Απομνημονεύματα Πόπης Μάλφα-Ζακυνθινού (Μέρος 1ο)

Ξεκινάμε, αρχής γενομένης από σήμερα, με την δημοσίευση των χειρόγραφων απομνημονευμάτων της Πόπης Μάλφα-Ζακυνθινού.

Η Πόπη και η αδελφή της Ελένη (η Ελενίτσα όπως την αποκαλεί) ήταν στελέχη της νεολαιίστικης οργάνωσης της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) στο νησί της Λευκάδας. Η Πόπη καθοδηγούσε τα χωριά της βορειοδυτικής Λευκάδας που σήκωσαν και το βάρος του αγώνα: Καρυά, Πηγαδισάνοι, Εγκλουβή, Βαυκερή, Πλατύστομα, Αλέξανδρος, Κολυβάτα, Πινακοχώρι, Λαζαράτα, Σπανοχώρι, Ασπρογερακάτα, Κάβαλος, Δρυμώνας, Εξάνθεια, Καλαμίτσι και Άγιος Νικήτας και η αδελφή της Ελένη καθοδηγούσε τη δύσκολη, λόγω της δράσης των ΕΔΕΣιτοράλληδων, περιοχή της Νότιας Λευκάδας. Ήταν αδελφές του Νίκου Μάλφα, Γραμματέα της 2ης Τομεακής Επιτροπής Καρυάς του ΕΑΜ.

«Γεννήθηκα στο χωριό Πηγαδισάνοι. Οι γονείς μου ήταν πολύ προοδευτικοί. Ο πατέρας μου είχε πάει στην Αμερική και όταν γύρισε έφτιαξε ένα σπίτι αρχοντικό για κείνη την εποχή. Το καλύτερο στην περιοχή. Μεγάλωσα εγώ και τ΄ αδέλφια μου Νίκος και Ελενίτσα σαν αρχοντόπουλα. Ο Νίκος έφυγε για την Αθήνα για το Πανεπιστήμιο. Η ζωή μου στο χωριό ήταν πολύ ευχάριστη. Ήμουνα η πιο καλή μαθήτρια. Ήθελα να ξεχωρίζω. Είχα προοδευτικές ιδέες. Από μικρή ήθελα να γίνω τραγουδίστρια ή ηθοποιός. Έκανα συλλογή από φωτογραφίες ηθοποιών του Χόλυγουντ.

Διάβαζα πολύ ότι έβρισκα μπροστά μου, ακόμη και χαρτάκια από ψώνια που με έστελνε ο πατέρας μου στο μαγαζί του χωριού μου. Ο πατέρας μου ήταν πρόεδρος του χωριού και πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Πηγαδισάνων. Ήταν ερασιτέχνης ηθοποιός. Ανέβαζε έργα που τα έπαιζε μαζί με άλλους συγχωριανούς μου. Τέλειωσα το Δημοτικό και έδωσα εξετάσεις στο Γυμνάσιο στη Λευκάδα. Και κει ήμουνα καλή μαθήτρια, προπαντός στις εκθέσεις. Σκεφτόμουν πολλές φορές να γίνω δημοσιογράφος.

ΝΕΑΝΙΚΗ ΦΛΟΓΑ, ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΝΟΜΟΥ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΤΗΣ ΕΠΟΝ, 2 ΓΕΝΑΡΗ 1944

Από το χωριό μου για να κατέβω στην Λευκάδα έπρεπε ή να κατέβαινα με τα πόδια ή να μπαίνω σε κάτι φορτηγά άχρηστα. Γι΄ αυτό ο πατέρας μου νοίκιασε σπίτι στην πόλη. Όλα καλά λοιπόν μέχρι εδώ.

Κάποια μέρα ακούσαμε τις σειρήνες να ουρλιάζουν. Πόλεμος, πόλεμος, ακούγονταν απ΄ άκρη σ΄ άκρη. Οι καμπάνες του χωριού μου χτυπούσαν ασταμάτητα. Βλέπω κάποια στιγμή κάτι παλιά αυτοκίνητα να μαζεύουν τους νέους του χωριού για να πάνε στο μέτωπο. Την άλλη μέρα, δεν θυμάμαι ακριβώς, ξεκίνησαν οι βομβαρδισμοί. Στο μικρό μου χωριό έπεσε βαρύ πένθος και φόβος για την τύχη των παιδιών τους.

Την άλλη μέρα κουβαλήθηκε στο σπίτι μας οικογενειακώς ο μοίραρχος Λευκάδας, κι αυτό γιατί ήταν πρόεδρος ο πατέρας μου και είχε και κατάλληλο σπίτι. Σε λίγο έφυγε. Στο σπίτι μας κάτι άρχισε να γίνεται, κάτι διαφορετικό. Υπήρχε κίνηση μεγάλη. Έβλεπα τους φίλους του αδελφού μου Νίκου που ήταν φοιτητής αλλά και άλλους άγνωστους να μαζεύονται και να μιλάνε χαμηλόφωνα. Κλεισμένοι σ΄ ένα από τα δωμάτια του σπιτιού μας ώρες ολόκληρες. Θυμάμαι ότι τους μαγείρευε η μάνα μου και τους περιποιούνταν.

Έμαθα αργότερα ότι γεννιόνταν η Εθνική Αντίσταση. Τα πρόσωπα που θυμάμαι: Από την Καρυά ο Λευτέρης ο Γλένης, από την Εγκλουβή ο Κώστας Κοντογιώργης (Κουτσοκωστάκης), από τη Βαυκερή ο Αντώνης ο Καλοκαίρης, από τα Πλατύστομα ο Στάθης ο Καλύβας, από τον Αλέξανδρο ο Πανταζής ο Μανωλίτσης και από τους Πηγαδισάνους ο Μάλφας Νίκος, ο αδελφός μου. Είχε ιδρυθεί πια μια Επιτροπή, η Τομεακή Επιτροπή Καρυάς (Τ.Ε.Κ.).

Σ΄ αυτή τη χρονική περίοδο η παρουσία των Ιταλών κατακτητών σκίαζε κάθε τι, που θα μπορούσε να είναι αντίσταση. Όλες οι κινήσεις γίνονταν συνωμοτικά. Δημιουργήθηκε σιγά σιγά ένα αίσθημα αισιοδοξίας στον κόσμο ότι δεν θα πεινάσουμε. Προσπαθούσαν αυτοί οι άνθρωποι σιγά σιγά να δημιουργήσουν επαφές με τον κόσμο και να ριζώσουν στις καρδιές των ανθρώπων ότι πρέπει να αντισταθούμε στην φασιστική λαίλαπα.

Προσπάθησαν και πέτυχαν να μην υπάρχει καμιά επαφή με τους Ιταλούς κατακτητές. Οργάνωσαν μαζί με άλλους συναγωνιστές το ΕΑΜικό κίνημα. Ίδρυσαν σε κάθε χωριό γυναικείες οργανώσεις και οργανώσεις νεολαίας. Έτσι γεννήθηκε και στο χωριό μου το ΕΑΜ Νέων. Ήρθε στο σπίτι μου η Νίτσα Παπαδάκη-Σταύρακα και μας έδωσε την πρώτη καθοδήγηση.

Οι Ιταλοί όμως άρχισαν να ενοχλούν τον κόσμο. Είχαν βάλει στόχο το λάδι στη Βαυκερή και σε άλλα χωριά. Ο κοσμάκης είχε αναστατωθεί γιατί το λάδι ήταν η ζωή του. Αντιστάθηκαν τα νιάτα τα δικά μας κι έτσι αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή.

Με την ίδρυση του ΕΑΜ αργότερα ιδρύθηκε το Φλεβάρη του 1943 και η ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων). Τώρα αισθάνομαι πραγματικά συγκίνηση γιατί ήμουν από τις πρώτες κοπέλες που οργανωθήκαμε σ΄ αυτή την χιλιοτραγουδισμένη, την τιμητική, τη θρυλική, την ηρωική οργάνωση της Νεολαίας, που ήταν γέννημα και θρέμμα, κομμάτι από το ίδιο το κορμί της Εθνικής μας Αντίστασης.»

(Συνεχίζεται)

Πηγή: Ιστορικό Αρχείο ΚΚΕ