Απομνημονεύματα Πόπης Μάλφα-Ζακυνθινού (Μέρος 2ο)
Ανταρτοεπονίτισσες (Πηγή: ΑΣΚΙ)
«Έτσι, πριν καλά καλά τελειώσουν τα τραύματα της Αλβανίας, ο αγωνιστής λαός μας, ο λαός της μικρής μας χώρας, με τους μεγάλους αγώνες δε θα υποταχθεί, θα σηκώσει το κεφάλι.
Από την πρώτη κιόλας μέρα οι αγωνιστές του λαού που η μεταξική δικτατορία είχε δεμένους στις φυλακές και τις εξορίες, η οργάνωσή μας το ΚΚΕ, θα καλέσει το λαό μυστικά μέσα σε μια απόλυτη παρανομία, ν΄ αγωνιστεί για τη λευτεριά του.
Κι ο λαός μας από την πρώτη κιόλας στιγμή θ΄ ακούσει το μήνυμα, θα δεχτεί και θα οργανωθεί στην πανστρατιά της Εθνικής μας Αντίστασης, θα πυκνώσει τις αντάρτικες ομάδες στα βουνά και θα βγει στους δρόμους, στις πολιτείες και στα χωριά, να βροντοφωνάξει: «Στ΄ άρματα στ΄ άρματα εμπρός στον αγώνα για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά».
Θεατρική παράσταση της ΕΠΟΝ κάπου στην Ήπειρο (Πηγή: ΑΣΚΙ)
Μια άλλη λευτεριά, ένα όραμα καινούργιο, για μια ζωή αλλιώτικη χωρίς πολέμους, χωρίς φτώχεια και μιζέρια, για μια ζωή ανθρώπινη. Κι αρχίζει τον υπέρ πάντων αγώνα του για εθνική απελευθέρωση, για επιβίωση, για κοινωνική δικαιοσύνη.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο λαός μας πολεμούσε για να λευτερωθεί από τους κάθε λογής κατακτητές. Έπρεπε, όμως, να αγωνιστεί για τη λύτρωση του ανθρώπου γενικά. Μαζί με τον κατακτητή έπρεπε να συντριβεί η βία, η απανθρωπιά, ο εξευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ο ρατσισμός. Να εξαλειφθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Μέσα σ΄ αυτόν τον τιτάνιο αγώνα που άρχισε ο λαός μας νηστικός, χωρίς ρούχα, χωρίς πολεμοφόδια, μα γεμάτος ιδανικά, σ΄ αυτόν τον ανελέητο πόλεμο, στις πρώτες γραμμές στέκεται η ΝΕΑ ΓΕΝΙΑ.
Επονίτισσες στο Ψάρι Τριφυλλίας (Πηγή: ΑΣΚΙ)
Τα νιάτα τα περήφανα της Ελλάδας δίναν το μεγάλο «παρών». Ιδρύουν διάφορες νεολαιίστικες οργανώσεις με αντιφασιστικό περιεχόμενο και προγράμματα και στέκονται ισάξια στο πλευρό των άλλων αγωνιστών, σηκώνοντας ψηλά τη σημαία για εθνική απελευθέρωση, κοινωνική δικαιοσύνη, μόρφωση, πολιτισμό. Για να χτυπηθεί όμως πιο αποφασιστικά ο κατακτητής πρέπει να υπάρχει συντονισμός όλων των απελευθερωτικών οργανώσεων.
Με την ίδρυση του ΕΑΜ που οργάνωσε και καθοδηγούσε τον απελευθερωτικό αγώνα του λαού μας, έτσι και στο χώρο της νεολαίας έπρεπε να ιδρυθεί για το συντονισμό του νεολαιίστικου κινήματος μια πλατιά λαϊκή οργάνωση που να έχει δικό της καθοδηγητικό όργανο και να αγκαλιάσει όλη τη νεολαία.
Αντάρτες και αντάρτισσες της ΕΠΟΝ (Πηγή: ΑΣΚΙ)
Έτσι, με πρωτοβουλία της Κ.Ε. ΕΑΜ Νέων συγκεντρώνονται στην Αθήνα στις 23 Φλεβάρη 1943 δέκα νεολαιίστικες οργανώσεις και ιδρύουν τη θρυλική ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων), που καθοδήγησε συστηματικά και υπεύθυνα και συσπείρωσε στις γραμμές της τη συντριπτική πλειοψηφία της νέας Γενιάς στον αγώνα κατά των κατακτητών της πατρίδας, για εθνική απελευθέρωση, για ένα φωτεινό μέλλον.
Η ίδρυσή της ήταν ο φυσιολογικός καρπός της μεγαλειώδους συμμετοχής της Ελληνικής νεολαίας στον αγώνα για λευτεριά, για εθνική ανεξαρτησία, και ξεκίνημα για να συμμετάσχουν τα ελληνικά νιάτα πιο αποφασιστικά στην ιερή πατριωτική υπόθεση.
Το Καταστατικό της ΕΠΟΝ
Οι σκοποί της είναι πιο καθαροί και απ΄ το κρύσταλλο, διατυπώθηκαν στο ιδρυτικό που υπογράφτηκε από τις οργανώσεις που την ίδρυσαν. Σύμφωνα με το καταστατικό και το ιδρυτικό της ΕΠΟΝ καθορίστηκαν οι εξής σκοποί της:
1) Η εξόντωση του φασισμού τώρα και στο μέλλον με οποιαδήποτε μορφή κι αν παρουσιαστεί. Αποκατάσταση της λαϊκής κυριαρχίας, έτσι που όλες οι εξουσίες να απορρέουν από την κυρίαρχη θέληση του λαού.
2) Η καταπολέμηση των ιμπεριαλιστικών πολέμων και η υπεράσπιση της ειρήνης με βάση την αρχή της αυτοδιάθεσης και της αδελφικής συνεργασίας όλων των λαών και νεολαίων.
3) Η υπεράσπιση των οικονομικών, πολιτικών, πολιτιστικών, μορφωτικών δικαιωμάτων και επιδιώξεων της νέας Γενιάς.
Το καταστατικό της ΕΠΟΝ αποτελεί για τη νέα Γενιά το φωτεινό οδηγό, που της δείχνει το δρόμο της πάλης για τη λευτεριά, την πρόοδο, τον πολιτισμό.
Βάνει στη Νεολαία για αγώνα τα ωραιότερα ιδανικά. Οι σκοποί της βγαλμένοι μέσα από τη μελέτη της νεοελληνικής πραγματικότητας ανταποκρίνονται πλέρια στις ψυχικές και πνευματικές της απαιτήσεις.
Ποτέ κανένα καθεστώς και καμιά οργάνωση δεν ένωσε τόσο γερά τη Νεολαία, ούτε την οδήγησε σε τόσο μεγαλειώδεις αγώνες, όσο η ΕΠΟΝ.
Η νεολαία μας με όπλο τους σκοπούς της ΕΠΟΝ έγινε το καμάρι όλου του προοδευτικού κόσμου στην περίοδο της εχθρικής κατοχής απ΄ τη μια μεριά και φόβητρο των κατακτητών και των συνεργατών τους απ΄ την άλλη.
Το Κάστρο του Υμηττού (Πηγή: ΑΣΚΙ)
Οι ΕΠΟΝίτισσες και οι ΕΠΟΝίτες με το καταστατικό στο χέρι γίνονται κήρυκες των μεγάλων ιδανικών κι ανάβουν πυρκαγιά σ΄ όλη την Ελλάδα, απ΄ το τελευταίο φτωχόσπιτο ως το πιο απόμερο χωριό. Εκατοντάδες χιλιάδες ΕΠΟΝίτες αψηφώντας τον κατακτητή παίρνουν μέρος σε συλλαλητήρια ενάντια στην πολιτική της επιστράτευσης, ενάντια στην πείνα. Αψηφώντας τη φωτιά των πολυβόλων κι αγκαλιάζοντας με γυμνά τα στήθια και τα χέρια τα γερμανικά τανκς, φωνάζοντας «Ζήτω η Λευτεριά», βγαίνουν στους δρόμους και πολεμάνε ανοιχτά τον κατακτητή, γίνονται ολοκαύτωμα στήνοντας τα κάστρα του Υμηττού, της Καλλιθέας, όλη της Ελλάδας.
Νικάνε την πείνα τους, το θάνατο, με τον αγώνα και την αδελφοσύνη, παίζουν θέατρο, τραγουδάνε τη ζωή, είτε πολεμώντας με το όπλο στο χέρι μέσα στους υποδειγματικούς επονίτικους σχηματισμούς δίπλα στον ΕΛΑΣ με 35.000 αντάρτες, είτε μέσα στις πόλεις, με τις προκηρύξεις και τον παράνομο τύπο που μέρα και νύχτα τυπώνεται μέσα στα υπόγεια, ή στις σοφίτες, που σκορπίζουν χέρι με χέρι, ή κολλάνε στους τοίχους, κάτω από την μύτη των κατακτητών και των συνεργατών τους με χίλιους δύο τρόπους μυστικά».
(Συνεχίζεται)
* Η Πόπη και η αδελφή της Ελένη (η Ελενίτσα όπως την αποκαλεί) ήταν στελέχη της νεολαιίστικης οργάνωσης της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) στο νησί της Λευκάδας. Η Πόπη καθοδηγούσε τα χωριά της βορειοδυτικής Λευκάδας που σήκωσαν και το βάρος του αγώνα: Καρυά, Πηγαδισάνοι, Εγκλουβή, Βαυκερή, Πλατύστομα, Αλέξανδρος, Κολυβάτα, Πινακοχώρι, Λαζαράτα, Σπανοχώρι, Ασπρογερακάτα, Κάβαλος, Δρυμώνας, Εξάνθεια, Καλαμίτσι και Άγιος Νικήτας και η αδελφή της Ελένη καθοδηγούσε τη δύσκολη, λόγω της δράσης των ΕΔΕΣιτοράλληδων, περιοχή της Νότιας Λευκάδας. Ήταν αδελφές του Νίκου Μάλφα, Γραμματέα της 2ης Τομεακής Επιτροπής Καρυάς του ΕΑΜ.
