Σαν σήμερα το 1798 γεννιέται ο Διονύσιος Σολωμός

Σαν σήμερα το 1898 γεννιέται ο Διονύσιος Σολωμός.

«Μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό», είναι η προτροπή ενός άλλου ποιητή, που τραγούδησε νεότερους αγώνες του λαού μας, για το μεγάλο Ζακύνθιο, τον ποιητή που κατέκτησε με το έργο του τον τίτλο του εθνικού και λαϊκού, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες των λογίων της άρχουσας τάξης, να απογυμνώσουν το έργο του, από την επαναστατική του ουσία, τον ποιητή που τίποτε άλλο δεν είχε στο νου του, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα.

Ο Διονύσιος Σολωμός γεννήθηκε στη σκιά ενός νεοφυτεμένου δένδρου, του δένδρου της ελευθερίας, που ο λαός φύτευσε ένα χρόνο πριν τη γέννησή του στην κεντρική πλατεία της Ζακύνθου, αλλά και στις πλατείες των άλλων νησιών των Ιονίων, για να γιορτάσει την απελευθέρωσή του από τον πολύχρονο βενετσιάνικο ζυγό.

Πίστευαν οι ποπολάριοι ότι οι Γάλλοι του Ναπολέοντα, που κατέλαβαν τα Ιόνια Νησιά, θα σάρωναν το φεουδαρχικό σύστημα, με τη βαριά του φορολογία, με τις αγγαρείες του, με τη σκληρή ζωή που επέβαλε στους ίδιους και τα προνόμια που απέδιδε στους ευγενείς.

Μ΄ αυτόν τον κόσμο, τον κόσμο των ποπολάρων, των κοινωνικών κινημάτων και του αιτήματος για ελευθερία, που διατύπωσε για εκείνη την εποχή η επαναστατική και πρωτοπόρα αστική τάξη και συμπαρέσυρε όλα τα καταπιεζόμενα λαϊκά στρώματα, ο Σολωμός συνδεόταν από τη μάνα του, την πληβεία υπηρέτρια στο σπίτι του πατέρα του, Αγγελική Νίκλη.

Η άλλη του ρίζα, η πατρική, τον συνέδεε με το φεουδαρχικό κόσμο, που ξεψυχούσε. Ο πατέρας του, κόμης Νικόλαος Σολωμός, ήταν ο απόγονος μιας παλιάς βενετοκρητικής οικογένειας.

Όλη η ζωή και το έργο του Διονυσίου Σολωμού καθορίστηκαν από το μοίρασμά του ανάμεσα σ΄ αυτούς τους δύο κόσμους και το μεγαλείο του βρίσκεται ακριβώς στο ότι επέλεξε τον κόσμο που ανέτελλε. Διάλεξε με το έργο του να γίνει ο υμνητής του απλού λαού και, μάλιστα, του ελληνικού λαού, που αγωνιζόταν σκληρά για την ελευθερία του.

Έχοντας κάνει ο ίδιος σπουδές στην Ιταλία και μιλώντας θαυμάσια τα ιταλικά, διάλεξε ωστόσο, μετά από προτροπή του φίλου του Σπυρίδωνος Τρικούπη, να γράψει στην ελληνική γλώσσα, σε μια λαγαρή, πεντακάθαρη και πλούσια δημοτική, που η μια της ρίζα βρισκόταν στη μεγάλη ποίηση του Κορνάρου και η άλλη στις λαϊκές ομιλίες της Ζακύνθου και στα νανουρίσματα και παραμύθια της παραμάνας του.

Αυτές οι επιλογές κατέστησαν μοναδικό, σπουδαίο και επίκαιρο το έργο του Σολωμού.

* * *

Μοναχικός στην προσωπική του ζωή, ο ποιητής δε δίστασε με το έργο του να πάρει θέση, όπως θα λέγαμε σήμερα, πάνω στα μείζονα ζητήματα του καιρού και του τόπου του. Εξύμνησε τον αγώνα του ελληνικού λαού για την κατάκτηση της ελευθερίας του. Στιγμάτισε τις ξένες δυνάμεις, ιδιαίτερα την Αγγλία, που διαδέχτηκε τους Γάλλους και Ρώσους στην κυριαρχία πάνω στην ιδιαίτερη πατρίδα του, για την αναλγησία τους απέναντι στον αγώνα του ελληνικού λαού, για την απρόκλητη, πολλές φορές, βοήθειά τους στους Οθωμανούς, μέσα στα πλαίσια της μαύρης αλληλεγγύης, της Ιεράς Συμμαχίας. Στιγμάτισε, όμως, και τους Έλληνες συνεργάτες τους, εκείνους που η ίδια η κοινωνική τους θέση τους καθιστούσε αδιάφορους, αν όχι εχθρικούς, απέναντι στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
«Η γυναίκα της Ζάκυθος», το σπουδαίο και μοναδικό από πλευράς μορφής για τα ελληνικά γράμματα, πεζό του έργο, ήταν κόλαφος για τους αριστοκράτες της Ζακύνθου, που με αδιαφορία και περιφρόνηση υποδέχτηκαν όσους επέζησαν από τη σφαγή του Μεσολογγίου στα Ιόνια Νησιά.

* * *

Ο Σολωμός δε δίστασε να πάρει θέση ακόμη και στο γλωσσικό ζήτημα, τιθέμενος με σοβαρότητα και γνώση στο πλευρό της δημοτικής γλώσσας. Στο διάλογό του, η λαϊκή γλώσσα καταξιώνεται, αφού αυτή και μόνο αυτή είναι σε θέση να εκφράσει το αγωνιζόμενο έθνος. Και η πνευματική καθυστέρηση, οι λόγοι που θέλουν να κρατήσουν το λαό στην αμάθεια και στη δουλεία, χλευάζονται αμείλικτα στο πρόσωπο του σοφολογιότατου.

Ο Σολωμός πέθανε μόνος στην Κέρκυρα. Οι επιλογές και η πολεμική του, του εξασφάλισαν το μίσος από το αρχοντολόι της Ζακύνθου. Η αγγλική αρμοστεία τίμησε το νεκρό ποιητή, εξαναγκασμένη από το λαϊκό αίσθημα. Το ελληνικό μεταπελευθερωτικό κράτος τον τίμησε και αυτό.

Ο Ύμνος εις την Ελευθερία κρίθηκε κατ΄ αρχήν ως ακατάλληλος για εθνικός ύμνος της Ελλάδας, γιατί ήταν γραμμένος στη γλώσσα του χύδην όχλου και γιατί έθιγε τις μεγάλες προστάτιδές μας δυνάμεις. Αλλά αργότερα το αλάθητο λαϊκό αισθητήριο επέβαλε την καθιέρωσή του.

Το μεγαλείο του Σολωμού δε βρίσκεται μόνο στην τεχνική τελειότητα του έργου του ή στις εξάρσεις του λυρισμού του. Βρίσκεται στη δύναμη του συνόλου του έργου να αγαπιέται από το λαό, από τα τρυφερά λαϊκά τραγούδια, που σαν καντάδες τραγουδιούνται ακόμα στα Επτάνησα μέχρι και τον Ύμνο στην Ελευθερία, τον ύμνο που συνόδευσε όλες τις μεγάλες στιγμές του λαού μας, τον ύμνο που γράφτηκε, για να τιμήσει το 1821, αλλά ακούστηκε στα βουνά μας και στην αδούλωτη Αθήνα, όταν γραφόταν το Έπος της Εθνικής Αντίστασης.

Το μεγαλείο του Σολωμού βρίσκεται στους «ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΥΣ», σ΄ αυτήν την ελεγεία για το πολιορκημένο μας Μεσολόγγι. Ο ποιητής γίνεται εδώ η φωνή όλης της προοδευτικής ανθρωπότητας, που γνώριζε καλά ότι αν έπεφτε το Μεσολόγγι, για μάχη σπουδαία για όλους τους αγωνιζόμενους λαούς θα είχε χαθεί.

(rizospastis.gr)