Η σπηλιά του «Αντρειά» στον Άγιο Νικήτα
Και μια υπεραιωνόβια ελιά που αξίζει τον κόπο να χρονολογηθεί
Στην ανηφοριά του μονοπατιού που οδηγεί από τον οικισμό του Αγίου Νικήτα προς την παραλία «Μύλος», μια από τις πιο όμορφες αμμουδιές στη δυτική ακτογραμμή του νησιού της Λευκάδας που έχει αφεθεί, ευτυχώς, ακόμη ανεκμετάλλευτη, χωρίς ομπρελοκαθίσματα και καντίνες, συναντήσαμε ανεβαίνοντας στην αριστερή μεριά, λίγο μετά το σημείο που τελειώνουν τα τσιμεντένια σκαλοπάτια κι αρχίζει ο χωματόδρομος, τη σπηλιά του «Αντρειά», όπως εκ των υστέρων μάθαμε ότι λέγεται.
Το «Αντρειάς» (και Αντρείας), χαϊδευτικό του ονόματος Ανδρέας, απαντώνταν παλιότερα σε πολλά χωριά της Λευκάδας, και από κάποιον με το όνομα αυτό θα πήρε το όνομά της η σπηλιά, που βρίσκεται και σήμερα εντός ιδιοκτησίας, ένας, ίσως, από τους λόγους που είναι άγνωστη σε πολλούς, αφού δεν υπάρχει ούτε καν μια πινακίδα που να αναφέρει την ύπαρξή της. Τυχαία πέσαμε πάνω της.
Είναι μια αρκετά ευρύχωρη υπέργεια σπηλιά στα ριζά ενός μεγάλου βράχου. Λίγο μικρότερη από τη «Χοιροσπηλιά» στην Εύγηρο, αρκετά όμως μεγαλύτερη από την σπηλιά Καρούχα στο Σύβρο, συνεπώς η δεύτερη μεγαλύτερη απ΄ αυτές που είναι γνωστές και έχουμε επισκεφτεί ως ώρας στη Λευκάδα. Μια πρόχειρη, με το μάτι και τα πόδια, μέτρηση δείχνει να έχει μέγιστο βάθος γύρω στα 12 μ., πλάτος 6 περίπου μ. και ύψος που κυμαίνεται από 3 έως 4.5 μ.
Στην οροφή διακρίνονται σε κάποια σημεία ίχνη σταλακτιτών, ενώ τα τοιχώματα είναι μαυρισμένα από την κάπνα, αφού φαίνεται να χρησιμοποιούνταν τα τελευταία χρόνια για μαντρί. Η είσοδος της σπηλιάς είναι χτισμένη με ξερολιθιά. Μια πόρτα, με αγκωνάρια από καλά πελεκημένες πέτρες, σαν αυτά που απαντώνται σε σπίτια σε όλα τα χωριά της Λευκάδας, δημιουργεί αυτόματα το συνειρμό ότι η σπηλιά μπορεί και να είχε χρησιμοποιηθεί παλιά, πέρα από μαντρί, ως τόπος κατοικίας, ένα καθόλου σπάνιο φαινόμενο τις εποχές εκείνες.
Στο ίδιο ύψος του μονοπατιού, λίγο πιο κάτω από την σπηλιά, στα δεξιά αυτή τη φορά μεριά ανεβαίνοντας, υπάρχει μια υπεραιωνόβια ελιά που το αντίκρισμά της προκαλεί δέος και θαυμασμό. Στους ντόπιους είναι γνωστή ως η ελιά του «Οδυσσέα». Κάποιοι ιδρωμένοι από την ανηφόρα τουρίστες, από τους δεκάδες που περνούν καθημερινά από το μονοπάτι για να φτάσουν στην παραλία «Μύλος», στέκονται και την φωτογραφίζουν. Πιστεύουμε ότι θα άξιζε τον κόπο η χρονολόγηση και η ανάδειξή της.
Το ερώτημα, λοιπόν, προς τους τοπικούς φορείς του Αγίου Νικήτα ή και ακόμη προς τις όποιες εθελοντικές ομάδες -ακούσαμε ότι υπάρχουν- και συλλόγους δραστηριοποιούνται στον οικισμό, είναι μήπως θα άξιζε το περαιτέρω ψάξιμο και η ανάδειξη των δύο αυτών «μνημείων», γιατί περί αυτών πρόκειται ή ως τέτοια τα εκλαμβάνουμε προσωπικά, μέχρι αποδείξεως τουλάχιστον του αντιθέτου.
Δείτε το φωτ. άλμπουμ με 30 φωτογραφίες:
1.Εξ όσων γνωρίζω λέγεται «Σπηλιά του Αντρία». Ο «Αντρίας» είναι παρατσούκλι κάποιου παλιού Καλαμιτσιώτη που ήταν ιδιοκτήτης της περιοχής.
2. Η σπηλιά είναι γνωστή πιθανότατα από την ίδρυση του Χωριού (19ος αιώνας). Την περίοδο της κατοχής οι κάτοικοι την χρησιμοποιούσαν ω καταφύγιο. Μέχρι την δεκαετία του 60, χρησιμοποιούταν σαν τόπος διανυκτέρευσης βοσκού. Τα πρόβατα σταβλίζονταν σε παρακείμενο μαντρί που έχει καταρρεύσει.
3. Η ελιά έχει χρονολογηθεί και φαίνεται ότι προέρχεται από την αρχαία εποχή..
@ Αντώνης Περδικάρης
Ευχαριστούμε πολύ για τις πληροφορίες.
Τα κτίσματα του χωριού είναι εμφανώς παλιότερα του 19ου αιώνα ανεξάρτητα απ’ το αν υπήρξε από τότε κοινοτική συγκρότηση ή αν υπήρξε κάποιος οικισμός συνδεμένος άμεσα με τους ορεινούς όγκους. Χαρακτηριστική φωτογραφία του W. Dörpfeld, χρονολογημένη το 1904, το τέμπλο της εκκλησίας είναι δείγμα ότι τα κτίσματα προϋπήρχαν τουλάχιστον ένα αιώνα αφού κάποια είναι ήδη ερειπωμένα το 1904 ….
Τώρα για την ανάδειξη των μνημείων της φύσης και τα ρέστα, όλα καλά είναι, δίκιο έχει ο συντάκτης , (ξεχναει την άθλια κατάσταση και το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο μονοπατι του Μύλου) αλλά ας καταφέρουν οι αρμόδιοι να λύσουν τα θέματα της σκληρής καθημερινότητας του καλοκαιριού ( όχι υποχρεώνοντας κάθε χρόνο δια της πλάγιας να βάζουν το χέρι στη τσέπη οι κάτοικοι) και το μπάχαλο που επικρατεί στο πεζόδρομο, την παραλία , και μετα βλέπουμε και την ανάδειξη των σπηλαίων και των ελαιών …
Προφανως, δεν εγινε κατανοητο οτι οταν μιλαμε για 19ο αιωνα, εννοουμε το διαστημα 1801-1900. Το 1904 ανηκει στον 20ο αιωνα. Τα παλαιοτερα σπιτια του Χωριου πιστευω οτι χτιστηκαν τα περισσοτερα τη δεκαετια του 1830. Το ιδιο και η εκκλησια του Αγ. Νικητα. Υπηρχε και τον 18ο αιωνα εκκλησια στη περιοχη, αλλα πιθανοτατα σε αλλο χωρο. Σπιτια δεν υπηρχαν τον 18ο αιωνα, τουλαχιστον τοσο κοντα στη θαλασσα..