Παραγάδι (εικόνες από την πόλη της Λευκάδας)

Το παραγάδι συνεχίζει να είναι μία παραδοσιακή τεχνική που δίνει τη δυνατότητα στον ψαρά να καλύψει μεγάλο τόπο λόγω των πολλών αγκιστριών. Πριν λίγες μέρες το είχε ετοιμάσει και είχε το πανέρι στην πλώρη της βάρκας. Λίγο αργότερα τον είδαμε να ξεκινά από το δυτικό κανάλι της πόλης της Λευκάδας με κατεύθυνση την γέφυρα του Πόντε για να το ρίξει.

Το παραγάδι αποτελείται από (i) την βασική πετονιά (μάνα) που καθορίζει το μήκος του εργαλείου, (ii) παράπλευρες πετονιές (παράμαλα) που φέρουν τα (iii) αγκίστρια με το (iv) δόλωμα. Το μήκος και η διάμετρος της μάνας, το μήκος και η διάμετρος του παράμαλλου, το μέγεθος του αγκιστριού καθώς και το είδος του δολώματος είναι όλα μεταβλητά στοιχεία αναλόγως του είδους-στόχου της αλιείας (Αλέξης Λάζαρης, «Μελέτη του μηχανισμού αλίευσης από διαφόρους τύπους αλιευτικών εργαλείων μέσω προσομοιώσεων», Μεταπτυχιακή εργασία, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Βιολογίας, 2016).

Όπως αναφέρει ο ερασιτέχνης ψαράς Μιχάλης Μαντάς, ο οποίος έγραψε ένα αναλυτικό και χρήσιμο βιβλίο (“Η Τέχνη του Παραγαδιού”, 2014) για όσους ασχολούνται ή θέλουν να ασχοληθούν με το παραγάδι, «θεμέλιος λίθος της επιτυχίας του παραγαδιού είναι η άριστη γνώση των ψαρότοπων της περιοχής που ενδιαφέρει.

Ακόμη και αυτοί που έχουν ελάχιστες ψαρευτικές εμπειρίες, έχουν κιόλας καταλάβει ότι η θάλασσα «δεν είναι παντού ίδια». Για το παραγάδι, αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία. Ο λόγος είναι ότι το είδος του ψαρότοπου, καθορίζει και το είδος του παραγαδιού και του δολώματος που θα χρησιμοποιηθεί και το χρόνο του ψαρέματος (πρωί, μεσημέρι, νύχτα κ.λ.π.) καθώς και άλλες πολλές μικρότερες, αλλά όχι ασήμαντες λεπτομέρειες, όπως τον αριθμό τον αγκιστριών του παραγαδιού, το χρόνο που θα παραμείνει το παραγάδι στη θάλασσα και άλλα πολλά. Τα σημαντικότερα θέματα που έχουμε να σκεφθούμε σε σχέση με τους ψαρότοπους είναι τα εξής: το είδος τους, το βάθος τους, η μορφολογία τους και οι τρόποι ανίχνευσής τους».

Σύμφωνα με την Βικιπαίδεια το νήμα (μάνα) του παραγαδιού συγκεντρώνεται σε ρηχό πανέρι κυκλοτερώς στα χείλη του οποίου φέρονται φελλοί όπου και καρφώνονται τα άγκιστρα. Κατά το στάδιο του δολώματος ένα ένα αγκίστρι απαγκιστρώνεται από το φελλό, δολώνεται και αφήνεται μια σπιθαμή έξω από το πανέρι.

Ο εξοπλισμός του εργαλείου αυτού συμπληρώνεται με τους λεγόμενους «πόδες» (κ. ποδάρια) του παραγαδιού. Αυτοί είναι δύο ισχυρά νήματα που φέρουν στο ένα άκρο τους βαρίδια (μολύβι) και στο άλλο σημαντήρα (καλαδούρι) που παλαιότερα ήταν κενή κολοκύθα. Η αρχή του παραγαδιού δένεται στον ένα πόδα και ποντίζεται σε ορισμένο σημείο που ανευρίσκεται αργότερα από το σημαντήρα. Στη συνέχεια ρίπτεται αργά αργά ολόκληρο το παραγάδι «εν κινήσει» είτε κωπηλατώντας, είτε με μικρή ταχύτητα από μηχανοκίνητη λέμβο, έτσι ώστε αυτό ν΄ απλωθεί σε ευθεία, συνήθως παράλληλα προς την ακτή. Όταν ολοκληρωθεί η ρίψη (καλάρισμα) του, στο τέλος προστίθεται και ο έτερος πόδας με τον σημαντήρα. Σε περίπτωση που ο βυθός είναι βραχώδης, έχει, δηλαδή, πολλά σκαλώματα, μπορούν να τοποθετηθούν ενδιάμεσοι σημαντήρες, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η ανέλκυσή (λεβάρισμα) του, σε περίπτωση που κοπεί η μάνα.

Η παραμονή του αλιευτικού αυτού εργαλείου στη θάλασσα εξαρτάται, εν πολλοίς, από το χρησιμοποιούμενο δόλωμα, αλλά είναι, συνήθως, της τάξεως των 2-3 ωρών. Το σημείο πόντισής του γίνεται αναγνωρίσιμο και από τα «σημάδια» που βάζουν οι αλιείς που δεν είναι τίποτε άλλο από ευθυγραμμίσεις με χαρακτηριστικά σημεία επί της ακτής.

Ως καλύτερος χρόνος ρίψης και ανέλκυσης του παραγαδιού είναι από τις 05.00 μέχρι τις 08.30 το πρωί. Πολλοί ρίχνουν παραγάδι και απόγευμα ή, ακόμη, και μεσημέρι. Διακρίνεται σε παραγάδι αφρού και παραγάδι βυθού. Το πρώτο κρίνεται παράνομο στην Ελλάδα.

Τα παραγάδια διακρίνονται σε «χοντρά», «μέτρια» (ή σκαθαρωτά ή μέντζα) και σε «ψιλά». Στα πρώτα τα νήματα είναι χοντρά και τ΄ αγκίστρια μεγάλα, στα δεύτερα όλα είναι μέτρια και στα τρίτα το νήμα είναι λεπτό και τ΄ άγκιστρα ψιλά. Τα χοντρά παραγάδια είναι κυρίως για αλιεία τη νύκτα, στο πέλαγος και σε συνήθη βάθη από 50 ως 100 μέτρα για αλιεία μεγάλων ιχθύων. Γενικά στα παραγάδια συλλαμβάνονται παντός είδους αλιεύματα εκτός από τα αφρόψαρα.

Γενικά για τους ερασιτέχνες αλιείς, απαγορεύεται η αλιεία με παραγάδια πάνω από 150 αγκίστρια ανά ερασιτέχνη αλιέα και πάνω από 300 αγκίστρια, συνολικά, όταν με το σκάφος αλιεύουν περισσότεροι από ένας ερασιτέχνες αλιείς.

Άλμπουμ με 38 φωτογραφίες
Για να δείτε το άλμπουμ σε ξεχωριστό παράθυρο κάντε κλικ στον τίτλο