Για τον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο…
Για την αντιγραφή:
Θεόδωρος Αραβανής
«Όπως στην περίπτωση των συναλλαγών του Μποδοσάκη, αν η μεταφορά φορτίων -όπλων και πυρομαχικών- στην Ισπανία (στους εμπολέμους Δημοκρατικούς και Εθνικιστές του Φράνκο), μπορούσε να θεωρηθεί αποδεκτό οικονομικό εγχείρημα, μερικοί Έλληνες εφοπλιστές θεωρήθηκαν ύποπτοι λιγότερο ευγενών συναλλαγών.
Ο Τζώνυ Μεταξάς με τον Μποδοσάκη (Πηγή)
Ήδη από το Νοέμβριο του 1936 ο Σιμόπουλος -πρεσβευτής της Ελλάδος τότε στο Λονδίνο- είχε ενημερώσει την Αθήνα -τον Τζώνυ Μεταξά- για τις δυσάρεστες φήμες που κυκλοφορούσαν στο Λονδίνο σχετικά με το πλοίο Σύλβια (πρώην Φιλομήλα), ιδιοκτησίας Βασιλείου Παντελή και Ιωάννη Κατωπόδη και με πλοίαρχο τον αδελφό του τελευταίου Σπύρο Κατωπόδη. Ενώ το πλοίο Σύλβια είχε ναυλωθεί τον Οκτώβριο του 1936 για την μεταφορά πολεμοφοδίων στους Δημοκρατικούς της Ισπανίας από την Γδύνια -Πολωνικό λιμάνι στην Βαλτική- εν συνεχεία και έναντι αδράς πληρωμής, ο Σπύρος Κατωπόδης παρέδωσε το φορτίο στους Εθνικιστές του Φράνκο.
Γάλλος συνοριοφύλακας βοηθάει οικογένεια Ισπανών μετά την επικράτηση των Εθνικιστών του Φράνκο
Οι εκτεταμένες έρευνες που διεξήγαγαν οι Ισπανοί Δημοκρατικοί έδειξαν ότι πέραν του οικονομικού κινήτρου, η ενέργεια αυτή πιθανότατα αποσκοπούσε και στην τακτοποίηση ενός παλιού και ανοικτού λογαριασμού που είχε ο πλοίαρχος του πλοίου Σύλβια -πρώην Φιλομήλα- με τους Σοβιετικούς.
Το 1932 ο Σπύρος Κατωπόδης είχε διατελέσει πράκτορας της σοβιετικής υπηρεσίας ασφαλείας OGPU με αποστολή να συλλάβει στην Κωνστάντζα της Ρουμανίας έναν αξιωματούχο της OGPU που είχε αυτομολήσει, και να τον οδηγήσει στην Οδησσό. Το σχέδιο απέτυχε, ο Σπύρος Κατωπόδης συνελήφθη από τις ρουμανικές αρχές και φυλακίσθηκε για έξι μήνες, αλλά μετά την απελευθέρωσή του οι Σοβιετικοί αρνήθηκαν να του καταβάλουν τα δεδουλευμένα.
Η περίπτωση του Σύλβια υπήρξε συνεπώς ιδιάζουσα αλλά όχι μεμονωμένη περίπτωση διότι, δυό χρόνια αργότερα, οι Βρεττανοί κατηγόρησαν μερικούς Έλληνες εφοπλιστές, ότι «παίζουν διπλό παιγνίδι»: πρώτα λάμβαναν πληρωμή από τους δημοκρατικούς για να τους μεταφέρουν όπλα, και μετά λάμβαναν άλλη πληρωμή από τους Εθνικιστές για να τους επιτρέψουν να καταλάβουν τα πλοία και τα φορτία τους. Και εκτός από τις δύο αυτές πληρωμές, λάμβαναν και τρίτη από τους ασφαλιστκούς Lloyd’s ως ειδική ασφαλιστική αποζημίωση πολεμικών κινδύνων. Πάντως όπως και στην περίπτωση της ΕΠΕΚ -την εταιρεία πυρομαχικών και καλύκων του Μποδοσάκη-, η πλειοψηφία των Ελληνικών πλοίων που έπλεαν στην Ισπανία μετέφεραν εφόδια στους Δημοκρατικούς. Ήδη οργισμένοι με τις δραστηριότητες του Μποδοσάκη οι Εθνικιστές του Φράνκο ξέσπασαν σε αυτά τα πλοία».
(Αντιγραφή από το βιβλίο: «Η Ελλάδα και ο Ισπανικός εμφύλιος πόλεμος» του Θανάση Σφήκα. Εκδόσεις Στάχυ, Νοέμβριος του 2000).
Ο Θανάσης Δ. Σφήκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1963. Δίδαξε ευρωπαϊκή ιστορία στο University of Central Lancashire, στη Μ. Bρετανία και νεώτερη ελληνική ιστορία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει δημοσιεύσει τα βιβλία «The British Labour Government and the Greek Civil War, 1945-1949: The Imperialism of Non-Intervention» (Keele: Keele University Press, 1994· ελληνική έκδοση, «Οι Άγγλοι Εργατικοί και ο Εμφύλιος Πόλεμος στην Ελλάδα: Ο Ιμπεριαλισμος της Μη Επέμβασης», Αθήνα, Φιλίστωρ, 1997)· «Η Ελλάδα και ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος: ιδεολογία, οικονομία, διπλωματία» (Αθήνα: Στάχυ, 2000)· «Πόλεμος και ειρήνη στη στρατηγική του ΚΚΕ 1945-1949» (Αθήνα: Φιλίστωρ, 2001)· και σε επιμέλεια με τον Christofer Williams: «Ethnicity and Nationalism in the CIS and the Baltic States» (Aldershot: Ashgate, 1999) και «Ethnicity and Nationalism in Eastern Europe and the Balkans» (Aldershot: Ashgate, 1999).
