1899: Ευχαριστήριο των επιτρόπων του Ιερού Ναού Εισοδίων της Θεοτόκου προς τον Σπ. Σταμπόγλη για δύο εικόνες που είναι και τα μοναδικά σωζόμενα έργα του αγιογράφου στη Λευκάδα

Τα δύο μοναδικά έργα του αγιογράφου Σπ. Σραμπόγλη που σώζονται στη Λευκάδα

Σε τοπική εφημερίδα του 1899 (5 Νοέμβρη) οι Επίτροποι του Ιερού Ναού Εισοδίων της Θεοτόκου, που βρίσκεται στην κεντρική αγορά της πόλης της Λευκάδας, εκφράζουν τις ευχαριστίες τους προς τον Λευκαδίτη αγιογράφο Σπυρίδωνα Σταμπόγλη, ο οποίος έμενε στην Ρώμη (είναι μάλλον λάθος αντί του ορθού Βενετίας), για την αποστολή δύο εικόνων, της έγερσης του Λαζάρου και της μαστίγωσης του Ιησού Χριστού.

Συγκεκριμένα γράφει η εφημερίδα: «Εκφράζομεν και δημοσία τας εγκαρδίους ευχαριστίας μας προς τον εν Ρώμη διαμένοντα συνεπαρχιώτην μας καλλιτέχνην κ. Σπυρίδωνα Σταμπόγλην επί τη αποστολή εις τον παρ΄ ημών επιτροπευόμενον Ναόν των Εισοδίων της Θεοτόκου των παρ΄ αυτώ γραφεισών δύο εν μεγάλω σχήματι εικόνων, εξ ων η μεν παριστά την έγερσιν του Λαζάρου, η δε την μαστίγωσιν του Ιησού Χριστού.

Εις τας εικόνας ταύτας, αριστούργημα τέχνης, θαυμάζει τις το καλλιτεχνικόν τάλαντον του νεαρού συμπολίτη μας, όστις ουκ ολίγον προσάπτει τιμήν εις την γεννήσασαν αυτόν Λευκάδα δικαίως δυναμένην να σεμνύνηται επί τη αποκτήσει τοιούτου τέκνου».

Οι εικόνες αυτές βρίσκονται μέχρι σήμερα στον εν λόγω Ναό. «Η Μαστίγωσις του Χριστού, μεγάλη ελαιογραφία, βρίσκεται στο βόρειο τοίχο του ναού. Σύμφωνα με το βιβλίο «Χριστιανική Ζωγραφική – Η μεταβυζαντινή και επτανησιακή τέχνη στις Εκκλησίες και τα Μοναστήρια της Λευκάδας (15ος-20ος αι.)» [Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1999], ο ζωγράφος έζησε και δούλεψε όλη του τη ζωή στη Βενετία και επομένως ο πίνακας είναι πλήρης εξιταλισμένος.

Ο ναός Εισοδίων της Θεοτόκου

«Η Έγερσις του Λαζάρου», μεγάλη ελαιογραφία, βρίσκεται στο νότιο τοίχο. Είναι κι αυτό έργο ιταλικής τέχνης. Παρά ταύτα και τα δύο έργα διακρίνονται για τη σύνθεση, τη φυσικότητα, το δυναμισμό και την εκφραστικότητα.

Ο Σπυρίδων Σταμπόγλης του Δημητρίου γεννήθηκε το 1874 στη Λευκάδα και πέθανε το 1946 στη Βενετία όπου έζησε και εργάστηκε. Στη Λευκάδα υπήρχαν μόνο τρία έργα του Σταμπόγλη. Πάνω από τη νότια θύρα του Αγίου Μηνά υπήρχε ένα έργο του με θέμα από την Καινή Διαθήκη. Το έργο αυτό δυστυχώς καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1976, όπως και πολλά άλλα έργα στο ναό αυτό. Τα άλλα δύο έργα του είναι τα παραπάνω και βρίσκονται στο ναό των Εισοδίων. Κρίνοντας από την ημερομηνία γέννησής του τα ζωγράφισε σε ηλικία μόλις 25 ετών.

Ο Σπ. Σταμπόγλης ήταν από τη γέννησή του ορφανός από πατέρα. Τον μεγάλωσε ο θείος του Σωκράτης Σταμπόγλης που είχε επτά παιδιά. Αναγνωρίζοντας το ταλέντο του στη ζωγραφική τον έστειλε στη Βενετία να συνεχίσει τις σπουδές του χωρίς όμως να έχει και την δυνατότητα να τον στηρίξει οικονομικά.

Σε αχρονολόγητο έγγραφο που αλιεύσαμε στο διαδίκτυο (είναι μάλλον του 1893) και είναι από το αρχείο της Ελληνικής Κοινότητας Βενετίας, ο Σπ. Σταμπόγλης απευθύνεται με επιστολή του προς τον πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Βενετίας, Σπυρίδωνα Γιαννιώτη, προκειμένου να εισηγηθεί στο συμβούλιο της Κοινότητας για να του χορηγηθεί ένα βοήθημα από το ταμείο της εκκλησίας, ώστε να μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές του. Συγκεκριμένα γράφει:

«Επειδή η κατάστασις της οικογενείας μου, και του μόνου θείου μου όστις με προστατεύει, αφότου μετά της γεννήσεώς μου έχασα τον πατέρα, δεν είναι πλέον ικαναί να ανταποκρίνονται εις τα έξοδα της ενταύθα συντηρήσεώς μου, και επειδή, ουχί μόνον προς ικανοποίησιν του μόνου πόθου μου, τουτέστι να εξακολουθήσω σπουδάζων την ζωγραφικήν, αλλά και προς ανταπόδοσιν ευγνωμοσύνης προς τον ατυχή θείον μου, όστις εξ υψίστης στοργής προς εμέ, ατενίζων πάντοτε προς την καλήν αποκατάστασίν μου, καίτοι περιβαλλόμενος υπό πολυμελούς οικογένειας, μη ελπίζων δε ει μη μόνο εκ της εργασίας του να απολαμβάνη, αποφάσισε να μ΄ αποστείλη ενταύθα, δια ταύτα παρακαλώ υμάς, αφού πρώτον πεισθήται ότι είμαι άξιος βοηθείας, ποιήσετε γνωστήν την θέσιν μου εις τα σεβαστά μέλη του συμβουλίου και ψηφίσωσιν μηνιαίον τι χορήγημα εκ του ταμείου της εκκλησίας και δυνηθώ να εξακολουθήσω τας σπουδάς μου».

Η επιστολή του Σπυρίδωνα Σταμπόγλη προς τον πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Βενετίας

Μαζί με την επιστολή ο Σπ. Σταμπόγλης θα πρέπει να συνυπέβαλε και την παρακάτω συστατική επιστολή (πιστοποιητικό) του τότε δημάρχου Λευκάδας Γεώργιου Κ. Μαχαιρά, που βρίσκεται και αυτή στο αρχείο της Ελληνικής Κοινότητας Βενετίας, ο οποίος πιστοποιεί τα εξής:

«Ο Κύρ. Σπυρίδων Σταμπόγλης ποτέ Δημητρίου, γεννηθείς το έτος 1874 και συνεπώς άγων ήδη το 18ο έτος της ηλικίας του, είναι δημότης του ημετέρου Δήμου και Έλλην Ιθαγενής, την θρησκείαν δε χριστιανός του Ορθοδόξου Δόγματος. Ότι, γόνος ων αρχαίας και ευγενούς εντίμου οικογενείας Λευκάδος, και απορφανωθείς από της γεννήσεως αυτού, έμεινε άνευ ουδεμιάς προστασίας, ως των γονέων αυτού μη καταλειπόντων ουδέ ετέρους υιούς ουδέ περιουσίαν την ελαχίστην, δι΄ ην αιτία έτυχε της δεούσης ανατροφής παρά του πατρικού του θείου Κυρ. Σωκράτους Σταμπόγλη, όστις, καίτοι πατήρ επτά ανηλίκων τέκνων, αναγνωρίζων την πανθομολογουμένην παραδειγματικήν ηθικήν και την προς ζωγραφικήν τέχνην άκραν διάθεσιν του εν λόγω ανεψιού του ανέστειλεν αυτόν επ΄ ευχάτων και εις την εν Βενετία Σχολήν προς εξακολούθησιν των σπουδών του, αποστερών, ένεκα τούτου, τα ανήλικα τέκνα του, μη δυνάμενος άλλως τε, ως εκ της ελλείψεως επαρκών μέσων, να εξακολουθήση συντηρών αυτόν. Και ότι επομένως πάσα προστασία και αντίληψις χορηγηθησομένη εις τον εν λόγω Κύρ. Σπυρίδωνα Σταμπόγλη, θεωρείται υφ΄ όλας τα απόψεις δικαιοτάτη και φιλάνθρωπος».

To πιστοποιητικό του Δήμου Λευκαδίων