Σαν σήμερα το 1948 τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας μπαίνουν στην Αμφιλοχία
Σαν σήμερα το 1948 τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας μπαίνουν στην Αμφιλοχία.
Η επίθεση στην Αμφιλοχία
« …Την περίοδο της κατοχής, ο ΕΛΑΣ έδωσε μια από τις σπουδαιότερες μάχες με τους Γερμανούς και κατάλαβε ολοκληρωτικά την πόλη (…).
Τώρα με διαταγή του Γ.Α. προς την 2η Μεραρχία Ρούμελης είναι η σειρά του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας να δοκιμάσει την κατάληψή της. Σκοπός της επιχείρησης, είναι η απόσπαση των δυνάμεων του αντιπάλου από το Γράμμο, αλλά και η αποστομωτική απάντηση στην κυβερνητική προπαγάνδα περί συντριβής του ΔΣΕ στη Ρούμελη.
Την Αμφιλοχία υπερασπίζονταν 2 λόχοι χωροφυλάκων, 2 λόχοι εθνοφρουράς, 2 πολεμικά πλοία που έριχναν συνέχεια στα υψώματα και κατά μήκος των κάθετων προς το λιμάνι δρόμων, φράζοντας την προσπέλαση των ανταρτών.
Η κύρια αποστολή ανατέθηκε στο 2ο τάγμα (Περικλή) της 14ης ταξιαρχίας ενώ το 3ο τάγμα (Δαφνομήλη) ανέλαβε την πλάγια κάλυψη της επιχείρησης από Αγρίνιο και Άρτα. Τα τμήματά μας, με την έναρξη της επίθεσης τις πρωινές ώρες της 1ης Ιούλη, κατέλαβαν το ανατολικό ύψωμα της πόλης και αγκιστρώθηκαν στα πρώτα σπίτια. Στη φάση αυτή οι αντάρτες προξένησαν στον αντίπαλο απώλειες 15 νεκρούς και πιάστηκαν 20 αιχμάλωτοι. Πάρθηκαν λάφυρα πολλά φορτώματα. Ο κυβερνητικός στρατός, ωστόσο, αμύνεται σθεναρά και η μάχη γίνεται ολοένα σκληρότερη.
Ο λόχος του τάγματος Περικλή, με διοικητή τον Βάρδα, που είχε επιτεθεί τη νύχτα από την κατεύθυνση της Άρτας, θα βρεθεί στην πορεία της μάχης σε πολύ δύσκολη θέση. Ο Βάρδας, ήταν ένας από τους λίγους αντάρτες που είχαν πάρει μέρος στη μάχη του ΕΛΑΣ κατά των Γερμανών στην Αμφιλοχία. Μάλιστα, ο ίδιος διακρίθηκε σ΄ εκείνη τη μάχη, για το θάρρος της πρωτοβουλίας του στην κατάληψη της πόλης, την οποία γνώριζε καλά. Τώρα με το λόχο του προχώρησε ορμητικά στον τομέα του και διείσδυσε στην Αμφιλοχία. Αποτελεί την κύρια απειλή για τον αντίπαλο, την αιχμή της δικής μας επίθεσης.
Το πολεμικό ναυτικό και η αεροπορία μετέτρεψαν το πεδίο της μάχης σε πραγματική κόλαση. Γκρεμίζονται σπίτια, καίγονται αποθήκες και ο λόχος του Βάρδα στο κέντρο της κόλασης μάχεται παλικαρίσια.
Κάποια στιγμή, το παλικάρι, ο λοχαγός Βάρδας πέφτει νεκρός. Οι αντάρτες του λόχου εγκλωβίζονται σε φράγμα πυρός αντιπάλου και δεν είναι εύκολο να συμπτυχθούν. Τότε, συμβαίνει το χειρότερο. Το τμήμα του ΔΣΕ που κατείχε το ανατολικό ύψωμα υποχωρεί χωρίς διαταγή. Ο αντίπαλος ανεβαίνει στο ύψωμα κι αρχίζει την αντεπίθεση. Η μάχη έχει πλέον κριθεί υπέρ των κυβερνητικών δυνάμεων.
Αρκετοί αντάρτες σκοτώθηκαν, άλλοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι, μια όμως διμοιρία μέσα στην πόλη κατάφερε να κρατηθεί μέχρι τη νύχτα και να ξεφύγει μετά την υποχώρηση της μεραρχίας, προς το Λουτρό, Βόρειο Βάλτο, Βουλγαρέλι…».
«Εθνική Αντίσταση», τρίμηνη έκδοση της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ, σ. 45-46, Ιούλης- Σεπτέμβρης 2012 (Απόσπασμα από βιβλίο του Αριστείδη Θεοχάρη).
Τα ονόματα των νεκρών ανταρτών του ΕΛΑΣ (1944) και του ΔΣΕ (1948) στην Αμφιλοχία
Για την επίθεση του ΔΣΕ στην Αμφιλοχία διαβάζουμε σε εφημερίδα της εποχής:
«Η κατά της Αμφιλοχίας συμμοριτ. επίθεσις
Ο Διοικητής της 36ης περιφέρειας απέστειλε τηλεγράφημα προς τον υπουργόν Στρατιωτικών δι΄ ου αναγγέλλει ότι οι εις την περιοχήν του Βάλτου Στερεάς δρώντες συμμορίται επετέθησαν χθες το απόγευμα κατά των ημετέρων δυνάμεων των στρατωνιζομένων έξω της Αμφιλοχίας και ηνάγκασαν ταύτας ν΄ αναδιπλωθούν και να εισέλθουν εις την πόλιν προς διαφύλαξίν της.
Η κατάστασις αύτη διήρκεσε καθ΄ όλην την νύκτα και αι ολίγαι δυνάμεις υπερήσπιζον σθεναρώς την πόλιν ότε την πρωΐαν ενώ ήσαν κατάκοποι και θα ήτο ζήτημα αν θα ηδύναντο ν΄ ανθέξουν περισσότερο, πολεμικόν του Βασιλικού Ναυτικού ήρχισε βομβαρδίζον καταιγιστικώς τας θέσεις των συμμοριτών οίτινες καταληφθέντες εξ απροόπτου ηναγκάσθησαν να τραπούν εις φυγήν. Πάραυτα οι πολιορκούμενοι άνδρες ετέθησαν εις καταδίωξιν των και παρά την κόπωσίν επέφεραν μετά των εν τω μεταξύ καταφθασασών ενισχύσεων τεραστίας απωλείας εις τους συμμορίτας».
