«Η Λευκάς μελανείμων πενθεί απώλειαν περικλεούς αυτής τέκνου ΑΡ. ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ Ιππότου και Εθνικού Ποιητού Κλείσαντος το Πανελλήνιον»

«Η Λευκάς μελανείμων πενθεί απώλειαν περικλεούς αυτής τέκνου ΑΡ. ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ Ιππότου και Εθνικού Ποιητού Κλείσαντος το Πανελλήνιον». Αυτός είναι ο τίτλος εβδομαδιαίας τοπικής εφημερίδας στις 27 Ιουλίου 1879 για τον θάνατο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, που είχε επέλθει μία εβδομάδα νωρίτερα, στις 21 Ιουλίου 1879. Γράφει η εφημερίδα:

«Άφατον πένθος ενεποίησεν εις άπασαν την ημετέραν νήσον ο άωρος θάνατος του ευκλεούς και διασήμου ημών συμπολίτου Αριστοτέλους Βαλαωρίτου Ιππότου και Εθνικού ποιητού.

Μόλις κατά την 21 φθίνοντος περί ώραν 6 π.μ., ηκούσθη ο χωρισμός της ύλης εκ της ψυχής του αοιδίμου εθνικού ποιητού, πάσχοντος προ πρότινος εκ καρδιακού νοσήματος, μεταβάσης εν τω αΰλω κόσμω, κατά τον προορισμόν του Πλάστου, πάραυτα αστραπηδόν ενέπεσε πάσι τοις ημετέροις συμπολίταις αθυμία μεγίστη· παντού ηκούοντο θρήνοι, οδυρμοί, και στόνοι γοεροί και οιμωγαί επί τη υστερήσει τοιούτου γενικού πατρός· άπαντα τα εμπορικά καταστήματα ησφαλίσθησαν αμέσως, μελανειμονήσαντα ψιθυρισμός ηκούετο παντού εν όλαις ταις τάξεσι της ημετέρας κοινωνίας εν πάση ηλικία και τάξει περί του αώρου θανάτου αυτού.

Την επιούσαν περί την 9ην π.μ. εγένετο μεγαλοπρεπεστάτη και πομπωδεστάτη η κηδεία του εθνικού ποιητού ην ηκολούθησαν ο ενταύτα στρατός μετά της εγχωρίου Μουσικής παιανιζούσης πένθημα άσματα, πάσαι αι πολιτικαί, στρατιωτικαί και Δημοτικαί Αρχαί, και οι αντιπρόσωποι των ξένων Δυνάμεων. Προπορευομένου του Ιερού κλήρου έποντο οι εξής: εις λοχίας του πεζικού φέρων επί μεταξωτού προσκεφαλαίου τα παράσημα τον αριθμόν εξ, και εις δημοτικός σύμβουλος φέρων τω τη Λευκάδος, όπερ εδωρήσατο αυτώ αυτή αύτη η Λευκάδα ότε επέστρεψεν ο εθνικός ποιητής εκ της πρωτευούσης, απαγγείλας τον διθύραμβον επί του ανδριάντα του Πατριάρχου Γρηγορίου· μετ΄ αυτούς έποντο φέροντες στεφάνους εις δημοτικός σύμβουλος εκ μέρους του δημοτικού συμβουλίου Λευκαδίων, εις δικηγόρος εκ μέρους του δικηγορικού συλλόγου, εις έμπορος εκ μέρους του εμπορικού κλάδου, εις φοιτητής εκ μέρους των φοιτητών, και εις πολίτης εκ μέρους του λαού. Κατόπιν τούτων εφέρετο εν χερσίν υπό εντίμων πολιτών εκ περιτροπής η λάρναξ ένθα έκοιτο ο νεκρός, μεθ΄ ην είποντο οι συγγενείς, ο Δήμαρχος Λευκαδίων μετά του δημοτικού συμβουλίου, αι ανωμνησθείσαι Αρχαί, ο διδασκαλικός και δημοδιδασκαλικός σύλλογος πενθηφορούντες, και εν γένει πάσαι αι τάξεις την κοινωνίας πόλεως και της εξοχής.

Το λείψανον εφέρθη εν τω ιερώ Ναώ του Παντοκράτορος, και ετέθη εν τω μέσω του Ναού εν επί τούτω νεκρικό πήγματι εφ ου ανηρτήθησαν οι στέφανοι και ετέθησαν τα παράσημα. Αφού εψάλη η συνήθης νεκρώσιμος ακολουθία εξεφώνησαν εν τω ναώ εξ επικηδείους λόγους (οίτινες δημοσιευθήσονται βραδύτερον), πρώτος ο δικηγόρος κ. Γεώργιος Στεφανίτζης, εντεταλμένος παρά του δημοτικού συμβουλίου Λευκαδίων δι επί τούτω ψηφίσματός του, δεύτερος ο δικηγόρος κ. Ξενοφών Τούμπας, τρίτος ο Σχολάρχης κ. Ιωάννης Ν. Σταματέλος, τέταρτος ο δικηγόρος κ. Ιωάννης Σ. Καββαδίας, πέμπτος ο ενταύθα Εισαγγελεύς κ. Δημοσθένης Καρύκης και έκτος ο δικηγόρος κ. Ανδρέας Βλαντής, εξυμνήσαντες δια της ρητορικής αυτών ευφραδείας τας αρετάς, τα προτερήματα, την μεγαλόνοιαν, ποιητικήν φαντασίαν κλπ. του ανδρός, μεθ΄ ο άπαντες έδωκαν τω θανόντι τον τελευταίον ασπασμόν, τον συνώδευσαν μέχρι του τάφου, και κατόπιν ανεχώρησαν χαιραιτήσαντες κατά το σύνηθες τους συγγενείς εις την οικίαν του θανόντος. Ούτω διήλθεν η αποφράς αύτη της 23 Ιουλίου 1879.

Αιωνία η μνήμη σου, μεγάθυμε και μεγαλεπήβολε άνερ Αριστότελες Βαλαωρίτα, αληθώς το όνομα σου θέλει μείνει ανξιτήλοις γράμμασιν εγκεχαραγμένον εις αιώνα τον άπαντα εν ταις δέλτοις της ιστορίας, γαίαν έχεις ελαφράν!»

Σε επόμενο φύλλο η εφημερίδα δημοσιεύει τον επικήδειο λόγο του Ευσταθίου Δρακόπουλου, Επαρχιακού Δημοδιδασκάλου, και γράφει για το Μνημόσυνο του Βαλαωρίτη που έγινε στις 29 Ιουλίου 1879 στους Παξούς, στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων, όπου ο εκεί Λευκαδίτης Ειρηνοδίκης Παξών Σπυρίδων Καββαδάς απήγγειλε ποιητική νεκρολογία «ενώπιον πολυπληθούς ακροατηρίου».

Παραθέτουμε κάποιους στίχους του ποιήματος: