«Η Εκπαίδευση στο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου Αιτωλοακαρνανίας κατά τη δεκαετία 1950-1960 και οι Επτανήσιοι Εκπαιδευτικοί» – Μέρος 4

Εικ. 15. Το δημοτικό σχολείο Αρχοντοχωρίου στο β’ μισό της δεκαετίας του 1950³⁶

Συνέχεια από το τρίτο μέρος

Του Σπυρίδωνα Θεοδ. Μήτση,
συνταξιούχου εκπαιδευτικού

Κεφάλαιο 4

ΤΟ 2/ΘΕΣΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΟΥ ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1950 – 1960: αξιολογικοί και στατιστικοί πίνακες …κ.ά.

Εικ. 14. Το Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου από το 1890 μέχρι το 1956.³⁵

Τα κτίρια, που στέκονται όρθια, με τα σημάδια του χρόνου πάνω τους, αποτελoύν έναν μετέωρο χώρο ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, μία σκηνή πάνω στην οποία συγκρίνονται και συντίθενται μνήμες που μπορεί να διχάζουν, προσδοκίες και αντιπαραθέσεις ομάδων που οραματίζονται διαφορετικά το μέλλον, το δικό τους και των κτιρίων…..

Εικ. 15. Το δημοτικό σχολείο Αρχοντοχωρίου στο β’ μισό της δεκαετίας του 1950³⁶

Από το 1935 έως το 1950, που η χώρα μας βρίσκονταν σε πολύ άσχημες – θυελλώδεις πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά συνθήκες (Δικτατορίες, Πόλεμος του 1940, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος, Διώξεις..) η εκπαίδευση των μαθητών σε ολόκληρη την Ελλάδα αντιμετώπιζε πολλά και δισεπίλυτα προβλήματα. Μεταξύ αυτών ήταν και οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου.

Εικ. 16. Το Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο Αρχοντοχωρίου μετά την αναπαλαίωσή του από το Δήμαρχο Αλυζίας, Δημήτρη Τριποτσέρη (2008/9). ³⁷

Από τα δημόσια έγγραφα του σχολείου, τα οποία μελετήσαμε και αξιολογήσαμε με ιδιαίτερη προσοχή και ευθύνη, πληροφορούμαστε πως:

Τη χρονική αυτή περίοδο η εκπαίδευση των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα σε θέματα που αφορούσαν την κτιριακή υποδομή (κακή στέγη, έλλειψη αιθουσών και σχολικών χώρων…) την έλλειψη δασκάλων (η αναλογία δασκάλου-μαθητή ήταν 1:70 – 1:80 – 1:90), την έλλειψη εποπτικών υλικών, την έλλειψη βιβλίων, την πρόχειρη μάθηση, το αυστηρό εξεταστικό σύστημα,.. τα οικονομικά προβλήματα των δασκάλων και των γονιών, … και τη μεγάλη σχολική διαρροή.

Υπήρχε μεγάλη σχολική διαρροή και αυτή οφείλονταν, κυρίως, στο ότι οι μαθητές δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν με επιτυχία στο αυστηρό εξεταστικό σύστημα. Ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών σταματούσε τη φοίτησή του -μετά τη Δ’ τάξη τα αγόρια, και μετά τη Β’ ή Γ’ τάξη τα κορίτσια- ενώ ένα μικρό ποσοστό μαθητών δεν φοιτούσε καθόλου στο σχολείο (Τα περισσότερα παιδιά πήγαιναν στο σχολείο με πίεση και κάποιες φορές και «με το ξύλο»). Χαρακτηριστικό δείγμα των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι μαθητές είναι η εικόνα που μας δίνει η απόδοση των μαθητών της Α΄ τάξης κατά το σχολικό έτος 1950/1, όπου από τους 64 μαθητές οι 18 απερρίφθησαν, οι 16 δεν προσήλθαν στις εξετάσεις (>50%), ενώ προήχθησαν μόνον 28 (+2 με εξετάσεις)….

Η άσχημη αυτή εικόνα είχε αντανάκλαση και στο γενικότερο μορφωτικό επίπεδο της κοινωνίας. Σύμφωνα με την απογραφή και τα δημοσιευμένα στοιχεία του 1951 η ευρύτερη περιοχή της Δυτ. Ελλάδας «οι αναλφάβητοι, άνω των δέκα ετών, έφταναν το 70%.… Η δε διαρροή των κοριτσιών από την Τρίτη τάξη και μετά έφτανε το τρομακτικό ποσοστό του 100% και των αγοριών περίπου το 70%».³⁸ Την ίδια περίπου εικόνα την παρουσίαζε και η κοινότητα Αρχοντοχωρίου. Οι περισσότεροι κάτοικοι (ποσοστό πάνω από 50%) ήταν αναλφάβητοι ή λειτουργικά αναλφάβητοι, δηλαδή δεν ήξεραν να γράφουν, να διαβάζουν και να κάνουν τις βασικές αριθμητικές πράξεις.

Βασιζόμενοι στη μελέτη των αρχείων του σχολείου και στις βιωματικές αναφορές πολλών εν ζωή σήμερα μαθητών της περιόδου 1950-1960, μπορούμε να συμπεράνουμε πως «εκείνα τα χρόνια η εκπαιδευτική κατάσταση στο 2/θέσιο Δημοτικό Σχολείο Αρχοντοχωρίου ήταν χαοτική.

Το κράτος και η τοπική αυτοδιοίκηση δεν εξασφάλιζαν στους μαθητές και τους δασκάλους τις εκπαιδευτικές εκείνες συνθήκες που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τη γνώση, και τις δραστηριότητες μέσα από τις εφαρμοζόμενες τότε μεθόδους διδασκαλίας. Υπό αυτές τις αντιπαιδαγωγικές και αντιεκπαιδευτικές συνθήκες (σε κάθε αίθουσα στοιβάζονταν 80-100 μαθητές) οι μαθητές δυσκολεύονταν να παρακολουθήσουν τους δασκάλους, να εμπεδώσουν την όποια προσφερόμενη από αυτούς σχολική γνώση, και οι δάσκαλοι αδυνατούσαν να εφαρμόσουν άρτια τόσο το αναλυτικό όσο και το ωρολόγιο σχολικό πρόγραμμα…. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν, κάτω από την ανοχή των δασκάλων, την ένοχη σιωπή των γονιών και των αρμοδίων αρχών, οι μαθητές να διακόπτουν τη φοίτησή τους, άλλοι οριστικά, και άλλοι περιοδικά.

Η εκπαιδευτική ασχήμια είχε σαν αποτέλεσμα να επηρεάσει αρνητικά και την όποια εξέλιξη – συνέχιση των σπουδών τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά και να βάλει φραγμό στις όποιες φιλοδοξίες και στα όποια όνειρά τους.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ 2/ΘΕΣΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ 1950/1-1960/61:

Α. Πίνακας με το έτος γέννησης, το έτος πρώτης εγγραφής, την τάξη φοίτησης σε κάθε σχολικό έτος και το έτος αποφοίτησης. Ξεκινά από το έτος γέννησης 1940 (α΄ εγγραφή σχολικό έτος 1946/47 και αποφοίτηση το 1951/52), φτάνει μέχρι το έτος γέννησης 1949 (α΄ εγγραφή το σχολικό έτος 1955/6 και αποφοίτηση το σχολικό έτος 1960/61).

Β. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΓΓΡΑΦΕΝΤΩΝ – ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΛΥΘΕΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 2/ΘΕΣΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΟΥ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ 1950-1960

Γ. ΠΙΝΑΚΑΣ ΜΕ ΠΟΣΟΣΤΑ ΔΙΑΡΡΟΗΣ- ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ – ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΕΝΤΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ 2/ΘΕΣΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΟΥ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1950

Αξιολόγηση των πινάκων

1ος Υποπίνακας: Από τους 140 εγγεγραμμένους μαθητές το σχολικό έτος 1949/50 στις εξετάσεις συμμετείχαν οι 125 (ποσοστό 89%). Τούτο σημαίνει πως κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους ένα ποσοστό μαθητών (11% περίπου) είχε διακόψει τη φοίτησή του.

Από τους 140 εγγραφέντες μαθητές οι 37 ή 26% του συνόλου απέτυχαν να περάσουν στην επόμενη τάξη, ενώ οι 103 ή 74% πέτυχαν.

Από τους 125 εξετασθέντες μαθητές οι 12 (9%) ήταν διετείς ή τριετείς και από αυτούς οι 10 μαθητές (90% αυτών) ήταν στην Α΄ τάξη (ή 40% των 25 εξετασθέντων).

Οι 31 μαθητές (16 αγ. + 15 κορ.) της Α΄ Τάξης αποτελούσαν περίπου το 22% των μαθητών του σχολείου.

2ος Υποπίνακας: Από τους 141 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1950/1 οι 106 (ποσοστό 75%) προήχθησαν, οι 29 (ποσοστό 20%) απείχαν από το σχολείο, οι 35 (ποσοστό 25%) απερρίφθησαν και οι 106 (ποσοστό 75%) «απολύθηκαν» – «πέρασαν» με επιτυχία.

3ος Υποπίνακας: Από τους 145 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1951/2 οι 105 (ποσοστό 72%) προήχθησαν, οι 20 (ποσοστό 14%) απείχαν από το σχολείο, οι 40 (ποσοστό 28%) απερρίφθησαν, και οι 105 (ποσοστό 72%) απολύθηκαν – «πέρασαν» με επιτυχία.

4ος Υποπίνακας: Από τους 147 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1952/3 οι 115 (ποσοστό 8%) προήχθησαν, οι 15 (ποσοστό 10 % ) απείχαν από το σχολείο, οι 32 (ποσοστό 22%) απερρίφθησαν, και οι 105 (ποσοστό 72%) απολύθηκαν-«πέρασαν» με επιτυχία.

5ος Υποπίνακας: Από τους 161 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1953/4 οι 137 (ποσοστό 85%) προήχθησαν, οι 13 (ποσοστό 8% ) απείχαν από το σχολείο, οι 24 (ποσοστό 15%) απερρίφθησαν, και οι 137 (ποσοστό 85%) απολύθηκαν – «πέρασαν» με επιτυχία.

6ος Υποπίνακας: Από τους 163 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1954/5 οι 128 (ποσοστό 79%) προήχθησαν, οι 14 (ποσοστό 9%) απείχαν από το σχολείο, οι 35 (ποσοστό 21%) απορρίφθησαν, και οι 128 (ποσοστό 79%) απολύθηκαν-«πέρασαν» με επιτυχία.

7ος Υποπίνακας: Από τους 168 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1955/6 οι 124 (ποσοστό 74%) προήχθησαν, οι 15 (ποσοστό 9% ) απείχαν από το σχολείο, οι 44 (ποσοστό 26%) απερρίφθησαν, και οι 124 (ποσοστό 74%) απολύθηκαν – «πέρασαν» με επιτυχία.

8ος Υποπίνακας: Από τους 172 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1956/7 οι 132 (ποσοστό 77%) προήχθησαν, οι 30 (ποσοστό 17%) απείχαν από το σχολείο, οι 40 (ποσοστό 23%) απερρίφθησαν, και οι 132 (ποσοστό 77%) απολύθηκαν-«πέρασαν» με επιτυχία.

9ος Υποπίνακας: Από τους 169 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1957/8 οι 117 (ποσοστό 69%) προήχθησαν, οι 21 (ποσοστό 12%) απείχαν από το σχολείο, οι 52 (ποσοστό 31%) απερρίφθησαν, και οι 117 (ποσοστό 69%) απολύθηκαν-«πέρασαν» με επιτυχία.

10ος Υποπίνακας: Από τους 176 εγγραφέντες μαθητές του σχολικού έτους 1958/9 οι 133 (ποσοστό 76%) προήχθησαν, οι 18 (ποσοστό 10 % ) απείχαν από το σχολείο, οι 43 (ποσοστό 24%) απερρίφθησαν, και οι 133 (ποσοστό 76 %) απολύθηκαν – «πέρασαν» με επιτυχία.

Από τα παραπάνω στοιχεία μπορούμε να συμπεράνουμε πως σε κάθε σχολική χρονιά, από το 1949 μέχρι και το 1952, πάνω από το 20% των μαθητών της Α΄ τάξης ήταν διετής ή και τριετής μαθητές…. και πως το ποσοστό της διακοπής της φοίτησης και της αποτυχίας στις εξετάσεις ήταν τραγικά υψηλό >20%.

Δ. Πίνακας με το ετήσιο δυναμολόγιο, το Μ. Ο. τάξης, και την οργανικότητα του Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου από το σχολικό έτος 1948/49 μέχρι το σχολικό έτος 1960/61

(Συνεχίζεται)

__________________________________
³⁵ Φωτ. αρχείο Μ. Θ. Σ.
³⁶ Αλίευση από το ιστολόγιο του Δημ. Σχ. Αρχοντοχωρίου
³⁷ Φωτ. αρχείο Μήτσης Θ. Σπύρος
³⁸ (Η Ιστορία των εισαγωγικών εξετάσεων, Αλ. Χατζηκώστας, http://www.xatzikostas.gr/paideia/article751.html)
³⁹ α και β Πίνακες: Μελέτη και αξιολόγηση στοιχείων… από τους Συγκεντρωτικούς Πίνακες και τις Μαθητικές Καταστάσεις των σχολικών ετών 1949/50-1958/60. Αρχείο Δημοτικού Σχολείου Αρχοντοχωρίου, ΓΑΚ Μεσολογγίου
⁴⁰ α, β, γ Πίνακες: Μελέτη και αξιολόγηση στοιχείων… από τις συγκεντρωτικές μαθητικές καταστάσεις των σχολικών ετών 1948/49-1960/61