Published On: Σα, Αυγ 19th, 2023

Πατριδογνωσία στο δάσος των Σκάρων

Πατριδογνωσία στο δάσος των Σκάρων με καλό οδηγό και δάσκαλο, τον Γ.Σ., που έζησε στο βουνό και το γνωρίζει καλά από πρώτο χέρι. Πελελού Λαγκάδα (στου), Δετόρου το Παλιόρογγο (στου), Γελαδοκαλύβα, Σαρακαβού (στου)… Τοπωνύμια που άλλων η ετυμολογική προέλευση είναι προφανής και άλλων η σημασία χάνεται στα βάθη των αιώνων, σε εποχές που το δάσος έσφυζε από ζωή καθώς αποτελούσε πλουτοπαραγωγική πηγή για τους ανθρώπους της ευρύτερης περιοχής του Αλέξανδρου Λευκάδας με τους τρεις μαχαλάδες του.

Στο δάσος των Σκάρων, τον Άθωνα της Λευκάδας όπως ονομάζει το βουνό ο Αλεξανδρίτης φιλόλογος-ιστορικός Σπ. Σούνδιας. Εκεί που είναι ακόμη ευδιάκριτα μέχρι σήμερα τα ερείπια των ξωκλησιών στις κορυφές και τα ισώματα του βουνού, αλλά και οι καλύβες και τα μαντριά των Αλεξανδριτών τσοπάνηδων.

Στο δάσος των Σκάρων, το ομηρικό Νήϊον, αν πιστέψει κανείς την ομηρική γεωγραφία του μεγάλου γερμανού αρχαιολόγου Βίλχελμ Νταίρπφελντ (Wilhelm Dörpfeld), ο οποίος στη γνωστή του θεωρία για την ομηρική Ιθάκη ταυτίζει το νησί του Οδυσσέα με το σημερινό νησί της Λευκάδας. Στα πόδια του βουνού απλώνεται η πεδιάδα του Νυδριού, η πόλη της ομηρικής Ιθάκης, που την προστατεύει από τον βόρειο άνεμο ενώ σε κοντινή απόσταση, στον κολπίσκο που σχημάτιζε ο χείμαρρος Δημοσάρι, βρισκόταν το δεύτερο λιμάνι της Ιθάκης, το Ρείθρο, που δεν ήταν ορατό από το παλάτι του Οδυσσέα.

Όταν η θεά Αθηνά έφτασε στα ανάκτορα του Οδυσσέα, λέει στον Τηλέμαχο πως είναι ο βασιλιάς Μέντης και ότι έχει αράξει το πλοίο του «στο λιμάνι του ρείθρου» που βρισκόταν έξω από την πόλη. Είχε πάρει τη μορφή του αγαπητού φίλου του Οδυσσέα του Μέντη, ενός βασιλιά από τα νησιά των Ταφίων, ο οποίος έκανε εμπόριο με σιδηρομεταλλεύματα μεταφέροντάς τα στην Τεμέση της Κύπρου για να φέρει πίσω από εκεί χαλκό.

νηῦς δέ μοι ἥδ΄ ἕστηκεν ἐπ΄ ἀγροῦ νόσφι πόληος,
ἐν λιμένι Ῥείθρῳ, ὑπὸ Νηΐῳ ὑλήεντι.

Μακριά απ΄ το κάστρο το καράβι μου στα ξώμερα προσμένει,
κάτω απ΄ το Νήιο το πολύδεντρο, στο Ρείθρο το λιμάνι

(Οδ. α, 186-187 – Μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή)