Ο εγκαταλελειμμένος οικισμός του Ρουπακιά

Ερχόμαστε από Χορτάτα, Μανάση και περνάμε το Νικολή. Βρισκόμαστε στα όρια των Ηνωμένων Πολιτειών … της Λευκάδας. Αφού αφήσουμε στα δεξιά μας τον Άγιο Βασίλειο ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος κάνει μετά από λίγο μια διχάλα: Ευθεία πάει για Άγιο Πέτρο (είναι γραμμένο στο δρόμο με πράσινη μπογιά το Νικολή απ΄ όπου ερχόμαστε) και αριστερά ο δρόμος οδηγεί … στο άγνωστο (δεν υπάρχει καμιά σήμανση). Από το Νικολή ήρθαμε, μπροστά μας πρέπει να είναι ο Άγιος Πέτρος, οπότε ο δρόμος αυτός θα οδηγεί, μάλλον, στο Ρουπακιά. Ένα τηλέφωνο σε απόδημο Αγιοπετρίτη στην Αθήνα περισσότερο μας μπέρδεψε: Θα περάσεις το λιοστάσι … ένα μεγάλο κτήμα με αμυγδαλιές του Μαργέλη. Συνεχίσαμε λοιπόν τον δρόμο.

Λίγο πιο κάτω συναντάμε στα δεξιά του δρόμου έναν ηλικιωμένο αγρότη να καθαρίζει το χωράφι του με τις ελιές. Σταματάμε για να βεβαιωθούμε ότι πάμε σωστά. «Τι καθαρίζεις, δεν έχουν κλωνί απάνω…». «Θα κάνουν … του χρόνου», μας απαντά, με μια βεβαιότητα που σε αφήνει άναυδο… «Για το Ρουπακιά πάμε καλά;». Κάνει μια κίνηση με το χέρι του και αφήνει να εννοηθεί ότι θα τον βρούμε μπροστά μας.

Το πρώτο που βλέπει κανείς στη μπασιά του οικισμού είναι ένα παλιό πέτρινο καμπαναριό και μια εκ πρώτης όψεως ανακαινισμένη εκκλησία. Αταίριαστα πράγματα, αν και θα έπρεπε να δένουν (κι έτσι ήταν κάποτε) το ένα με το άλλο. Είναι και η μοναδική εκκλησία του χωριού. Δεν χρειάζεται να ρωτήσεις για το όνομά της. Είναι ο «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΟΙΣ». Το γράφει πάνω στον εντοιχισμένο σταυρό στην κορυφή του καμπαναριού. Μια άλλη επιγραφή στη βάση του, που δεν φαίνεται σήμερα από τη διάβρωση η ημερομηνία, μαρτυρεί, μάλλον, το όνομα του ανθρώπου με τη δαπάνη του οποίου φτιάχτηκε το καμπαναριό: ΣΤΕΛΟΥ ΜΑΡΓΕΛΙ. Το καμπαναριό έχει χτυπηθεί από τον τελευταίο σεισμό του Νοέμβρη του 2015 – κάπου εδώ κοντά ήταν το επίκεντρό του. Το πάνω μέρος του έχει κοπεί στη μέση και έχει μετατοπιστεί επικίνδυνα. Πολύ αμφιβάλλουμε αν θα μπορέσει να βγάλει το χειμώνα. Το θέτουμε υπόψη κάθε υπευθύνου.

«Κοίτα να δεις, η εκκλησία δεν έπαθε τίποτα», μας λέει ο συνοδοιπόρος μας Νίκος Κ., νομίζοντας ότι έχει ανακαινιστεί. Μα τι να πάθει Νίκο μου; Καινούργιο κτίσμα είναι! Αυτό όμως το μάθαμε εκ των υστέρων. Δεν απαντήσαμε έτσι εκείνη τι στιγμή. Ότι δηλαδή στη θέση αυτή υπήρχε παλιότερα ένα μικρό ιδιόκτητο εκκλησάκι που παραχωρήθηκε στη συνέχεια για κοινή χρήση. Γκρεμίστηκε και χτίσθηκε η εκκλησία αυτή. Ένα από τα «εγκλήματα» που έχουν συντελεστεί, με την ευθύνη ή την ανοχή τουλάχιστον των τοπικών κοινωνιών και φυσικά της τοπικής εκκλησίας. Που το μόνο που φαίνεται να την ενδιαφέρει είναι η όπως όπως ανακατασκευή των παλιών εκκλησιών και ναϊδρίων με σκοπό την επαναλειτουργία τους ως χώρους λατρείας. Χωρίς όμως τις περισσότερες φορές να λαμβάνονται υπόψη η ιστορικότητα και η αρχιτεκτονική των παλιών αυτών εκκλησιαστικών μνημείων του τόπου μας. Κι όποτε έρχεται κάτι στη φόρα … νίπτει φυσικά τας χείρας της! Τέλος πάντων, ας ληφθεί τουλάχιστον μέριμνα για τη διάσωση του παλιού καμπαναριού. Προτού είναι αργά και πάει κι αυτό.

Εδώ βρίσκεται και το νεκροταφείο του χωριού που είναι ακόμη σε λειτουργία, αφού οι ξεριζωμένοι Ρουπακιώτες επιστρέφουν στην πλειοψηφία τους στα πάτρια εδάφη για την τελευταία τους κατοικία. Λίγο πιο πάνω από την εκκλησία ένα μονοπάτι οδηγεί μέσα από μια άγρια βλάστηση στην παλιά βρύση του χωριού. Αξίζει να την επισκεφτεί κανείς.

Τα σπίτια του χωριού είναι γκρεμισμένα τα περισσότερα. Έχουν ρημάξει όλα αυτά τα χρόνια από την εγκατάλειψη. Εκείνο που κρατιέται ακόμη αρκετά καλά είναι το παλιό πέτρινο και μονότοξο γεφύρι. Ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα πέτρινα θολωτά γεφύρια του τόπου μας. Λέγεται ότι το χειμώνα ήταν τόση η βοή από την κατεβασιά του νερού που δεν άφηνε όποιον φιλοξενούνταν στο χωριό να ησυχάσει τη νύχτα. Οι ντόπιοι την είχαν συνηθίσει. Γι΄ αυτό όμως δες εδώ.

Στην επιστροφή, κάναμε πάλι στάση στο ίδιο σημείο που είχαμε συναντήσει τον ξωμάχο. Να ρωτήσουμε κάποια πράγματα για το χωριό. Ο μπάρμπα Νίκος Μαργέλης, γεννηθείς το 1935, είχε ανέβει πιο πάνω στο δρόμο και ετοιμαζόταν να ανάψει το τσιγάρο του. Ρουπακιώτης ο ίδιος τον αφήσαμε, με μικρές μόνο δικές μας παρεμβάσεις, να μας διηγηθεί την ιστορία του χωριού. Όπως την θυμάται και την έχει καταγράψει στο μυαλό του:

«Ο Ρουπακιάς ήταν μια κοινότητα με τον Άγιο Πέτρο. Ανήκε παλιότερα για κάποιο διάστημα στην κοινότητα του Νικολή. Το 1955 έβρεχε για 40 μέρες. Πολύ νερό. Άρχισαν να πέφτουν βράχοι, εγκρεμνοί… Από τότε ξεκίνησε η συζήτηση για τη μετεγκατάσταση του χωριού. Αυτό έγινε τελικά το 1967.

Η επανάστασις (η Χούντα παρεμβαίνουμε εμείς), … ναι η Χούντα, έδωσε κλήρους στους κατοίκους και κάποια χρήματα. Από 100 μέχρι 350 χιλ., ανάλογα με τα μέλη της οικογένειας του καθενός. Οι κάτοικοι έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στον Άγιο Πέτρο. Καμιά τριανταριά οικογένειες ήταν όλες κι όλες. Έτσι έγιναν τα καινούργια σπίτια στον Άγιο Πέτρο».

Είπαμε και κάποια άλλα: για τους «Οπλαρχηγούς» της Δεξιάς που καταγόταν από το χωριό, για τη Μάχη στο Λαϊνάκι τον Ιούνη του 1944 που «γινόταν χαλασμός», για τον σκοπό της δικιάς μας επίσκεψης… και υποσχεθήκαμε κάποτε με το καλό να τον ξαναδούμε.

_____________________________
Σχετικά:
Στο ποτάμι και τους καταρράκτες του Ρουπακιά για μπάνιο… κι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα πέτρινα θολωτά γεφύρια του τόπου μας (2016)
Άγιος Βασίλειος: Ο μικρότερος των οικισμών των «Ηνωμένων Πολιτειών» της Λευκάδας (2013)
Ένα χωριό – φάντασμα, το παλιό χωριό της Πλαγιάς Ξηρομέρου… (2013)