Πάνος Γιαννούλης: «Από τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς 1941…» (Χειρόγραφο του Καπετάνιου του ΕΛΑΣ) – Μέρος 3ο
Ο Καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου-Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνος Γιαννούλης
Συνεχίζουμε με το 3ο Μέρος των «απομνημονευμάτων» (χειρόγραφο) του Καπετάνιου του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνου Γιαννούλη που γράφτηκαν στις 27 Οκτώβρη του 1945, οκτώ μήνες μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, με τον Πάνο Γιαννούλη να βρίσκεται την εποχή εκείνη κυνηγημένος, όπως και χιλιάδες άλλοι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Διατηρείται η αρχική ορθογραφία του χειρόγραφου:
«Στο Ξηρόμερο δεν ήταν άλλο κατάλληλο μέρος από την Κομπότη το (3) τάγμα είχε δύο λόχους και την ομάδα διοικήσεως σύνολο (285). Τον ίδιο μήνα το 2/39 Σύνταγμα μου έστελε διαταγή να μεταβώ στη Λευκάδα και να ιδρύσω την υπαρχηγίαν Λευκάδος. Επήγα στο Μύτικα με (5). Στον Μύτικα με ακολούθησε και ο Ευστάθιος Βασιλάκης (ή Ανδρούτσος) ένα πραγματικό παληκάρι (18) ετών όπου αργότερα εύρε τον θάνατο στη Λευκάδα.
Αναχωρήσαμε βράδυ από το Μύτικα και στις (12) το βράδυ αποβιβαζόμαστε στο Μεγανήσι και την άλλη μέρα στη Δεσίμη και από κει στην Βαυκερή και το βράδυ στην Εγκλουβή. Παντού όπου περνούσαμε μας γινόταν θερμή υποδοχή. Συγκινητική (;) ήταν η υποδοχή που μας έκαναν στην Εγκλουβή. Όλο το χωριό επήγε εκεί και μας φιλούσαν τη γαλανόλευκη σημαία μας. Το πρώτο μας τραγούδι ήταν «μαύρη είν΄ η νύχτα στα βουνά» και την άλλη ακολουθώντας των ανταρτών τη Φωνή περιοδέβοντας την Λευκάδα.
Η ομάδα αναπτίχθηκε σε λόχο δύναμι (85) ανδρών. Στην Λευκάδα έμενα (20) ημέρες περίπου διότι η γερμανική πέμπτη φάλαγγα αγγαλιά (;) με την ντόπια φασιστική πανούκλα άρχισαν να μας διαιρούν διότι δεν τους συνέφερε να είναι οι αντάρτες ενομένοι. Οι γερμανοί ανησύχησαν από την ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος. Ιδιαίτερα θύμοσαν οι ντόπιοι εθνοπροδότες (ράλιδες) συνεργάτες των γερμανών όπου θησαύρισαν κάνοντας μαύρη αγορά μαζί με τους γερμανούς διότι φοβήθηκαν πως θα χάσουν τους καρπούς της ατιμίας και θα λογοδοτίσουν δια την προδοσία που έκαμαν στην πατρίδα μας. Μα και οι Αγγλική αποστολή της Μέσης Ανατολής δεν είχε πάρει καλό δρόμο παρασηρμένοι από τους ντόπιους προδότες που τους σύστησε ο Βασιλιάς. Σαν εθνικόφρονες εξηπερετούσαν και αυτοί άθελά τους τα καταχθόνια σχέδια των γερμανών. Η είδηση του αδελφοκτόνου πολέμου χτύπησε στα αυτιά των ανταρτών μας σαν πένθιμη καμπάνα. Οι γερμανοί και οι ταγματαλήτες τα κατάφεραν περίφημα ενώ εμείς χτηπιώντας και μέναμε με τα λίγα πυρομαχικά όπου με τόσες θυσίες πήραμε. Αυτοί περνούσαν ανενόχλιτοι.
Όταν πιάστηκαν στο Ξηρόμερο είχαμε το υπαρχηγείον Ξηρομέρου τον οποίον δέχτηκε επίθεση από τον ταγματάρχη Μπούρο Βραχό με πολή ανώτερες δυνάμεις. Και τους διέλυσαν τους δικούς μας στο Ξηρόμερο άπλωσε τα φτερά του ο φασισμός. Ο Ταγμ/χης Καραμπέκιος, Μπούρος και πολοί άλλοι αξιοματικοί ήταν τα τάγματα του Ξηρομέρου και ενεργούσαν αφοπλισμό στο Ε.Α.Μ. Αλήμονο στον άνθρωπο που θα ήταν εαμίτης. Έτσι είχαν τα πράγματα στο Ξηρόμερο όταν πήρα διαταγή του συντάγματος να συγκεντρώσω όσους άνδρες μπορέσω και καλόν οπλισμό και να περάσω στο Ξηρόμερο όσους άνδρες μπορέσω. Άνδρες μπορούσα να συγκεντρώσω πολλούς μα οπλισμό δεν είχαν γύρω (70) τουφέκια σε κακή κατάσταση, οπλοπολιβόλα (4) και μυδρόλια (2).
 |
 |
| Αριστερά: Ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Φουρτούνας. Εκ των πρωταγωνιστών της Μάχης της Λευκάδας στο Λαϊνάκι. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ευστάθιος Λιάκας. Από τη Ζάβιτσα του Ξηρομέρου. Σκοτώθηκε στην Πελοπόννησο κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Δεξιά: Ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Κόρακας (Παντελής Λιότσος, δικηγόρος). Ήταν καπετάνιος στη μάχη της Λευκάδας που έγινε στο Λαϊνάκι στις 15-18 Ιουνίου 1944. | |
Η αποβίβαση έγινε με καλές συνθήκες. Από το Περιγιάλι του Νυδριού. Όταν έμαθε ο λαός του Ξηρομέρου την αποβίβασή μου ενεθάρινε. Τραβήξαμε και βρήκαμε εκεί που ελιμέριζε ο Φορτούνας με το Διομήδη με δύναμη (20) ανδρών. Ήταν το υπαρχηγείον Κεφαλλονιάς σχεδόν όλοι ξηπόλυτοι και [ ] διότι λημέριαζαν μέσα στη σπηλιά του Μπούμιστου και δεν είχαν τροφή ούτε ξερή μπομπότα. Ο αδελφός μου Μήτρος ο οποίος υπηρετούσε στο υπαρχηγείο Φουρτούνα, ο Φουρτούνας με το Διομίδη πήραν (70) άνδρες μια συνοδία τράβηξαν για το Σύνταγμα. Εσυγκέντρωσα όλους τους αξιωματικούς του διαλυθέντος υπαρχηγείου Ξηρομέρου ο δε Κ. Κατωπόδης με τον Κορόση και Αργύρη [ ] ανασυγκροτούνται και έχουν γίνει (30) και μένουν στο Κάτω Ξηρόμερο. Εφτιάξαμε την έδρα του τμήματος στην Κομπότη και προωθηθήκαμε στον [ ].
Στον Αϊτό ήταν ο Καραμπέκιος, Μπούρα, Βράχας με δύναμη (150) ανδρών και Ζαμπέλης λοχαγός με δύναμη (10) άνδρες. Αυτός αργότερα έφυγε για την Λευκάδα να την εμματοκυλίση. Το τμήμα από τροφή δεν περνούσε καλά. Οικονομικά δεν είχαμε, ΕΤΑ δεν είχαμε, η οργάνωση τότε δεν αναγνώριζε να τρώμε από τα χωριά και να παίρνουμε από τις στάνες γιδοπρόβατα και να δίνουμε αποδείξεις. Η αγορά γινόταν ως εξής. Στο χωριό μας έδινε ο Πρόεδρος κατάσταση των ζωντανών και πέρναμε ανάλογα από τον καθένα. Από υπόδιση ήμαστε σε κακά χάλια, από ιματισμό χηρότερα, μας είχε φάει η απλυσιά και οι ψείρες. Ο Καραμπέκιος μας ετοίμαζε επίθεση στέλνωντας μια ομάδα για μπροστοφυλακή την συλάβαμε στο χωριό και αφού τους αφοπλίσαμε τους αφίσαμε όλους ελεύθερους. Ο Χούτας από το Βάλτο με άλλους αξιοματικούς ήρταν στου Αντώνι και προτού να ανασυγκροτηθεί επήγενε ολυνυχντής βρέχοντας. Μας ειδοποίησε ο Παντελής Λιότσιος (Κόρακας) ο οποίος από εκείνη την ώρα κατετάγη αντάρτης και του ανέθεσα μια δημηρία και αυτός με τον λοχαγό Λουκιανό κύκλωσαν την Παλιομάνια και εγώ τον Αντώνι. Ο Χούτας ειδοποιήθηκε και με βάρκα τράβιξε για τα καμποχώρια και από εκεί στο Βάλτο.
Ο Καραμπέκιος πέρασε στην Καντύλα και αφού κακοποίησε τους δικούς μας όπλισε όλο το εφεδρικό της Καντύλας, άφησε λίγους αντάρτες στο χωριό και με άλλους (80) έπιασε τα ψηλόματα της Καντύλας. Αφού εσυγκέντρωσε τους Καντυλιώτες λέγοντάς τους όταν έρτη ο Γιαννούλης να τον χτυπήσετε και εγώ θα σας ενισχύσω. Επήγα στην Καντύλα και αφού άφισα έξω από τον Καντύλα τους άνδρες μου εμπίκα μέσα μαζί με τον αδελφό μου. Στο χωριό οι Καντυλιώτες σύμφωνα με τις οδηγίες που είχαν πάρει ήταν ταμπουριασμένοι μέσα στα σπίτια του χωριού. Πήρα επαφή με την επιτροπή εθνικού αγώνα και με την δική μας του Ε.Α.Μ. Αφού μιλήσαμε αρκετή ώρα, μας είπε ο πρόεδρος του Ε.Ο. Παντελής Χήρας να μπούμε στο χωριό να φάμε το μεσημέρι και αφού μίλησε στο χωριό μας είπε να μπούμε μέσα, αλλά την στιγμή που πλησιάσαμε τραγουδόντας, στα πρώτα σπίτια δεχτίκαμε δολοφονική επίθεση από όλα τα σπίτια. Οι άντρες μου ταμπουρώθηκαν και η μάχη άρχισε».
(Συνεχίζεται)
(Πηγή: Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων), 2002.)
