για την αντιμετώπιση των κατσαπλιάδων, όπως ο ίδιος χαρακτηρίζει τις αυτοαποκαλούμενες Εθνικές Ομάδες Νοτίου Νήσου (Ε.Ο.Ν.Ν.), καθώς και την κατάσταση που επικρατούσε στη Νότια Λευκάδα από τη δράση των «Οπλαρχηγών», τους οποίους μάλιστα και κατονομάζει.

Διατηρείται η αρχική ορθογραφία του χειρόγραφου. Συνέχεια από το Μέρος 5ο

«Σήμερα πήρα το παρακάτω σημείωμα από τον 4ον λόχο Λευκάδας από 20/3 πολύ παραστατικό για την κατάσταση που υπήρχε εκεί. Το αρχηγείο του Λόχου βρισκότανε στην Εύγηρον¹.

Έκανα αμέσως απάντηση (το παραπάνω σημείωμα είναι απάντηση σε προηγούμενό μας που τους συνιστούσαμε να αποφύγουν τυχόν ακρότητες). Σε αυτήν ξανατόνιζα ότι καλός χειρισμός του ζητήματος πολιτικά θα είχε σαν συνέπεια να απογυμνώσει τους (άτακτους) κατσαπλιάδες και να επιτύχουμε την συνένωση των φιλησύχων Λευκαδιτών, σκοπός στον οποίο πρέπει να αποβλέπουμε. Αντίθετα δυναμικά μέτρα θα είχαν σαν αποτέλεσμα να οξύνουν τις αντιθέσεις ανάμεσά τους σε βάρος του Εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα.

Τους παρέπεμπα στο κείμενο της «Συμφωνίας της Πλάκας» και τους ζητούσα να την εφαρμόσουν χωρίς παρέκκλιση. Τους έγραφα ακόμη ότι με πρώτη ευκαιρία θα πήγαινα κοντά τους, κατέληγα δε με τα παρακάτω λόγια «συναγωνιστές μοναδική μας προσπάθεια πρέπει να είναι να πραγματοποιήσουμε την ενότητα ανάμεσα στο λαό μας χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα. Η διάσπαση ωφελεί τον καταχτητή και είναι σε βάρος της Λευτεριάς μας. Οι διασπαστές είναι όργανο του Καταχτητή και δουλεύουν για λογαριασμό του. Κεντρικό μας Σύνθημα να είναι: αγώνα για την ενότητα άμβλυνση των αντιθέσεων». Ακόμα τους συνιστούσα να πραγματοποιήσουν την συνέλευση του ΕΑΜ του χωριού και να κάνουν εκλογές αυτοδιοίκησης και Λαϊκής Δικαιοσύνης.

Η κατάσταση στη Νότια Λευκάδα που εκεί επικρατούσαν δυναμικά οι Κατσαπλιάδες (άτακτοι οπλοφόροι του Ζέρβα) ήταν έκρυθμη. Δρούσαν οι συμμορίες 1) των Καραγιαννέων από 5 ζωοκλέφτες 2) των Νικολαραίων από 3 ζωοκλέφτες 3) των Καλατζαίων από 50 περίπου 4) του Έφεδρου Ανθυπολοχαγού Βάλτρα από 10 και 5) τον Ν. Αχείμαστο. Πολιτικό τους καθοδηγητή είχαν τον 4Αυγουστιανό Κατωπόδη από τα Βουρνικά και στρατιωτικό τους αρχηγό τον ΕΔΕΣίτη υπολοχαγό Ζαμπέλη. Κεντρική πολιτική τους καθοδήγηση ήταν ο Ναυπηγός Βασίλης Φραγκούλης, ο έμπορος Γιαννουλάτος, ο Δικηγόρος Βαγενάς, ο Γιατρός Μελάς και ο Έμπορος Τσουκνίδας από τη χώρα της Λευκάδας. Η κίνηση των κατσαπλιάδων ενισχυότανε ακόμα από τους εμπόρους της Βασιλικής, του Άγιου Πέτρου, του Βλυχού και από μεγαλοχτηματίες της Νοτίας Λευκάδας.

Πολιτική οργάνωση δεν είχαν γιατί τα πλατειά αγροτολαϊκά στρώματα είχαν ενταχθεί στο ΕΑΜ που παρά την τρομοκρατία που ασκούσαν οι παραπάνω συμμορίες λειτουργούσαν θαυμάσια οι οργανώσεις μας, και ακολουθιώνταν από την πλειοψηφία των κατοίκων. Έξω από την ακτίνα της δράσης τους ήταν η Εύγειρος προπύργιο του ΕΑΜ χωρίς κανένα αντιδραστικό. Η Εύγειρος ακόμα λόγω της τέτοιας της σύνθεσης ήταν εμπόδιο στα εξοντωτικά σχέδια της αντίδρασης. Συγκεκριμένη Εθνικοαπελευθερωτική δράση δεν είχαν οι παραπάνω συμμορίες που λεγόντουσαν Εθνικαί Ομάδες!!! Παρά πως θα χτυπήσουν το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ πράγμα που κάνανε με πραγματική λύσσα. Οι εκβιασμοί και οι επιθέσεις και γενικά η αναρχία ήταν η κατάσταση που επικρατούσε εδώ.

Οι κάτοικοι της υπόλοιπης Λευκάδας που υποχρεονόντουσαν να πάνε στη Νοτία Λευκάδα για να ανταλάξουν τα προϊόντα τους (κρασί-τσίπουρο κλπ) με λάδι που είχαν απόλυτη ανάγκη και δεν ήταν εφοδιασμένοι με σημείωμα του ανύπαρκτου σ΄ ολόκληρη την υπόλοιπη Λευκάδα εκτός της χώρας ΕΔΕΣ εκακοποιούντο και καταστρέφονταν τα προϊόντα που είχαν για ανταλλαγή. Η κατάσταση είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο που οι οργανώσεις μας και ο κόσμος ζητούσε να δοθεί ριζική λύση για να σταματήσει το κακό. Εν τω μεταξύ εκείνοι που για μια στιγμή πίστεψαν πως οι αντιδραστικοί είχαν λίγο δίκιο εξαιτίας των γεγονότων του Νυδρί άρχισαν να βλέπουν την αλήθεια και να τους κατηγορούν ανοικτά. Το μίσος του κόσμου εναντίον τους, οι κατσαπλιάδες κυτάζανε να το καλύψουν με την αφάνταστη τρομοκρατία που ασκούσαν.

Τώρα σημειώματα από Χορτάτα, Δράγανο, Αλέξανδρο που μας λένε πως θα κάνουν εκλογές για την αυτοδιοίκηση στις 12/3».

(Συνεχίζεται)

(Πηγή: Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων), 2002.)
____________________________
¹ Η Εύγηρος ήταν το προπύργιο του ΕΑΜ στη νοτιοανατολική Λευκάδα. Για τη στάση της αυτή δοκιμάστηκε σκληρά. Διοικητής του εφεδρικού 4ου λόχου του ΕΛΑΣ στην Εύγηρο ήταν ο έφεδρος αξιωματικός Σπύρος Γ. Φατούρος (Πάπιος).
Γράφει ο Τάσος Γ. Κονιδάρης (Η Λευκάδα στη σκιά του εμφυλίου πολέμου 1943-1947) στα «επακόλουθα της Μάχης» στο Λαϊνάκι: «Η Εύγηρος, μοναδική στη Νότια Λευκάδα εστία του εαμικού κινήματος, στέκονταν από την αρχή καρφί στα μάτια της Δεξιάς και μέρα παρά μέρα ανέβαζε την εχθρότητά της. Τα γεγονότα του Λαϊνακιού και η συμμετοχή της Ευγήρου σ΄ αυτά, σαν αφορμή, άνοιξαν τον δρόμο εναντίον της, αποδεσμεύοντας τους Οπλαρχηγούς από τον οποιοδήποτε δισταγμό. Ο Βέρης, βάλλοντας στα διάφορα περάσματα της Ευγήρου, και σε ορισμένες από το φυσικό τους οχυρές θέσεις, με μια στάθμευση λιγότερη από ώρα στο Μαραντοχώρι, στράφηκε ύστερα από γερό χτένισμα της περιοχής, πλαισιωμένος βασικά από το Τμήμα Καλατζή, στον αντικειμενικό στόχο. Η Εύγηρος δοκιμάστηκε σκληρά· 28 σπίτια αποτεφρώθηκαν με ζημιές πολύ περισσότερες εξαιτίας της έκτασης της φωτιάς. Οι άντρες του Βέρη και του Καλατζή αφέθηκαν στην αρπαγή με την φτηνή σκέψη πως θα συγκαλύπτονταν οι πράξεις τους και οι διαθέσεις τους από την παρουσία ορισμένων Γερμανών…».

Διαβάστε ακόμη: