Μια ιστορική και σπάνια φωτογραφία της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News
Published On: Κυ, Αυγ 14th, 2022

Μια ιστορική και σπάνια φωτογραφία της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας

panos_kai_mitros_giannoulis

Μια ιστορική και σπάνια φωτογραφία της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας. Εξ όσων γνωρίζουμε η φωτογραφία είναι αδημοσίευτη. Εικονίζονται από αριστερά προς τα δεξιά: (1) Πάνος Γιαννούλης (Καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου – Λευκάδας του ΔΣΕ, σκοτώθηκε τον Ιούνη του 1947 μετά τη μάχη της Πούντας), (2) Θοδωρής Ρομποτής (Κατίνης), πρώτος ξάδελφος των Πάνου και Μήτρου Γιαννούλη, (3) Μήτρος Γιαννούλης (αδελφός του Πάνου Γιαννούλη, αντάρτης του μόνιμου ΕΛΑΣ, σκοτώθηκε το Φλεβάρη του 1944 στα γεγονότα του Νυδριού), (4) Ανδρούτσος (ο αντάρτης του μόνιμου ΕΛΑΣ Βασιλάκης από το Ξηρόμερο, σκοτώθηκε το Φλεβάρη του 1944 στα γεγονότα του Νυδριού), (5) άγνωστος, μόνιμος αντάρτης του ΕΛΑΣ. Στα αριστερά της φωτογραφίας διακρίνεται δίπλα από τον Πάνο Γιαννούλη το όπλο ενός άλλου αντάρτη.

Στο φόντο της φωτογραφίας διακρίνεται ένα κτίσμα που μοιάζει με εκκλησάκι. Μπροστά το έδαφος κατηφορίζει και δεξιά διακρίνονται δύο δέντρα με ασπρισμένους μάλλον τους κορμούς τους. Κάθε πληροφορία τόσο για το άγνωστο πρόσωπο όσο και για το που μπορεί να έχει ληφθεί η φωτογραφία είναι καλοδεχούμενη.

panos_kai_mitros_giannoulis 2

Τα «Γεγονότα του Νυδριού» όπου σκοτώθηκαν ο Μήτρος Γιαννούλης και ο Ανδρούτσος περιγράφονται ως εξής: Τον Φλεβάρη του 1944 διμοιρία ανταρτών υπό τον έφεδρο ανθυπολοχαγό Αγραφιώτη, Πάνο Γιαννούλη καπετάνιο και Ιωάννη Παπαφώτη πολιτικό, φτάνει στη Νυδρί από το Ξηρόμερο με σκοπό να κάνει γνωστή την πρόταση ανακωχής της Συμφωνίας της Πλάκας, να παρακολουθήσει την εφαρμογή της και να βοηθήσει την ΕΤΑ. Υπεύθυνος της επιμελητείας του αντάρτη ήταν ο Ορέστης, βοηθός του Ορέστη, ο Χριστόφορος Κούρτης (Μιραμπώ).

Επέρχεται σύγκρουση μεταξύ της ένοπλης ομάδας των Καλαντζέων και μιας μικρής δύναμης του ΕΛΑΣ όπου σκοτώνεται ο αδελφός του Πάνου Γιαννούλη, ο Μήτρος καθώς και άλλοι δύο Ελασίτες μεταξύ των οποίων ο Ανδρούτσος (Βασιλάκης) από το Ξηρόμερο, αντάρτης του μόνιμου ΕΛΑΣ. Το τμήμα του Γιαννούλη πιάνει αιχμαλώτους τον πατέρα των Καλαντζέων και τον μικρότερο αδελφό τους που εκτελούνται σε αντίποινα στο Βαυκερίτικο μέρος του κάμπου του Νυδριού. Αυτό το γεγονός της εκτέλεσης των ομήρων θα έχει ολέθριες επιπτώσεις στις προσπάθειες συμφιλίωσης μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ. (Ηλίας Θερμός, «Το χρονικό των γεγονότων της Εθνικής Αντίστασης στη Λευκάδα, 1 Μαΐου 1941 – 20 Ιουνίου 1944 – Β΄ Μέρος»)

Σε χειρόγραφό του που έχει διασωθεί (γράφτηκε στις 27 Οκτώβρη του 1945, οκτώ μήνες μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας) ο Καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνος Γιαννούλης περιγράφει ως εξής τα γεγονότα του Νυδριού που σηματοδοτούν και επίσημα την απαρχή της εμφύλιας σύρραξης στο νησί της Λευκάδας (Διατηρείται η αρχική ορθογραφία):

«Όταν πέρασα στο Ξηρόμερο είχα μια συνάντηση με τους γερμανούς στον Μύτικα. Η απόβαση έγινε από τη Λυγιά με δύο τράτες. Όταν πλησιάσαμε στο Μύτικα εγώ με δύο παιδιά τον αδελφό μου Μήτρο και τον Ανδρούτσο βγήκαμε στη στεριά και είπα στις τράτες ότι άμα δει είναι γερμανοί στον Μύτικα. Θα τους ανάψω ένα φακό δύο φορές και τότε θα πλησιάσετε. Εγώ μπήκα στο Μύτικα και ρώτησα τον Φρούραρχο εάν είναι γερμανοί στο χωριό. Αυτός δεν είχε αντιληφθεί ότι την νύχτα ήρθαν γερμανοί και κύκλοσαν την περιοχή. Εγώ βέβαιος πως δεν υπάρχουν γερμανοί έδωσα το σύνθημα να πλησιάσουν οι τράτες. Μα όταν οι τράτες πλησίασαν πλάϊ στην αποβάθρα, μέσα από μια βινζίνα του Καλούδη από τον Αστακό, πήδησαν γερμανοί με τα όπλα προτεταμένα της τράτας. Μα όταν ίδαν να πηδούμε μέσα στην τράτα εγώ και ο Μήτρος πήδησαν να φύγουν δύο αξιωματικοί γερμανοί και δύο ράλιδες σήκωσαν τα χέρια ψηλά και μας έλεγαν (νυξ κακούς). Τους πήραμε εχμαλώτους και έδωσα εντολή στους αντάρτες να τους οδηγήσουν στον Βάρνακα. Εγώ με δύο αντάρτες μήναμε στον Μύτικα και αφού εγέμιζα την βενζίνα Μυτικιώτες και άλλες βάρκες τους έστειλα στον Κάλαμο για ασφάλια και τότες έφυγα στα γεωργαρέϊκα.

Έφτασα και τους άλλους οι γερμανοί είπαν ότι όλο το Ξηρόμερο ήταν κυκλομένο. Και πράγματι είχαν κυκλώσει πολλούς δικούς μας χωρίς να το καταλάβουν. Έστυλα σύνδεσμο. Τα χαράματα οι γερμανοί ήρθαν μέχρι τις πρόποδες του Βάρνακα αλλά μόλις μας είδαν έστριψαν ολοταχώς πίσω στέλνοντας είδηση ότι αν δεν αφήσω τους εχμαλώτους θα τουφεκίσουν δικούς μας όπου κράταγαν. Τους έστειλα σύνδεσμο και απαλάξαμε τους κρατούμενους και δεν έκαναν τίποτε στον Μύτικα.

Μετά την αποχώρηση των γερμανών τράβηξα για τα οχυρά όπου με είχε ζητήσει ο άγγλος ταγματάρχης (Λεμπράι). Μετά (5) μέρες έφτασε στο σύνταγμα ένα έγγραφο από κάποιον περιφερειακό γρ. Αλεξόπουλο να έρτη τμήμα στη Λευκάδα. Εγώ αντέδρασα λέγοντας ότι δεν πρέπει να πάγω στη Λευκάδα τμήμα μόνιμο αλλά να στήλωμε πολεμικό υλικό στο εφεδρικό Λευκάδας όπου μπορούσε να επιβάλι την τάξη. Μα το σύνταγμα είχε άλλη γνώμη και με διάταξε να φύγω την άλλη μέρα για Λευκάδα και με μια δημηρία ξεκίνησα για το Μύτικα και με βενζίνα αποβιβάσθηκα στο Νυδρί τη νύκτα.

Την άλλη μέρα επήγα στο εργοστάσιο του Τσουκνίδα και του ζήτησα να δώσει το λάδι που το έπιανε η φορολογία της ΕΤΑ (σ.σ. Επιμελητεία του Αντάρτη). Αυτός όμως εκ των υστέρων με επληροφόρησε ο Ανδρέας Καλατζής, ιδοποίησε τους Καλατζαίους όπου συνεργάζονταν και όταν φεύγαμε από το εργοστάσιο ο Αναστάσιος Καλατζής με κάποιον άλλο μας παρακολουθούσε. Τον Τάσο τον πιάσαμε και τον αφοπλίσαμε. Ο άλλος μας έφυγε. Κατόπιν αφήσαμε τον Τάσο ο οποίος μας υποσχέθηκε ότι θα μας φέρει σε επαφή με τα άλλα του αδέλφια. Μα την ίδια στιγμή μια ομάδα δική μας χτηπιόνταν με τους Καλαντζαίους. Έτρεξα στη μάχη τους κυνηγήσαμε άλλους προς τα Χαραδιάτικα και άλλους προς τα υψώματα του Βλυχού. Στο δρόμο βρήκα έναν επονίτη Πολίτη τραυματία τον τραυμάτισαν για εκδίκηση. Σταματήσαμε να τον δέσουμε. Ο αδελφός Μήτρος μαζί με τον Ανδρούτσο μου έφυγαν κρυφά και τους κυνίγησαν στο δρόμο. Δέχτηκε δολοφονικές σφέρες από τα άνανδρα και ο Ανδρούτσος τα ίδια έπαθε. Τους έβαλα σε μια βενζίνα και τους έστειλα στη Νικιάνα όπου το βράδυ τα δύο παληκάρια που έλαβαν σε τούτη τη μάχη και πολέμαγαν σαν λιοντάρια μαζί ξεψίχυσαν, μαζί τραγουδούσαν το πέσατε θύματα αδέρφια εσείς.

mitros_giannoulisΟ Μήτρος Γιαννούλης αδελφός του Πάνου Γιαννούλη που σκοτώθηκε τον Φλεβάρη του 1944 στο Νυδρί

Εγώ με τους υπόλοιπους άνδρες μου τραβήξαμε για την Βαυκερή. Στο δρόμο οι κρατούμενοι Καλατζαίοι, πατέρας και γιος, θέλησαν να φύγουν, τους πυροβολίσαμε και σκοτώθηκαν στη Βαυκερή. Το βράδυ ήρτε μεγάλης δύναμις από εφεδρικούς οι οποίοι εφώναζαν εκδίκηση για τον Μήτρο και επέμεναν να πάμε να κάψωμε τα Χαραδιάτικα. Τους μίλησε ο περιφερειακός Θωμάς Παπαφώτης ότι έπρεπε να διαλυθούν μα ήταν αδύνατον να πειθαρχήσουν. Εγώ έκεγα από τον πυρετό διότι το κτύπημα ήταν βαρύ σε μένα. Μα επάνω από όλα τα προσωπικά εγώ τοποθέτησα τον αγώνα. Έσφιξα την καρδιά μου, συγκέντρωσα τους άνδρες μου στην εκκλησία και τους μίλησα. Όταν τέλειωσα πίστηκαν ότι έπρεπε να πειθαρχίσουν και πηθάρχισαν.

Ενώ εγώ έκανα αυτή την μεγάλη θυσία για το συμφέρον της ιδιαιτέρας μας πατρίδας, τα καθάρματα του Ράλλη σε στιγμή συνεργάστηκαν με τους γερμανούς και τους Βερραίους. Μου έκαναν μπλόκο, τους χτύπησα και τους διέλυσα κυριολεκτικώς. Την άλλη μέρα εθνοπροδότες και γερμανοί έφευγαν ντροπιασμένοι. Εγώ με (150) άνδρες κατέβηκα στο νεκροταφείο της πόλης και έκανα μνυμόσυνο του Μήτρου. Την άλλη μέρα πέρασα από το Καλιγόνι με μονόξυλο στην Περατιά και από εκεί στου Τρύφου. Μετά (5) ημέρες πήγα στην Τατάρνα όπου διέμενε το σύνταγμα και από κει στον Βάλτο στο ΙΙ τάγμα. Το ΙΙ τάγμα που με τοποθέτησαν ήταν το πιο δυναμικό τμήμα του ΕΛΑΣ.

Τον Φλεβάρη του (44) με τον (1ο) λόχο του ΙΙ τάγματος χτύπησα στην Καντύλα τον Βέρη που ήλθε σε ενύσχισίν του δύναμις Γερμανών από την Ζαβέρδα και με χτύπησαν μέσα στον Μύτικα. Μετά δύο μέρες λιμεριάζαμε στον Τρύφου. Από εκεί φύγαμε τραβώντας στα Παλιάμπελα όπου έμενε ένα γερμανικό φυλάκιο. Την άλλη μέρα μας γύρισε η φοράδα μου, ένα εξυπνότατο ζώτο. Την ίδια μέρα έκανα ενέδρα στου Μεσσήνη την βρύση πλησίον των Παλιαμπελιών που περνούσαν (2) άλογα γερμανικά με δύο συνοδούς, ένας γερμανός, ένας ιταλός. Εγώ είχα μαζί μου τον Ιωάννην Αραβανή. Τους πήρα τα άλογα και τον ιταλό μαζί μου, ο γερμανός μας τόσκασε. Την άλλην μέρα βγήκαν (100) γερμανοί και (40) προδότες του Ράλλη με επικεφαλή τον Ιωάννη Γουρούνα. Με κύκλωσαν στου Τρύφου. Συμπτυχθήκαμε στα υψώματα για να μη γίνει μάχη. Μέσα στο χωριό στρατιωτικός ήταν ο Λάκης Κατσαρός. Η μάχη κράτησε (4) ώρες. Στο τέλος ανακατάλαβα το χωριό, οι γερμανοράλιδες έφυγαν πανικόβλητοι εγκαταλείποντας στα χέρια μας άφθονο υλικό. Οι εχμάλωτοί τους ήταν (7), (6) γερμανοί νεκροί, (4) τραυματίες».

Ο Τάσος Γιάννη Κονιδάρης (συγγενής ενός εκ των «Οπλαρχηγών» της Δεξιάς της εποχής εκείνης Ε.Ο.Ν.Ν. – Ένοπλες Ομάδες Νοτίου Νήσου) στο βιβλίο του «Η Λευκάδα στη σκιά του εμφυλίου πολέμου 1943-1947» (Εκδόσεις Ι. Σιδέρης, 1984) γράφει για το περιστατικό του θανάσιμου τραυματισμού του Ανδρούτσου και του Μήτρου Γιαννούλη:

«… Το ντουφέκι άρχισε γύρω στο μεταμεσήμερο· η ομάδα του ΕΛΑΣ που κινήθηκε Νυδρί-Βλυχό αποτελούμενη από μονιμοελασίτες με επικεφαλής τον Μήτρο Γιαννούλη, πλησίαζε το ποτάμι, κάνοντας παράλληλα και ένα είδος ανίχνευσης εδάφους, όπου ξαφνικά έπεσε πάνω στον ίδιο τον Χρήστο Καλατζή πλαισιωμένο μόνο από τον εικοσάχρονο ανεψιό του Γεράσιμο Καλατζή. Τη στιγμή τούτη παίχτηκε και η έκβαση της μάχης ή καλλίτερα τούτου του κλεφτοπόλεμου.

Ο ψυχωμένος αντάρτης του ΕΛΑΣ Αντρούτσος (σ. συγγραφέα: ψευδώνυμο του μονιμοελασίτη αντάρτη Βασιλάκη από το Ξηρόμερο) έπεσε πρόσωπο με πρόσωπο με τον Οπλαρχηγό· μη γνωρίζοντας ποιον έχει απέναντί του -μπορούσε να ήταν άντρας του ντόπιου ΕΛΑΣ-, μολονότι πρόλαβε από πλεονεκτική θέση και έθεσε τον Καλατζή κάτω από τον άμεσο έλεγχο του όπλου του, καθυστέρησε ελάχιστα σε ερωτήσεις και απειλές· και μάλλον η σιγουριά της πλεονεκτικής του θέσης ανέστειλε για λίγο την αποφασιστικότητα του άντρα· αυτό ήταν όλο. Κάποιος από το μετερίζι απέναντι τον άφησε στον τόπο. Στο πέσιμο του Αντρούτσου βγαίνει μπροστά με θάρρητα ο Μήτρος Γιαννούλης, αδελφός του καπετάνιου· η συμπλοκή γενικεύτηκε. Ο Μήτρος με την ορμή που τον διέκρινε άφησε τον εαυτό του ακάλυπτο· τραυματίζεται θανάσιμα και πέφτει.» (Όπως αναφέρει πιο κάτω ο ίδιος ο συγγραφέας υπέκυψε λίγο αργότερα στο καΐκι που τον μετέφερε στην πόλη).


Displaying 1 Comments
Have Your Say
  1. Υπάρχουν κάποιες πληροφορίες για τον αντάρτη του ΕΛΑΣ Δημήτρη Παβέλη του Βασιλείου από τον Μύτικα Αιτωλοακαρνανίας ;;
    Ευχαριστώ
    Βασίλης Δ.Παβέλης

Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.