Μνήμες Αντίστασης (Λευκάδα 1941-1945) – Του Βασίλη Γαρύφαλλου (Δεύτερο Μέρος)

Ο Βασίλης Γαρύφαλλος (πρώτος από δεξιά) στο τρεχαντήρι του, τον «Άγιο Ιωάννη»

Του Βασίλη Γαρύφαλλου*

Συνέχεια από το Πρώτο Μέρος

Όμως, η μεταφορά του λαδιού του Σπύρου και του Στάθη του Κατωπόδη (Ντελημάρη) δεν ήταν γραφτό να γίνει και μάλιστα πληρώσαμε ακριβά. Ενώ είχαμε αποφασίσει να μεταφέρουμε το λάδι τους, οι Ιταλοί το ίδιο βράδυ είχαν εφοδιασμό στις αποθήκες τους, στου Μπουρδούβαλη και φυσικά υπήρχε φως στο μώλο.

Κατά τις εννιά το βράδυ έρχεται ο Σπύρος ο Ρεκατσίνας, που ήξερε τι θα κάναμε το βράδυ και μου λέει ότι στο μονόξυλο του Κώστα του Καββαδά (Μομπέτιος) οι Ιταλοί είχαν τοποθετήσει ένα οπλοπολυβόλο, γιατί προφανώς γνώριζαν ότι το βράδυ θα γίνει η μεταφορά που σχεδιάζαμε και ότι είμαστε προδομένοι.

Ενημέρωσα το Χαρίλαο και τον Ιωσήφ γι΄ αυτό και όλοι μαζί πήγαμε στο σπίτι του Χαρίλαου και καθόμασταν. Κατά τις δέκα το βράδυ ακούμε πατήματα από περίπολο. Σπρώχνουν την πόρτα και μπουκάρουν μέσα. Εγώ και ο Ιωσήφ πηδάμε από το παράθυρο αλλά απ΄ έξω μας περίμεναν άλλοι και μας συλλαμβάνουν. Το Χαρίλαο δεν τον είδαν και δεν τον πιάνουν, γιατί πρόλαβε και κρύφτηκε σε μια γωνιά.

Μας περνάνε χειροπέδες και μας πάνε στην Καραμπινερία. Εκεί έξι καραμπινιέροι μας έσπασαν στο ξύλο. Καθώς είμαστε πεσμένοι κάτω, έρχεται ένας Ιταλός με τα εσώρουχα και μια γκλίτσα στο χέρι και μας λέει: «Να μου φιλάτε το χέρι, είμαι δεσπότης», για να μας σπάσει το ηθικό και να μαρτυρήσουμε που είχαμε κρυμμένο το λάδι (εμείς το είχαμε στο κατώι της θειά Τζώγιας του Μεσσήνη στον Αη Δημήτρη). Παρ΄ όλα αυτά, εμείς δεν μαρτυρήσαμε.

Μασκοφόρος Έλληνας καταδότης την εποχή εκείνη

Μετά μας πάνε στο κρατητήριο και μετά από λίγο φέρνουν και το Χαρίλαο, που ΄πιασαν στο σπίτι του Σπύρου του Ντελημάρη, που ΄χε πάει να τον ειδοποιήσει ότι μας έπιασαν. Στο κρατητήριο ο Χαρίλαος μας λέει ότι το σπίτι του το ΄δειχνε στους καραμπινιέρους Έλληνας καταδότης με κουκούλα.

Δεκέμβρη του ΄42 μας πήγανε στις φυλακές. Καθήσαμε δύο μήνες μέσα. Περάσαμε από στρατοδικείο και φάγαμε πέντε χρόνια με αναστολή ο καθένας.

Όταν αργότερα ο Ιωσήφ ήταν στο 2/39¹ σε μάχη με τις δυνάμεις του Ζέρβα στο Βάλτο συλλαμβάνονται αιχμάλωτοι δύο Ιταλοί, που ήταν γνωστοί του από τη Λευκάδα, ο ένας Παπαλίας, τον ξέραμε, υπηρετούσε στον εφοδιασμό και βοηθούσε τα παιδιά στη γειτονιά, δίνοντάς τους ό,τι μπορούσε, λίγη μπανιότα, λίγη ζάχαρη, λίγο ρύζι και ο άλλος υπηρετούσε στην καραμπινερία και ήταν ένας απ΄ αυτούς που μας είχαν τσακίσει στο ξύλο.

Τότε ο Ιωσήφ έκλεισε τον καραμπινιέρο σ΄ ένα καλύβι, λέγοντάς του ότι γι΄ αυτά που μας έκανε θα πληρώσει. Ο Ιταλός εκλιπαρούσε να τον λυπηθεί και μετά από αρκετή δοκιμασία τον άφησε ελεύθερο.

(Συνεχίζεται)

Πηγή: Βασίλης Γαρύφαλλος, Μνήμες Αντίστασης (Λευκάδα 1941-1945), Λευκάδα, 2004

Φωτό: Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο «Στέμμα και Σβάστικα, Η Ελλάδα της κατοχής και της αντίστασης 1941-1944, Τόμος Β’» του Χάγκεν Φλάισερ (Hagen Fleischer) και φέρει τη λεζάντα «Ο μασκοφόρος, ντόπιος καταδότης, αναζητεί εχθρούς της «Νέας Τάξης» ανάμεσα στους συγκεντρωμένους».

* Ο Βασίλης Γαρύφαλλος γεννήθηκε το 1926 στη Λευκάδα από γονείς ψαράδες με δημοκρατικές πεποιθήσεις. Έμενε στο μώλο που δένανε τα ψαροκάικα και τα καΐκια που έκαναν τη συγκοινωνία Μεγανήσι-Νυδρί-Λευκάδα. Έμεινε ορφανός από πατέρα στα επτά του χρόνια. Πήγε σχολείο μέχρι την τετάρτη τάξη του Δημοτικού, γιατί αναγκάστηκε να βγει στη δουλειά, στο ψάρεμα, μετά το θάνατο του πατέρα του, καθώς ήταν ο μεγαλύτερος από τα τέσσερα αδέρφια του και μαζί με τη μάνα του έπρεπε να θρέψουν την οικογένεια. Από τα δέκα του χρόνια που μπήκε στην βιοπάλη, είδε την αδικία και την καταπίεση που υπήρχε και άρχισε, όπως ο ίδιος γράφει, να «καταλαβαίνει τον κόσμο». Σε αυτό τον βοήθησε ο παλαίμαχος Λευκαδίτης κομμουνιστής Νίκος Καρελής που έμενε στην ίδια γειτονιά.

Συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του 2/39 Συντάγματος του ΕΛΑΣ και πήρε μέρος σε δεκάδες μάχες ενάντια στους καταχτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας για να αποφύγει τις διώξεις αναγκάστηκε, το 1946, να φύγει για τον Πειραιά όπου δούλεψε σε μηχανότρατα. Επέστρεψε στη Λευκάδα το 1950 και ασχολήθηκε με δικό του καΐκι με το ψάρεμα, όταν του επεστράφη το ναυτικό φυλλάδιο. Πέθανε την Πρωτομαγιά του 2007 σε ηλικία 81 ετών. Ο Βασίλης Γαρύφαλλος ήταν αυτός που με την υλική βοήθεια συνέβαλε καθοριστικά να αγοραστούν τα ιδιόκτητα γραφεία της ΝΕ Λευκάδας του ΚΚΕ που φτιάχτηκαν με την εθελοντική προσφορά μελών και φίλων του ΚΚΕ και εγκαινιάστηκαν το Σεπτέμβρη του 2004.
____________________________
¹ Στο 2/39 Σύνταγμα του μόνιμου ΕΛΑΣ συμμετείχαν πολλοί Λευκαδίτες. Ανήκε, μαζί με το 24ο Σύνταγμα, στην δύναμη της VIIης Ταξιαρχίας της 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Η Ταξιαρχία είχε στρατιωτικό διοικητή τον Στάθη Αρέθα, μόνιμο ταγματάρχη πεζικού, και καπετάνιο το Γιάννη Χατζηπαναγιώτη, με το ψευδώνυμο Θωμάς. Το 2/39 Σύνταγμα πήρε μέρος σε πολλές μάχες με τους καταχτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους, με αποκορύφωμα τη Μάχη της Αμφιλοχίας στις 12-13 Ιούνη του 1944.