Τα περιφρονημένα Βενετσιάνικα κανόνια… (Του Μπάμπη Λάζαρη)
Είναι χρόνια τώρα πεταμένα, παρατημένα, περιφρονημένα έξω από το Κάστρο της Λευκάδας.
Ευτυχώς που δεν τα πήραν χαμπάρι, ακόμη οι γνωστοί συλλέκτες σιδήρου για να «καθαρίσουν» τον τόπο!
Ο μελετητής του Κάστρου της Λευκάδας Νίκος Βαγενάς έχει γράψει σχετικά*: «Από αυτά, άλλα βρίσκονται μέσα στο Φρούριο, ριγμένα σε λάκκους με τη μπούκα προς τον ουρανό, άλλα στο Πέραμα, ενώ μια μεγάλη ομάδα έχει χωθεί στην άμμο ανατολικά από το οινοποιείο του Τ.Α.Ο.Λ.
Όπως μας πληροφορεί ο αρχιτέκτονας της οχυρωματικής Buonaiuto Lorini (1545 στη Φλωρεντία, 1611 στη Βενετία) τα κανόνια στην αρχή ήρθαν από την Κίνα κατά το 1389 και τα παρουσίασε στους Ευρωπαίους κάποιος Γερμανός. Χαρακτηριστικά ο Lorini γράφει ότι δημιουργούσαν τόση σύγχυση και κρότο, ώστε τρομοκρατούσαν και εκείνους που τα χειρίζονταν.
Εξ΄ άλλου τα πρώτα κανόνια που κατασκευάστηκαν στην Ευρώπη δεν ήταν και τόσο αξιόπιστα, γιατί πολλές φορές διαλύονταν σε κομμάτια κατά την χρήση, ονομάζονταν δε bombarde ……… Εκτός από τις οβίδες (μπάλες) που έριχναν τα κανόνια, πολλές φορές χρησιμοποιούνταν κομμάτια πέτρας, καρφιά, μολυβένιες μπάλες (σφαίρες) μοσκέτου…… Το κάθε κανόνι έπρεπε να έχει τις δικές του μπάλες, οι οποίες ίσα που χωρούσαν στην κάννη…..».
Οι Βενετοί μετά από μια αποτυχημένη προσπάθειά τους για την κατασκευή σιδηρών πυροβόλων στο Οπλοστάσιο-Ναύσταθμο (1718-1719), βρήκαν έναν νέο προμηθευτή, τον Carlo Camozzi, ο οποίος δημιούργησε μια νέα βιομηχανία στο Clanezzo του Μπέργκαμο, με την ονομασία «Fabrica de Cannoni di Ferro» η οποία λειτούργησε από το 1722 έως τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1740 και προμήθευε τους Βενετούς κανόνια και πυρομαχικά.
Ο Camozzi είχε εργαστεί στο χυτήριο Bailo και η τεχνολογία που χρησιμοποιούσε ήταν μια φυσική συνέχιση και τελειοποίηση της εμπειρίας που είχε αποκομίσει από το παρελθόν.
Σε ένα κανόνι εκτός από την λατινική μορφή του ονόματος του Camozzi, υπάρχει και ανάγλυφο με καθιστό μαρκιανό λέοντα.
Σήμερα όλη αυτή η ιστορία φαίνεται να ενδιαφέρει ελάχιστους και τα κανόνια μοιάζουν πεταμένα σα σκουπίδια που περιμένουν κάποιο απορριμματοφόρο …..
Ένα ακόμη κομμάτι Ιστορίας περιφρονημένο!
Καλά τόσο δύσκολο είναι να τοποθετηθούν στις κενές κανονιοθυρίδες που βρίσκονται στη περίμετρο του Κάστρου;
*Νίκος Βαγενάς, «ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ», Έκδοση Δημόσιας Βιβλιοθήκης, Λευκάδας 2001
Μπάμπης Λάζαρης, Οκτώβρης 2019
Πως και ξέφυγε απ τον ανεβασμένο πάντα ψηλά πήχυ του πολιτισμού της περιοχής??
Ή λόγω της προσπάθειας που κατεβλήθει στην περιοχή για να προσελκυστεί τουρισμός υποστάθμης χαμηλού κιτς , έπρεπε να μείνουν και τα κανόνια αυτά σε κατάσταση κίτς , για να μην υπάρχει ασυμβατότητα στόχων και δισδικασιών??
Μόνο η σύνθεση του μετάλλου της εποχής και η τεχνική χύτευσης (όσοψαυτή μπορεί να προσδιοριστεί) , να αξιολογούνταν διερευνητικά,:θα κινητοποιούσε τους αρμοδίους χρόνια να προστατεύσουν τα κανόνια αυτά .Και ερευνώντας σε συνδυασμό με τοντόπον-πόλη χύτευσης- να δημιουργούσαν ένα ολόκληρο τμήμα αναφοράς στην ιστορικότητα του τόπου.
Σίγουρα τα κανόνια δεν φέρουν εσωτερικές ραβδώσεις -σπείρες – η τεχνική αυτή αποτελεί εξέλιξη κοντά του τέλους του 18ου αιώνα και κατά κύριο τον 19 αιώνα μπληκαν σε χρήση.
Το μέταλλο δεν μπορεί παρά νάναι είδος μαντεμιού ( με ικανή περιεκτικότητα σε άνθρακα.Μια και η εξανθράκωση του του μίγματος του χυτοσιδήρου ώς διαδικασία προχώρεσε με τα χρόνια φτάνοντας στο τέλος του 19ου αιώνα στην τεχνική άπιο του Μπάσεμερ. Η χύτευση θάναι με την τεχνική που σήμερα ονομάζεται «» πατητό «» δηλαδή μασίφ κατά κύριο λόγο, αλλά για την δημιουργία της κάνης αναγκαστηκα θα χρησιμοποιήθηκε η τεχνική του «» κεριού»» .Βέβαια όχι με κει αλλά με κάποιο άλλο είδος αντίστοιχο.Το αρχικό καλούπι θάναι με χώμα-γυψοειδές ( λάστιχα δεν θα υπήρχαν τότε). Και για φούρνο καμίνι ψησίματος θα υπήρχαν τα εδαφικά χωνευτήρια.
Οι εξωτερικές στεφάνιες ραβδώσεις θα παίζουν τον ρόλο και ενίσχυσης της κατασκευής, αλλά και ώς πρόσθετο στοιχείο στήριξης του κανονιού ( πέρα από τα πτερύγια στήριξης οου φέρει )και αισθητικό εργαλείο ταυτόχρονα, αλλά και στοιχείο αναγνωρισιμότητας ( τυποποίηση) του τότε κατασκευαστή, πέρα άπ τήν χυτή ανάγλυφη σήμανση εικόνα που φέρει.Και που η εικόνα ίσως αποτελεί και το σήμα του τότε κατασκευαστή. Ακόμη και η διάταξη και το πλήθος των στεφανιαίων ενισχύσεων να αποτελεί και την σειρά του συγκεκριμένου τύπου( Μοντέλου) κανονιού.
Η ύπαρξη των πτερυγίων στήριξης αποτελεί μια καινοτομία φορητότητας του κανονιού για μετακινούμενη χρήση η ακόμη και χρήση σε πλοία.