Αρχοντοχωρίτες (από τη Ζάβιτσα Ξηρομέρου) στην εξορία και τις φυλακές | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News
Published On: Κυ, Ιαν 23rd, 2022

Αρχοντοχωρίτες (από τη Ζάβιτσα Ξηρομέρου) στην εξορία και τις φυλακές

arxontochorites_agonistes

mitsis_spyros

Του Σπύρου Θ. Μήτση,
Δάσκαλος-Ερευνητής

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ (ΖΑΒΙΤΣΑΝΟΙ) ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ ΣΕ «ΤΟΠΟΣΗΜΑ ΔΙΧΑΣΜΟΥ»

«…Τοπόσημα διχασμού και δοκιμασίας» ονόμασε ο Πρωθυπουργός τους τόπους εξορίας, τους τόπους βασανισμού χιλιάδων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης! Μια φράση που απευθύνεται στο πολιτικό άκρο της παράταξής του … Όποια και να είναι η πρόθεσή του η ιστορική πραγματικότητα δεν αλλοιώνεται. Η νεώτερη ελληνική ιστορία γράφτηκε και με το αίμα χιλιάδων πατριωτών και δεν ξαναγράφεται. (…) Κατά τους ιστορικούς και τη Βουλή των Ελλήνων στον Αϊ–Στράτη δεν «διχάστηκε κόσμος». Στα ξερονήσια και στις φυλακές βασανίστηκαν άνθρωποι για τις πολιτικές τους ιδέες!

Ανάμεσα στους χιλιάδες Έλληνες που βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν και εξορίστηκαν στα «Τοπόσημα διχασμού και δοκιμασίας»: Λευκάδα, Αγρίνιο, Μεσολόγγι, Κεφαλονιά, Πάτρα, Αβέρωφ, Καμένα Βούρλα, Δραπετσώνα, (…) Γυάρο, Μακρόνησο, Άη Στράτη, Ικαρία, Σκιάθο, Αλικαρνασσό… ήταν και Αρχοντοχωρίτες (Ζαβιτσάνοι)…

Προς επίρρωση των παραπάνω διάβασε το παρακάτω απόσπασμα από την ερευνητική εργασία-μελέτη που φέρει τον τίτλο: «ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙ ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1940-1950 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΑΠΕΤΑΝΙΟΥ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΤΑΘΗ ΑΝΤ. ΛΙΑΚΑ – ΚΑΠΕΤΑΝ ΦΟΥΡΤΟΥΝΑ»

Επιπροσθέτως, χρήσιμα ιστορικά στοιχεία θα βρείτε και στους συνδέσμους:

«Λευκαδίτικα Νέα»: http://www.kolivas.de/archives/370325

«Λευκαδίτικα Νέα»: http://www.kolivas.de/archives/433725

«Λευκαδίτικα Νέα»: http://www.kolivas.de/archives/416622

φ/βΣπύρος Θ. Μήτσης: «Οι πρωτο καπεταναίοι του ΕΛΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ μετά τη «Συμφωνία της Βάρκιζας

φ/β-Σπύρος Θ. Μήτσης, 11 Οκτωβρίου 2018, «Η ΕΑΜοκρατία στα χωριά της Ακαρνανίας.»

φ/β-Σπύρος Θ. Μήτσης, 5 Ιουλίου 2018 , «Ανιχνεύοντας τα μονοπάτια των καταδιωκόμενων καπεταναίων του ΕΛΑΣ στα Ακαρνανικά βουνά.»

φ/βΣπύρος Θ. Μήτσης, 4 Ιουνίου 2017 , «Στάθης Αντ. Λιάκας: Η εμβληματική προσωπικότητα του Ξηρομέρου και των Ιονίων Νήσων

φ/βΣπύρος Θ. Μήτσης, 21 Απριλίου 2018, «Τι έγινε στο Αρχοντοχώρι μετά την 21η Απριλίου 1967;»

φ/β-Σπύρος Θ. Μήτσης, 23 Απριλίου 2017 , «Θραύσματα μνήμης από τη δικτατορία της 21η Απριλίου στο Αρχοντοχώρι.»

Για οποιαδήποτε παρατήρηση, συμπλήρωση, διόρθωση … ή αφαίρεση μπορείτε να απευθυνθείτε στο e.mail mitsisspyros@hotmail.gr ή στο τηλ. 6972464683, Μήνυμα, Viber, Messenger…)

ΕΚΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ

Οι νεκροί γυρεύουν τη ζωή τους.

Οι τρελοί γυρεύουν τον ήλιο τους.

Οι κουτσοί γυρεύουν τα πόδια τους.

Οι τυφλοί γυρεύουν τα μάτια τους.

Όλοι γυρεύουν τη λευτεριά τους….

Γιάννης Ρίτσος

«Το κράτος της δεξιάς» κάτω και από τις αγγλικές υποδείξεις έθεσε σε λειτουργία, τον Ιούλιο του 1946, τα πρώτα έκτακτα στρατοδικεία. Ένα από αυτά ήταν και το έκτακτο Στρατοδικείο Λευκάδας, στο οποίο το 1946 και το 1947 οδηγήθηκαν πολλοί Αρχοντοχωρίτες (Ζαβιτσάνοι) ήρωες του Μικρασιατικού Πολέμου, πολεμιστές του Ελληνοαλβανικού Πολέμου και Αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Σε αυτό συνέβαλαν το κράτος και το παρακράτος, οι χωροφύλακες και τα αποσπάσματα υπαίθρου- ΜΑΥδες της περιοχής…

Στη «γενική εκκαθάριση» συμπεριλαμβάνονταν οι συγγενείς και οι φίλα προσκείμενοι προς τους καταδιωκόμενους αντάρτες Στάθη Αντ. Λιάκα-καπετάν Φουρτούνα, Επαμ. Ι. Μπανιά-καπετάν Πελεκούδα και Νίκο Στ. Λιοντάκη. Επίσης, στο στόχαστρο των κρατικών υπηρεσιών την «τιμητική» τους είχαν και τα μέλη των αριστερών οικογενειών: Χρήστου Ι. Λιοντάκη, Φώτη Νικολέ, Δημ. Κρικώνη, Ι. Ρούπα, Σπύρο Στ. Λιοντάκη, Βασίλη Γ. Πιτσινέλη ή Ντούλα, Ηλία Σιδερά, Νίκου Ηλ. Σιδερά, Ιωάννη Γαλούνη, του Ευσταθίου Δημ. Λιοπύρη, Πάνου Πολίτη, Ι. Μπανιά, Αναστασίου Ευστ. Λιοπύρη-καπετάν Καλιακούδα… και πολλοί άλλοι.

Στις συνοπτικές δίκες που έγιναν δικάστηκαν ο ένας μετά τον άλλο. Σύμφωνα με τις στημένες αποφάσεις των έκτακτων δικαστηρίων άλλοι παρέμειναν στις ειδικά διαμορφωμένες φυλακές Λευκάδας, άλλοι καταδικάστηκαν και μεταφέρθηκαν στις φυλακές Αγρινίου, Μεσολογγίου, Κεφαλονιάς, Αλικαρνασσού (Κρήτη), Αβέρωφ, Καμένων Βούρλων, Δραπετσώνας, … και άλλοι εκτοπίστηκαν στα ξερονήσια του Αιγαίου: Μακρόνησο, Γυάρο, Ικαρία, Τρίκερι, Άη Στράτη, … και Σκιάθο!

Την ίδια εποχή δεκάδες Αρχοντοχωρίτες, άνδρες και γυναίκες, βασανίστηκαν από τις παρακρατικές ομάδες του Ξηρομέρου: Δ. Καλλιμάνης, Στ. Δρακάς, Αθ. Δρακάς, Νίκος Δρακάς, Βασ. Καβούνος, Ευστ. Λιοπύρης, οι αδερφοί Φώτης, Σπύρος και Νίκος Λάσκαρης, Σπύρος Ν. Κακούρης, Δημ. Φ. Χάνδρας, Ηλίας Κρίθυμος, Σπύρος Κρίθυμος, Θ. Κρίθυμος, Διον. Κολλιάς, Κώστας Ντζουροπάνος, Ελένη Λιάκα, Ελένη Λιοπύρη, … κ. ά.. Κάποιοι δε ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου: Δημ. Θ. Λιάκας, Δημ. Χρ. Σαλτός, Αντ. Λιάκας, Στάθης Λιοντάκης,…. και τρεις θανατώθηκαν δια αποκεφαλισμού: Στ. Λιάκας, Γ. Ρούπας, Ηλ. Σιδεράς (περί αυτού υπάρχουν δημοσιευμένες πηγές). Τέλος, πολλοί αριστεροί για να αποφύγουν τη βαρβαρότητα του «κράτους της δεξιάς» μετοίκησαν σε άλλα χωριά ή εκτοπίστηκαν στις μεγάλες πόλεις.

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΗΣ ΓΥΑΡΟΥ

Έτσι λαέ τα τέκνα σου πήγαν θυσία

Τραγούδι τραγουδώντας που τους είχες μάθει,

κι ήντουσαν φτερωτές οι κορμοστασιές τους

και στα φτερά τους φύσαε λευτεριάς αγέρας….

Βασίλης Ρώτας

1_gyaros

Γυάρος, ο χώρος των φυλακών. Σήμερα, είναι έρημος τόπος, μένουν μόνο οι ερειπωμένες εγκαταστάσεις ως μελαγχολική ανάμνηση μισαλλόδοξων εποχών.

Η Γυάρος νησί άνυδρο, μεταξύ Κέας, Άνδρου και Σύρου, απετέλεσε κατά τις περιόδους 1947-52, 1955-61 και 1967-74 τόπο εξορίας και βασανισμού για δεκάδες χιλιάδες κομμουνιστές, αριστερούς, προοδευτικούς Έλληνες αγωνιστές στη διάρκεια του εμφυλίου, τα μετεμφυλιακά χρόνια, αλλά και κατά τη διάρκεια της χούντας. Δεκάδες χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι γνώρισαν για μήνες ή και για χρόνια την απάνθρωπη διαβίωση στα κολαστήρια της Γυάρου (υποχρεωτική πόση ρετσινόλαδου, πάγος, φάλαγγα, κάψιμο δέρματος, γάτα στο τσουβάλι, σιδερένιο στεφάνι, τράβηγμα νυχιών, χτύπημα με σακούλες με άμμο στα πέλματα… κ. ά.).

Στη Γυάρο εξορίστηκαν οι Αρχοντοχωρίτες:

1) Βασίλης Γεωργίου Πιτσινέλης ή Ντούλας1 ή Πεσλής

Σκέψου

η ζωή να τραβάει το δρόμο της

κι εσύ να λείπεις…

να ‘ρχονται οι Άνοιξες

με πολλά διάπλατα παράθυρα

κι εσύ να λείπεις…

Να λείπεις…

δεν είναι τίποτα να λείπεις

αν έχεις λείψει για ότι πρέπει.

Θα ’σαι για πάντα μέσα σ’ όλα εκείνα

Που γι’ αυτά έχεις λείψει.

Θα ’σαι για πάντα

μέσα σ’ όλον τον κόσμο.

Μέσα σ’ όλον τον κόσμο!

Γιάννης Ρίτσος

Ο Βασίλης Πιτσινέλης ή Ντούλας γεννήθηκε στο Αρχοντοχώρι το 1920. Ήταν γιος του Γεωργίου Πιτσινέλη ή Ντούλα2 και της Μ. Μπακαρέλου (Παναγούλα). Το 1922 και σε ηλικία των 2 ετών έμεινε ορφανός. Τη χρονιά αυτή δολοφονήθηκε ο πατέρας του από το Ν. Ζέρβα. (…).

Το 1946, σε ηλικία 26 χρονών, συνελήφθη από τη Χωροφυλακή Κατούνας και οδηγήθηκε στις φυλακές Λευκάδας, με την κατηγορία ότι συνέργησε στο θανάσιμο τραυματισμό του χωροφύλακα Λάμπρου. (Ο χωροφύλακας Λάμπρος τραυματίστηκε θανάσιμα στο Αρχοντοχώρι, στη θέση «Λιακωτό» του Φ. Νικολέ, κατά τη διάρκεια ανταλλαγής πυροβολισμών μεταξύ των χωροφυλακομάυδων και των καταδιωκόμενων της ομάδας «Φουρτούνα» …).

Στη στημένη δίκη που διεξήχθη στο δικαστήριο της Λευκάδας και μετά από την ψευδή κατάθεση της Πν. Χζ., ο Βασίλης Γ. Πιτσινέλης, καταδικάστηκε σε 18 χρόνια φυλάκιση (2 Λευκάδα, 10 στη Γυάρο, 4 στον Άη Στράτη και 4 στη Μακρόνησο!).

Στα δύο πρώτα χρόνια φυλάκισής του στις φυλακές της Λευκάδας μυήθηκε στις αρχές του κομμουνισμού. Έτσι, όταν του ζητήθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας και να αφεθεί ελεύθερος, αυτός αρνήθηκε για λόγους καθαρά ιδεολογικούς.

«Υπεύθυνος Δήλωσις»

Ο υπογεγραμμένος –Β. Πιτσινέλης γεννηθείς εν Αρχοντοχωρίω Ξηρομέρου, ετών 16, επαγγέλματος αγρότης…- δηλώ υπευθύνως ότι ουδέποτε υπήρξα κομμουνιστής ή συνοδοιπόρος του Κ.Κ.Ε… Πάντοτε ήμην, είμαι και θα είμαι πρόθυμος ν΄ αγωνισθώ δια τα Εθνικά συμφέροντα……. Την κομμουνιστικήν ιδεολογία κατακρίνω ως προδοτικήν και ανήθικον δια την εξόντωσιν της οποίας θέλω αγωνισθή μέχρι και της τελευταίας ρανίδος του αίματός μου, δηλών μετά παρρησίας ότι πρέπει να εκλείψη από την Ελλάδα το κομμουνιστικό άγος, το οποίον κηλιδώνει την τρισχιλιετή ένδοξον ιστορίαν μας.

Μετά την άρνησή του να υπογράψει την ταπεινωτική γι΄ αυτόν δήλωση κατετάγη στην κατηγορία των «σκληρών» κρατουμένων. Το 1948, σε ηλικία 28 χρονών, μεταφέρθηκε στις φυλακές της Γυάρου (ήταν από τους πρώτους κρατούμενους…) όπου και κρατήθηκε για 4 χρόνια (1952). Το 1952 και σε ηλικία 32 χρονών μετακινήθηκε στον Άη Στράτη (λόγω προσωρινού κλεισίματος των φυλακών της Γυάρου..). Το 1955 και σε ηλικία 35 ετών επέστρεψε στη Γυάρο (ξανάνοιξε) όπου και έμεινε για περίπου 6 χρόνια. Εκεί γνώρισε όπως και χιλιάδες άλλοι αγωνιστές εαμολασίτες, τους κατατρεγμούς του φασισμού και της αντίδρασης.

3_gyaros_arxontoxorites

Στη φωτογραφία που τραβήχτηκε στη Γυάρο περί το 1950 απεικονίζεται ο Βασίλης Αντριά Πιτσινέλης ή Ντούλας, μαζί με άλλους Ξηρομερίτες-Ακαρνάνες κρατούμενους. Διακρίνονται (από αριστερά):

Μαντίλης Νικόλαος από την Μπαμπίνη,

Πάτρας Παναγιώτης (Πάνος) από την Κανδήλα,

Προκόπης Βασιλάκης από την Κανδήλα,

Τσούνης Βασίλης από την Αμφιλοχία,

Καραϊσκος Κώστας (αξιωματικός…)από την Κομποτή,

Τζάλας Παναγιώτης (ψηλός) από τον Βάτο,

Φεύγας Ευστάθιος από το Λουτρό,

Βασίλης Πιτσινέλης από το Αρχοντοχώρι, (τρίτος προς το τέλος)

Τσούνης…(δάσκαλος ) από τη Σκουρτού,

Πάτρας Αθανάσιος (Νάσος) από την Κανδήλα.(τελευταίος)

(Τη φωτογραφία μας την παραχώρησε ο αντιστασιακός Πάνος Πάτρας, από την Κανδήλα.)

Στη Γυάρο (β’ φάση) ο Βασίλης Πιτσινέλης, γνωρίστηκε με τον εκ Παλίμπεης (Δρυμό) δικηγόρο Παντελή Λιότσο (καπετάν Κόρακα), τον συναγωνιστή και υπαρχηγό του Στάθη Λιάκα, το 1944, στη Λευκάδα και την Κεφαλονιά. Αν και οι δυο τους κινούνταν σε διαφορετικούς ιδεολογικά δρόμους (κομμουνιστικές θεωρίες προς το σοσιαλισμό..), εν τούτοις οι «δρόμοι» τους συναντήθηκαν μέσα στο κελί!

Τo 1958, ο Βασίλης Πιτσινέλης, φανέρωσε το μεγαλείο της ψυχής του. Τη χρονική αυτή περίοδο ο συγκρατούμενός του, Παντελής Λιότσος, βασανίστηκε σκληρά από τους στρατο-χωροφύλακες. Το ξύλο ήταν τόσο βάρβαρο που ανοίχτηκαν στο σώμα του βαθιές πληγές, και οι οποίες δεν έλεγαν να κλείσουν! Έτσι, η μοίρα ανέθεσε στο Βασίλη Αντριά Πιτσινέλη, να παίξει το ρόλο του θεραπευτή γιατρού και νοσοκόμου του. Να δείξει το μεγαλείο της ψυχής του. Να κάνει πράξη τα πιστεύω του.

Ο μεγαλόψυχος Βασίλης Γ. Πιτσινέλης, έχοντας εν συναίσθηση και συναίσθηση της τραγικής κατάστασης του συγκρατούμενού του, καθάριζε καθημερινά και για πολλές μέρες τις πληγές του Παντελή Λιότσου-καπετάν Κόρακα, από τα δεκάδες μικρά και μεγάλα βλαβερά σκουλήκια! Με τα παρηγορητικά του δε λόγια του απάλυνε την ψυχή, και του ξεθόλωνε τον νου! Και δεν βαριοκάρδισε ποτέ! Αντιθέτως, ένιωθε περήφανος άνθρωπος για ό,τι πρόσφερε στον συγκρατούμενό του, στον συνάνθρωπό του.

Αυτές οι ανατριχιαστικές στιγμές, αυτές οι αντοχές του ευσυνείδητου ανθρώπου Βασίλη Πιτσινέλη, είχαν συγκλονίσει όχι μόνο τους φυλακισμένους, αλλά και τον Παντελή Λιότσο3 ο οποίος, όταν επισκεπτόταν το Αρχοντοχώρι ως υποψήφιος βουλευτής του Κ.Κ.Ε. μ. λ., πάντα του ανταπέδιδε δημόσια την εκτίμησή του και τα συναισθήματά του. Ακόμη και σήμερα ηχούν τα λόγια που έλεγε έξω από καφενείο του Ν. Πεταλιά: « … ο απλός και καλόκαρδος Βασίλης Πιτσινέλης, μέσα στις φυλακές της Γυάρου έκανε πράξη τις αρχές, τις αξίες και τα οράματα για τα οποία αγωνίστηκε. Έδειξε το μεγαλείο της ψυχής του και δίδαξε σε όλους την ουσιαστική έννοια της λέξης Άνθρωπος!»

Το 1961 και σε ηλικία 41 χρονών μεταφέρθηκε στη Μακρόνησο (ξανά εκκένωση της Γυάρου), όπου και έμεινε άλλα τέσσερα-3/4 χρόνια, μέχρι το 1964/65…

Τις 6 Νοεμβρίου 1964 με απόφαση της Βουλής, στην οποία πλειοψηφούσε η Ένωση Κέντρου, τερματίστηκε το μετεμφυλιακό καθεστώς. Καταργήθηκε το Γ΄ Ψήφισμα4, οι εξορίες και τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων.5

Τον Ιανουάριο του 1965, μετά από 18 ολόκληρα χρόνια «περιοδεία» σε φυλακές (2+4+3+6+3=18), και σε ηλικία 44 ετών (26+18=44), ο Άκαμπτος και Αλύγιστος, Βασίλης Αντ. Πιτσινέλης (Ντούλας ή Πεσλής), αποφυλακίστηκε!

Ο Βασίλης Πιτσινέλης ή Ντούλας, πέρασε τα νεανικά του χρόνια παλικαρίσια στο κολαστήριο της Γυάρου, το πρώτο -παγκόσμια – γκουαντάναμο, αν και υπέστη επανειλημμένα άγρια βασανιστήρια.

«Σήμερα, Ντούλαμ’ Πασχαλιά,

σήμερα πανηγύρι.

Σήμερα αλλάζουν τα παιδιά

και οι πεθερές τις νύφες.

Και συ, Ντούλαμ’ , σαι στις φυλακές

της Γυάρου τα μπουντρούμια.»

(παραλλαγή δημοτικού)

Στα ελεύθερα επόμενα χρόνια της ζωής του δούλεψε σκληρά πότε ως υποδηματοποιός-παπουτσής, πότε ως «καλατζής-γανωματής» και πότε ως κυνηγός αλεπούδων. Ακόμη και για την πράξη του αυτή κυνηγήθηκε στην επταετία από τους πολιτικούς του αντιπάλους, κάτι που τον ανάγκασε να απευθυνθεί στους διοικούντες και να διεκδικήσει την ασυλία του …

Μετά την αποφυλάκισή του πολιτικά πάλευε μέσα από τις γραμμές του Κ.Κ.Ε. Καθημερινά, έχοντας το «Ριζοσπάστη» στο χέρι, διέδιδε με το δικό του λαϊκό και γλαφυρό ύφος τις ιδέες του κομμουνιστικού κόμματος. Με τον ήρεμο και ιδιαίτερο τρόπο του επαναλάμβανε συχνά τις εικόνες-στιγμές από τις άσχημες συνθήκες κράτησής του στο στρατόπεδο της Γυάρου: τα βασανιστήρια, το θάνατο, τη φρίκη, την απελπισία…. το «κολαστήριο του Δάντη», όπως παρομοίαζε την εξορία του. Και πάντα κάποιος κόμπος στο λαιμό δεν τον άφηνε να αρθρώνει σωστά το λόγο του, το παράπονό του, τα βάσανά του… και πάντα βούρκωνε… και πάντα κρυφά σφούγγιζε τα δάκρυά του !….

Πέθανε, με αξιοπρέπεια και μεγαλοσύνη, περί το 2000 σε ηλικία 80 ετών!

2. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Κανδηλιώτη αντιστασιακού Πάνου Πάτρα, την ίδια περίοδο οδηγήθηκαν -για λίγο χρονικό διάστημα- στις φυλακές Αγρινίου, της Γυάρου6 και του Άη Στράτη και οι:

1) Ηλίας Σιδεράς

2) Ανδρέας Πιτσινέλης

3) Αντώνης Λιάκας

4) Φάνης Στρουμπής από την Κανδήλα

5) Νάσος Πάτρας …κ. ά

6) Ηλίας Πιτσινέλης

7) Στάθης Λιοπύρης

8) Πάνος Μιχαλάκης από το Βάρνακα (πέθανε το 1952)

(…)

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΙ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΗΣ ΑΛΙΚΑΡΝΑΣΣΟΥ

fylakes_alikarnassou

Στις φυλακές Αλικαρνασσού εξορίστηκαν οι Αρχοντοχωρίτες:

1. Μπανιάς Γεώργιος (1917-2000)

Ο Γεώργιος Μπανιάς γεννήθηκε το 1917 στο Αρχοντοχώρι Ξηρομέρου Αιτ/νίας. Ήταν από τους πρώτους Αρχοντοχωρίτες που εντάχθηκαν στο αντιστασιακό κίνημα. Το Μάρτη του 1943 εντάχθηκε στο μόνιμο ΕΛΑΣ Ακαρνανίας και τον Ιούλιο του 1943 στο ανεξάρτητο Τάγμα ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ του 2/39 Συντάγματος. Ακολούθησε τον Στάθη Λιάκα – καπετάν Φουρτούνα στην Κεφαλονιά, τη Λευκάδα την Αμφιλοχία, το Ξηρόμερο… και πήρε μέρος στις μάχες που δόθηκαν κατά των Γερμανών και των συνεργατών τους. Το 1945 πέρασε στις ομάδες των καταδιωκόμενων «Φουρτούνα» και «Γεροδήμου».

Μετά την επικράτηση των Άγγλων και των Δεξιών δυνάμεων συνελήφθη με την κατηγορία ότι συνέργησε στην εκτέλεση των παιδιών του Χρήστου Βέρρη, το 1944 στο Νυδρί Λευκάδας.

Γι’ αυτή την υποτιθέμενη συμμετοχή του (ο ίδιος το αρνήθηκε) συνελήφθη το 1947 και οδηγήθηκε σε δίκη στη Λευκάδα, όπου καταδικάστηκε σε 20 χρόνια κάθειρξη. Από τη Λευκάδα μεταφέρθηκε στις φυλακές της Αλικαρνασσού Κρήτης. Εκεί τα πιστεύω και τα στηρίγματα από τα οποία αντλούσε δύναμη ως μέλος του υπό διωγμό Κ.Κ.Ε αποτελούσαν γι’ αυτόν αυτονόητες αξίες. Σήκωσε αγόγγυστα το σταυρό της πολύχρονης εξορίας.

Το 1960 αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης των κομμουνιστικών ιδεών και παρέμεινε στις φυλακές Αλικαρνασσού Κρήτης. Για να τον μεταπείσουν μετέβη στην Κρήτη αντιπροσωπεία συγγενών και φίλων χωριανών του αποτελούμενη από τους Ν. Π., και Ηλ. Μπ…, όμως, χωρίς κανένα αποτέλεσμα.

Ο Γεώργιος Μπανιάς αποφυλακίστηκε αρχές του 1965, όταν η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου έδωσε αμνηστία σε όλους τους πολιτικούς κρατούμενους.

Στις φυλακές Αλικαρνασσού γνωρίστηκε με τον αγωνιστή της Αριστεράς και μετέπειτα κορυφαίο στέλεχος του Κ.Κ.Ε Εσωτερικού Κώστα Φιλίνη (μετά τη διάσπαση του 1968 έγινε μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου), από τον οποίο αντλούσε, όπως μας εξιστορούσε συχνά και ο ίδιος, κουράγιο και δύναμη.

Μετά την αποφυλάκισή του έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ασυμβίβαστος με τα κατεστημένα του χωριού του και πιστός στα ιδανικά και τα οράματα για τα οποία αγωνίστηκε και θυσίασε τη ζωή του.

2) Νίκος Στάθη Λιοντάκης ή Τσακνής

Ο Νίκος Στ. Λιοντάκης προπολεμικά, 1920-1940, έζησε ως «κλαρίτης» και μετά την κατάρρευση, 1941-1948, ως αντιστασιακός και καταδιωκόμενος. Και στις δύο περιόδους πέρασε από πολλές φυλακές: Πάτρα, Λευκάδα, Κέρκυρα, Κεφαλονιά. Στην Αλικαρνασσό μεταφέρθηκε από τις φυλακές Κεφαλονιάς, το 1948.

(διάβασε περισσότερα παρακάτω)

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΗΣ ΙΚΑΡΙΑΣ

Το Σεπτέμβρη του 1946, ο Στάθης Αντ. Λιάκας ή Καπετάν Φουρτούνας, στην προσπάθειά του να περάσει στο Δημοκρατικό Στρατό Καρπενησίου, συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές Λευκάδας. Από εκεί το δικαστήριο τον έστειλε να δικαστεί ξανά στην Κεφαλονιά. (…) Στις αρχές του 1947 από τις φυλακές της Κεφαλονιάς μεταφέρθηκε στις φυλακές της Ικαρίας. Αποφυλακίστηκε με το νόμο Σοφούλη και στη συνέχεια πέρασε στον Εθνικό Στρατό. Αρχές του 1948, προσχώρησε στο Δημοκρατικό Στρατό. Συνελήφθη από τα αποσπάσματα στο χωριό Βερσοβά Αιγιαλείας, τα οποία και τον θανάτωσαν δια αποκεφαλισμού, το 1949. (…)

(Διάβασε σχετικά το ειδικό αφιέρωμα στο blogs «Λευκαδίτικα Νέα» και στο σύνδεσμο: http://www.kolivas.de/archives/370325)

322174

Πολιτικά διωκόμενοι Έλληνες, στοιβαγμένοι στο καΐκι προς…

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΙΣΣΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΗΣ ΣΚΙΑΘΟΥ

Τον Οκτώβρη του 1944 ο πόλεμος τέλειωσε. Με την αποχώρηση των Γερμανών κατακτητών όλοι πίστεψαν ότι τα βάσανα και οι δυστυχίες τους θα τέλειωναν. Όμως, τα πάθη για πολλές γυναίκες -οργανωμένων και ανοργάνωτων στο ΕΑΜ- μόλις άρχιζαν…

Ένα τηλεγράφημα7 που ήρθε ως επείγον, το καλοκαίρι του 1946, έλεγε: «..να συλληφθούν οι γυναίκες, οι κόρες, οι αδερφές και οι μάνες των καταδιωκόμενων «συμμοριτών»… Λιοντάκη, Μπανιά, Κρικώνη, Νικολέ και Λιάκα»

Άνδρες:

1. Αντώνης Λιάκας

Ο Αντώνης Λιάκας ήταν ο πατέρας του Στάθη Λιάκα (καπετάν Φουρτούνα). Συνελήφθη μαζί με τους συγγενείς των καταδιωκόμενων οικογενειών Μπανιά και Λιοντάκη, τον Ιούλιο του 1946, μετά τον αποκεφαλισμό του Τσέλιου («Γεροδήμου»). Σύμφωνα με την αφηγηματική μαρτυρία του Πάνου Πάτρα, «οι συλληφθέντες μεταφέρθηκαν πρώτα στη διοίκηση Κατούνας και ύστερα στις φυλακές Αγρινίου. Στο Αγρίνιο, ο γέρο Αντώνης, καθ’ όλο το διάστημα κράτησής του βρισκόταν σε άθλια ψυχολογική και σωματική κατάσταση. Όταν οι φυλακισμένοι αντιλήφθησαν ότι ο ταλαιπωρημένος γέρος ήταν ο πατέρας του καπετάν Φουρτούνα, του συμπαραστάθηκαν ολοψύχως… Και πριν φύγει για τη Σκιάθο του έδωσαν να πάρει μαζί του παπούτσια, εσώρουχα, παντελόνια και άλλα είδη πρώτης ανάγκης…».

2) Δημήτριος Κρικώνης,

Ο Δημήτριος Κρικώνης ή «Αμερικάνος» (μετανάστης στην Αμερική το 1910) ήταν πατέρας της Σταυρούλας Κρικώνη-Λιοντάκη, του Γιώργου Κρικώνη και πεθερός του Νίκου Ευστ. Λιοντάκη …

dimitris_krikonis

Δημήτρης-Μήτσος Κρικκώνης, ο «Αμερικάνος» Τζιμ Πάλλας ή Τζιμ Κρίκκας (Κρικώνης), και η γυναίκα του Γιαννούλα Παπαναστάση (αδερφή του Γιαννάκη), φωτ. αρχείο Στάθη Ν. Λιοντάκη

Γυναίκες:

1) Μαρία Νικολέ (Γοβιά) ή Αντώναινα Λιάκα, μάνα του Στάθη Αντ. Λιάκα …

2) Γεωργία (Γίτσα) Λιάκα, κόρη του Αντώνη και της Μαρίας Λιάκα και αδερφή του Στάθη Λιάκα (σύζυγος Νίκου Σιδερά). Η Γίτσα Λιάκα – Σιδερά, κατά τη διάρκεια της εξορίας της γέννησε τον γιο της Ηλία Ν. Σιδερά (ο Ηλίας είναι εγγεγραμμένος στα Μητρώα Αρρένων Σκιάθου). Μαζί της είχε και την κόρη της, Αγγελική Σιδερά-Ρόζου.

3) Μαρία Νικολέ (Κτσούνα) – Λιοντάκη, γυναίκα του καταδιωκόμενου Χρήστου Λιοντάκη (Χαβά). Η Μαρία Νικολέ-Λιοντάκη, όταν εξορίστηκε στη Σκιάθο ήταν εγκυμονούσα στο γιο της Θεόδωρο (Λάκια) Λιοντάκη, τον οποίο και γέννησε μόλις επέστρεψε σπίτι της.

4) Μαρία Πεταλιά-Μπανιά, σύζυγο του Ι. Μπανιά και μητέρα του καταδιωκόμενου Νώντα Ι. Μπανιά (καπετάν Πελεκούδα).

5) Ευφροσύνη Λιοντάκη-Μπανιά, σύζυγος Γεωργίου Μπανιά, και αδερφή της Μαρίας Λιοντάκη, συζύγου Ιωάννου Μπανιά……

6) Αλεξάνδρα -Τσάντα Μπανιά, σύζ. Γιαν. Γαλούνη, κόρη της Μαρίας και του Γιάννη Μπανιά και αδερφή του Επαμεινώνδα Μπανιά (καπετάν Πελεκούδα). Η Τσάντα Μπανιά – Γαλούνη πήρε μαζί της στην εξορία και το ενός έτους -αβάπτιστο- γιο της, Τάσο Γαλούνη

fylakes_averof_fylakismenes_paidia

Παιδιά με τις φυλακισμένες μητέρες τους στις φυλακές Αβέρωφ (… κατά δήλωση του Πρωθυπουργός μας, Κυριάκου Μητσοτάκη, στα χρόνια της επταετίας έζησε και ίδιος τα παιδικά του χρόνια, ως πολιτικός εξόριστος, στο Παρίσι!)

7) Καλομοίρα Μπανιά, κόρη της Μαρίας και του Γιάννη Μπανιά, και αδερφή της Τσάντας και του Επαμεινώνδα Μπανιά (καπετάν Πελεκούδα). …

8) Φρούδω Νικολέ, αδερφή του Σπ. και Ν. Λιοντάκη

9) Καλλιόπη-Λόπη Νικολέ, αδερφή του καταδιωκόμενου Νίκου Λιοντάκη (Τσακνή) και σύζυγος του Φώτη Νικολέ (Λαδά) …

10) Στάθαινα Λιοντάκη (Ελένη Πιτσινέλη ή Ντούλα), γυναίκα του Στάθη Λιοντάκη, μάνα του Σπύρου και Νίκου Λιοντάκη και των κοριτσιών Λόπης, Φρούδως..

11) Σταυρούλα Λιοντάκη, σύζυγος του Νίκου Λιοντάκη (Τσακνή), κόρη του Δημ. Κρικώνη και αδερφή του Γιώργου Κρικώνη

Στη Σκιάθο έμειναν σε καταυλισμό περίπου 9 μήνες. Εκεί ζούσαν με τη βοήθεια του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και κατά την παραδοχή τους από την ελεημοσύνη-ζητιανιά που έκαναν….

Η 9/μηνη πολιτική κράτηση των γυναικών του Αρχοντοχωρίου σταμάτησε το Σεπτέμβρη του 1947. Κατά τη χρονική αυτή περίοδο παραδόθηκαν οι καταδιωκόμενοι Λιοντακαίοι, παραδόθηκε στην χωροφυλακή μέρος του οπλισμού των Σιδεραίων, και πέρασε στον Εθνικό Στρατό ο Στάθης Λιάκας (…).

(Διάβασε περισσότερα στη δημοσιευμένη εργασία «Οι γυναίκες του Αρχοντοχωρίου στα χρόνια της Αντίστασης και του εμφυλίου», http://www.kolivas.de/archives/433725.)

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΟΥ ΑΗ ΣΤΡΑΤΗ

ai_stratis

Καλλιτεχνική απεικόνιση του στρατοπέδου στον Αϊ-Στάτη

… Το στρατόπεδο του Άη Στράτη ξανανοίγει δεύτερη φορά το 1946 έως και το 1949, όπου εξορίζονται με διοικητική προληπτική εκτόπιση και χωρίς συγκεκριμένο κατηγορητήριο περίπου 5.000 άντρες και 500 γυναίκες.

Από εκεί αργότερα μεταφέρθηκαν στην Μακρόνησο.

Στο στρατόπεδο του Άη Στράτη μεταφέρθηκαν για λίγο χρονικό διάστημα από τις διάφορες φυλακές οι Αρχοντοχωρίτες:

Βασίλης Αντριά Πιτσινέλης,

Αντώνης Λιάκας,

Ηλίας Σιδεράς και ο γιος του

Νίκος Ηλ. Σιδεράς.

Λιάκας Αντώνης

Ο Αντώνης Λιάκας ήταν ο πατέρας του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ, Στάθη Λιάκα ή Καπετάν Φουρτούνα. Κτηματίας στο επάγγελμα και εθελοντής επίτροπος του Αγίου Σπυρίδωνα Αρχοντοχωρίου. Ο σοφός γέρος του χωριού Αντώνης Λιάκας, εντάχτηκε από τους πρώτους στο αντιστασιακό κίνημα της περιοχής. Μαζί του στρατεύτηκε όλη η οικογένειά του. Αν και μεγάλος σε ηλικία συμμετείχε σε βοηθητικούς ρόλους, σε όλες τις τοπικές συγκρούσεις που δόθηκαν με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς, αλλά και τους συνεργάτες αυτών.

Στις αρχές του 1946 συνελήφθη μαζί με τους Ηλ. Σιδερά, Ηλ. Πιτσινέλη, Γιάννο Ρούπα, Βασίλη Πιτσινέλη, Ανδρέα Πιτσινέλη, Φάνη Στρουμπή, Νάσο Πάτρα… κ. ά. και οδηγήθηκε στις φυλακές Αγρινίου και από κει στις φυλακές του Αϊ-Στράτη. Αποφυλακίστηκε μετά από τρεις μήνες κράτηση με τον ν. Σοφούλη «περί αποσυμφόρησης των φυλακών».

Το Σεπτέμβρη του 1946, ο Αντώνης Λιάκας, εξορίστηκε ξανά μαζί με 10 γυναίκες (μάνες, γυναίκες και αδερφές των καταδιωκόμενων). Ο νέος τόπος εξορίας του ήταν το νησί Σκιάθος.

Αποφυλακίστηκε μετά από 9/μηνη περίπου κράτηση, ύστερα από απόδοση χάριτος από τον τότε προσωρινό υπουργό Ασφάλειας (1947) Αθανάσιο Κανελλόπουλο.

Μετά την αποφυλάκισή του, φοβούμενος για τη ζωή της οικογένειάς του, μετακόμισε στον Μύτικα. Μαζί του πήρε την Αντώναινα (Μαρία Νικολέ), την κόρη του Ελένη, την κόρη του Γίτσα, τον γαμπρό του Νίκο Σιδερά, καθώς και τον γέρο Ηλία Σιδερά. Εκεί καθημερινά δέχονταν από τα τσιράκια του συστήματος και τους νικητές Β..ους, το χλευασμό και τις έντονες ψυχολογικές πιέσεις.

Το καλοκαίρι του 1949 βίωσε άσχημα το χλευασμό … και την έπαρση των διαφαινόμενων τότε «νικητών» του εμφυλίου. Αισθάνθηκε να προδιαγράφεται και το δικό του τέλος, όταν οι παρακρατικοί και οι χωροφύλακες του Μύτικα του ανήγγειλαν περιχαρείς το θάνατο δια αποκεφαλισμού του γιου του, Στάθη Λιάκα-Καπετάν Φουρτούνα.

Και το τέλος του ήρθε πολύ σύντομα. Οι φόβοι του επαληθεύτηκαν. Στις 18-10-49, συνελήφθη στο Μύτικα από τους παρακρατικούς Β.ρ..δες (Πν-Πν, Γκ. Τιο…, Μγκ…, Λλά…,Λακ…, Κρβ…), οι οποίοι και τον βασάνισαν μέχρι θανάτου.

Την ίδια εποχή τα ίδια αποσπάσματα συνέλαβαν στο Βάρνακα (θέση «Κλημάτι»), και τον γέρο Ηλία Σιδερά, τον οποίο και αποκεφάλισαν… …(αφηγηματική μαρτυρία Πά. Πά.).

Τέλος, ο Νίκος Ηλ. Σιδεράς, συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές Αγρινίου με την ψευδή κατηγορία ότι συνέργησε στη δολοφονία του Κολοκύθα. Στη δίκη που διεξήχθη στο Αγρίνιο αθωώθηκε. Ο Νίκος Ηλ. Σιδεράς, ελευθερώθηκε το 1948. (…)

Σιδεράς Ηλίας

Ο Ηλίας Σιδεράς, ήταν ένας από τους πρωτεργάτες του ΕΑΜ Αρχοντοχωρίου. Στα χρόνια της Κατοχής και της Αντίστασης, ως σοφός και δίκαιος γέρος, λάμβανε πάντα τον τιμητικό τίτλο του πρόεδρου των ανοιχτών συνελεύσεων των κατοίκων του Αρχοντοχωρίου. Μαζί με τα παιδιά του Κώστα, Γιάννο, Μίχα και Νίκο (γαμβρό του πρωτοκαπετάνιου Στάθη Λιάκα και Αντώνη Λιάκα), αποτέλεσε την ραχοκοκαλιά του εφεδρικού ΕΛΑΣ Αρχοντοχωρίου και του Ξηρομέρου.

Ο Ηλίας Σιδεράς συνελήφθη από τους χωροφύλακες πολλές φορές. Στις αρχές του 1947, μαζί με τους Ηλ. Πιτσινέλη, Ανδρέα Πιτσινέλης, Αντώνη Λιάκα, Γιάννο Ρούπα, Φάνη Στρουμπή, Νάσο Πάτρα … Βασίλη Πιτσινέλη, …οδηγήθηκε στις φυλακές Αγρινίου και από εκεί στις φυλακές του Αϊ- Στράτη. Μετά από τρεις μήνες κράτηση, και με την αποσυμφόρηση του Σοφούλη, αποφυλακίστηκε και επέστρεψε στο σπίτι του.

Τον Ιούνιο του 1949 ΜΑΥδες από την Κανδήλα και αποσπάσματα Χωροφυλακής με την εντολή της διοίκησης της Αστυνομίας τον συνέλαβαν στη θέση «Κλημάτι» και αφού τον βασάνισαν, του βγάλανε τα χρυσά δόντια και του έκοψαν το κεφάλι. Η δε, μακάβρια έκθεση του κεφαλιού του κομμουνιστή – αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης στα γύρω χωριά, λέγεται πως ήταν σε γνώση και του διορισμένου εκπροσώπου του ελληνικού κράτους, του νομάρχη Αιτ/νίας.

Οι επίσημες αρχές της Συντεταγμένης Πολιτείας γνώριζαν ότι παραβίαζαν με πρωτοφανή βαρβαρότητα το Διεθνές Δίκαιο για την προστασία των αιχμαλώτων και τη βεβήλωση των νεκρών ηρώων που αφέθηκαν άταφοι, βορά των πουλιών και αγριμιών, έτσι που σήμερα δεν υπάρχει ούτε ίχνος της ταφής του.

Το φρικτό και αποτρόπαιο αυτό έγκλημα (παρόμοιο με αυτό του Ι. Ρούπα, του Δ. Κατσιγιάννη … και του Β. Τσέλιου) εξιστορείται σήμερα από τους συγγενείς και συναγωνιστές του με βαριά θλίψη και περίσκεψη. Αφηγηματικές μνήμες Κανδηλιωτών/ισσών μαρτυρούν πως το σώμα του σκοτωμένου Αρχοντοχωρίτη Ηλία Σιδερά, βρέθηκε στο σχολείο της Κανδήλας και ετάφη στο νεκροταφείο του χωριού.

2_pentofanaro

Η βαρβαρότητες της περιόδου “Λευκής τρομοκρατίας” 1946-47, όπου οι «νικητές»; έκοβαν τα κεφάλια των ΕΑΜιτών και τα κρεμούσαν σε δέντρα ή σε στήλες των κεντρικών πλατειών, έγιναν αμέσως μετά την «Εθνική Αποκατάσταση» της Βάρκιζας».

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ ΣΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ

Εκεί ήταν πέτρες, πολλές πέτρες

μονάχα πέτρες με σφιγμένα δόντια

μονάχα φωνές πιο σκληρές κι απ’ τις πέτρες

και πληγές σιωπηλές σαν τις πέτρες…..

Εκεί ήταν η Μακρόνησος.

Γιάννης Ρίτσος

1. Μπανιάς Ι. Επαμεινώνδας (Καπετάν Πελεκούδας)

Ο Επαμεινώνδας Μπανιάς του Ιωάννη και της Μαρίας Πεταλιά, γεννήθηκε στο χωριό Ζάβιτσα (μετέπειτα, 1927, Αρχοντοχώρι Αιτ/νίας), το 1912. Πήρε μέρος στο Ελληνοϊταλικό Πόλεμο. Μετά την κατάρρευση και την έναρξη της Εθνικής Αντίστασης οι Μπαναίοι- αγόρια και κορίτσια του Ιωάννη, του Γιώργου … και του Νάσου, εντάχτηκαν στις γραμμές του ΕΑΜ- ΕΛΑΣ. Οι μεγαλύτεροι των αγοριών, ο Επαμεινώνδας Ι. Μπανιάς (Καπετάν Πελεκούδας) και ο Χρήστος Ι. Μπανιάς, Γεράσιμος (καπετάν Καλιακούδας), ανέλαβαν και ευθύνες σε επίπεδο επαρχίας. Τα κορίτσια και τα μικρότερα αγόρια (Τάκης …) βοηθούσαν στις δράσεις της ΕΤΑ, της ΕΠΟΝ και όχι μόνο (…)

banias_krithymos

Στη φωτ. απεικονίζονται οι αντιστασιακοί Επαμεινώνδας Ι. Μπανιάς ή καπετάν Πελεκούδας και ο Ηλίας Κρίθυμος

Ως μέλος της Τριμελούς Επιτροπής του ΕΑΜ Αρχοντοχωρίου, ο Επαμεινώνδας Μπανιάς, βοήθησε με όλες τις δυνάμεις του τον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας μας από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς.

Το Μάρτη του 1943 εντάχθηκε στον Εφεδρικό ΕΛΑΣ Ξηρομέρου και το καλοκαίρι του 1943 εντάχθηκε στο 3/40 Σύνταγμα Άρτας. Τον ακολούθησαν ο Πάνος Κολοβός, ο Θωμάς Γαρμπής, ο Ντίνος Καϋμενάκης (Κορκόλης), ο Παναγιώτης Κολλιάς, … και ο 16/χρονος Γιώργος Ι. Λιάκας («Τσιριμώκος»). Από θέση ευθύνης, πήρε μέρος σε πολλές μάχες … κατά των Ιταλών και των Γερμανών. Σημαντική ήταν η προσφορά του στη μάχη της Αμφιλοχίας (12/7/44), «κατά την οποία η ομάδα του σκότωσε 18 Γερμανούς!». Επίσης, μετά την αποχώρηση των Γερμανών το Σεπτέμβριο του 1944, συμμετείχε και στη 12ήμερη μάχη του ΕΛΑΣ με τον ΕΔΕΣ και τους ράληδες, στην απελευθέρωση της Πρέβεζας. (Σ’ αυτή την ιδιαίτερη για τον ΕΛΑΣ μάχη σκοτώθηκε ο Αρχοντοχωρίτης πολυβολητής του ΕΛΑΣ Πάνος Χαρ. Κολοβός, και τραυματίστηκε ο επίσης Αρχοντοχωρίτης, Θωμάς Γαρμπής…).

Για την πολύπλευρη και ενεργή συμμετοχή στο αντιστασιακό κίνημα τόσο του ιδίου όσο και της οικογενείας του οι κάθε είδους αντίπαλοι του έκαψαν το σπίτι. Πρώτα οι Ταγματασφαλίτες Β.. (1943) και ύστερα οι Γερμανοί (το Πάσχα του 1944).

kammena

«Τα καμένα»: Οικοδομικά υπολείμματα από το σπίτι των Μπαναίων (Ιωάννη και Γιώργου), το σπίτι που έκαψαν δύο φορές, οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους.

Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, ο Επαμεινώνδας Ι. Μπανιάς, βγήκε ξανά στο βουνό (Μάης του 1945). Ακολούθησε τις ολιγομελείς ομάδες του Ευσταθίου Αντ. Λιάκα και του Αστακιώτη πρωτοκαπετάνιου, Βασίλη Τσέλιου (Καπετάν «ΓεροΔήμος»: χωρ. Θύμιος, Τομαράς, Καπότης, Στράτος Μιχαλάκη, Νίκος Λιοντάκης, Θεόδωρος Πάτρας, Ανάστος Λιοπύρης, Θεοχάρης, Κ. Γαλάνης, Καϋμενάκης-καπετάν Θαλασσινός, Κώστας Μαρκαντώνης, Π. Πολίτης, …. κ. ά.

Τον Αύγουστο του 1946 πέρασε στο Αγρίνιο (μαζί με τον Φουρτούνα) και προσπάθησε να ενταχθεί στο Δημοκρατικό Στρατό Καρπενησίου, όμως, χωρίς επιτυχία. Στην περιοχή Αγία Παρασκευή έπεσε σε μπλόκο των «Χιτών» όπου και τραυματίστηκε βαριά….

Σύμφωνα με την αφηγηματική μαρτυρία-μνήμη του Πάνου Πάτρα και της συζύγου του Χαρίκλειας Λυγκώνη-Πάτρα, ο Επαμεινώνδας Ι. Μπανιάς (καπετάν Πελεκούδας) και ο Βαγγ. Αντ. Γκόλιας (Γραμματέας της Αχτιδικής του τέως Δήμου Σολλίου) μεταφέρθηκαν από τους συνδέσμους του ΕΑΜ στο Νοσοκομείο Αγρινίου, όπου και νοσηλεύτηκαν. Παρέμειναν στο νοσοκομείο με άλλο όνομα έως ότου ατόνησαν τα μέτρα τρομοκρατίας…

Το 1946 συνελήφθη και οδηγήθηκε σε δίκη όπου και «καταδικάστηκε τρις εις θάνατον!». Πέρασε από τις φυλακές Μακρονήσου, Αβέρωφ, Καμένων Βούρλων, Δραπετσώνας.. όπου και βασανίστηκε σκληρά. Δεν εκτελέστηκε… Αποφυλακίστηκε το 1964 μετά από 18 χρόνια φυλάκιση.

Μετά την εξορία δραστηριοποιήθηκε στο Αρχοντοχώρι με το εμπόριο τυριών.

Η πορεία του Επαμεινώνδα Ι. Μπανιά υπήρξε, μακρά , λαμπρή, … και οδυνηρή!

Πέθανε το 1975 σε ηλικία 63 ετών.

pelekoudas_kavrakos

Στη φωτ. αριστερά, διακρίνεται ο Επαμεινώνδας Μπανιάς (Καπετάν Πελεκούδας), περί το 1975, μαζί με τον πρώτο ξάδερφο του Φουρτούνα, Δημήτρη Τριάντη (Καβράκο)

2. Δρακάς Πάνος ή Παναής-Επαμεινώνδας

Στέλεχος της ΕΠΟΝ στη διάρκεια της ξένης κατοχής, πάλεψε με όλες του τις δυνάμεις ενάντια στον ξένο κατακτητή και τους ντόπιους συνεργάτες του. Μέλος του Εφεδρικού ΕΛΛΑΣ και Πολιτοφύλακας στην Κατούνα. Η ανταμοιβή του από το ανάλγητο μεταπολεμικό κράτος ήταν οι διώξεις και τα βασανιστήρια στη Μακρόνησο και σε φυλακές της Αιτ/νίας. Ωστόσο, τίποτα δεν τον λύγισε. Εξακολούθησε να αγωνίζεται από τις γραμμές της Αριστεράς και των αντιστασιακών οργανώσεων ως το τέλος της ζωής του.

3. Γεώργιος Κρικώνης

Ο Γιώργος Κρικώνης ήταν απόφοιτος του Σχολαρχείου Μύτικα. Για τη συμμετοχή του στο αντιστασιακό κίνημα κυνηγήθηκε από το «κράτος της δεξιάς» στα μετ απελευθερωτικά χρόνια. Ο «Αμερικάνος» πατέρας του Μήτσος Κρικώνης, και η αδερφή του Σταυρούλα Κρικώνη-Λιοντάκη οδηγήθηκαν στη Σκιάθο, ενώ ο ίδιος μεταφέρθηκε για λίγους μήνες στη Μακρόνησο.

4. Βασίλειος Αντριά Πιτσινέλης

Ο Βασίλης Αντριά Πιτσινέλης μεταφέρθηκε από τη Γυάρο στη Μακρόνησο, το 1961, όπου και αποφυλακίστηκε το 1964/65 (…)

Η Προφορική Ιστορία – μνήμη που πρέπει να περάσει στις νεότερες γενιές

O νεαρός Βασίλης Πιτσινέλης ή Ντούλας (Πεσλής),

το 1946 και σε ηλικία 26 ετών φυλακίστηκε στη Λευκάδα (1946),

το 1948 και σε ηλικία 28 χρονών εξορίστηκε στη Γυάρο (από τους πρώτους κρατούμενους),

το 1952 και σε ηλικία 32 χρονών μετακινήθηκε στον Άη Στράτη,

το 1955 και σε ηλικία 35 ετών επέστρεψε στη Γυάρο,

το 1961 και σε ηλικία 41 χρονών μετακινήθηκε στη Μακρόνησο,

το 1964 και σε ηλικία 44/35 χρονών (Ιανουάριος του 1965) αποφυλακίστηκε. Συνολικά κάθισε στη εξορία 2+4+3+6+3=18 χρόνια!

Το αδίκημα που καταδίκασε και στιγμάτισε τη ζωή ενός νέου ήταν «μεγάλο» και «εγκληματικό»! Παρευρέθη», είπαν οι κατήγοροί του, ως παρατηρητής στη μάχη-συμπλοκή που διεξήχθη το 1946, στο «Λιακωτό» του Νικολέ, μεταξύ των δυνάμεων της χωροφυλακής (…) και των καταδιωκομένων ΕΛΑΣιτών, Στάθη Λιάκα (καπετάν Φουρτούνας), Επαμεινώνδα Μπανιά (Καπετάν Πελεκούδας), Αστακιώτη χωροφύλακα Θύμιου… και Νίκο Λιοντάκη ή Τσακνή.

Η άρνηση του Βασίλη «Ντούλα» να υπογράψει τις συνταχθείσες από την αστυνομία δηλώσεις (…) είχε ως συνέπεια να καταδικαστεί σε πολυετή φυλάκιση και από εκεί να οδηγηθεί στα κολαστήρια της Γυάρου, του Άη Στράτη και της Μακρονήσου! (…) Στις φυλακές, «έφαγε τα νιάτα του», υπέστη φάλαγγα, μαρτύρησε για την ακεραιότητα των ιδεών του και για τα υψηλά ιδανικά-πιστεύω του. Δεν υπέγραψε, παρέμεινε ήρωας… Πλήρωσε, όμως, βαριά την αντίθεσή του στις πρακτικές εξόντωσης των αντιστασιακών… και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας! Οι πολιτικοί του αντίπαλοι τον κράτησαν στα ξερονήσια, χωρίς ντροπή και αίσθηση, 18 ολόκληρα χρόνια! (….)

Ως ελάχιστο φόρο τιμής, στον απλό και καλόψυχο άνθρωπο, βιοπαλαιστή – τσαγκάρη και γανωματή του Αρχοντοχωρίου, κρατώ στη μνήμη μου ολοζώντανα τα διδακτικά του λόγια: «να μην ξεγελιέσαι από τις σειρήνες, να έχεις τα μάτια σου δεκατέσσερα.. »!

ΑΡΧΟΝΤΟΧΩΡΙΤΕΣ ΦΑΝΤΑΡΟΙ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ

Το 1947, στην κορύφωση του Ελληνικού Εμφυλίου, δημιουργήθηκε στη Μακρόνησο, ένα ξερονήσι απέναντι από το Λαύριο, ένα στρατόπεδο. Σ’ αυτό θα εκτοπίζονταν οι κομμουνιστές φαντάροι ή ακόμη και οι ύποπτοι αριστερής συνείδησης πολίτες. Οι φαντάροι έπρεπε να «αναμορφωθούν» ιδεολογικά και στη συνέχεια να σταλούν στο μέτωπο για να πολεμήσουν στην πλευρά του Εθνικού στρατού εναντίον των πρώην συντρόφων τους.

makronisos

Σε αυτόν τον τόπο, στις φυλακές της Μακρονήσου, κλήθηκαν να υπηρετήσουν τη στρατιωτική τους θητεία και να «συμμορφωθούν» από τους στρατο χωροφύλακες «πατριώτες» οι Αρχοντοχωρίτες:

  1. Αναστάσιος Λιοντάκης,

Ο Ανάστος Λιοντάκης υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στη Μακρόνησο. Στη Μακρόνησο κλήθηκε όχι ως ιδεολογικά προσκείμενος στην αριστερά, αλλά ως στενός συγγενής των καταδιωκόμενων ή χαρακτηρισμένων κομμουνιστών πρωτοξαδέλφων του Χρήστου, Γιάννου, Σπύρου και Νίκου Λιοντάκη….

liontakis_tzakostas

Στη φωτ. εικονίζονται οι νεοσύλλεκτοι στη Μακρόνησο, Ανάστος Λιοντάκης (αριστερά), και ο εκ Μπαμπίνης, Φώτης Τζακώστας

Σύμφωνα με την αφηγηματική μνήμη-μαρτυρία του Ανάστου Λιοντάκη, «στη Μακρόνησο υπήρχαν 3 τάγματα. Α΄ ΕΤΟ, Β΄ ΕΤΟ, Γ΄ ΕΤΟ δηλαδή Α’, Β’ και Γ’ Ειδικό Τμήμα Οπλιτών (μονάδες ύποπτων στρατιωτών). Όποιος κάτω από την πίεση έσπαγε, τον ταπείνωναν, τον στέλνανε στο χωριό να τον διαβάσει ο παπάς στην εκκλησία… Γι” αυτό πάρα πολλοί έκαναν μετά ανάκληση.

Στο Α΄ ΕΤΟ που ήταν ο «σκληρός πυρήνας» κατέφθασε, στις 28 Φλεβάρη του ’48, ένα πλεούμενο με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Μπαϊρακτάρη ή Μακελάρη! Κείνη τη μέρα σκότωσε με τα πολυβόλα πάρα πολλούς. Κάποιοι τρέξανε να χωθούν μες τη θάλασσα για να γλιτώσουν. …

Η ζωή των κρατουμένων εκεί ήταν τραγική. Τώρα καταλαβαίνεις ποιος θα ήταν εκείνος που θ΄ άντεχε και δεν θα υποχωρούσε. Και, υπό αυτές τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, υποχώρησαν πάρα πολλοί, αλλά μόλις βγαίνανε έξω έκαναν πάλι μια δήλωση ότι η προηγούμενη δήλωσή τους ήταν προϊόν βίας.

Στο κέντρο υπήρχε το Γ΄ κέντρο παρουσιάσεως αξιωματικών.

Στο Γ΄ ΕΤΟ, στο νοτιότερο σημείο της Μακρονήσου, έγινε η ΣΦΑ δηλαδή η Στρατιωτική Φυλακή. Ήταν πάρα πολύ δύσκολο να φτάσει κάποιος απ” το βόρειο στο νότιο σημείο.» ….

  1. Δημήτρης Ι. Μπανιάς,

Στη Μακρόνησο κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία και ο Δημήτρης Ι. Μπανιάς

  1. Ντζουροπάνος Σωτήρης,

Ο Ντζουροπάνος Σωτήρης κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στη Μακρόνησο….

  1. Πάνος Μαρκαντώνης,

Ο Πάνος Μαρκαντώνης κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στη Μακρόνησο.

  1. Αλέκος Πολίτης,

Στα πλαίσια της πολιτικής της φιλοβασιλικής κυβέρνησης ο Αλέκος Πολίτης, κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στη Μακρόνησο.

  1. Θεόδωρος Κρίθυμος,

Ο Θοδωράκης Κρίθυμος κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στη Μακρόνησο.

  1. Μίχας Ηλ. Σιδεράς,

Ο Μίχας Ηλ. Σιδεράς και ο Ηλίας Κρίθυμος, κλήθηκαν πρώτα στη Μακρόνησο και ύστερα μετατέθηκαν στο στρατόπεδο της Ερατεινής Φωκίδας

sideras

Ο Μίχας Ηλ. Σιδεράς (δεξιά) και ο Ηλίας Κρίθυμος (ή ο Θοδωράκης Κρίθυμος), στην Ερατεινή Φωκίδας

  1. Χρήστος Β. Δρακάς (κουρέας).

Ο Χρήστος Β. Δρακάς εκλήθη να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία στη Μακρόνησο. Εκεί, με τη βοήθεια του εκ Μοναστηρακίου θείου του στρατιωτικού γιατρού Γ. Τραυλού, φοίτησε στην εκεί σχολή υπαξιωματικών. Στη συνέχεια υπηρέτησε τη θητεία του ως Αλφαμίτης. (Σύμφωνα με την ιστορική μνήμη του Ανάστου, «οι Α/Μίτες, Αστυνομία Μονάδος, και οι φρουροί του στρατοπέδου ήταν και φαντάροι που είχαν κάνει δήλωση…»).

alfamitis_makronisos

Α/Μίτης, φρουρός του στρατοπέδου Μακρονήσο

Αρχοντοχωρίτες αντιστασιακοί στις Φυλακές Αγρινίου

Σύμφωνα με τις αφηγηματικές μνήμες πολλών σοφών γερόντων, στα πλαίσια της «γενικής εκκαθάρισης» από το «κράτος της δεξιάς» (…) συνελήφθησαν, το 1946 και το 1947, και οδηγήθηκαν στις φυλακές Αγρινίου όπου ανακρίθηκαν και βασανίστηκαν οι Αρχοντοχωρίτες αντιστασιακοί:

1) Δημήτρης Θ. Λιάκας, πρώτος εξάδελφος του Στάθη Αντ. Λιάκα. Κλήθηκε στον Εθνικό στρατό το 1947. Δολοφονήθηκε στο Γράμμο το 1948…από τον αξιωματικό της μονάδας…

2) Επαμεινώνδας Ι. Μπανιάς, καπετάν Πελεκούδας (διάβασε το βιογραφικό)

3) Ηλίας Πιτσινέλης (Τσόγκας)

4) Ηλίας Σιδεράς

5) Γεώργιος Κρικώνης

6) Γιάννος Ρούπας

7) Στάθης Δημ. Λιοπύρης

8) Νίκος Ηλία Σιδεράς

9) Ελένη Αντ. Λιάκα

10. Φώτης Λάσκαρης

11. Ανδρέας Πιτσινέλης

..

pitsinelis_ilias

Πιτσινέλης Ηλίας (Τσόγκας)

Από τους πρώτους κομμουνιστές του Αρχοντοχωρίου και από τους πρωτοπόρους του ΕΑΜικού κινήματος. Στέλεχος του Κ.Κ.Ε και του ΕΑΜ Ξηρομέρου. Μαζί με τον Μήτσο Σαλτό, τον Πάνο Κολοβό, το Μήτσο και Σπύρο Καλλιμάνη, το Μήτσο και Βασίλη Καβούνο, το Φώτη Λάσκαρη, Αν. Λιοπύρη… κ. ά. υποκίνησαν και οργάνωσαν το ΕΑΜικό κίνημα στο Αρχοντοχώρι. Από την πρώτη στιγμή βρέθηκε κοντά στον Καπετάν Φουρτούνα. Ικανότατος και θαρραλέος αγωνιστής. Πήρε μέρος σε όλες τις τοπικές μάχες που έγιναν στην Κανδήλα, το Μύτικα, τον Αετό, την Κατούνα. Μέλος της Τριμελούς Επιτροπής Διοίκησης του Αρχοντοχωρίου κατά τα χρόνια της ΕΑΜοκρατίας (πρόεδρος για 6 μήνες ήταν ο Στέλιος Σκαρογιάννης) και Πολιτοφύλακας στο Αρχοντοχώρι (οικία Μπαναίων).

Για την αντιστασιακή του δράση και την αριστερή του ιδεολογία συνελήφθη από τις κρατικές αρχές και φυλακίστηκε: Στις αρχές του 1947, μαζί με τους: Ηλία Σιδερά, Ανδρέα Πιτσινέλη, Αντώνη Λιάκα, Γιάννο Ρούπα, Φάνη Στρουμπή, Νάσο Πάτρα …κ. ά) οδηγήθηκε στις φυλακές Αγρινίου, όπου ανακρίθηκε και βασανίστηκε. Αποφυλακίστηκε μετά από τρεις μήνες κράτηση. Όμως, οι δυνάμεις καταστολής τον συνέλαβαν και τον βασάνισαν ξανά. Τα χτυπήματα ήταν πολλά και σκληρά. Απεβίωσε το 1947.

kapetan_antreias

Πιτσινέλης Ανδρέας (Καπετάν Αντριάς)

Ο Αντριάς Πιτσινέλης-Ντούλας γεννήθηκε στο Αρχοντοχώρι Αιτ/νίας, το 1890. Αδέρφια του ήταν ο Γιώργος, ο Θανάσης και η Ελένη Λιοντάκη. Γυναίκα του η Σταυρούλα Σκέντου(Νταβέκου). Στα χρόνια του Μεσοπολέμου, 1925, όταν ο Ν. Ζέρβας σκότωσε τον αδερφό του Γιώργο, έγινε «κλαρίτης».

Εντάχθηκε στο αντιστασιακό κίνημα υποκύπτοντας στην έκκληση του Αντώνη Λιάκα. Ως έμπειρος «φυγάς»-«Κλαρίτης», συμμετείχε σε πολλές νικηφόρες τοπικές μάχες που έδωσε το Εφεδρικό ΕΛΑΣ Ξηρομέρου.

Στις αρχές του 1947 και γέρος πια συνελήφθη, μαζί με τους Ηλ. Σιδερά, Ηλ. Πιτσινέλη, Γιάννο Ρούπα, Φάνη Στρουμπή, Νάσο Πάτρα … και οδηγήθηκε στις φυλακές Αγρινίου.. απ’ όπου και αποφυλακίστηκε μετά από λίγες μέρες κράτηση.

(διάβασε επίσης «Οι κλαρίτες του Αρχοντοχωρίου, 1900-1940»)

ΡΟΥΠΑΣ ΓΙΑΝΝΟΣ

Ο Γιάννος Ρούπας ήταν από τους πρωτοπόρους στην εθνική αντίσταση στο Αρχοντοχώρι. Μαζί με τον Μήτσο Σαλτό, τον Πάνο Κολοβό, το Μήτσο και Σπύρο Καλλιμάνη, τον Ηλία Πιτσινέλη, τον Δημήτρη και Βασίλη Καβούνο κ. ά. (…) αποτέλεσαν τους υποκινητές του ΕΑΜικού κινήματος στο Αρχοντοχώρι.

Ο Γιάννος Ρούπας πήρε μέρος, ως μέλος του εφεδρικού ΕΛΑΣ, σε πολλές τοπικές συγκρούσεις… Το 1944 διετέλεσε Πολιτοφύλακας Αρχοντοχωρίου. Το μεταδεκεμβριανό «κράτος της Δεξιάς» για να τον τιμωρήσει για την αντιστασιακή του δράση τον βασάνισε σκληρά τόσο μέσα στα κρατητήρια και τα υπόγεια των καφενείων του Αρχοντοχωρίου, όσο και στα κρατητήρια των φυλακών Λευκάδας και Αγρινίου.

Το 1946 συνελήφθη μαζί με το Δημήτρη Θ. Λιάκα και τον Ηλία Πιτσινέλη και πολλούς άλλους .. και οδηγήθηκε στη Λευκάδα όπου και παρέμεινε περίπου 30 ημέρες. Στις αρχές του 1947 μαζί με τους Ηλία Σιδερά Ανδρέα Πιτσινέλη, Αντώνη Λιάκα, Φάνη Στρουμπή, Νάσο Πάτρα … Βασίλη Πιτσινέλη, οδηγήθηκε στις φυλακές Αγρινίου. Αποφυλακίστηκε και πάλι μετά λίγους μέρες κράτηση ….

Το 1948 και λίγο μετά την αποφυλάκισή του έπεσε σε ενέδρα που του είχαν στήσει τα αποσπάσματα στην περιοχή Μέγα Δέντρο Αρχοντοχωρίου (…) και αφού τον βασάνισαν στη συνέχεια τον θανάτωσαν ….

Νίκος Ηλ. Σιδεράς

Ο Νίκος Σιδεράς ήταν γιος του πρωτεργάτη του ΕΑΜ Αρχοντοχωρίου Ηλία Σιδερά, και γαμβρός του πρωτοκαπετάνιου Στάθη Αντ. Λιάκα ή Καπετάν Φουρτούνα. Ήταν δραστήριο μέλος της Πολιτοφυλακής Ξηρομέρου. Το 1944 ο «ντελισερβίτης» διοικητής της Πολιτοφυλακής Ξηρομέρου, Ανδρέας Φιλίππου ή «Ροβεσπιέρος» εκτέλεσε τους διαφωνούντες αριστερούς Κολοκυθαίους, παρόντος και του Οπλατζή Σ. Σ.δ. Όμως, την εκτέλεση αυτή τη φόρτωσε σκόπιμα στο Νίκο Ηλ. Σιδερά. Με αυτό τον τρόπο ήθελε να στείλει μήνυμα στον Στάθη Λιάκα, που εκείνη την χρονική περίοδο διαφωνούσε εντονότατα για τον τρόπο διοίκησης της Πολιτοφυλακής Ξηρομέρου (λειτουργούσε αυταρχικά και δεν οδηγούσε τους συλληφθέντες σε δίκη … κ. ά.)

Μετά την απελευθέρωση ο Νίκος Ηλ. Σιδεράς συνελήφθη και οδηγήθηκε στις φυλακές Αγρινίου όπου και παρέμεινε περίπου 8 μήνες. Στη δίκη που διεξήχθη, το 1946, ο Νίκος Ηλ. Σιδεράς αθωώθηκε πανηγυρικά, χάρη στη θαρραλέα μαρτυρία-κατάθεση της γυναίκας του Κολοκύθα, οι δε κατηγορίες βάρυναν τον ίδιο το Διοικητή της Πολιτοφυλακής Ξηρομέρου, Ανδρέα Φιλίππου ή «Ροβεσπιέρο». (…) (η γυναίκα του Κολοκύθα κατέθεσε πως «αυτός που εκτέλεσε τον άντρα της ήταν ψηλός, κοντός και ξανθός (Σ. Σ.δ.) και όχι ψηλός και μελαχρινός», που ήταν ο Νίκος Σιδεράς)

Μετά την αθώωση και την αποφυλάκισή του, ο Νίκος Σιδεράς επέστρεψε στο Αρχοντοχώρι και στο Μύτικα όπου εκεί βίωσε ακόμη πιο έντονα το κυνηγητό από το κράτος και το παρακράτος … (εξορία της εγκυμονούσας γυναίκας του, της πεθεράς του, το θάνατο του πατέρα του, το θάνατο του πεθερού του Αντώνη Λιάκα, το θάνατο του κουνιάδου του Στάθη Λιάκα … κ. ά.).

Τέλος της δεκαετίας του 1960 μετοίκησε με την οικογένειά του στο Αγρίνιο.

Στάθης Δημ. Λιοπύρης

Ο Στάθης Δημ. Λιοπύρης, ο ονομαζόμενος λόγω της πλατιάς θεωρητικής του κατάρτισης, αλλά και της δυσκολίας κατανόησης των λεγομένων του από τους αμαθείς χωριανούς του, και «χαμάρας», υπήρξε πρωτοπόρος αγωνιστής του Ελληνοϊταλικού Πολέμου και της Εθνικής Αντίστασης… Οργανώθηκε, μαζί με την κόρη του Όλγα, από τους πρώτους στο ΕΑΜ – ΕΛΑΣ. Υπήρξε Πολιτοφύλακας Αρχοντοχωρίου, το 1944. Πάλεψε με αυτοθυσία για τη λευτεριά της πατρίδας και την προκοπή του τόπου του.

Μετά τη Βάρκιζα κυνηγήθηκε από τα αποσπάσματα της περιοχής Ξηρομέρου (Κανδήλας, Αστακού…). Βίωσε έντονα τους βασανισμούς της κόρης του από τα αποσπάσματα του Καρ… και του Καζ…. Αφηγηματικές μνήμες συγγενών του αναφέρουν πως, όταν συνελήφθη από το απόσπασμα του Καρ…τα, οι πολιτικά αντίθετοι «φίλοι του» δεν παρενέβησαν για να τον προστατεύσουν από τους συνεχείς ξυλοδαρμούς που δέχονταν! Και όταν τους είπαν να τον εκτελέσουν, αυτοί απάντησαν με τη φράση: «κάντε ό,τι θέλετε αλλά μακριά από μας .. ( «Φ» )».

Στα χρόνια της τρομοκρατίας, 1945-1947, συνελήφθη και βασανίστηκε πολλές φορές… Επίσης, οδηγήθηκε στις φυλακές Αγρινίου όπου και βασανίστηκε σκληρά. Τα βαριά εσωτερικά τραύματα (πνευμόνια, συκώτι..) του δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα υγείας, τα οποία τον οδήγησαν στο ανεπιθύμητο κακό – στον πρόωρο και άδικο χαμό του!

Η οικογένεια του Στάθη Δημ. Λιοπύρη και της Αρετής Λιοπύρη (γένος Σκαρογιάννη), εγκαταστάθηκε στο Αγρίνιο. Η αντάρτισσα κόρη του Όλγα Στ. Λιοπύρη, παντρεύτηκε στην Παπαδάτου, η κόρη του Ανδρομάχη Λιοπύρη/Σερέτη, διαμένει στο Μαρούση, και τα αγόρια του Δημήτρης και Κώστας διαμένουν στο Αγρίνιο.

rizospastes_arxontochoriou

Οι πρώτοι «Ριζοσπάστες» του Αρχοντοχωρίου: Ευστάθιος Δημ. Λιοπύρης, Φώτης Λάσκαρης, Μίχας Χρ. Λιοπύρης, Αθανάσιος Νικ. Παπαναστάσης, Ξεν. Παπαναστάσης (μετανάστης)

(Φωτ. του 1926, αρχείο Αθανασίου Παπαναστάση, «Νέα του Αρχοντοχωρίου», 1985)

Αρχοντοχωρίτες αντιστασιακοί στις Φυλακές Λευκάδας

fylakes_lefkadas_3

«Τα μικρά παράθυρα, η υγρασία, η βρώμα της λιμνοθάλασσας και των σφαγείων, οι μύγες, οι σκνίπες και τα κουνούπια δημιουργούσαν συνθήκες διαβίωσης κατάλληλες για τη φθορά του σώματος και το λύγισμα της ανθρώπινης ψυχής. Από τις χιλιάδες των κρατουμένων που φυλακίστηκαν από την ίδρυσή τους και έμεναν κλειδωμένοι 15 ώρες το 24ωρο, ελάχιστοι βγήκαν γεροί».8

Από τις φυλακές Λευκάδας πέρασαν … και οι Αρχοντοχωρίτες:

Στάθης Αντων. Λιάκας,

Βασίλης Πιτσινέλης

Θεόδωρος Λιάκας,

Γεράσιμος Λιάκας,

Σπύρος Στάθη Λιοντάκης,

Νίκος Στάθη Λιοντάκης (έκανε σε πολλές φυλακές….),

Στάθης Λιοντάκης (πέθανε στις φυλακές το 1946),

Ελένη Πιτσινέλη (Στάθαινα Λιοντάκη)

Ηλίας Πιτσινέλης,

Στάθης Δ. Λιοπύρης,

Δημ. Χρ. Σαλτός,

…… κ. ά.

Λιοντάκης Στάθης

Πατέρας του Σπύρου και του Νίκου Λιοντάκη. Από τους πρώτες ριζοσπάστες κομμουνιστές του χωριού. Βίωσε τις διώξεις του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου. Στην κατοχή πέρασε στην Αντίσταση. Συμμετείχε, μαζί με τους Μήτσο Σαλτό, Πάνο Κολοβό, Μήτσο Καλλιμάνη, Σπύρο Καλλιμάνη, Ηλία Πιτσινέλη, Βασίλη Χάνδρα, Στάθη Λιοπύρη (Κ’τσούρα), Αναστάσιο Λιοπύρη, Φώτη Λάσκαρη (Μπάκας), Επαμεινώνδα Μπανιά, Βασίλη Καβούνο, Μήτσο Καβούνο, Ιωάννη Φλώρος (Κανδηλιώτης, δάσκαλος του χωριού) … κ. ά. σε μυστική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο γυναικωνίτη του Αγίου Σπυρίδωνα, όπου αποφασίστηκε (με εισήγηση του Κ.Κ.Ε) να περάσουν στο ΕΑΜ Ξηρομέρου, με σκοπό την κομματική δουλειά.

Μετά την εκδίωξη των Γερμανών και τη Συμφωνία της Βάρκιζας βίωσε έντονα και τις φασιστικές διώξεις από τις νέες κυβερνήσεις. Οδηγήθηκε, το 1946, στις φυλακές Λευκάδας όπου και πέθανε μετά από βαριά και συνεχή χτυπήματα.

Λιοντάκης Στάθη Σπύρος (Τσακνής)

tsaknis

Ο Σπύρος (Πίπης) Σταθ. Λιοντάκης, αδερφός του Νίκου Στ. Λιοντάκη ήταν από τους πρώτους που ακολούθησαν το Στάθη Αντ. Λιάκα. Για τη δράση του, αλλά και για τη δράση του αδερφού του Νίκου Λιοντάκη, συνελήφθη το 1946 και οδηγήθηκε στις φυλακές Λευκάδας. Μαζί με αυτόν οδηγήθηκαν και οι: Στάθης Λιοντάκης (πατέρας του), Αντρέας Πιτσινέλης (θείος του), Βασίλης Πιτσινέλης(ξάδερφός του), Γιάννο Ρούπας, Στάθης Λιοπύρης (Χ.μ.), Ηλίας Πιτσινέλης, Θεόδωρος Λιάκας, Γεράσιμος Λιάκας, και Δημήτριος Θεοδώρου Λιάκας ….

Στις φυλακές Λευκάδας κάθισε για λίγο καιρό και αποφυλακίστηκε με την αμνηστία του Πλαστήρα. Την ίδια χρονική περίοδο βρίσκονταν: στις γυναικείες φυλακές Σκιάθου η μάνα του Ελένη Λιοντάκη-Πιτσινέλη και η αδερφή του Λόπη Λιοντάκη-Νικολέ. Επίσης, στη Μακρόνησο βρίσκονταν ο ξάδερφός του Ανάστος Λιοντάκης και στα βουνά του Ξηρομέρου –καταδιωκόμενος- ο αδερφός Νίκος Λιοντάκης ή Τσακνής.

Πέθανε σε ηλικία 75 ετών.

Αρχοντοχωρίτες αντιστασιακοί στις Φυλακές Κέρκυρας

Νίκος Στάθη Λιοντάκης (στα χρόνια του Μεταξά)

(διάβασε περισσότερα παρακάτω)

Αρχοντοχωρίτες αντιστασιακοί στις Φυλακές Αβέρωφ, Καμένων Βούρλων και Δραπετσώνας

Στις φυλακές Αβέρωφ, Καμένων Βούρλων και Δραπετσώνας βασανίστηκε ο Επαμεινώνδας Ι. Μπανιάς.

Αρχοντοχωρίτες αντιστασιακοί στις Φυλακές Κεφαλονιάς

Στις φυλακές Κεφαλονιάς μεταφέρθηκαν και οι Αρχοντοχωρίτες:

Στάθης Αντ. Λιάκας ή Καπετάν Φουρτούνας (εκεί δικάστηκε ….)

Νίκος Στάθη Λιοντάκης (οδηγήθηκε για εκτέλεση …),

Πάνος Πολίτης (εκεί εκτελέστηκε…)

Πάνος Μαρκαντώνης,…. κ. ά.

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΑΝΟΣ, 1918-1945

Ιδιαίτερη αναφορά θα κάνουμε στο φωτισμένο και θερμό πατριώτη Πάνο Πολίτη, ο οποίος είχε αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στον αγώνα, και που τελείωσε τη ζωή του στο εκτελεστικό απόσπασμα των φυλακών της Κεφαλονιάς.

Ο Πάνος Πολίτης γεννήθηκε στο Αρχοντοχώρι Ξηρομέρου Αιτ/νίας, το 1919. Η οικογένειά του μετοίκησε, στον Αστακό τη δεκαετία του 1930. (στα χρόνια του μεσοπολέμου μετοίκησαν στον Αστακό οι οικ.: Μαρκαντώνη, Πολίτη, Χεινόπωρου, Καϋμενάκη, Δρακά, Χάνδρα, …). Πολέμησε στην Αλβανία. Μετά την κατάρρευση (Απρίλης του 1941) γύρισε στον τόπο του όπου και ασχολήθηκε με την κτηνοτροφία. Εντάχθηκε στο ΕΑΜ Αστακού και ήταν από τα πιο δραστήρια μέλη του. Το Μάρτη του 1943 εντάχθηκε στο αντιστασιακό κίνημα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, πρώτα στο απόσπασμα του καπετάν Θαλασσινού (Θ. Καϋμενάκη) και ύστερα στο τμήμα του Στάθη Λιάκα ή καπετάν Φουρτούνα, και πάντα δίπλα στον ναρκοσυλλέκτη Κώστα Μαρκαντώνη. Πάντα κοντά σε Ζαβιτσάνους.

Τις 7-8-1943 μετέφερε οπλισμό από την Κεφαλονιά στις ακτές του Ξηρομέρου.

Στις 22-8-1943 οι Γερμανοί του έκαψαν το σπίτι στον Αστακό …

Από το 1943 μέχρι το 1944 δραστηριοποιήθηκε στους ΕΛΑΣίτες του αποσπάσματος Θαλασσινού. Επίσης, συμμετείχε στην ανεξάρτητη ομάδα του Α’ Εφεδρικού τμήματος Ξηρομέρου, η οποία είχε έδρα το Βάρνακα Ξηρομέρου και διοικητή τον Νικόλαο Ζαρκαδούλα.

Πήρε μέρος σε όλες τις σπουδαίες μάχες του ΕΛΑΣ κοντά στον καπετάν Θαλασσινό, τον καπετάν Φουρτούνα (Στ. Λιάκα), τον Κίτσο Κορόζη και τον «Γεροδήμο» (Βασίλη Τσέλιο).

Σημαντική ήταν και η συνεισφορά του στις συμπλοκές που αναπτύχθηκαν: στην Κανδήλα, στη Μάινα, στον Άγιο Παντελεήμονα, στην Καλίτσα, στο Λεσίνι, στη Λευκάδα, την Αμφιλοχία, την Άρτα, το Αγρίνιο, το Μεσολόγγι

Πρωταγωνιστικό δε ρόλο είχε στο μπλόκο των Γερμανών στα Βλυζανίτικα πηγάδια και στην ανατίναξη του τρένου στο Αγγελ/ρο-Σταμνά.

Τον Ιούλιο του 1945 συνελήφθη από τα αποσπάσματα του Ξηρομέρου. Κατά την προφορική μαρτυρία της Ιω. Ε. Μ. και του Ζω. Ε. Μ. ο Πάνος Πολίτες καταδόθηκε από χωριανούς του, οι οποίοι τον έκρυβαν στο κατώγι του σπιτιού τους επί ένα περίπου μήνα.» (…) Από το Αρχοντοχώρι οδηγήθηκε στις φυλακές Μεσολογγίου και από κει στις φυλακές Πάτρας. Το 1947, ο Πάνος Πολίτης, δραπέτευσε από τις φυλακές Πάτρας και στην προσπάθειά του να περάσει στην Αθήνα συνελήφθη από τα αποσπάσματα (ομάδα αποτελούμενη από χωροφύλακες, στρατιώτες και πολίτες) κοντά στο Αίγιο.

Μεταφέρθηκε στην Κεφαλονιά στις φυλακές βαρυποινιτών (στον ίδιο θάλαμο με τον Ν. Λιοντάκη ή Τσακνή), όπου και εκτελέστηκε το καλοκαίρι του 1948. Έκτοτε οι χωριανοί του (… ) το «έφεραν βαρέως».

Η ηρωική πορεία του αντάρτη Πάνου Πολίτη, έμεινε άσβηστη στη μνήμη πολλών συγχωριανών του. Για τον θάνατό του ο λαϊκός ποιητής, Πάνος Μαρκαντώνης, έγραψε τους παρακάτω στίχους:

Στον εκτελεσθέντα Πάνο Πολίτη

Πάνο Πολίτη στάθηκες/στις μάχες σαν λιοντάρι,

πολέμησες ηρωικά/σαν άξιο παλικάρι.

Σε ρίξανε στις φυλακές/ σε ρίξανε στο χώμα,

κι ο Κώστας που ήταν στο βουνό/ σε περιμένει ακόμα.

Ένα πρωί τον στήσανε/σαν δέντρο μαραμένο,

τον είχε λιώσει ο πυρετός/μέσ’ το κελί κλεισμένο.

Αηδόνι μ’ δε σε σκέφτηκε/ κανείς δεν είχε πόνο,

για να μιλήσει με καημό/να ζήσεις κι ‘άλλο χρόνο.

Στο χρόνο σταματήσανε/όλες οι εκτελέσεις,

Έτσι σου ήτανε γραφτό/στα χέρια τους να πέσεις.

Όταν τα μάτια δέσανε/ του Πάνου του Πολίτη,

άξαφνα βγάζει μια κραυγή/ Ελευθερία!!! Νίκη!!!

Φυλακές Μεσολογγίου, 13/12/1946

Πάνος Μαρκαντώνης

Αρχοντοχωρίτες αντιστασιακοί στις Φυλακές Μεσολογγίου

Στις φυλακές Μεσολογγίου βασανίστηκαν και οι Αρχοντοχωρίτες:

Πάνος Μαρκαντώνης,

Πάνος Πολίτης,

Αλέκος Πολίτης, …… κ. ά.

Αρχοντοχωρίτες αντιστασιακοί στις Φυλακές Ρίου-Πάτρας

Στις φυλακές Ρίου-Πάτρας βασανίστηκαν και οι Αρχοντοχωρίτες:

Αντριάς Πιτσινέλης ή Ντούλας ….

Νίκος Λιοντάκης ή Τσακνής(απέδρασε…)

Πάνος Πολίτης (απέδρασε….)

Νικολές Φώτης ή Λαδάς (του δόθηκε χάρη …),

Δημ. Λά.κ.,

Σωτ. Ταίνας,

Κ. Σ..δ.

..κ. ά.

Νικολές Φώτιος, Λόπη Λιοντάκη – Νικολέ

Ο Φώτης Νικολές ήταν σύζυγος της Λόπης Λιοντάκη και γαμπρός του Στάθη, Σπύρου και Νίκου Λιοντάκη-Τσακνή. Το 1946, μετά τη μάχη στο «Λιακωτό» και τον τραυματισμό του χωροφύλακα Λάμπρου, συνελήφθη από το μεικτό απόσπασμα της περιοχής (χωροφύλακες και ντόπιοι) και βασανίστηκε σκληρά από το μέλος του, Β. Ζ.ρ..αδ..ύλα. Μετά τους βασανισμούς οδηγήθηκε στο δικαστήριο της Πάτρας όπου και καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση! Αποφυλακίστηκε ένα χρόνο αργότερα, το Μάρτη του 1947, με το νόμο του Πρωθυπουργού Σοφούλη (δόθηκε χάρη για αποσυμφόρηση των φυλακών…).

ladas

Φώτης Νικολές (Λαδάς)

Την ίδια χρονική περίοδο εξορίστηκε στη Σκιάθο (μαζί με άλλες 10 γυναίκες) και η βαριά άρρωστη γυναίκα του (αποβαλούσα..) Λόπη Λιοντάκη, αφήνοντας μόνα τα τρία ανήλικα παιδιά τους (Τάκη, Στέλιο, Γκόλφω). Στη Σκιάθο για να αντιμετωπίσουν τα σοβαρά προβλήματα επισιτισμού, αλλά και τα προβλήματα υγείας που τους προξενούσε, οι γυναίκες «έβγαιναν γύρα» στα σπίτια και πουλούσαν ό,τι έπλεκαν στη φυλακή ή καθάριζαν σπίτια, κήπους… κ. ά. Η Λόπη Λιοντάκη-Νικολέ, αποφυλακίστηκε περίπου 6 μήνες μετά την αποφυλάκιση του άνδρα της, το Σεπτέμβριο του 1947.

Λιοντάκης Στάθη Νίκος

«…η μνήμη όπου κι αν την αγγίξεις πονεί….»

Γ. Σεφέρης, «μνήμη Α’»

Ntoulas_Liontakis

Στη φωτογραφία του 1915/20 απεικονίζονται οι Αντριάς Πιτσινέλης ή Ντούλας και ο Νίκος Στάθη Λιοντάκης ή Τσακνής.

Ο Νίκος Στ. Λιοντάκης ή Τσακνής γεννήθηκε το 1902 στο Αρχοντοχώρι (Ζάβιτσα) Ξηρομέρου Αιτ/νίας. Ήταν γιος του Στάθη Λιοντάκη και της Ελένης Πιτσινέλη (αδερφή του Γιώργου, Θανάση και Αντριά Πιτσινέλη).

Στα είκοσί του χρόνια, 1920/21, και μετά τη δολοφονία του θείου του Γιώργου Πιτσινέλη, από το Ν. Ζέρβα (…) έγινε «Κλαρίτης», «φυγάς», «αντισυστημικός»! Μέχρι το 1940 έμεινε για πολλά χρόνια στις φυλακές της Λευκάδας, Κέρκυρας, Μεσολογγίου, … και Πάτρας. (διάβασε: «Οι Ζαβιτσάνοι «Κλαρίτες», 1900-1940»)

(…)

Στις 2 Ιουνίου του 1940 αποφυλακίστηκε και πάλι με χάρη. Τη χρονική αυτή στιγμή ο Βασιλιάς Παύλος, έδωσε χάρη στους φυλακισμένους. Η χαρά της γέννησης του Κωνσταντίνου Β’ του μετέπειτα Βασιλιά των Ελλήνων, 1964-1967, έγινε χάρη και χαρά του Νίκου Στ. Λιοντάκη!

Μετά την κατάρρευση του Μετώπου πήρε τον πατέρα του Στάθη Λιοντάκη, τη μάνα του Ελένη Πιτσινέλη, τη γυναίκα του Σταυρούλα Κρικώνη και τα παιδιά του Στάθη (γ. 1938) και Όλγα (γ. 1941) και πήγε και εγκαταστάθηκε στην τοποθεσία Αγριλιά. Μαζί του πήγε και ο αδερφός του Σπύρος (Πίπης), η νύφη του Γ. Κατωχωρίτη και η ανιψιά του Μαρία. Στον Αγριλιά άρχισαν να υφαίνουν μια καινούρια ζωή. Εκεί στα άγονα και άνυδρα χωράφια εργάστηκαν σκληρά για να παράγουν λίγο καλαμπόκι, σιτάρι, φακές, ρεβίθια, .. και κηπευτικά.. Ο Νίκος Λιοντάκης ασχολήθηκε και με την κτηνοτροφία (άλογα, χοιρινά, κατσίκες…) Εποχιακά εργάζονταν, με το τσαπί και το αλέτρι, και στα κτήματα του γιατρού Κ. Ζαμπέλη και του Χ. Κανδηλιώτη.

Ο «Κλαρίτης»9 Νίκος Στ. Λιοντάκης στο αντιστασιακό κίνημα

Μετά την κατάρρευση του Μετώπου (Ελληνοϊταλικού Πολέμου) και την επικράτηση των δυνάμεων Κατοχής (Ιταλών, Γερμανών, Βουλγάρων) αναπτύχθηκε, το 1942, το αντιστασιακό κίνημα και στην περιοχή του Ξηρομέρου. Ένας από τους πρωταγωνιστές του κινήματος αυτού ήταν ο χωριανός του Στάθης Αντωνίου Λιάκας.

Την ίδια χρονική περίοδο οργανώθηκε και το αντι-κίνημα του Βέρρη. Αν και οι Λιοντακαίοι ήταν «φίλοι» -επαγγελματικά γνώριμοι- με τους Βερραίους, εν τούτοις αρνήθηκαν να καλοδούν την πρότασή τους για να ενταχθούν στην ομάδα τους. Ούτε επέλεξαν τη συνηθέστερη λύση, που έλεγε: «να πάει ο ένας αδερφός από εδώ (ΕΑΜ) και ο άλλος αδερφός από εκεί (Βέρρη)». (Η λύση αυτή επιλέγονταν κυρίως από τις οικογένειες που ένιωθαν ανασφάλεια.. Επίσης, ρόλο έπαιζε στο με ποιον θα πάς (…) εκτός από την ιδεολογία, η φιλία, η κουμπαριά … και η συγγένεια.).

Τελικά, τα αδέρφια Νίκος και Σπύρος, πλαισίωσαν την αντιστασιακή ομάδα του καπετάνιου του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Ξηρόμερου, Στάθη Λιάκα, και από τέλος του 1943 ξεκίνησαν να συμμετέχουν ενεργά στις δράσεις του κινήματος.

Το Σεπτέμβρη του 1943, μετά την παράδοση των Ιταλών στην Κεφαλονιά, ο Νίκος Λιοντάκης σε συνεργασία με τον Στάθη Λιάκα, μετέφερε μέρος του οπλισμού αυτών και τον έκρυψε στην περιοχή Βερίνα-Αγριλιά, στη σπηλιά του «σταχτερή» και στη «σπηλιά του Οδυσσέα». Μαζί με τον οπλισμό πήρε για τη δούλεψή του και ένα Ιταλό, τον Αρτούρο.

Αν και δεν ήταν πολιτικά συνειδητοποιημένος εν τούτοις βοηθούσε (επιχειρησιακά) τους ΕΛΑΝίτες του Ξηρομέρου. Σημαντική δε ήταν η συνεισφορά του στον ανεφοδιασμό με οβίδες και νάρκες του υποβρυχίου «Παπανικολής». Επίσης, ως γνώστης της μορφολογίας του εδάφους της περιοχής, έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην εγκατάσταση του τηλεγραφικού δικτύου του ΕΛΑΣ: Αστακός, Μύτικας, Κανδήλα, Βάρνακας.

Κοντά στον καπετάν Φουρτούνα πήρε μέρος σε όλες τις μάχες κατά των Γερμανών και των συνεργατών τους, αλλά και των χωροφυλάκων. Σημαντική ήταν η προσφορά του στη μάχη Λαϊνάκι-Ευγήρου στη Λευκάδα, καθώς και στη μάχη της Αμφιλοχίας. Εξίσου σπουδαία ήταν η παρουσία του και η συμβολή του στις συμπλοκές που αναπτύχθηκαν στην Κανδήλα, το Βούστρι, τη Στάνου και το Αρχοντοχώρι.

Την άνοιξη του 1944 οι Γερμανοί του έκαψαν το σπίτι (Λιοντάκη, Μπανιά, Τριάντη, Λιοπύρη) και οι παρακρατικοί-Ταγματασφαλίτες του κατέστρεψαν το βιος και την καλύβα του στον Αγριλιά (του πήραν το σιτάρι, τα άλογα, τα κατσίκια … και του κάψανε τη στάνη…).

Δεν κατείχε ηγετικές θέσεις στο κίνημα, όμως, ο λόγος του ήταν ισχυρός και υπολογίσιμος. Όταν π. χ. οι Κατ…ναίοι, συνέλαβαν τους Β/Χ, Σ/Χ, Ν/Α., ο Ν. Λιοντάκης, πήγε (ύστερα από παράκληση της Χ/Χ.) στο κτήριο της Πολιτοφυλακής (σπίτι Μπαναίων) και με βροντερή φωνή απαίτησε να τους αφήσουν ελεύθερους. «Αν δεν τους ελευθερώσετε τώρα, θα πάω και θα κάψω τον Αετό..», τους είπε. Και ο λόγος του έγινε γρήγορα «αντιληπτός». Μέσα σε λίγη ώρα οι συλληφθέντες, Β/Χ, Σ/Χ, Ν/Α., αφέθηκαν ελεύθεροι.

Η πείρα, που είχε αποκτήσει από την πολύχρονη και σκληρή ζωή του «Κλαρίτη», αλλά και από τις συγκρούσεις με τα αποσπάσματα της χωροφυλακής, τον βοήθησε να διαμορφώσει νου οξυδερκή και διορατικό. Έτσι, την Άνοιξη του 1944, διαβλέποντας την καταστρεπτική μανία των Γερμανών, που έψαχναν να βρουν δύο στρατιώτες τους, απέφυγε να τους αντιπαρατεθεί στη θέση «Πύργο». (…)

Το καλοκαίρι του 1944 κατηγορήθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους πώς ύστερα από τη διαταγή που πήρε από τον ινστρούχτορα – Πολιτικό Επίτροπο Μ. Χ. συνέργησε (με τους Σ. Χ., Γ. Μ., Ι. Ρ.) στον αποκεφαλισμό του ήδη δηλητηριασθέντος από τους συγγενείς του, Χ. Β..

Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, αλλά και τις οδυνηρές για το κίνημα πολιτικές εξελίξεις, συμπαραστάθηκε -ολοψύχως και εντίμως- στην ομάδα του Στάθη Αντ. Λιάκα. Συγκέντρωσε όλα τα όπλα του ΕΛΑΣ που είχε κρυμμένα στις γύρω σπηλιές .. και τα έριξε -για φύλαξη- στο πηγάδι του Αγριλιά.

Επίσης, φιλοξενούσε και φρόντιζε όλους τους κυνηγημένους του Ξηρομέρου, τόσο στο απροσπέλαστο και ιδιόμορφο μορφολογικά έδαφος της περιοχής Αγριλιά – Βερίνα, όσο και στη φτωχική του καλύβα. Άλλους έκρυβε στη «σπηλιά του Σκέντου» (παλιός «Κλαρίτης»), άλλους στη «σπηλιά του Οδυσσέα», άλλους στις σπηλιές των θεοτήτων Αφροδίτης, Αθηνάς, Πηνελόπης στη Βερίνα, άλλους στη «σπηλιά της Άρτεμης» στο Δρυμώνα, … και άλλους στη «σπηλιά του Πάνα» στο Μεγανόρος.

Το 1946, αν και κυνηγημένος, επισκέφτηκε με την ομάδα του Φουρτούνα (Νώντα Μπανιά, Χωροφύλακα Θύμιο, Τρομάρα, Μπουκοβάλα… κ. ά.) την βαριά άρρωστη (αποβαλούσα) αδερφή του Λόπη (σύζυγο Φωτίου Νικολέ).

Η παρουσία του στο χωριό κινητοποίησε την ομάδα Αποκατάστασης Τάξης του χωριού -ΜΑΥδες (Σ. Μ., Α. Ε., Κ. Δ.) η οποία και περικύκλωσε το σπίτι του Φ. Νικολέ- το «Λιακωτό». Στη συμπλοκή-μάχη που διεξήχθη ο Νίκος Λιοντάκης, τραυμάτισε θανάσιμα το χωροφύλακα Λάμπρο, τους δε βοηθούς του τους έτρεψε σε άτακτη φυγή (άλλος κρύφτηκε σε ένα φούρνο, ο άλλος έπιασε την Περοθλιά, και ο τρίτος την «Κολοκύθα»).

Την ίδια χρονική περίοδο συμμετείχε μαζί με τους καπεταναίους «Γεροδήμο», «Φουρτούνα», «Πελεκούδα», «Θαλασσινού» και «Τρομάρα» στην επίθεση στο αστυνομικό τμήμα της Μαχαιράς….

Την άνοιξη του 1946 δέχτηκε ισχυρό πλήγμα από τις δυνάμεις χωροφυλακής Λευκάδας. Οι χωροφύλακες συνέλαβαν τον γέρο πατέρα του Στάθη, και τον βασάνισαν μέχρι θανάτου.

Τον Αύγουστο του 1946 αρνήθηκε να ακολουθήσει την ομάδα «Φουρτούνα»-«Πελεκούδα» στο Παναιτωλικό όρος, γιατί διαφωνούσε πρώτον, με την απόφαση της οργάνωσης για το πέρασμά τους στο Δημοκρατικό Στρατό (δεν ήταν οργανωμένο μέλος του Κ.Κ.Ε. αλλά φίλα προσκείμενος) και δεύτερον, γιατί πίστευε πως η περιπλάνησή τους σε ξένα μονοπάτια, μακριά από την ασφαλή προστασία των οικογενειών τους θα τους οδηγούσε σε επικίνδυνους δρόμους. (…) Έτσι, μη ακολουθώντας τους καταδιωκόμενους Στάθη Λιάκα … και Επαμεινώνδα Μπανιά, έμεινε μόνος να περιπλανιέται στα υψώματα και τις σπηλιές του Μέγα όρους και να συγκρούεται με τα νέα πλέον αποσπάσματα του στρατού.

Τελικά, διάλεξε τη μοναχική ζωή. Ακολούθησε τη ζωή του «Κλαρίτη» της περιόδου του 1920-1940. Για να επιβιώσει δέχονταν συνεχώς τροφοδοσία από τους συγχωριανούς του κτηνοτρόφους στο Μεγανόρους και στη Δεργοβίτσα/Τυ-ε-ργοβίτσα: τους Τριανταίους (Δημ., Βασιλ., Ζώη, ..), τους Τρικούκηδες, τους Τσακαλαίους (Χρήστο, Διονύση, Δημήτρη, Θωμά), τους Καραγιανναίους (Χοντζαίους), τους Καλλιμαναίους (Σπύρο και Μήτσο Καλλιμάνη), τους Σκενταίους (Τάτση, Αλέξη, Πάνο, Βασίλη), τους Κριθυμαίους-Μπαλαίους (Θεόδωρο, Ηλία, Βαγγέλη, Σπύρο…), τους Κολλιαίους (Διονύση, Χαράλαμπο, Δημήτρη, Πάνο, Θεόδωρο), τους Σαλταίους (Χρήστο και Γιάννη), τους Πεταλαίους (Κώστα, Κώτσο, Θωμά, Άγγελο, Γιάννη, Θεόδωρο-Ράκια, Δημήτρη….. κ.ά.).

Το Σεπτέμβρη του 1946, ο Νίκος Λιοντάκης, έκανε ένα ανδραγάθημα. Κείνες τις μέρες ο Διοικητής της Κατούνας υλοποιούσε ένα «χωροφυλακίστικο» σχέδιο. Είχε συγκεντρώσει στο χωριό όλα τα ζωντανά των κτηνοτρόφων, γιατί πίστευε πως με αυτόν τον τρόπο θα ανέκοπτε την τροφοδότηση των καταδιωκόμενων ανταρτών… Ο ίδιος επόπτευε την όλη προσπάθεια των οργάνων του από το σπίτι του Π. Ι.

Η ενέργεια αυτή του διοικητή δυσαρέστησε τους κτηνοτρόφους του χωριού, οι οποίοι και ζήτησαν τη βοήθεια του καταδιωκόμενου από την αστυνομία, Ν. Λιοντάκη.

Έτσι, μετά από την παρότρυνση και την καθοδήγηση που δέχτηκε από τον αρχηγό των -Χ- Α. Ν., εισήρθε αιφνιδίως στο σπίτι του Ι. Π. και με το όπλο σε δράση άρχισε να τον «χορεύει». (…) Τέλος του είπε: «ο Τσακνής δεν πιάνεται …., δώσε αμέσως εντολή να αφήσουν οι χωροφύλακές σου τα ζωντανά.». Πράγμα που έγινε στον αμέσως επόμενο χρόνο.

Ο Ν. Λιοντάκης, πήρε το ρίσκο και έτριξε τα δόντια του στο λύκο, πήγε μπρος του χωρίς να τον φοβηθεί! Με τη θαρραλέα αυτή του ενέργεια κέρδισε, πρωτίστως, την εύνοια των χωριανών του κτηνοτρόφων και δευτερευόντως, των κυρίαρχων πολιτικά δεξιών «φίλων του». Από τη μέρα αυτή και για πολύ καιρό μετά οι «φίλοι» του δεξιοί -Χ- τον ενημέρωναν για τις όποιες κινήσεις των αποσπασμάτων και αυτός εν συνεχεία προστάτευε τους καταδιωκόμενους συναγωνιστές του.

Για τις πράξεις του αυτές μπήκε ξανά στο στόχαστρο της χωροφυλακής, η οποία και τον καλούσε συνεχώς να παραδοθεί. Αδιαφορώντας σε κάθε απειλητική τους έκκληση, ο Νίκος Λιοντάκης, τους απαντούσε με τις φράσεις: «δεν παραδόθηκα ούτε όταν οι πολιτικοί μου διώκτες έστειλαν στη Σκιάθο, τη γυναίκα μου και τη μάνα μου! Ούτε και όταν πέθανε ο πατέρας μου από τα βασανιστήρια στις φυλακές Λευκάδας (1946). Ούτε …»

Κι ήρθε η στιγμή που άρχισε να ραγίζει η επί χρόνια (1920-1948) πίστη του στη θεωρία της «βίαιης πάλης» ενάντια στη βία της «χωροφυλακίστικης» εξουσίας, του κράτους! Ήρθε η στιγμή που η δύναμη της κίνησης των πραγμάτων, η εξέλιξη της ζωής, έγινε ισχυρότερη από τη δύναμη της όποιας θεωρίας και του εγώ.

Κι τούτο το αισθάνθηκε για πρώτη φορά, όταν βρέθηκε στη θέση «Καπέλι-Κλειδί» και στη θέση «σπηλιά του Οδυσσέα». Από εκεί έβλεπε κατάματα τη σκληρότητα του κράτους και την απανθρωπιά των ντόπιων «πατριωτών»: να ρίχνουν ξύλο σε μικρά παιδιά και σε γυναίκες (στη μάνα του, τη γυναίκα του και τα παιδιά του), να κάνουν εικονική εκτέλεση στο γιο του Στάθη, να κρεμούν το γιο του ανάποδα στο πηγάδι, να απειλούν, να βρίζουν, να…

και φοβούμενος το χειρότερο για την οικογένειά του, δεν αντιδρούσε.

Έβλεπε τη Μονάδα Αποκατάστασης Υπαίθρου ή ΜΑΥδες της περιοχής (Π. Χ., Σ. Χ., Σ. Λ., Η. Σ., Ε. Π..) να εξορμούν βιαίως στην καλύβα του αδερφού του … και να τρομοκρατούν την οικογένειά του, και ο ίδιος αδυνατούσε να αντιδράσει όπως τους παλιούς καιρούς και στενοχωριόταν.

Στο συνεχή και λυσσαλέο κατατρεγμό της οικογενείας του Ν. Λιοντάκη, αντέδρασε η αχτιδική του Ξηρομέρου, η οποία και πήρε άμεσα μέτρα. Με τη βοήθεια της Ελένης Αντ. Λιάκα, που κείνες τις μέρες κρύβονταν στη Λευκάδα στο σπίτι του Περδικάρη, η οικογένεια του Ν. Λιοντάκη μεταφέρθηκε από τον Αγριλιά στο Νυδρί Λευκάδας. Εκεί έμεινε για λίγο καιρό σε απόμακρα αγροτικά καλύβια αριστερών οικογενειών.

Στη συνέχεια τους μετέφερε στην Πρέβεζα. Στην Πρέβεζα, η Σταυρούλα και τα παιδιά της, έμεναν για ένα διάστημα στους στάβλους της κυρά Πηνελόπης. Εκεί στο στάβλο της κυρά Πηνελόπης, συνάντησαν και τη συγχωριανή τους καταδιωκόμενη, Όλγα Στάθη Λιοπύρη. Και μέχρις ότου το κόμμα έβρισκε ασφαλή τρόπο να τους περάσει στη Β. Μακεδονία ή σε κάποια κομμουνιστική ανατολική χώρα, μετακινούνταν από καλύβα σε καλύβα και από χωράφι σε χωράφι…

Ο Ν. Λιοντάκης μόλις έμαθε από την αδερφή του Φρούδω Λιοντάκη-Μερεντίτη, για τα βάσανα και τις περιπλανήσεις της οικογένειάς του λύγισε για δεύτερη φορά. Η πανίσχυρη δύναμη της πατρικής αγάπης και του θεσμού της οικογενείας τον ανάγκασε να ενδώσει στα «δώρα των Δαναών», στην προσφορά-πρόταση του διοικητή της Κατούνας: «να παραδώσει ο καταδιωκόμενος, Ν. Λιοντάκης, τον οπλισμό του και αυτός ως αντίδωρο να εγγυηθεί ώστε να μην οδηγηθεί σε δίκη ή .. ».

Ύστερα και από την παράκληση και του Κατουνιώτη γαμβρού του Ανδρέα Μπερίκου-Μερεντίτη, ο Νίκος Στ. Λιοντάκης, παραδόθηκε, το 1948. Στη θέση «Στρούγκες»-«Σελώματα» παρέδωσε τον οπλισμό του στο διοικητή Κατούνας, με την ελπίδα να τηρηθούν τα υποσχόμενα και να «πέσει στα μαλακά». Τελικά, ο ανέντιμος διοικητής τον συνέλαβε και τον οδήγησε στη Λευκάδα, όπου το στημένο δικαστήριο τον καταδίκασε σε θάνατο. Στη συνέχεια από τις φυλακές της Λευκάδας μεταφέρθηκε στην πτέρυγα των βαρυποινιτών των φυλακών Κεφαλονιάς. (αφηγηματικές μνήμες αναφέρουν πως μετά την αθέτηση εκ μέρους της αστυνομίας των όρων συμφωνίας που είχαν κάνει με τον Μερεντίτη, η αδερφή του Φρείδω Λιοντάκη- Μπερίκου ή Μερεντίτη, αγριεμένη..πήγε και χτύπησε τον Διοικητή Κατούνας.!!).

Στην Κεφαλονιά έγινε η νέα δίκη. Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου ο Νίκος Στ. Λιοντάκης, καταδικάστηκε για δεύτερη φορά σε θάνατο! Μεταφέρθηκε στο θάλαμο βαρυποινιτών, όπου μεταξύ των άλλων Ξηρομεριτών ήταν και ο Αρχοντοχωρίτης Πάνος Πολίτης. Εκεί, το Ιούνιο του 1948, βίωσε άσχημα την εκτέλεση του συγχωριανού του Π. Πολίτη, και για πρώτη φορά στην «αντισυστημική» και αντισυμβατική του ζωή «φοβήθηκε»!

Για την αρνητική αυτή εξέλιξη (παράδοση και θανατική καταδίκη) ενημερώθηκε από τους συγγενείς τους: Αλέκο Μερεντίτη (γαμβρός), Γιάννη Λιοντάκη (α’ ξάδερφος) και Σπύρο Λιοντάκη (αδερφός) η γυναίκα του Σταυρούλα και τα παιδιά του Στάθης (13/χρονος) και Όλγα (10/χρονη). Μετά την ενημέρωσή της η Σταυρούλα πήρε τα παιδιά της και επέστρεψε στον τόπο της, περιμένοντας, σαν την Πηνελόπη του Οδυσσέα, την αποφυλάκιση του άντρα της. Στο χωριό έζησε πολύ δύσκολα χρόνια, τα δε παιδιά της βίωναν καθημερινά τη φτώχεια και τη δυστυχία….

Το καλοκαίρι του 1948, ο Νίκος Λιοντάκης, βρέθηκε στα πρόθυρα της εκτελέσεως. Κείνες τις μέρες τρόμαξε πραγματικά. Τα μαλλιά του ολάσπρισαν μέσα σε μία μέρα! Πριν την εκτέλεση, τον Αύγουστο του 1948, του Αγίου Γερασίμου, ζήτησε να δει για τελευταία φορά τα αγαπημένα του πρόσωπα. Τον επισκέφτηκε η γυναίκα του Σταυρούλα, με δώρα για τους δεσμοφύλακες και προσευχές-τάματα προς τον Άγιο Γεράσιμο. Μαζί με τη Σταυρούλα πήγαν και οι αδερφές του: Λόπη Νικολέ (με την κόρη της Γκόλφω), Βελησσαρία Τριάντη και Φρείδω Μερεντίτη.

Και, ω!, το θαύμα έγινε για άλλη μια φορά. Οι προσευχές της κυρά Σταυρούλας έπιασαν τόπο; ή τα δώρα ήταν αρκετά να αλλάξουν τη γνώμη ενός δεσμοφύλακα;

Και λίγο πριν να εκτελεστεί η προγραμματισμένη θανατική ποινή ο φρούραρχος άλλαξε γνώμη και απάλλαξε το Ν. Λιοντάκη, από το βαρύτατο φορτίο που κουβαλούσε. Τέλος, τον μετακίνησε στις φυλακές της Κρήτης (Αλικαρνασσό) απ’ όπου μετά από 2 χρόνια μετακινήθηκε και πάλι στις φυλακές Λευκάδας (1950/1).

Στις φυλακές Λευκάδας τον επισκέπτονταν συχνά η γυναίκα του Σταυρούλα, με το μικρό Στάθη και του έδιναν γράμματα. Η γυναίκα του ήταν γραμματιζούμενη, ήξερε να γράφει καλά, αλλά και να κρύβει τα γράμματα στις τσέπες του παιδιού της ή μέσα στα δώρα που πήγαινε στον άνδρα της (ψωμί, πίτες, ραβανί..)! Έτσι, ο Νίκος Λιοντάκης, μάθαινε τα νέα του χωριού και τις πολιτικές εξελίξεις και ονειρεύονταν… σχεδίαζε τα επόμενα χρόνια της ζωής του …

Μετά από 23 χρόνια (15 χρόνια, 1925-1940, και 8 χρόνια, 1948-1956) στις διάφορες φυλακές της Ελλάδας (…) αποφυλακίστηκε-αμνηστεύτηκε, το 1956. Κουρασμένος πλέον από τη ζωή του κυνηγημένου και από τις κακουχίες των φυλακών απομονώθηκε σε ένα δικό του κόσμο. (…)

Στα χρόνια της Χούντας10, ο Νίκος Στ. Λιοντάκης, συνελήφθη μαζί με τον αδερφό του Σπύρο Στ. Λιοντάκη, τους σ. Θωμά Γαρμπή, Ευστάθιο Π. Δρακά, Ανάστο Λιοπύρη, και ένα οικοδόμο από την Ιθάκη και βασανίστηκε στα κρατητήρια του σταθμού χωροφυλακής (παλιό σχολείο, σήμερα Αγροτικό Ιατρείο) από τον αστυνόμο Αδρασκέλα και τους παρακρατικούς της περιοχής Ξηρομέρου (…).

Μετά τα γεγονότα αυτά υποψιάστηκε κινήσεις διάσπασης στην ομάδα (…) και μη μπορώντας να βρει κώδικες επικοινωνίας αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική και αντιστασιακή δράση.

Πέθανε το 1972, σε ηλικία 70 ετών.

Αυτός ήταν, εν ολίγοις, ο

Αποφασιστικός, ακούραστος, ακαταπόνητος, ασυμβίβαστος-αμετάβλητος, θαρραλέος, φιλόξενος, μπεσαλής, φιλότιμος, και άξιος σκοπευτής-πολεμιστής, καλός χειριστής του Μάουζερ (όσοι ήθελαν να τον εξυψώσουν έλεγαν πως «έκοβε τηλέγραφο στα 50μ. και πώς περνούσε τη σφαίρα από απόσταση μέσα από δαχτυλίδι!»… κ.ά.) ΖΑΒΙΤΣΑΝΟΣ ΝΙΚΟΣ ΣΤΑΘΗ ΛΙΟΝΤΑΚΗ

Υ.Γ. 2: Στιγμές από τη ζωή ενός ανυπότακτου και αντισυμβατικού ΖΑΒΙΤΣΑΝΟΥ

Ntoulas_Liontakis

Οι «κλαρίτες» Αντριάς Πιτσινέλης και Νίκος Λιοντάκης, το 1915/1920

Εν συντομία αφηγηματική μαρτυρία του Νίκου Λιοντάκη, στο γιο του Στάθη:

«Γεννήθηκα το 1902. Το 1920 έγινα φυγόδικος. Τότε ήρθαμε σε έχτρα με το Ζέρβα (….). Αυτός είχε άκρες πολλές και χάλεψε (=ζήτησε) το απόσπασμα για να με κυνηγήσουν. Όταν ήρθε το απόσπασμα στο χωριό εγώ ήμουν κιόλας στη Βερίνα. Από τότε ξεκίνησαν τα προβλήματα με τα αποσπάσματα. Για να μην συλληφθώ γύριζα πάντα σε ερημικά μέρη του Μεγανόρους (σπηλιά του Πύργου, σπηλιά στην Κολετίνα, σπηλιές της Βερίνας, του Αγριλιά/Κλειδί…) ή σε στάνες συγγενών και φίλων και πάντα καλά οπλισμένος. Απέφευγα τον κάμπο και τα πολυσύχναστα από βοσκούς μέρη, γιατί δεν ήθελα «να ρίχνω λάδι στη φωτιά», απέφευγα να δημιουργώ νέα μέτωπα! Όπου κι αν πήγαινα, πρόσεχα κάθε βήμα μου, κάθε μου απόφαση. Το κεντρικό λημέρι μου ήταν η περιοχή Αγριλιά-Βερίνα. Ήθελα να ήμουν κοντά στη λάκα της «Δ/Τεργοβίτσας» όπου ήταν τα ξαδέρφια μου Χρήστος και Γιάννης Λιοντάκης, οι Πεταλαίοι, οι Μαρκαντωναίοι, οι Κολλιαίοι, οι Μπαλαίοι.. κ.ά. Η περιοχή αυτή ήταν το βασικό ορμητήριό μου και το ασφαλές κρησφύγετό μου.

Πολλές φορές, εκεί που τριγυρνούσα σαν το κυνηγημένο αγρίμι στα βουνά και τα λαγκάδια, ένιωθα πως τα κατάμαυρα σύννεφα έτσι όπως περνούσαν γρήγορα, σαν να ήθελαν να με πάρουν, να με σηκώσουν και να με πάνε στο πουθενά!! Κι όταν έφευγαν και καθάριζε ο κατάμαυρος ουρανός, τότε έκανα πικρόχολες σκέψεις κι έπαιρνα απροσδιόριστες, αβέβαιες αποφάσεις, που αντί να με ξέμπλεκαν με θόλωναν ακόμη πιο πολύ….

Στα νεανικά μου χρόνια ήρθα πολλές φορές σε αντιπαράθεση με τη χωροφυλακή και τα διαφόρου είδους αποσπάσματα. Το 1925 μπήκα στη Φυλακή. Το 1929 πήρα χάρη από τον Βενιζέλο. Το 1933 ξαναμπήκα, και αποφυλακίστηκα και πάλι… Τo 1938, που ήρθε στη ζωή ο γιος μου ο Στάθης, μπήκα και πάλι φυλακή και το 1940, λίγο πριν την κήρυξη του πολέμου αποφυλακίστηκα με χάρη του βασιλιά!

Το 1942 μπήκα στην αντίσταση. Πήγα κοντά στο καπετάν Φουρτούνα, το Στάθη Λιάκα. Τον βοήθησα σε ό,τι μου ζήτησε. Ήμουν κοντά του και μετά το 1945, στην ομάδα των καταδιωκόμενων….

Το 1948 παραδόθηκα. Με πήγαν πρώτα στη Λευκάδα και από εκεί με πήγαν στις φυλακές Κεφαλονιάς για εκτέλεση! Τελικά γλύτωσα τη θανατική καταδίκη και με στείλα νε πρώτα στην Αλικαρνασσό και μετά στη Λευκάδα όπου αποφυλακίστηκα το 1956.

Έφαγα άγριο κυνήγημα από το κράτος της Δεξιάς μέχρι το 1967.

Χρόνια δύσκολα! Πείνα, δυστυχία! Φυλακές! …

Έφαγα χώμα, πόνεσα,… όμως, άντεξα!.»

Υ.Γ: Το βιογραφικό του Νίκου Στ. Λιοντάκη, γράφτηκε σύμφωνα με τις αφηγηματικές μνήμες του γιου του Στάθη και της κόρης του Όλγας, συζύγου Γεωργίου Σκέντου (Κωνσταντούλα).

_______________________________________________

1 Ντούλας = ξακουστός, ανυπότακτος στις εξουσίες (Μακεδονία).

2 Ντούλας (Κώστας) = «Ζορμπάς», άνθρωπος με ξεχωριστή προσωπικότητα, λεβέντης…

3 Ο δικηγόρος και αντιστασιακός Παντελής Λιότσος, κατάγονταν από την Παλίμπεη (Δρυμός). Επισκέπτονταν συχνά το Αρχοντοχώρι, πότε για να δει την αδερφή του Ουρανία Λιότσου (σύζυγο του Παπά- Κώστα Πουρνάρα), πότε για να εκμαιεύσει ψήφους ως πολιτευτής… και πότε για να δει τον αγαπημένο του φίλο, Βασίλη Πιτσινέλη!

4 Ήταν το Γ΄ Ψήφισμα «περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την δημοσίαν τάξιν και την ακεραιότητα του κράτους». Η κυριότερη διάταξη του ήταν:

Όστις θέλων να απόσπαση εν μέρος της Επικρατείας ή να ευκολύνει τα προς το τέλος τείνοντα σχέδια συνώμοσεν εντός του κράτους ή συνεννοήθη με ξένους ή διήγειρε στάσιν ή κατήρτισεν ενόπλους ομάδας, ή μετέσχεν είς αυτάς, τιμωρείται με θάνατον.

5 Ntakosnews, ntakosk@gmail.com

6 Ιστορικό: H Γυάρος έμεινε ενεργή ως στρατόπεδο εγκλεισμού πολιτικών κρατουμένων 27 συνολικά χρόνια. «άνοιξε» το ’47. Ένα χρόνο αργότερα άρχισε το κτίσιμο των φυλακών από τους ίδιους τους κρατούμενους. Tο κύμα κινητοποιήσεων και οι αποδοκιμασίες της ελληνικής και ιδίως της διεθνούς κοινής γνώμης οδήγησαν (1952) στο κλείσιμο. Προσωρινά όμως. Kαλοκαίρι του ’55 η Γυάρος μπήκε ξανά σε λειτουργία. Στάλθηκαν αρχικά 200 πολιτικοί κρατούμενοι και στη συνέχεια όλοι οι με βαριές ποινές. Tο ’61 εκκενώθηκε. αλλά έξι χρόνια αργότερα, το 1967, η χούντα των συνταγματαρχών έθεσε και πάλι τη Γυάρο σε λειτουργία μέχρι τις 24 Iουλίου ’74.

7 Σήμερα το τηλεγράφημα αυτό βρίσκεται στα χέρια του Μ. Μπ.ν.

8 *Πηγή: «Κόκκινος Φάκελος».

9 Ένταξη των Αρχοντοχωριτών «Κλαριτών» στο αντιστασιακό κίνημα

Οι πρώτοι Εφεδροελλασίτες που ακολούθησαν πιστά και από κοντά το Στάθη Λιάκα ήταν οι λεγόμενοι «Κλαρίτες» της περιοχής. Με τις κατάλληλες οδηγίες οι «κλαρίτες» Ν. Κατσούλας, Αντριάς Πιτσινέλης ή Ντούλας, Νίκος Λιοντάκης ή Τσακνής… εντάχτηκαν στο αντιστασιακό κίνημα και με την αρμόζουσα πειθαρχία και αυτοσυγκράτηση, άρχισαν να παίζουν πρωταγωνιστικό και ουσιαστικό ρόλο στην υπόθεση της Εθνικής Αντίστασης.

Η ομάδα των «Κλαριτών» της περιοχής λειτουργούσε περισσότερο με σαφή αντιεξουσιαστικό προσανατολισμό, αλλά και με σαφή τη διάθεση να ζήσουν με «αταξίες» και διαφόρου είδους «παλικαριές». Όλοι οι συμμετέχοντες σε τέτοιες δράσεις ήταν άνδρες σκληραγωγημένοι, τολμηροί, ριψοκίνδυνοι, ιδανικοί για ένοπλο αγώνα εναντίον των δυνάμεων εξουσίας….

10 φ/β-Σπύρος Θ. Μήτσης, 21 Απριλίου 2018, Τι έγινε στο Αρχοντοχώρι μετά την 21η Απριλίου 1967;
φ/β-Σπύρος Θ. Μήτσης, 23 Απριλίου 2017, Θραύσματα μνήμης από τη δικτατορία της 21η Απριλίου στο Αρχοντοχώρι


Displaying 1 Comments
Have Your Say
  1. Είναι μια απίστευτη εργασία. Διάβασα με πολύ προσοχή το κείμενο αφιέρωμα του κ. Μήτση Σπύρου. Αγαπητού Συναδέλφου και συνοδοιπόρου για χρόνια. Να τον ευχαριστήσουμε θερμά για την προσφορά του στην τοπική, αλλά και εθνική ιστορία. Είναι ντοκουμέντα πλάι εργασία μιας ζωής. Είναι αποκαλυπτικά στοιχεία που εμπλουτίζουν τις γνώσεις για τα πράγματα μιας εποχής που σημάδεψε την πατρίδα μας..και κρατά μέχρι σήμερα. Η προσφορά του είναι ανεκτιμητη

Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.