Μνήμες Αντίστασης (Λευκάδα 1941-1945) – Του Βασίλη Γαρύφαλλου (Τέταρτο Μέρος)

Ο Βασίλης Γαρύφαλλος (δεύτερος από δεξιά, όρθιος) στο τρεχαντήρι του, τον «Άγιο Ιωάννη» – Τέταρτος από δεξιά ο αδερφός του Γιώργος Γαρύφαλλος

Του Βασίλη Γαρύφαλλου*

Συνέχεια από το Τρίτο Μέρος

Αυτός περίμενε και τα δύο μονόξυλα με το αλάτι και είχε μαζί του και τα ανάλογα ζώα. Για τους τρεις τόνους αλάτι θα παίρναμε εκατό οκάδες καλαμπόκι. Του εξήγησα τι είχε συμβεί και ο άνθρωπος επέμενε να μου δώσει και τις εκατό οκάδες. Εγώ δεν δέχθηκα, πήρα τις πενήντα οκάδες και γύρισα πίσω στο μώλο. Το καλαμπόκι τότε το αλέθαμε σ΄ ένα μύλο κοντά στον Άγιο Μηνά. Όταν αλέσαμε τις πενήντα οκάδες, πήρε ο καθένας μας από δωδεκάμιση οκάδες.

Σε πέντε μέρες οι Γερμανοί άφησαν ελεύθερους το Χαρίλαο και το Σπύρο και τότε μου είπαν ότι τα σφυρίγματα που ακούγονταν εκείνο το βράδυ ήταν από τους χωροφύλακες που ειδοποιούσαν τους Γερμανούς ότι θα περνάγαμε φορτωμένοι με αλάτι. Τους χωροφύλακες είχε ειδοποιήσει ο φύλακας ο Κώστας ο Μαραντοχωρίτης, ο οποίος, όταν φύγαμε από τις Αλυκές, κατέβηκε στην πόλη και ειδοποίησε τη Χωροφυλακή.

Τέτοια γεγονότα γίνονταν τότε, για να μπορέσει κανείς να βρει λίγο καλαμπόκι να ζήσει.

Όταν ήταν στο νησί οι Γερμανοί, τοποθέτησαν στο δίαυλο καμιά δεκαριά φανάρια (σπίθες στη ναυτική ορολογία), ώστε να παρέχουν ασφάλεια στη ναυσιπλοΐα, στο δίαυλο.

Τότε εγώ και ο Σπύρος ο Σκλαβενίτης, την 1/10/44 (δεκαοχτώ χρόνων εγώ και δεκαπέντε ο Σπύρος) αποφασίσαμε να πάμε να τα καταστρέψουμε, φυσικά νύχτα με σκοτάδι.

Πηγαίνοντας με ένα πριάρι, το μόνο που καταφέραμε ήταν να μπατάρουμε τα φανάρια στη θάλασσα, ώστε να μη δουλεύουνε.

Μια απόφαση και πράξη που βασίζονταν στον ενθουσιασμό μας και στην πίστη μας ότι κάτι προσφέραμε στην πατρίδα.

Περατιά 5/10/1944

Το Τάγμα του 2/39¹, που ανήκω, έχει στρατοπεδεύσει στην Περατιά. Ταγματάρχης μας ο Βασίλης Σκιαδάς² με το ψευδώνυμο Επαμεινώνδας. Παίρνω διαταγή από τον δάσκαλο τον Κώστα το Λιβιτσάνο, να έρθω σε επαφή με το Σπύρο τον Αργύρη μέσα στην πόλη της Λευκάδας, για να πάρω πληροφορίες για τις δυνάμεις του Βέρη³ και τους ντόπιους φίλους του που βρίσκονται στην πόλη.

Έστειλαν εμένα γιατί σαν ψαράς ήμουν καλός στο κολύμπι, γιατί από τη στεριά δεν μπορούσε κανείς να φθάσει στην πόλη, γιατί υπήρχε φυλάκιο στο Κάστρο. Πότε κολυμπώντας, πότε βαδίζοντας μέσα στη θάλασσα, καταφέρνω να φθάσω στα Βαρδάνια, που βρίσκεται το σπίτι του Αργύρη, τα μεσάνυχτα. (διαδρομή περίπου πέντε ώρες). Τέχνη του ψαρά να κολυμπά σαν ψάρι, για να μη γίνει αντιληπτός.

Τα πέντε παιδιά του κοιμούνται. Μου δίνει ένα παντελόνι και ένα σακάκι, ψωμί και τυρί. Παίρνω τις πληροφορίες γραμμένες σε χαρτιά, τις βάζω σε γυάλινο μπουκάλι, γιατί στο γυρισμό θα έπρεπε να ξανακολυμπήσω. Φεύγω, πηγαίνω στο δασάκι στις φυλακές, εκεί μένω όλο το βράδυ και όλη την επόμενη μέρα.

Στο διάστημα αυτό έρχεται σε επαφή μαζί μου ο Χρήστος ο Καπογιανέλος (Μιλτίνος) και μου ζητάει να τον πάρω μαζί μου στην Περατιά. Του εξηγώ ότι εγώ ήρθα κολυμπώντας και ότι δεν μπορώ να τον βοηθήσω.

Επιμένει και τότε, μη έχοντας άλλη λύση, πηγαίνω το βράδυ πίσω από τις φυλακές που είχαν τα πριάρια μαζεμένα οι ταγματασφαλίτες. Παίρνω ένα και επιστρέφω με χίλιες προφυλάξεις στα Βαρδάνια.

Έτσι ξεκινάμε με το Μιλτίνο (είχε υπηρετήσει στο Ναυτικό) και ύστερα από μεγάλη ταλαιπωρία φθάσαμε πίσω με τις πληροφορίες για τις θέσεις των δυνάμεων του Βέρη στη Λευκάδα. Έτσι τέλειωσε η πρώτη μου αποστολή.

(Συνεχίζεται)

Πηγή: Βασίλης Γαρύφαλλος, Μνήμες Αντίστασης (Λευκάδα 1941-1945), Λευκάδα, 2004

* Ο Βασίλης Γαρύφαλλος γεννήθηκε το 1926 στη Λευκάδα από γονείς ψαράδες με δημοκρατικές πεποιθήσεις. Έμενε στο μώλο που δένανε τα ψαροκάικα και τα καΐκια που έκαναν τη συγκοινωνία Μεγανήσι-Νυδρί-Λευκάδα. Έμεινε ορφανός από πατέρα στα επτά του χρόνια. Πήγε σχολείο μέχρι την τετάρτη τάξη του Δημοτικού, γιατί αναγκάστηκε να βγει στη δουλειά, στο ψάρεμα, μετά το θάνατο του πατέρα του, καθώς ήταν ο μεγαλύτερος από τα τέσσερα αδέρφια του και μαζί με τη μάνα του έπρεπε να θρέψουν την οικογένεια. Από τα δέκα του χρόνια που μπήκε στην βιοπάλη, είδε την αδικία και την καταπίεση που υπήρχε και άρχισε, όπως ο ίδιος γράφει, να «καταλαβαίνει τον κόσμο». Σε αυτό τον βοήθησε ο παλαίμαχος Λευκαδίτης κομμουνιστής Νίκος Καρελής που έμενε στην ίδια γειτονιά.

Συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του 2/39 Συντάγματος του ΕΛΑΣ και πήρε μέρος σε δεκάδες μάχες ενάντια στους καταχτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας για να αποφύγει τις διώξεις αναγκάστηκε, το 1946, να φύγει για τον Πειραιά όπου δούλεψε σε μηχανότρατα. Επέστρεψε στη Λευκάδα το 1950 και ασχολήθηκε με δικό του καΐκι με το ψάρεμα, όταν του επεστράφη το ναυτικό φυλλάδιο. Πέθανε την Πρωτομαγιά του 2007 σε ηλικία 81 ετών. Ο Βασίλης Γαρύφαλλος ήταν αυτός που με την υλική βοήθεια συνέβαλε καθοριστικά να αγοραστούν τα ιδιόκτητα γραφεία της ΝΕ Λευκάδας του ΚΚΕ που φτιάχτηκαν με την εθελοντική προσφορά μελών και φίλων του ΚΚΕ και εγκαινιάστηκαν το Σεπτέμβρη του 2004.

Διαβάστε ακόμη:

_____________________________________
¹ Στο 2/39 Σύνταγμα του μόνιμου ΕΛΑΣ συμμετείχαν πολλοί Λευκαδίτες. Ανήκε, μαζί με το 24ο Σύνταγμα, στην δύναμη της VIIης Ταξιαρχίας της 8ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Η Ταξιαρχία είχε στρατιωτικό διοικητή τον Στάθη Αρέθα, μόνιμο ταγματάρχη πεζικού, και καπετάνιο το Γιάννη Χατζηπαναγιώτη, με το ψευδώνυμο Θωμάς. Το 2/39 Σύνταγμα πήρε μέρος σε πολλές μάχες με τους καταχτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους, με αποκορύφωμα τη Μάχη της Αμφιλοχίας στις 12-13 Ιούνη του 1944.
² O ταγματάρχης του ΕΛΑΣ καπετάν-Επαμεινώνδας (Βασίλης Σκιαδάς) γεννήθηκε το 1912 στον Αι-Βλάση Τριχωνίδας. Τελείωσε την σχολή ιππικού Χαλκίδας. Στο αλβανικό μέτωπο υπηρέτησε σε έφιππη ομάδα αναγνώρισης, που μπήκε πρώτη στην πόλη της Κορυτσάς. Παρασημοφορήθηκε με το αριστείο ανδρείας και προήχθη σε ίλαρχο. Από το 1938 ήταν μέλος του ΚΚΕ και στην Κατοχή βγήκε στο βουνό με τις πρώτες ανταρτομάδες του ΕΛΑΣ με το ψευδώνυμο «Επαμεινώνδας». Αργότερα του ανατέθηκε η Διοίκηση του 3ου Τάγματος του 2/39 Συντάγματος που πολέμησε στην μάχη της Αμφιλοχίας όπου ο ίδιος τραυματίσθηκε βαριά. Λίγο μετά την αποφυλάκισή του το 1946 και με τον εμφύλιο να ξεκινάει ο Β. Σκιαδάς προσπαθώντας να ξαναβγεί στο βουνό από την πόλη του Αγρινίου, σκοτώθηκε σε ενέδρα της Χωροφυλακής μαζί με τον καπετάνιο Αυγούλη. Κάποιος άγνωστος αντάρτης σύντροφός του τον έθαψε στο βουνό Αιτωλικό.
³ Ο Βέρης ήταν συνεργάτης των Γερμανών και Αρχηγός του Αντικομμουνιστικού Αγώνα Λευκάδος-Ξηρομέρου.