Βαδίζουμε ήδη σε ένα νέο ραγιαδισμό!
Όταν χαθεί και ο τελευταίος λαϊκός ζωγράφος, τεχνίτης ή μάστορας,
Όταν σβήσει η φωνή και του τελευταίου Ρεμπέτη, Καραγκιοζοπαίχτη, παραμυθά ή Λυράρη
Όταν παραγκωνιστεί και η τελευταία Μοιρολογίστρα, και η Υφάντρα του χωριού,
Όταν σιγάσει το στεντόρειο και μελωδικό ντελάλημα του τελευταίου γύφτου Γυρολόγου.
Όταν σταματήσει να γυρίζει ο τροχός με το ακόνι του διαβατάρη Ακονιστή,
Όταν η τελευταία άμαξα διαλυθεί
Όταν αποσυρθεί ο γέρο Βαρελάς γιατί τώρα βρίσκουν πλαστικά βαρέλια,
Όταν χαθεί από τη γειτονιά και ο τελευταίος Πραματευτής,
Όταν ο Πεταλωτής δεν βρίσκει μουλάρια να πεταλώσει,
Όταν ο Μυλωνάς δεν έχει πελάτες να καλλιεργούν στάρι,
Όταν ο Γανωματής (Καλαγλιστής) δεν βρίσκει πελάτες γιατί προτιμούν τα πλαστικά,
Όταν ο Καρεκλάς δεν βρίσκει καρέκλα να φτιάξει γιατί υπάρχουν οι πλαστικές,
Όταν ο Λατερνατζής δεν μπορεί πλέον να σύρει τα βήματά του
Όταν ο Λούστρος δεν έχει πια πελάτες γιατί υπάρχουν τα Adidas,
Όταν ο πλανόδιος Φωτογράφος στέκει βουβός σε μια άκρη και βλέπει να βγάζουν selfies,
Όταν ο Καροτσέρης έχει στραπατσαριστεί από τα τροχοφόρα,
Όταν ο Σαμαριτζής σταματήσει να φτιάχνει σαμάρια, γιατί εξαφανίστηκαν τα γαϊδουράκια,
………………………………………………………………..
Τότε θα συνειδητοποιήσουμε άοπλοι πιά, πως η κάποια ελευθερία μας δεν έκρυβε, (μέσα στις συνθήκες της γενικευμένης καπιταλιστικής ενσωμάτωσης) παρά ένα νέο ραγιαδισμό και μιαν άλλη, πιο βαθιά, αλλοτρίωση: την εξουθένωση κάθε πηγαίας δημιουργικότητας, την ισοπέδωση κάθε πολιτισμικής ποικιλίας, τον εξανδραποδισμό κάθε αυθόρμητης συλλογικής πρωτοβουλίας, που η υπερπροσφορά εμφιαλωμένης εικόνας, κονσερβαρισμένου ήχου και ετοιμοπαράδοτου λόγου καταδικάζουν στον από ασφυξία θάνατο.
Όταν την αιωνόβια σοφία των παλαιότερων αναλφάβητων εκτοπίσει η αυθάδης ημιμάθεια του οποιουδήποτε «εγγράμματου» τότε ελπίζω να καταλάβουμε πως ήδη βρισκόμαστε σε μια πολιτισμική έρημο!
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Παράφραση κειμένου του Στάθη Διαμαντάκου από το βιβλίο του «ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΑΝΤΑΡΣΙΑΣ ΚΑΙ ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ».
Ο Στάθης Διαμαντάκος είναι υπεύθυνος ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας και πολλές έρευνές του αναφέρονται σε θέματα λαϊκού πολιτισμού.
Μπάμπης Λάζαρης, Γενάρης 2019
Όποιος έχει καθήσει σε καρέκλα λεγόμενη Γιαννιώτικη πλεγμένη με γύφτικο ψαθί από τεχνίτη ( σαν την φωτογραφία) και για φαγητό και για διάβασμα γνωρίζει ότι είναι αναντικατάστατη.
Σημείωση : τα τραπέζια του φαγητού δεν πρέπει νάναι χαμηλότερα σε ύψος κάτω από 82-85 πόντους, γιατί το φαγητό πάει πνηχτά στον οισοφάγο , κστά τον μεγάλο τεχνίτη Τηλέμαχο Μάλφα Καπογιανέλο . (Από το ύψος του τραπεζιού φαγητού προσδιορίζεται και η καρέκλα ώς ύψος όχι αντίστροφα).Για τον Τηλέμαχο Μάλφα η κατσκευή ενός κομού ήταν 2 μεοροκάματα με εργαλεία μόνο πριόνι, σκεπάρνι ξυλουργού, και πλάνια και χωρίς πρόγκες.Ειμί καρφάκια για τα μπρούτζινα χερούλια.
Υπάρχουν ακόμη οι τεχνίτες αλλά όχι σε παραγωγική πλέον ηλικία.
Μετά από χιλιάδες χρόνια, – το μέλλον διαρκεί πολύ- θα μελετάται η χειροτεχνική της κατασκευής του πέτρινου μωσαικού ( είναι καινοτομική αριστουργηματική τεχνική mosaic με πέτρα και όχι ψηφίδα ) του πεζοδρομίου μπροστά από τον Ναό του Παντοκράτορα στο Παζάρι της Λευκάδος,και θα επιδιώκεται εξιδανικευτικά και εξιδανικευμένα – άρα κύρια ως φολκλόρ- η αναπαραγωγή του κατασκευαστικά.
Οι ντόπιοι μα’ι’στορες που χειροτέχνησαν αυτό το πέτρινο Μωσαικό (αν ξέρει τα ονοματά τους κανείς μπορεί να τα γράψει ως σχόλιο σε τούτο το θέμα ), ήθελαν να συμπληρώσουν ( όχι να ξεπεράσουν ) υποβλητικά την συμβολιστική του θείου που εκπροσωπούσε ο ιστορικός ,στα χρόνια, με την πέτρινη σκαλιστή εν πολύς πρόσοψη, ιερός ναός, ως δημιουργοί ανώνυμοι, προς δόξαν και του ίδιου του Ναού και της ίδιας της τέχνης ,και τεχνικής της, στα ανθρώπινα. Είναι η καταφανής πρόδηλη αναφορά , »για το έργο τέχνης που πρέπει να δείχνει τις συνθήκες που το δημιούργησαν».
Οι σιδεριές ιδιαίτερα οι παλαιότερες στα μπαλκόνια της Λευκάδος δεν είναι υποδεέστερες μάλλον καλύτερες αναλογικά του μεγέθους της πόλης και της ευμαριάς της σχετικά με μεγάλες πλουσιότερες πόλεις και την πρωτεύουσα.Με κύριο χαρακτηριστικό την χειροτεχνική κατασκευή από καμινι σιδερά, τα ισορροπημένα καράβολα ( ο καράβολας λένε οι παλιοί τεχνίτες), τα πριτσίνια , οι θηλιές, οι χειροποίητοι μεντεσέδες που δεν πθάνουν σκουριά και τα χυτά καπάκια αλουμινίου.Ισσοροπημένες σχεδιαστικά αναλογικά στα μεγέθη των σπιτιών. Στις μεγαλύτερες πόλεις σε όλη την Ελλάδα οι σιδεριές αντίστοιχα και στα κάγκελα στις μάντρες των δημοσίων ή ιδιωτικών κτισμάτων ,είναι περισσότερο χυτές βιομηχανικά σε αντίστοιχα καλούπια βάσει βιομηχανικού σχεδίου ( σε καλά χυτήρια του εξωτερικού για τα μεγάλα σπίτια των αρχών του 20ου αιώνα κυρίως Γαλλικά ή Ιταλικά), αλλά δεν είναι χειροποίητες εκ τεχνίτη στον ολικό βαθμό που είναι οι σιδεριές στην πόλη της Λευκάδος και σε ορισμένα χωριά. Υπάρχουν ακόμη τεχνίτες σιδηρουργοί στην Λευκάδα με καμίνι έστω και μικρό ( οι παλιές φυσούνες καμίνι δεν υπάρχουν πλέον).Και ο σπουδαιότερος απ τους τελευταίους Μα’ί’στορες από πατέρα η τέχνη ( τον εξαίρετο τεχνίτη Γιώργο Κατωπόδη Ματαγιά) είναι ο Αντρέας Κατωπόδης Ματαγιάς.
Η πέτρα είναι ένα στοιχείο τέχνης , και αυτούσια μεμονωμένα και ως σύνθεση πέτρινου φυσικού τοπίου και ως κατεργασμένη ως δομικό υλικό.
Η πέτρα έχει τουλάχιστον κατεργαστικές πλευρές ως δομικό υλικό ( τουλάχιστον) και αυτό σύμφωνα με τους παλιούς μαστόρους. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουνκαλές προσπάθειες οικοδόμησης ή συντήρησες πέτρινων σπιτιών, και αρκετοί τεχνίτες εξελίχτηκαν στην κατεργασία και δόμηση με πέτρα ή συντήρηση παλαιοτέρων σπιτιών, και για τις σύγχρονες ανάγκες και σε συνδυασμό με το οπλισμένο σκυρόδεμα ως σκελετό.
Υπάρχουν όμως και σημαντικές διαφορές για την δουλειά της πέτρας – εδώ έρχεται ο παλαιότερος όρος κλείδωμα της πέτρας και σε δόμηση τοίχου και σαν γωνιόλιθοι ( έρτες).. που ασφαλώς παρακάμπτονται ή΄με τα χρόνια χάθηκε η τεχνική και ως αισθητικό αποτέλεσμα.
Ο Άγγελος ο Ρεκατσίνας -Μπόρσας είναι από τους τελευταίους πετράδες που έχει την αίσθηση της πέτρας ως γηγενές υλικό με το οποίο μπορεί να καρασκευάσει με την παλιότερη τεχνική ( δεν είναι κατ ανάγκη το αποτελέσμα πέτρινο με τις αισθητικές ανάγκες της ιλλουστρασιόν εποχής και της τρέχουσας αισθητικής των ματιών με αίσθηση και φολκλόρ), αλλά είναι η αισθητικόλειτουργική του κλειδώματος της πέτρας σε όλα τα επίπεδα της πέτρινης κατασκευής και του χωρικότητας που ορίζει μετασχηματιστικά το πέτρινο δημιούργημα. Ο Άγγελος Ρεκατσίνας γεννήθηκε και έζησε στο γηγενές ντόπιο πέτρινο τοπίο. Ήταν απ τα στοιχεία που τον διαμόρφωσαν βιωματικά.
Υπάρχουν ακόμα αναφορές για τον Εκ Λευκάδος νεαρό τεχνίτη – Άγγελο Ρεκατσίνα- που εργάστηκε στην Αττική – σε Εκκλησιαστικούς ναούς με πέτρινο ως ένα σημείο βάθρο, αλλά και δόμηση των τοίχων με αμοιγή πέτρινη κατασκευή. Υπάρχει η μαρτυρία του Πολιτικού μοχανικού που είχε την ευθύνη για την οικοδόμηση Εκκλησίας στην Ανατολική Ατικκή, με την έμφαση του Άγγελου Ρεκατσίνα – και την δυνατοτητά του ως νέος που είχε τις κατάλληλες δυνάμεις- να κλειδώνει τις ογκώδεις κύρια λίγο καλλιεργημένες πέτρες σε σημεία τοίχου που θα ήταν αποδεκτή η χρήση τσιμέντου για δημιουργία αρμού. Και τις κουβάλαγε μόνος του. Η τεχνική του ήταν ότι πρώτα παρατηρούσε την πέτρα και σχεδίαζε μες το μυαλό του την διακλαδωτική της τοποθέτηση, αφού πρώτα άπλωνε τις πέτρες για να τις βλέπει. — Σχεδίαζε τον τοίχο και όλη την κατασκευή στο μυαλό του , είπε ο κατασκευαστής μηχανικός-.
Με εισήγηση του Άγγελου Ρεκατσίνα , σε πέτρινη κατασκευή οικίας , το το σώμα της εστίας του τζακιού, τοποθετήθηκε το μισό μέσα στον τοίχο στο ισόγειο, για να μην εξέχει το τζάκι όλο μέσα στον εσωτερικό χώρο.
Το βιωματικός για την πέτρα χώρος του Άγγελου Ρεκατσίνα είναι απ πρόδηλος απ το επιθετό του… και σε μια ποιητική αίσθηση οιωνού για το ονομά του (Άγγελος)… δεν μπορεί κάποιος παρά να δεί την συμβολική του άγγελου του τοπίου που βίωσε , δηλαδή το πέτρινο τοπίο των Ρεκατσινάτων. Μπορεί ακόμα ο Άγγελος Ρεκατσίνας να εισφέρει γνώση σε μια κατασκευή πέτρινη οικίας σε ένα λθθόστρωτο δρόμο , σε μια αυλή , σε μια μάντρα. Η φιλοσοφία του είναι προς την κατεύθυνση της όσον δυνατόν ενιαίας πέτρινης κατασκευής , με όσο λιγότερο γίνεται αρμούς , κλειδωμένες οι πέτρες. Σαν και να ήθελε η όλη κατασκευή αν ήταν δυνατόν να τείνει σε μονόλιθο και μονολιθική κατασκευή.Δηλαδή στο απόλυτο φυσικό έργο τέχνης.