Γιορτή Φακής το Σάββατο στον Αη Δονάτο Εγκλουβής

Μικρό ιστορικό της γιορτής

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Εγκλουβής διοργανώνει και φέτος, όπως κάθε χρόνο, τη Γιορτή Φακής, με ζωντανή μουσική και δωρεάν προσφορά φακής, το

Φακοχώραφα στην Εγκλουβή (Φωτό: Μπάμπης Λάζαρης)

Ιστορικό της Γιορτής Φακής
Η γιορτή φακής γίνεται κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου στο εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου, στο οροπέδιο Βουνί της Εγκλουβής, και είναι η αρχαιότερη γιορτή φακής της σύγχρονης εποχής. Προπολεμικά στο κτητορικό εκκλησάκι του Σωτήρος (βρίσκεται 5 λεπτά με τα πόδια, μέσα από ένα παραδοσιακό μονοπάτι, νοτιότερα από το εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου), της οικογένειας Λογοθέτη, γινόταν ο εκκλησιασμός και μετά διανέμονταν σε όλους δωρεάν φακή. (Δες εδώ).

Το κατεστραμμένο σήμερα κτητορικό ξωκκλήσι του Σωτήρος που έχει τις απαρχές της η Γιορτή Φακής

Κάθε χρόνο ένα μεγάλο συνεργείο από ανθρώπους του χωριού κάνουν ανιδιοτελώς όλες τις απαραίτητες προετοιμασίες έτσι ώστε μετά τη λειτουργία στο εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου (Δες εδώ για το εκκλησάκι) να μοιραστεί στους επισκέπτες ένα πιάτο παραδοσιακής φακής Εγκλουβής, η οποία συνοδεύεται με παραδοσιακό ψωμί από αλεύρι Γκρινιά-Μαυραγάνη (ποικιλίες σιτηρών που καλλιεργούνται στο οροπέδιο) με ντόπιο κρασί, σαρδέλες και ελιές. Οι επισκέπτες είναι καλεσμένοι και τα εδέσματα δωρεάν, όπως τότε που πρωτοξεκίνησε η γιορτή φακής.

Το εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου

Η ιδέα της γιορτής φαίνεται να έχει πιάσει τόπο, ώστε στον Ελλαδικό χώρο να γίνονται τοπικές γιορτές για τα ιδιαίτερα προϊόντα που παράγονται στην ελληνική επαρχία. Είναι σίγουρο ότι βοηθά τα μέγιστα, οι επισκέπτες αυτών των γιορτών να γίνονται πρόξενοι για τα εκάστοτε προϊόντα για τα οποία γίνεται η γιορτή. Λίγο παράδοξο όμως είναι να υποστηρίζει ο δήμος Λευκάδας οικονομικά μουσικές ή άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και παράλληλα να μην μπορεί να υποστηρίξει τη γιορτή της φακής. Αυτή η μικρή οικονομική επένδυση από το δήμο έχει πολλαπλό οικονομικό κέρδος απ΄ ό,τι άλλες εκδηλώσεις.

Στην Εγκλουβή ζουν σήμερα περίπου σαράντα οικογένειες που φυτεύουν παραδοσιακούς σπόρους φακής. Όλοι έχουν παραδοσιακή πολυετή εμπειρία της φακής και είναι γνώστες των «κάλοψων» φακοχωραφιών. Λίγα χωριά της ελληνικής γης έχουν να αναδείξουν τόσους παλιούς σπόρους για καλλιέργειες, αψηφώντας έτσι την εμπορία σπόρων και των συμπληρωμάτων από πολυεθνικές. Οι σπόροι αυτοί αποδεικνύουν ότι γίνεται παραγωγή χωρίς την επιπλέον συμβολή των πολυεθνικών. Με το έργο τους οι αγρότες γίνονται προστάτες της γενετικής ποικιλότητας στους αγρούς και του αρχέγονου γενετικού υλικού που κληρονόμησαν, διατηρούν τη γνώση, παίζοντας κρίσιμο ρόλο στην τεκμηρίωση και αναγνώριση ποικιλιών. Είναι γνώστες των μυστικών της γης, των κλιματολογικών συνθηκών και έτσι επεμβαίνουν με ελάχιστο έργο για την καλύτερη δυνατή απόδοση της γης. Είναι γεωργοί χωρίς υλικά ή άλλες εξαρτήσεις.

Φωτό: Αιθεροβάμων (Δες εδώ)

Αυτό φανερώνει και ο αρχαίος οικισμός των Βόλτων που αποτελούν αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα, μοναδική στον ελλαδικό και ευρωπαϊκό χώρο (Δες εδώ). Ο Βόλτος είναι πέτρινο θολωτό κτίσμα, μονοθάλαμο, διθάλαμο και σπάνια τριθάλαμο. Κάθε Βόλτος έχει ένα ή δύο αλώνια και σχεδόν όλοι έχουν Βορρούς ή Οβόρους. Οι Βοροί είναι λιθιές σε σχήμα Π, το πολύ 2 μέτρα ύψος. Απάνεμος χώρος για να ξεκουράζονται και να ξεϊδρώνουν τα ζωντανά, μετά τη δουλειά στα αλώνια (στάλισμα).

Βόλτος στην Εγκλουβή

Οι Βόλτοι ανήκουν σε μια κατηγορία αγροτικών κτισμάτων. Είναι λιθόστικτοι, με σχήμα κυκλικό ή ελλειψοειδή. Η είσοδος και η αχυρότρυπα που έχουν είναι φτιαγμένοι με Ερτές (πελεκητές πέτρες). Η τοιχοποιία τους είναι παρόμοια με των Μυκηναϊκών τάφων. Είναι κατασκευασμένοι από πέτρα της περιοχής με παχύ στρώμα λάσπης για να μην το διαπερνάει το νερό της βροχής. Εσωτερικά είναι λιθόστρωτοι και είχαν ξύλινες πόρτες που ασφάλιζαν με σύρτες. Οι τριθάλαμοι φτάνουν σε διαστάσεις 7.0 μ. μήκος, 2.50 πλάτος και 3.20 ύψος. Οι Βόλτοι εξυπηρετούσαν ως αποθήκες για άχυρο και για τη διαμονή των χωρικών με τα ζώα τους, μέχρι τη δεκαετία του 1960. Δείγματα αυτής της ιδιόμορφης αρχιτεκτονικής μπορούν να επισκεφτούν οι επισκέπτες της γιορτής της φακής.

(Οι πληροφορίες είναι από το πληροφοριακό φυλλάδιο της Ομάδας Παραγωγών φακής Εγκλουβής – Στοιχεία επικοινωνίας: τηλ. 698710409 και e-mail: fakieglouvis@gmail.com