ΔΣΕ: 70 χρόνια από τη λήξη της τρίχρονης ένοπλης ταξικής αναμέτρησης (1946-1949)
Στις 29 Αυγούστου του 1949 το σύνολο των δυνάμεων του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) περνούσε στις Λαϊκές Δημοκρατίες, έχοντας φέρει σε πολύ δύσκολη θέση την εξουσία της αστικής τάξης στη διάρκεια της τρίχρονης πάλης του.
Ο Γράμμος και το Βίτσι ήταν τα τελευταία οχυρά του ΔΣΕ. Η καθοδήγηση του Κόμματος και του ΔΣΕ αντιλήφθηκε ότι η επίθεση του εχθρού θα γινόταν στο Βίτσι, όπου ήταν συγκεντρωμένη η κύρια δύναμη του ΔΣΕ, ενώ ήταν εύκολη και η πρόσβαση μηχανοκινήτων. Έτσι, πήραν μέτρα για την οχύρωση του Βίτσι και την οργάνωση της άμυνας, με ταυτόχρονη έντονη διαφωτιστική δουλειά.
Το κυβερνητικό σχέδιο για την κατάληψη του Βίτσι και του Γράμμου είχε την κωδική ονομασία «Πυρσός». Η εκτέλεσή του είχε ανατεθεί από τον αρχιστράτηγο Αλ. Παπάγο στον αντιστράτηγο Κ. Βεντήρη. Προέβλεπε, στην πρώτη φάση, παραπλανητική επίθεση στον Γράμμο, με σκοπό να εξαναγκαστεί ο ΔΣΕ να μεταφέρει σ΄ αυτόν δυνάμεις του από το Βίτσι. Στη δεύτερη φάση, το σχέδιο προέβλεπε επίθεση των κυβερνητικών στο Βίτσι για την κατάληψή του. Και στην τρίτη φάση, την τελική επίθεση στον Γράμμο, ώστε να παρεμποδιστεί η υποχώρηση του ΔΣΕ στην Αλβανία, να εγκλωβιστεί και να εξοντωθεί.
Η παραπλανητική επίθεση στον Γράμμο, με την κωδική ονομασία «Πυρσός Α΄», ξεκίνησε στις 2 Αυγούστου 1949 και κράτησε μέχρι τις 9 του μήνα, με την ισχυρή δράση του Πυροβολικού και της Αεροπορίας. Μόνο την πρώτη βδομάδα των επιχειρήσεων η Αεροπορία του κυβερνητικού στρατού πραγματοποίησε 384 εξορμήσεις κατά των θέσεων του ΔΣΕ, ρίχνοντας 446 βόμβες των 113 και 227 κιλών, 938 ρουκέτες και 176 ναπάλμ. Καταλήφθηκαν τα υψώματα 1425, Ταμπούρι, 1806 κ.ά., που αποτέλεσαν σημαντικές βάσεις εξόρμησης για τις μετέπειτα επιθέσεις του κατά του Γράμμου.
Στο Βίτσι
Στις 10 προς 11 Αυγούστου ξεδιπλώθηκε η κύρια επίθεση στο Βίτσι, με την κωδική ονομασία «Πυρσός Β΄». Οι κυβερνητικές δυνάμεις αποτελούνταν από 4 Μεραρχίες, 2 Μονάδες Καταδρομών, 5 Τάγματα Εθνοφυλακής, με 110 πυροβόλα, πολλά άρματα και θωρακισμένα και 87 αεροπλάνα. Το σύνολο των δυνάμεων ήταν περίπου 80.000 άντρες.
Ο ΔΣΕ παρέταξε δύο Mεραρχίες, τη 10η και την 11η, δύναμης δύο Ταξιαρχιών η καθεμία, καθώς και 2 Διλοχίες της Σχολής Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου. Επίσης, διέθετε 6 Μοίρες Αντιαρματικού, Ορεινού και Πεδινού Πυροβολικού, συνολικά περίπου 8.800 μαχητές και μαχήτριες, ενώ δεν διέθετε εφεδρείες.
Ο κυβερνητικός στρατός εξαπολύοντας επίθεση στον κεντρικό τομέα του Βίτσι (είχε χωριστεί σε τρεις τομείς, το δεξιό, τον κεντρικό και τον αριστερό), τον διέσπασε καταλαμβάνοντας στις 11 – 12 Αυγούστου μια σειρά από αμυντικές θέσεις του ΔΣΕ (Μπάρο – Λέσιτς – Τσούκα).
Προκλήθηκε σοβαρός κίνδυνος να κυκλωθούν και να εξοντωθούν οι δυνάμεις του ΔΣΕ. Γι΄ αυτό, στις 16 Αυγούστου 1949, τα τμήματα του ΔΣΕ εγκατέλειψαν το Βίτσι και ελίχθηκαν προς τον Γράμμο.
Στον Γράμμο
Τις επιχειρήσεις του κυβερνητικού στρατού στον Γράμμο διηύθυνε ο στρατηγός Τσακαλώτος, που είχε καλέσει τον βασιλιά Παύλο να παρακολουθήσει την έναρξη της επιχείρησης από την περιοχή της Αμμούδας.
Ο κυβερνητικός στρατός παρατάχθηκε με 5 Μεραρχίες (1η, 3η, 8η, 9η, 15η), την 77η Ταξιαρχία, 4 ελαφρά Συντάγματα Πεζικού, 5 Συντάγματα Πεδινού Πυροβολικού, 3 Μοίρες μέσων πυροβόλων, 6 Μοίρες Ορειβατικού Πυροβολικού, σε συνδυασμό με ισχυρές δυνάμεις τεθωρακισμένων και Αεροπορίας.
Απέναντί του ο Δημοκρατικός Στρατός παρέταξε περίπου 12.500 μαχητές και μαχήτριες (6.582 υπήρχαν στον Γράμμο και περίπου άλλοι 6.000 που μετακινήθηκαν από το Βίτσι).
Η επίθεση του αστικού στρατού για την κατάληψη του Γράμμου («Πυρσός Γ΄») άρχισε στις 24 Αυγούστου 1949. Ο ΔΣΕ ξεπέρασε κάθε όριο αντοχής, αλλά ήταν αδύνατο να νικήσει. Η Αεροπορία του κυβερνητικού στρατού πραγματοποίησε έως τις 30 Αυγούστου 87 επιθέσεις με αεροσκάφη «Χάρβαρτ», 591 με «Σπιτφάιαρ», 176 με «Χελντάιβερς», 81 με «Ντακότα», 37 με «Χάρβαρτ Οστερ» κ.ά. Ρίχτηκαν κατά του ΔΣΕ 2.004 ρουκέτες, 785 βόμβες των 500 λιβρών, 689 των 250 λιβρών, 1.490 των 20 λιβρών και επίσης 172 εμπρηστικές βόμβες ναπάλμ.
Η 9η Μεραρχία του κυβερνητικού στρατού εισχώρησε στα μετόπισθεν του ΔΣΕ στις 26 του μήνα, κατά μήκος των ελληνοαλβανικών συνόρων. Ο αστικός στρατός επιτέθηκε στο Παπούλι, το οποίο κατέλαβε (26 Αυγούστου), αφού προηγουμένως βομβάρδισε το ύψωμα με βόμβες ναπάλμ. Μετά από σκληρές μάχες κατελήφθησαν το ύψωμα Πόλε και το Τσαγκός Καραούλι. Στις 27 Αυγούστου ο ΔΣΕ εγκατέλειψε τα υψώματα της Πόρτας Οσμάν. Την ίδια μέρα έπεσε και το Φλάμπουρο.
Ο κίνδυνος να κλειστεί κάθε διάβαση προς την Αλβανία και να εγκλωβιστεί ο ΔΣΕ ήταν πλέον άμεσος. Από τις 28 Αυγούστου, άρχισε η σύμπτυξη των δυνάμεών του προς το κέντρο του μετώπου. Στις 29 Αυγούστου έπεσε η Μπάτρα αφού στο μεταξύ είχε περάσει από κει στην Αλβανία η μεγάλη πλειοψηφία των δυνάμεων του ΔΣΕ. Στις 29 προς 30 Αυγούστου έπεσαν ο Γκόλιος και το ύψωμα Κάμενικ. Οι δυνάμεις του ΔΣΕ υποχώρησαν συντεταγμένα στην Αλβανία.
Βασικά συμπεράσματα από τη δράση του ΔΣΕ
Αποσπάσματα από το αντίστοιχο κεφάλαιο στο Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ (τόμος Β2, 2018, «Σύγχρονη Εποχή»)
Ο ΔΣΕ διεξήγε έναν αγώνα δίκαιο και αναγκαίο. Με την καθοδήγηση του ΚΚΕ, αντιπροσώπευε τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και της βασικής συμμαχικής της δύναμης, της εξαθλιωμένης αγροτιάς και των φτωχών αυτοαπασχολούμενων στρωμάτων των πόλεων. Αντικειμενικά, ο ΔΣΕ ήταν προϊόν μιας σκληρής ταξικής σύγκρουσης που είχε τις ρίζες της στην επαναστατική κατάσταση που διαμορφώθηκε κατά την απελευθέρωση της Ελλάδας, με την αποφασιστική ένοπλη δράση του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ υπό την καθοδήγηση του ΚΚΕ. H εγχώρια αστική τάξη γνώρισε τότε το μεγαλύτερο κίνδυνο για την κυριαρχία της, την οποία στήριζε το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων («δεξιών» και «κεντρώων»), σε συμμαχία με τα καπιταλιστικά κράτη της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ. Δίχως τη στρατιωτική, οικονομική και πολιτική ενίσχυση των ξένων συμμάχων της, η αστική τάξη στην Ελλάδα δεν θα μπορούσε να νικήσει.
Μετά την απελευθέρωση οξύνθηκε η προϋπάρχουσα, από τα χρόνια της τριπλής Κατοχής (από τις Γερμανία, Ιταλία, Βουλγαρία), σκληρή ταξική ένοπλη αναμέτρηση, που είτε θα οδηγούσε στην ανατροπή της αστικής εξουσίας, με απομόνωση και των ξένων στηριγμάτων της, είτε στην ήττα των λαϊκών δυνάμεων, στην απομόνωση του ΚΚΕ και στην επανασταθεροποίηση της αστικής εξουσίας.
Η στρατηγική των εγχώριων και ξένων καπιταλιστικών δυνάμεων ήταν προδιαγεγραμμένη στις συνθήκες της απελευθέρωσης. Στόχο τους είχαν να τσακίσουν το ΚΚΕ και το ΕΑΜ, που, παρά την ήττα του Δεκέμβρη 1944, διατηρούσε την επιρροή του σε μεγάλο μέρος του λαού. Αντίθετα, σημαντικές εγχώριες αστικές πολιτικές δυνάμεις δεν είχαν ανακτήσει το απαιτούμενο για το σύστημα πολιτικό κύρος, είτε λόγω της συνεργασίας με τους κατακτητές είτε της φυγής στο εξωτερικό είτε και της αποχής από τον απελευθερωτικό αγώνα. Η αστική τάξη επιδίωκε να ξεριζώσει από τη συνείδηση του ελληνικού λαού την όποια δυναμική ριζοσπαστισμού είχαν διαμορφώσει στα χρόνια της Κατοχής ο ΕΑΜικός αγώνας με την καθοδήγηση του ΚΚΕ, ο καθοριστικός ρόλος της ΕΣΣΔ στη νικηφόρα έκβαση του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Οι διωγμοί κατά των κομμουνιστών και άλλων ΕΑΜιτών και ΕΛΑΣιτών, που ανάγκασαν χιλιάδες να βγούνε στα βουνά και άλλους να πάρουν το δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς (Μπούλκες και αλλού), η οργανική ενσωμάτωση και αθώωση των ταγματασφαλιτών και όλων των υπόλοιπων δοσιλογικών οργανώσεων στους ένοπλους και διοικητικούς μηχανισμούς του κράτους, η παρουσία χιλιάδων του βρετανικού στρατού στην Ελλάδα και μετά το 1945 αποτελούσαν όρους για την καπιταλιστική ανασύνταξη και ανασυγκρότηση, μετά από τις μεγάλες καταστροφές του πολέμου, τη «μαύρη» αγορά και τις άλλες συνέπειες. Ήταν προϋποθέσεις της προετοιμασίας των αστικών δυνάμεων μπροστά στη σύγκρουση για την ολοκληρωτική επικράτηση.
Με άλλα λόγια, ο εγκλωβισμός του ΚΚΕ και των ΕΑΜ – ΕΛΑΣ στο Βρετανικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής (1943), στις Συμφωνίες του Λιβάνου (1944) και της Καζέρτας (1944), η ήττα του Δεκέμβρη 1944, καθώς και η απαράδεκτη Συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φλεβάρη 1945) δεν είχαν επιφέρει ακόμα την επιδιωκόμενη από τις αστικές δυνάμεις αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων προς όφελός τους, παρά και την ορισμένη ανασυγκρότηση του αστικού κράτους που πέτυχαν μετά το Δεκέμβρη, κυρίως χάρη στη στήριξη της Μ. Βρετανίας.
Για όλους τους παραπάνω λόγους είναι τελείως αβάσιμος ο ισχυρισμός, που μέχρι σήμερα προβάλλεται, ότι θα είχε αποσοβηθεί η αστική τρομοκρατία, αν το ΚΚΕ έπαιρνε μέρος στις βουλευτικές εκλογές του 1946.
Μπροστά στο λαό έμπαινε το δίλημμα «υποταγή ή οργάνωση της πάλης και αντεπίθεση». Προς τιμήν του, το λαϊκό κίνημα, με την καθοδήγηση του ΚΚΕ, επέλεξε το δεύτερο δρόμο. Ακριβώς γι” αυτό ο ένοπλος αγώνας 1946 – 1949 δεν ήταν αποτέλεσμα τυχοδιωκτικών επιλογών της ηγεσίας του ΚΚΕ, όπως ισχυρίζονται ο οπορτουνισμός και σειρά αστικών δυνάμεων.
Ο ΔΣΕ είναι η πιο τρανή απόδειξη ότι οι κοινωνικές αντιθέσεις δεν χωράνε στα ιδεολογήματα της λεγόμενης «εθνικής ομοψυχίας» και της κατάργησης των ταξικών διαχωριστικών γραμμών.
Η εποποιία του ΔΣΕ απέδειξε ότι τα λάθη του ΚΚΕ δεν οφείλονταν σε πρόθεση συμβιβασμού και ενσωμάτωσης.
Ο τρίχρονος ταξικός αγώνας του ΔΣΕ υπήρξε ηρωικός και μεγαλειώδης. Χιλιάδες κομμουνιστές και κομμουνίστριες, ακόμα περισσότεροι εξωκομματικοί έδωσαν και την τελευταία ικμάδα των δυνάμεών τους για να πάρει σάρκα και οστά η εποποιία του ΔΣΕ, πολεμώντας σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, περπατώντας μερόνυχτα, συχνά δίχως τροφή, πολλοί και ανυπόδητοι, στους πάγους και τις θύελλες.
Διδάσκει και διαπαιδαγωγεί η πάλη τους, μαζί με την πάλη των φυλακισμένων για τη δράση τους στις γραμμές του ΔΣΕ, καθώς και όλων εκείνων που τίμησαν τα όπλα του με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στις εξορίες ή στην πολιτική προσφυγιά.
Ο αγώνας του ΔΣΕ πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες άνισης ταξικής αναμέτρησης, γεγονός που καθιστά ακόμα μεγαλύτερη την ηθική, πολιτική αξία του ΔΣΕ και την παρακαταθήκη που κληρονόμησε στην Ιστορία του επαναστατικού κινήματος, στο ΚΚΕ.
Ένας λαϊκός στρατός
Ο ΔΣΕ, ως λαϊκός στρατός, στηρίχτηκε στην οργανωτική – πολεμική πείρα του ΕΛΑΣίτικου αγώνα στην Κατοχή και στο Δεκέμβρη 1944. Η ΕΑΜική αντίσταση στην Κατοχή και η αντικειμενικά κρίσιμη ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη είχαν αφήσει μεγάλη αγωνιστική κληρονομιά στη λαϊκή συνείδηση, στις μορφές οργάνωσης και πάλης.
Στον αντίποδα του αστικού στρατού, χαρακτηριστικό γνώρισμα του ΔΣΕ ήταν η συνειδητή πειθαρχία. Συνδύαζε τη μαχητική εφαρμογή των διαταγών με τη δημοκρατία των συνελεύσεων σε διάφορες βαθμίδες του, όπου ασκούνταν κριτική των κατώτερων ιεραρχικά προς τους ανώτερους και αντιστρόφως, γινόταν εκτίμηση των πολεμικών επιχειρήσεων με πνεύμα αυτοκριτικής στάσης.
Μεγάλη δύναμη του ΔΣΕ αποτέλεσαν οι δεσμοί του με το λαό, ιδιαίτερα στις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας. Οι λαϊκές δυνάμεις ήταν εκείνες που τροφοδότησαν τον ΔΣΕ με κάθε είδους βοήθεια, έμψυχο δυναμικό, τροφή και ρουχισμό, βοήθησαν στην κατασκευή οχυρωματικών έργων, στη συγκέντρωση πληροφοριών, στην οργάνωση της Λαϊκής Πολιτοφυλακής. Στον ΔΣΕ και στους λαογέννητους θεσμούς οργάνωσης της κοινωνικοπολιτικής ζωής (Λαϊκά Συμβούλια, Λαϊκή Πολιτοφυλακή, Λαϊκά Δικαστήρια) στους χώρους όπου επικράτησε ο ΔΣΕ, βρήκαν τον συμπαραστάτη και τη δύναμη που αντιμετώπιζε πλήθος λαϊκών προβλημάτων, όπως την προστασία των παιδιών τους με τη σωτηρία τους από τους βομβαρδισμούς και τον εξανδραποδισμό, τη μόρφωσή τους με την ίδρυση σχολείων.
Αγώνας διεθνιστικός
Ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν αγώνας διεθνιστικός. Το ΚΚΕ, στις συνθήκες που διαμόρφωσαν ο λόγος του Τσόρτσιλ στο Φούλτον περί «σιδηρού παραπετάσματος» (Μάρτης 1946), το Δόγμα Τρούμαν (1947), το Σχέδιο Μάρσαλ (1947) και η ίδρυση του ΝΑΤΟ (Απρίλης 1949), εκπλήρωσε και αυτήν τη φορά στο ακέραιο το διεθνιστικό χρέος του απέναντι στη διεθνή εργατική τάξη και το κομμουνιστικό κίνημα, με τεράστιες θυσίες και με τρόπο μοναδικό στον καπιταλιστικό ευρωπαϊκό χώρο.
Η μεγάλη διεθνιστική προσφορά του ΚΚΕ και του ΔΣΕ βρίσκεται στο γεγονός ότι συγκρούστηκαν με την αστική εξουσία. Αυτή είναι η παρακαταθήκη στη μετέπειτα δράση του ΚΚΕ και στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα. Αποδεικνύεται και από το ότι υποχρέωσαν τις δύο πιο ισχυρές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, τη Μ. Βρετανία και τις ΗΠΑ, να έχουν στραμμένη ενεργά την προσοχή τους στο ένοπλο λαϊκό κίνημα της Ελλάδας, να χρηματοδοτούν και να εξοπλίζουν το στρατό της εγχώριας αστικής τάξης για να σταθεί στα πόδια της και να εμπλέκονται κυρίαρχα στις υποθέσεις της, διοικητικά και πολιτικά, για να θωρακιστεί το κράτος της.
Οι αντιφάσεις
Το Κομμουνιστικό Κόμμα (Μπ.) της ΕΣΣΔ, όπως και άλλα ΚΚ, εκδήλωσαν τη διεθνιστική τους αλληλεγγύη και συμπαράσταση, έστω με διαφορετική διαβάθμιση μεταξύ τους. Δίχως τη βοήθειά τους δεν μπορούσε να διεξαχθεί ο αγώνας του ΔΣΕ επί τριάμισι χρόνια. Υποδέχτηκαν και φιλοξένησαν 25.000 παιδιά. Επίσης, ήταν αποφασιστική η βοήθεια που έδωσαν για την αντιμετώπιση των συνεπειών της συντεταγμένης υποχώρησης των δυνάμεων του ΔΣΕ μετά την τελευταία μάχη στον Γράμμο. Στη συνέχεια υποδέχτηκαν δεκάδες χιλιάδες πολιτικούς πρόσφυγες, που βρήκαν στα κράτη της σοσιαλιστικής οικοδόμησης θερμή φιλοξενία, εργασία, μόρφωση και πολιτισμό, ασφάλεια για τους ίδιους και τις νεότερες γενιές των πολιτικών προσφύγων. Συνέβαλαν στην ανάπτυξη ευρύτερης διεθνούς αλληλεγγύης προς τον ΔΣΕ, που αναπτύχθηκε από δυνάμεις του εργατικού – λαϊκού, του κομμουνιστικού κινήματος σε καπιταλιστικές χώρες.
Ωστόσο, η όξυνση της ταξικής πάλης σε διεθνές επίπεδο, αμέσως μετά τη λήξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, δεν βρήκε ιδεολογικοπολιτικά και οργανωτικά προετοιμασμένο το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, στο οποίο ήδη διεξαγόταν έντονη διαπάλη.
Η διαφοροποιημένη στάση των Κομμουνιστικών Κομμάτων εξουσίας σχετιζόταν με το πώς εκτιμούσαν κατά περιόδους τις προθέσεις των πρώην συμμάχων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως των ΗΠΑ, απέναντι στις υπό διαμόρφωση εργατικές – λαϊκές εξουσίες των βαλκανικών χωρών και των άλλων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Σε πρώτη φάση θεωρούσαν ως πιθανή μία ιμπεριαλιστική στρατιωτική επίθεση στην Αλβανία και στη Βουλγαρία ή στην Πολωνία και εκτιμούσαν ότι η εξαρχής γενίκευση της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα μπορούσε να λειτουργήσει ως αφορμή νέας παγκόσμιας σύρραξης, την οποία επιδίωκαν να αποτρέψουν.
Στη συνέχεια, όταν οι ΗΠΑ εξήγγειλαν το Δόγμα Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ, η γενίκευση της ένοπλης πάλης στην Ελλάδα βρήκε τη σύμφωνη γνώμη των αδελφών ΚΚ.
Οι εξελίξεις περιπλέχθηκαν περισσότερο μετά την κρίση ανάμεσα στη Γιουγκοσλαβία και την Κομινφόρμ. Στη συνέχεια, με την ίδρυση του ΝΑΤΟ (Απρίλης 1949), η Σοβιετική Ένωση τάχθηκε υπέρ του σταματήματος του ένοπλου αγώνα στην Ελλάδα.
Ο ΔΣΕ ιδρύθηκε, αναπτύχθηκε και έδρασε αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που η λήξη του συνοδεύτηκε από τη μεταστροφή στη διάταξη των διεθνών καπιταλιστικών συμμαχιών. Παρά τη σημαντική αλλαγή του παγκόσμιου συσχετισμού δυνάμεων στην Ευρώπη και στην Ασία υπέρ των κομμουνιστικών δυνάμεων, αυτός παρέμενε υπέρ του καπιταλισμού, με επίκεντρο τις ΗΠΑ. Μάλιστα, ενίσχυε τις θέσεις του, περνώντας σε φάση ανασυγκρότησης, κήρυξης του «ψυχρού πολέμου» και προσπάθειας διάβρωσης των ΚΚ εξουσίας.
Στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, ιδιαίτερα στις χώρες που τα ΚΚ βρίσκονταν στην εξουσία, ή πάλευαν για τη σταθεροποίησή της, συνέχιζαν να κυριαρχούν οι αντιφάσεις της στρατηγικής του, που είχαν εκφραστεί και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ζήτημα της στάσης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος απέναντι στον ΔΣΕ θα διαφωτιστεί περισσότερο με τη μελλοντική πρόσβαση στο ακόμα άγνωστο αρχειακό υλικό.
Ο αγώνας του ΔΣΕ βρέθηκε υπό την αποφασιστική επίδραση των αντιφάσεων και αδυναμιών της στρατηγικής του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Δυνατότητες και προϋποθέσεις
Ο ΔΣΕ είχε σημαντικές δυνατότητες να νικήσει, κατά βάση στη διάρκεια του 1946. Προϋπόθεση γι΄ αυτό αποτελούσε η αναγκαία αλλαγή στη στρατηγική του ΚΚΕ, βασικά στο 7ο Συνέδριό του, σε συνδυασμό με την άμεση και αποφασιστική οργάνωση της ένοπλης λαϊκής πάλης και εξέγερσης το 1946, παρά τη διαφορετική θέση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Το 1946, δεν είχε σταθεροποιηθεί πλήρως η αστική εξουσία και η Μεγάλη Βρετανία είχε επίσης δυσκολίες, που της υπαγόρευαν την άμεση αποχώρηση των στρατευμάτων της από την Ελλάδα. Επίσης, το 1946, ο αστικός στρατός δεν είχε ακόμα αναδιοργανωθεί και μέσα στις γραμμές του υπήρχαν πολλές οργανωμένες δυνάμεις του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Το ίδιο διάστημα παρέμεναν ελεύθεροι πολλές χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι ΕΑΜίτες, ενώ το αστικό κράτος δεν είχε έως τότε ερημώσει τα χωριά. Επομένως, το πρόβλημα της σχέσης του ένοπλου αγώνα ανάμεσα στα μεγάλα αστικά κέντρα και στις περιφέρειες, που εξελίχθηκε στην πορεία ως πρόβλημα εφεδρειών του ΔΣΕ, είχε πολύ βαθύτερες ρίζες, οφειλόταν στη μεγάλη καθυστέρηση της γενίκευσης του ένοπλου αγώνα. Σε αυτό οφειλόταν και η ελάχιστη παρουσία του εργατικού στοιχείου στη σύνθεση του ΔΣΕ, καθώς και η τακτική στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, που βρισκόταν σε αντίφαση με την όξυνση της ταξικής σύγκρουσης και τη γενίκευση της ένοπλης πάλης.
Το ΚΚΕ δεν μπόρεσε να βγάλει σωστά συμπεράσματα από την πορεία του ΕΑΜικού κινήματος στην Κατοχή και στο Δεκέμβρη 1944, δεν μπόρεσε μέσα στο καμίνι της ταξικής σύγκρουσης να κάνει την αποφασιστική στροφή στη στρατηγική του, όπως για παράδειγμα έκανε το Κόμμα των Μπολσεβίκων στη Ρωσία μετά το Φλεβάρη 1917.
Η επαναστατική στρατηγική της ταξικής πάλης με την αξιοποίηση των συνθηκών επαναστατικής κατάστασης, για την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες, ήταν προϋπόθεση για μια ριζική αλλαγή του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων. Αυτή η γραμμή θα ενίσχυε περισσότερο τη διεθνή υπόσταση της Σοβιετικής Ένωσης απέναντι στον «ψυχρό πόλεμο», ενώ και στο ενδεχόμενο νέου θερμού πολέμου, θα συντελούσε στην αποτελεσματική της υποστήριξη και στην έμπρακτη αντιμετώπιση του οπορτουνισμού στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα. Η στρατηγική της συμμετοχής των ΚΚ στις αστικές κυβερνήσεις, πριν, στη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και μετά απ” αυτόν (Γαλλία, Ιταλία και πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης), οδηγούσε εξ αντικειμένου στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Η αλλαγή στρατηγικής θα οδηγούσε στο ξεκαθάρισμα από την αρχή του χαρακτήρα της ένοπλης πάλης ως πάλης για την εργατική εξουσία, θα επέτρεπε την επεξεργασία συνθημάτων και στόχων που θα βοηθούσαν σε μεγαλύτερη εργατική και λαϊκή συσπείρωση, θα οδηγούσε στον καθορισμό ως επίκεντρου του αγώνα τις μεγάλες πόλεις (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη κ.α.), θα συνέβαλλε στη μεγαλύτερη μαζικότητα και αποφασιστικότητά του, στην εργατική του σύνθεση.
***
Αυτό που αρχικά κυριάρχησε στο ΚΚΕ ήταν ότι η ένοπλη πάλη υπηρετούσε κυρίως την άσκηση αποφασιστικής πίεσης για την αντιμετώπιση της αστικής τάξης και των κομμάτων της, την απόκρουση των επιδιώξεων να τσακιστούν το ΕΑΜικό κίνημα και το ΚΚΕ, να διασφαλιστούν όροι εκδημοκρατισμού και απόκρουσης των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για τη χρησιμοποίηση της Ελλάδας ως περιφερειακού προγεφυρώματος κατά του σοσιαλισμού. Αυτή η γραμμή ήταν σύμφωνη και με τη γνώμη του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, το οποίο είχε υποδείξει συμμετοχή του ΕΑΜ στις εκλογές του 1946, με την οποία δεν συμφώνησε το ΚΚΕ. Και άλλα γεγονότα δείχνουν ότι η ηγεσία του Κόμματος είχε διαφορετική εκτίμηση για το συσχετισμό δυνάμεων στα Βαλκάνια και τασσόταν υπέρ της γενίκευσης της ένοπλης πάλης από τις αρχές του 1946, αλλά εξαρτούσε την υλοποίησή της από τη σύμφωνη γνώμη του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και την εκ μέρους του πολεμική βοήθεια.
Στη συνέχεια η ηγεσία του ΚΚΕ, βλέποντας ότι η ένοπλη πάλη δεν γινόταν να παραμένει ως δευτερεύον μέσο πίεσης για «ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις», προσπαθούσε να επιταχύνει τους ρυθμούς για τη γενίκευση του ένοπλου αγώνα. Όμως, οι διορθωτικές ή βελτιωτικές κινήσεις πραγματοποιούνταν με αργούς ρυθμούς σε σχέση με τις ανάγκες, ενώ ταυτόχρονα οι αποφάσεις της ηγεσίας του Κόμματος δεν μπορούσαν να καλύψουν τα σοβαρά κενά ιδεολογικοπολιτικής και οργανωτικής στρατηγικής προετοιμασίας. Έτσι, ο χρόνος κυλούσε σε βάρος της τελικής αναμέτρησης, της αποτελεσματικότητας του ΔΣΕ.
Αποτελεί δίδαγμα της ταξικής πάλης σε παγκόσμια κλίμακα ότι είναι αναπόφευκτη η αποφασιστική αναμέτρηση μέχρι την τελική νίκη επί του αντιπάλου (αυτό ισχύει και για τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές). Όταν σε επαναστατική κατάσταση η ταξική σύγκρουση εκδηλωθεί ένοπλα για το ζήτημα της εξουσίας, δεν υπάρχει ενδιάμεσο σημείο «ισορροπίας» των αντιπαρατιθέμενων τάξεων.
(Αναδημοσίευση από τον «Ριζοσπάστη», φύλλο του Σαββατοκύριακου 24-25 Αυγούστου 2019)
Ο Παπάγος ήταν ασθενής όπως ομολόγησε από τον Φλενάρη του 1949 στον Τσακαλώτο. Την 31 Ιουλίου 1949 επιδεινώθηκε η καταστασή του , αλλά από όταν ανέλαβε αρχιστράτηγος η διοίκηση ασκιτο με σύστημα συνδέσμων επαφής και διαβίβασης εντολών.
Μετά την κατάληψη την 26/8 του στρατηγικού υψώματος Τσάρνο στον Γράμμο ο Τσακσλώτος τσούγκρισε το ποτήρι με τον Κιτριλάκη υποδιοικητή του για την νίκη.Αλλά υπήρχε ακόμη αντίσταση και ο Τσακαλώτος απέσπασε με κόπο την Ix Μεραρχία απ την Στρατιά ( Κ Βεντήρης Στρατηγός) και την έριξε από Βορρά στα νώτα των Ανταρτών ανάμεσα απ τα Αλβανικά σύνορα. Τότε προκειμένου να εγκλωβιστούν οι μαχητές του ΔΣΕ μπήκαν στα Αλβανικά εδάφη απ το πέρασμα Μπάρα Βορειότερα του Περάσματος Κάμενικ που είχε καταληφθεί και αυτό.
Ο Βασιλιάς Παύλος πσρακολουθούσε απ την περιοχή Αμούδα με την διόπτρα της πυροβολαρχίας και τον Βαν Φλήτ την τελική μάχη.
Το πέρασμα Μπάρα που έφυγαν οξ τελευταίοι μαχητές πίσω απ το χωριό Γοργοπόταμος και σήμερα διαγνώσκεται καθαρά. Και το πέρασμα στο Κάμενικ απ όπου έφυγαν κσι από κι οι Μαχητές.
Η Σοβιετική ηγεσία και του Στάλιν ώς το 1953 και μετέπειτα Χρουτσόφ με την αποσταλινοποίηση ( Φιλανδός Κουουζίνεν και καταδίκη Ζαχαριάδη ) και ο αρκούδος Μπρέζνιεφ δεν φέρθηκαν καλά στους Έλληνες ηγετικούς του ΔΣΕ και του ΚΚΕ παρά τα όποια προβλήματα εσωτερικά του κκε.Το ιδιο και οι ηγεσίες της Βουλγαρίας ( Νησιά Μπέλενι και απομόνωση) και της Ρουμανίας και της Πολωνίας κατ εντολή των Σοβιετικών.
Καλύτερη συμπεριφορά είχαν οι Τσεχοσλοβάκοι και οι Ούγγροι απέναντι στους Έλληνες μαχητές του ΔΣΕ.
Ο Τίτο από το 1948 βρήκε την ευκαιρία να θέσει το Μακεδονικό θέμα στην Ελλάδα κσι στους διεθνις οργανισμούς. Η θέση του Τίτο απέναντι στην Ελλάδα συνολικά ήταν η πονηρότερη Εθνικής διεκδίκησης και εδώ κρύβεται δήθεν η διαφωνία του με την Μόσχα το 1948 λου τον έκανε αγαπητό στους Δυτικούς. Η διαφωνία με την Μόσχα του Τίτο ( ρήξη Στάλιν Τίτο) δεν ήταν παρά η Τιτοική μεθόδευση με στλοχο να ανοίξει το Μακεδονικό στους Δυτικούς θεσμούς, και μέσω αδεσμεύτων.Και εφ όσον έπρεπε να τα έχει καλά με τους Δυτικούς έπρεπε να κλείσει τα σύνορα στον ΔΣΕ όπως το έκανε. Και το ΚΚΕ/ΔΣΕ της εποχής δεν είχε καταλάβει το κόλπο του Τίτο και υποσχέθηκε την Μακεδονική αυτονομία, πράγμα που ανερέθηκε στο εξωτεριο αμέσως το τέλος Οκτώβρη του 1949 από στόματος Ζαχαριάδη.
Ο Χαρίλαος Φλωράκης ήταν πλήρως κατατοπιστικός και αληθής για το Μακεδονικό και τις εντολές που ερονταν απ έξω, έναντι των εσωτερικών αποφάσεων και διαφωνιών του κκε/Δσε.
Το υπόβαθρο του εμφυλίου ήταν η δεδηλωμένη Δυτική πρακτική να κρατήσουν την Ελλάδα με παράδοση ανευ όρων των ανταρτών ή με τον θάνατο όλων των ανταρτών ( Βαν Φλήτ: τον λόγο έχουν τα όπλα ) αλλά και το ύπουλο παιχνίδι της Μόσχας να παρενοχλεί τους δυτικούς στον ΟΗΕ μέσω του Ελληνικού εμφυλίου πολέμου και των υποσχέσεων προφορικά για αναγνώριση του κράτους του ΔΣΕ που άρχισε απ το Στρασβούργο το 1947 με εξαγγελία Πορφυρογένη ). Αυτή την προφορικά ενδεικτικά άποψη εκβιαζε ο Ζαχαριάδης απ την Σοβιετική Ένωση και τις άλλρς Ανατολικές χώρες δορυφόρους της Μόσχας, στα πλαίσια του ΟΗΕ και για τούτο ήθελε να μετατραπεί ο αντάρτοπόλεμος σε τακτικό πόλεμο με τακτικό στρατό τον αντάρτικο στρατό..
Ο Τίτοοταν είδε την επερχόμενη ήτδα του ΔΣΕ το μπάτερε λος τους Δυτικούς και έθεσε το Μακεδονικό ώς αντάλαγμα καλών υπηρεσιών.
Οι Έλληνες μαχητές του ΔΣΕ που έφυγαν στις Ανατολικές χώρες δεν πέρασαν καλά ώς άνθρωποι , Για τούτο ζήτησαν και ζητούσαν να γυρίσουν πίσω και γύρισαν μετά σπό 30 -35 χρόνια όσοι επέζησαν ή οι απογονοί τους. Και εδώ υπκάρχέίτέράστιο υπαρξιακό ανθρώπινο κενό απ την αναδοχή αφαίρεσης του πραγματικού για κάθε άνθρωπο. Και βέβαια απ τους φυγάφες στις Ανατολικές χώρες πολλοί ήταν βίαια στρατολιγημένοι στον ΔΣΕ κάτω απ την έλλειψει εφεδριών κσι βάσης στρατλογίας του ΔΣΕ μετά το 1948 για τα καλά, μρτά απ τις μετακινήσεις των πολεμόπληκτων της Πίνδου απ το κράτος.
Η Σοβιετική ένωση και άλλες χώρες Ανατολικές ιδιαιτερα εοί Χρουτσέφ και Μπρέζνιεφ φέρθηκε άσχημα και στην ηγεσία του κκε και στο πλείστο των Ελλήνων που κατέφυγαν στις χώρες αυτές.
Το θέμα της παραδόξου στάσεως του κκε στο Θέμα των Σλαβοφώνων -Μακεδονικό- που επί χρόνια απετέλεσε και αποτελεί μομφή για την Εθνική στάση του τα χρόνια εκείνα, δεν έχει τύχει της ανάλογης διερευνητικής ιστοριογραφίας χρονια μετά για τον πλήρη φωτισμό του.
Και απ την πλευρά του ΚΚΕ κσι των ιστορικών ερευνών του και κάτι περισοτερο έγινε από μια δημοσίευση του αρχειοταξίου των ΑΣΚΙ σε ένα ευρύτερο χρονικό της εποχής πλαίσιο.
Θα πρέπει να ενταχθι στην πυκνή χρονικά σειρά των γεγονότων από το 1948 την ρήξη Στάλιν – Τίτο, την στροφή του Τίτο λος την Δύση και τον βαυκαλισμό του Τίτο απ τους Δυτικούς, την αδυνατότητα επεξεργασμένης λιλιτικής απ το κκε /μαομενο ΔΣΕ μέσα σε συνθήκες πολέμου υπό δύσκολες συνθήκες, το κλείσιμο των συνόρων απ τον Τίτο που ώς τότε αποτελούσε την κύρια γραμμή εφοδιασμού του ΔΣΕ, αλλά.και την περίεργη σιωπή των Αμερικανών Πρεσβευτή Γκρέιντι και Στρατηγού Βαν Φλήτ καξ όλης της Αμερικανικής προπαγανδιστικής αποστολής στην Ελλάδα για το θέμα το Σλαυομακεδονικό και την στάση του κκε.Που στην 5η ολομέλεια το τέλος Γενάρη το 1949 στο Βίτσι ( γνωστή φωτογραφία στα χιόνια) έγκειται σε μια δήλωση για την αναγνώριση της αυτοδιάθεσης της Μακεδονίας του Αιγαίου και στην τοποθέτηση ενός Σλαυομακεδόνα υπουργού του βουνού στην 2η προσωρινή κυβέρνηση του ΔΣΕ του Πασχσλη Μητρόφσκυ ώς υπουργού μειονοτήτων που εκπροσωπούσε τους Σλαβοφώνους.
Ασφαλώς και υπήρξε πελώριο πολιτικό λάθος του της ηγεσίας του κκε , αλλά μετά την ρήξη Τίτο Στάλιν και την τακτική του Τίτο με τους δυτικούς.
Το παίγνιο των δυτικών κύρια Αμερικάνων να αποσπάσουν τον Τίτο απ το Ανατολικό στρατόπεδο και απ ότι φαίνεται τα περιθώρια που του έδωσαν να ανοίξει το Σλαυομανεδονικό το 1948 , πρέπει να μένει απ έξω απ την εποχή.Γιατίβτο μσκεδονικό άνοιξε επίσημα το 1948 την ιδια χρονιά ρήξης Στάλιν Τίτο δήθεν για θέματα ιδεολογικής καθαρότητας και προσέγγισης του Μαρξισμού κουμουνισμού ( δηλαδή της πλάκας θέματα στις μεταπολεμικές συνθήκες και αναγκαιότητες αντιμετώπισης των καταστροφών μεταπολεμικά).
Στην 6η Ολομέλεια τον Οκτώβριο του 1949 ο Ζαχαριάδης διέγραψε εκείνη την φράση της 5ης ολομέλειας για την Μακεδονία του Αιγαίου και αρκέστηκε στην έκφραση της αυτοδιάθεσης δτα πλαίσια του Ελληνικού κράτους.
Είχαν καταλάβει στο κκε 1 μήνα μετά την οριστική ήτδα και την φυγή στο εξωτερικό , το πελώριο πολιτικό λάθος.
Αλλά το θέμα συνολικά του πελώριου συτού πολιτικού την εποχή λάθους, μέσα στο πλαίσιο του ανταγωνισμούβτων μεγάλων, της περίεργης ώε επεκτατικής λολιτικής απαίτησης του Τίτο έναντι της Ελλάδος με επικουρία των Αμερικανών για λόγους ψυχροπολεμικούς στρατηγικά να αποσπάσιυν τον Τίτο απ το Ανατολικό μπλόκ, το ολο θέμα συνθετικά δεν έχει μελετηθεί.
Λάθος τεράστιο έγινε και μπορελι και να έδωσε και διεκδικητική λαβή στον Τίτο, αλλά οι Αμερικανοί δεν ασχολήθηκαν με αυτό που σε άλλη περίπτωση θα βοούσαν καιωταυτόχρονα χονια μετά οι Αμερικανοί εμφανώς ποδηγετούσαν τις Ελληνικές κυβερνήσεις να μην ενοχλούν τον Τίτο αθε φορά που αυτός άνοιγε τακτικά το «» ανύπαρκτον θέμα»» κατσ τις Ελληνικές κυβερνήσεις χρόνια.
Απ τα σαλόνια και τις καρέκλες και τα γραφεία τα επόμενα χρόνια ακούστηκε κάθε λογής πολιτική ανάλυση.
Αναλύσεις για το υπαρξιακό μέρος της στράτευσης στον αγώνα των για τους μαχητές του ΔΣΕ δεν έγινε καμμία αναφορά.
Οι αναφορές είναι αριθμητικές σε θανάτους , σιχμαλωιες, αγνοούμενους σε κάθε μάχη ή κακουχία.
Ο αντάρτης μαχητής του ΔΣΕ που δυρατεύτηκε στον πολεμικό αγώνα , δεν ήταν δειλός ώς άνθρωπος, ήταν με το μέτρο του ιδεολόγος περισσότερο ανιδιοτελής απ τους στρατιώτες του τακτικού στρατού, δεν άντεχε την κρατική πίεση και τρομοκρατία των κάθε λογής παρακρατικών μετά το 1945, δεν αρκούνταν στα στενά καταπιεστικά και χαφιεδικά όρια του χωριού του μετά την Βάρκιζα και μετά τις εκλογές του 1946 που τον είχαν εξοβελίσει κοινωνικά με το λευκό εκλογικό βιβλιάριο αποχής, δεν μπορούσε να έχει ναυτικό φυλάδιο για να φύγει , τον διώχνανε απ την δουλειά του και ώς σκσφτιά πιέζοντας το αφεντικό, δεν μπορούσε να ανοίξει ούτε περίπτερο , τον καλούσαν κάθε μέρα στην αστυνομία για υποθεσίν του, δεν μπορούσε να εξυπηρετηθεί σε καμμία δημόσια υπηρεσία , τρόμαζε μπροστά στο υπαλληλικό του κράτους δασκαλεμένο προσωπικό, και αν ήταν έγγαμος αντιμετώπιζε μεω τα τέκνα του προβλήματα στα σχολεία γιατλι οι δάσκαλοι του λλέγάνέ ότι τα παιδιά του δεν κάνουν για γράμματα.
Πολλοί δάσκαλοι και παπάδες της εποχής μετά το 1946 ήταν απ τα Δεκεμβριανά χωροφύλακες και παρακρατικοί που εντάχθηκαν ώς χωροφύλακες στα Δεκεμβριανά και ώς το 1946, για να εξσσφαλίσουν την κρατική αμοιβή του δημοιου υπαλλήλου.Το χαρι Εθνικοφροσύνης έπρεπε να περάσει απ την χωροφυλακή, τον Παπά, και τον σκληρό κομματάρχη του χωριού ή της περιοχής.
Το συνολικό βέτο το είχε ο σκληρός παρακρατικός ουσιαστικά κομματάρχης που πολές φορές ταλαιοωρούσε και τους υπηρεσιακότερους υπαλλήλους ή αστυνομικούς αν δεν του έκαναν και τα προσωοικά χατίρια.
Οι εμπλεκόμενοξ με το ΕΑΜ , απέχοντες απ τις εκλογές νέοι ( τότε ψήφιζαν πάνω από 21 ετών) ήταν καταδικασμένοι για να μείνουν επιδεικτικά εκτός κρατικής νόρμας πολιτών. Το πολύ να τους έβγαζαν αστυνομικρςωταυτότητες την δεκαετία του 1960 και μετά που άρχισε η έκδοση ταυτοτήτων. Τότεβοργανώθηκαν ουσιαστικά τα ορεινά γέώργίκά χωριά των αποκλεισμένων απ το κράτος και με μικρό αγροτικό κλήρο και πολυποίκιλες αγροτικές εργασίες αυτοκατανάλωσης.
Όσοι δεν ανέχονταν νεότεροι έβγαιναν στο βουνό.
Για τούτο και με την πρόοδο του εμφυλίου κάί τίς έφάρμόζόμενες κρατικές επιστρατυσεις και κλοιούς των πόλεων , δημιουργήθηκε η Μακρόνησος το 1947.
Αν οι μη εθνικόφρωνες πολίτες έμεναν στα χωριά τους θα έφευγαν για το βουνό , για να μην φύγουν έπρεπε να δημιουργηθούν χώροι υπερορίας. Αυτή είναι και οι μηχανιστική της δημιουργίας των τόπων εξορίας μετά το 1946, μιαβηαι φυλακές δεν επαρκούσαν.
Οι προπολεμικοί τοποι εξορίας και εγκλεισμού των ιδεολογικά αντιφρονούντων είχαν άλλα χαρακτηριστικά δημιουργίας και δεν αναφεονταν πουθενά η ανάνηψη των εξορίστων αλλά ονο ο εκτοπισμός .
Οι τόποι εξορίας από το 1946 και μετά ήταν με βάση την παραπάνω νόρμα δημιουργίας των ήδη απικλεισμένων απ το κράτος, και που έπρεπε να εξοριστούν για να απικοπούν για τα επόμενα χρόνια της ζωής των απ την έννοια του κράτους και την ιδιότητα του πολίτη που έχει δικαιώματα στο κράτος.
Αν ευεωρούντανοτι στην εξοια ανένηψε , τότε τον στέλναν στην πρώτη γραμμή του εμφυλίου για να σκοτωθεί πιθανότατα.Και πάλι έτσι δεν θα απασχολούσε το κράτος τα επόμενα χρόνια.
Οι δημιουρια των τόπων εξοιας μετά το 1946 ήταν η εκπαιδευτική παραγωγική διαδικασία των κρατούντων του κράτους για την πσραγωγή ανθρώπων λουβδεν θα ελιχαν την ιδιότητα του πολίτη του κράτους ( δικαιώματα κυρίως και
υποχρεώσεις) για ταωυοίλοιπα χρόνια της ζωής των.Θά ήταν ξεκομένοι απ το κράτος. Το κράτος το ήθελαν όσοι λιγότεροι μπορούσαν σε αριθμό οι κρατούντες μετά τα Δεκεμβριανά του 1944, οι προδικτατορικοί αστοί.που ξεθσφτηκαν.μετά το 1944.
Και κάποιοι πολίτες που αντιδρούσαν γιατί είχαν και αυτοί δικαιώματα ώς πολίτες στα σύνορα μιας χώρας , μπροστά στον απικλεισμό αντέδρασαν όπως και έπρεπε να αντιδράσουν , όπως σε κάθε περίπτωση τρομοκρατίας ή αποκλεισμών απ όπου και να προέρχονται.
Και αυτή εθναι η βάση και πυρήνας και το επεξηγηματικό επίπεδο του εμφυλίου πολέμου 1946-1949.
Τα Δεκεμβριανά , οι εκλογές του 1946 και η απιχή της αριστεράς που δήθεν δημιούργησε τον εμφύλιο πόλεμο είναι ούτε καν τεχνικά θέματα. Η σύνδεση της στίχευσης προδικτατορικής πολιτικής και εμφυλίου είναι η μεθοδευθείσα ,απ το πσλαιοπολιτικό σύστημα τρομοκρατία των ετών 1945 1946 μετά την Βάρκιζα. Με την τρομοκράτηση των υπερτέρων σε αριθμό πιλιτών επεδίωξαν να καταλάβουν το κράτος , για τούτο και χρησιμοποίησαν και παρακρατικούς νόμιμα και οργάνωσαν και μονάδες παρακρατικών εκτός ουσισστικά κράτους (ΜΑΥ κλπ).
Όταν δεν τα κατάφεραν προκδευτικά έσπρωξαν την χώρα στον εμφύλιο πόλεμο απέναντι σε αυτούς που αντιδρούσαν που σρχικά ήταν οι περισσότεροι. Και κάτω απ τον φόβο που προκαλούσε ο εμφυλιος σπαραγμός στους πολίτες, καθήλωσαν τους πιλίτες για τα επόμενα χονια ώς το 1974 αρχικά και ώς το 1981 που άρχισε να αλλάζει για τα καλά το μεταεμφυλιοπολεμικό κλίμα φόβου.
Ενδεικτικό είναι το 1981 και μετά τις εκλογές έμπαιναν οι φακελωμένοι και κάποιοι παλαιότεροι αποκλεισμένοι χρόνια πολίτες στα αστυνομικά τμήματα και ζητούσαν τους φακέλους των.
Γνωρίζει πολυ καλά η κοιωνική ιστορία αλλά και η ερευνητική ιστοριογραφία αλλά και η επίσημη επιστημινική ιστορία , ότι αν με την συμμετοχή της αριστεράς το 1946 στις εκλογές ένοιωθε ότι σπελείται το μεταδεκεμβριανό ( μοναρχοσυντηρητιο ουσιαστικκά προδιδακτορικό και δοσιλογικό δημιουργηθέν μέσα στο πόλεμο) κατεστημένο είχε έτοιμη την κύρηξη δικτατορίας.Και για τούτο στην συμφωνία της Βσρκιζας εοέβαλαν στην αριστερά πρώτα το δημοψήφισμα για την επιστροφή ή όχι του Βασιλιά Γεώργίου Β ( του εθισμένου και θιασιώτη της δικτατορίας απ το 1936), και μετά τις βουλευτικές εκλογές. Για τούτο και δεν ήθελε το καυεστημένο συτό και επ ουδενί λόγο την συμμετοχή ισόποσα του ΕΑΜ στον πρός δημιουργία μεταλεμικό ενιαίο Εθνικό στρατό, στις διαβουλεύσεις που γινονταν στην κυβέρνηση Εθνικής ενότητας από τον Οκτώβρη ώς την 4 Δεκεμβιου του 1944.
Ο Σπύρος Μαρκεζίνης, ο Σπύρος Θεοτόκης ( υπουροςωδημοσίας τάξεως του Γ ψηφίσματος) , και άλλοι ώς κλειστή ομάδα μεθόδευαν με τους σκληρούς δεξιούς πολιτικούς εις γνώση του Ντίνου Τσαλδάρη κσι του Στυλιανού Γονατά και του Νσλολέοντος Ζέρβα και άλλων, την δικτατορία αν εχρειάζετο, μετά τις εκλογές του 1946 και την αισθητή παρουσία της αριστεράς στις εκλογές. Ο πρόθυμος στρατιωτικός ήταν ενημερωμένος και έμπειρος χρόνια. Ο Σοφούλης ( πρωθυπουργός των εκλογών του 1946) κκάτι ήξερε αλλά δεν τον εμπιστευόνταν η ομάδα αυτή.Ο Κώστας Καλκάνης αντιδρούσε στην προπτική δικτατορίας αλλά λένίπτέ τά χέρια του ώς πιλάτος.
Ο περασμένης ηλικίας Νίκος Κ με καταγωγή απ την Λάρισα και με την προφορά λόγου εμφανή απ τον Θεσσακικό κάμπο, ευπρεπής με με το μπσστούνι του , μετά τα χρόνια του Αντάρτικου έκαμε εξορία ( είχε συληφθεί στο Βίτσι τον Αύγουστο του 1949) και μετά το 1974 απασχολήθηκε ώς εμπορουπάλληλος σε καταστήματα ηλεκτρικών και υδραυλικών , ώς που πήρε κάποια σύνταξη και ζούσε στην περιοχή του Αγίου Παύλου στην Αθήνα με την συζυγό του.
«» Δεν πήγαινε άλλο «» έλεγε μετά το 1945 στο καμποχώρι της Λάρισας από τις επιθέσεις των παρακρατικών και την απουσία κράτους απ το οποίο περιμέναμε κάποια προστασία. «»Έπρεπε να φύγεις για να γλυτώσεις η ζούσες με τον εφιάλτη των παρακρατικών μέρα νύχτα. Αοό την UNRA είμαστε ώς οικογένεια αποκλεισμένοι αρκετά, κλήρο είχαμε μικρό , είμαστε 3 αδέλφια εγώ ο μικρότερος , διαδόθηκε ο φόνος του δημοσιογράφου Βιδάλη και φοβηθήκαμε ακόμα και για τις μετακινήσεις με τα τραίνα αν θέλαμε να ταξιδέψουμε για να βρούμε μεροκάματο και δουλειά. Τα αδέλφια μου μεγαλύτερα κάνανε μεγαλύτερη υπομονή , μέθυσοι παρακρατικοί στο χωριλο κάνανε κουμκάντο με τα όπλα και τις βρισιές.Μια βραδυά σαπίσανε στο ξύλο έναν χωριανό και γώ ο ίδιος την γλύτωσα ώς νεότερος .Το 1946 ήμουν 24 ετών και απολύθηκαμε με 20 άτομα σειρά από το στρατό κληρωτοί το 1941-1942 -1943. Δεν είχε ο στρατός να μας ταίσει μας είπαν. Δεν πήγαινε άλλο βγήκα στο βουνό αρχικάν στα Τρίκαλα στον Κόζιακα αρχικά και μετά στην Πίνδο. Έφυγα για να γλυτώσω. Στεναχωρήθηκα που άφησα την οικογενειά μου , αλλά ο φόβος σε έκανε και αντιδρούσες για να ζήσεις. Τους γονείς μου και τα αδέλφια μου τους ταλαιπωρήσανε για το που πήγα. Μαθεύτηκε ότι βγήκα στο βουνό με τους αντάρτες. Δυό φορές έφτασα νύχτα κρυφά στο χωριό το 1947 για να δώ το σπίτι γονείς και αδέλφια. Ο μεγάλος οδελφός την δεύτερη φορά μου είπε καλά έκανες και έφυγες εδώ μας κλείσανε οι παρακρατικοί. Ο πατέρας μου πέθανε το 1948 , τα αδέκφια μου με την μάννα φύγανε για την Λάρισα και τον Βόλο , ο ένας δούλεψε σε βαρελάδικο.και ο άλλος χτίστης πέτρας πάντα υπό τον αυστηρό έλεγχο της αστυνομίας και πάντα με λιγώτερο μεροκάματο. Ήρθε ο ένας αδελφός και με είδε στην το 1951 όταν έμαθε απ την χωροφυλακή ότι ήμουν εκεί και με στόχο να μου πεί να δηλώσω μετάνοια. Μου το έλεγε κσιβδεν το πίστευε. Έκανα πολλά χρόνια εξορία βγήκα το 1958 , λίγη φυλακή , ταλαιπωρήθηκα απ την επταετία σρκετά συνελήφθηκα και έφτασα εξορία στην Λέρο το 1967.Και στην Αθήνα όταν βγήκα υπήρχε συνεξοριστός μου που ο αδελφός του ήταν υδραυλικός και μου.έδινεωαρχικά κάποιο μεροκάματο. Μετά το 1975 νοιώσαμε καλύτερα νομιμοποιήθηκε η αριστερά και το κκε και έμεινα στην Αθήνα.Πήγα σε μαγαλύτερη ηλικία σε νυχτερινό σχολείο σπό ζήλο σε μεγαλύτερη ηλικία το 1963 ώς το 1967 και έμαθα και αρκετά πράγματσ και στο βουνό και στην εξορία ιδιαίτερα . Δεν μπορώ να μετανοιώσω , στεναχωρήθηκα λου πολέμησα αντίπαλος σε ανθρώπους και μάλιστα Έλληνες , ο φόβος και οι απειλές και ο αποκλεισμίς μας είχανε κόψει τα πόδια το 1945 και μετά ώς να βγώ στο βουνό να νοιώσω έστω και κινδυνεύοντας κάπως ελυθερος.Στο βουνό βρήκα ανθρώπους που στο χωριό μου κυριαρχούσαν τα ζώα οι παρακρατικοί και άρπαγες.Με αφορμή το κράτος και την προστασία του κλέβανε και αρπάζανε απ τα σπίτια ότι μπορούσαν Μέχρι και ένα χαλκωματένιο μεγάλο λυχνάρι μσς είχε αρπάξει η γνωστή θεσσαλική συμμορία παρακρατικων ,πέρα από λίγο σιτάρι που είχαμε και ακόμα και σανά για τα ζώα άρπαξαν. Συμμετέχω στο κκε σπό το 1974 και μετά φανερά «».
Αυτή ήταν η σφήγηση του κου Νίκου Κ το 2010 , ενός αξιοπρεπούς , ευπρεπούς , κοντάψστα 90 χρονια ηλικίας ανθρώπου με ζωντάνια και χωρίς κανένα ανθρώπινο φόβο.