Πάνος Γιαννούλης: «Από τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς 1941…» – Μέρος 4ο

Ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ (τρίτος από αριστερά) Πάνος Γιαννούλης

Συνεχίζουμε με το 4ο Μέρος των «απομνημονευμάτων» (χειρόγραφο) του Καπετάνιου του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνου Γιαννούλη που γράφτηκαν στις 27 Οκτώβρη του 1945, οκτώ μήνες μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, με τον Πάνο Γιαννούλη να βρίσκεται την εποχή εκείνη κυνηγημένος, όπως και χιλιάδες άλλοι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Διατηρείται η αρχική ορθογραφία του χειρόγραφου:

«Για το χωριό διάθεσα μόνον μια δημηρία διότι το υπόλοιπο τμήμα κράταγε τα υψώματα της Καντύλας μη μας πλαγιοβάλει ο Καραμπέκιος και οι Γερμανοί που έμεναν στο Πιργαντή. Ο Στρατιωτικός Δράκος μου έστειλε σύνδεσμο να αποσυρθώ διότι θα με κυκλώσει ο Καραμπέκιος. Μα όταν επήγα εκεί διαπίστωσα ότι μερικοί κατσαπλιάδες από πίσω τους έστηλε τον Κόρακα προς καταδίωξή τους, εγώ με μια ομάδα έκανα επίθεση και μπήκαμε στα πρώτα σπίτια του χωριού. Η αντίσταση άρχισε το απόγευμα να χαλαρώνει. Στις (5) το απόγευμα ήρθε προς ενίσχυσί μου ο Κατωπόδης με τον Κορέση με (40) άντρες. Τους κάναμε επίθεση και σε μισή ώρα παραδόθηκαν. Όλη η μάχη βάσταξε (9) ώρες. Ο Καραμπέκιος δεν κράτησε το λόγο του αλλά κρύφτηκε έξω από τη Ζαβέρδα. Εμείς είχαμε (3) τραυματίες, δύο ελαφρά, ο ένας Γιώργης Μεσσήνης από την Καρυά πέθανε μετά (10) ημέρες. Οι εδεσίτες είχαν (2) νεκρούς και (2) τραυματίες. Ο οπλισμός μας, έδωσε οι εδεσίτες (140) τουφέκια (8) οπλοπολυβόλα, (5) πολυβόλα και (8) αυτόματα.

Η μάχη αυτή εκλόνισε την εμπιστοσύνη του ΕΔΕΣ προς τον Καραμπέκιο ενώ οι δικοί μας άρχισαν να ανακουφίζονται. Εμείς μετά τη μάχη αυτή πήγαμε στην Παναγούλα όπου σμίξαμε τα δύο τμήματα και αποφασίσαμε να κάμωμε ανεξάρτητο τάγμα Ξηρομέρου. Μετά δύο μέρες κάναμε την επιχείρηση του Αϊτού.

Η επιχείρηση αυτή παρά την κακή την κακή ενέργεια που είχε, ήταν μια μεγάλη νίκη για μας. Τα τμήματα είχαν την εξή διάταξη: Λόχοι Ξηρομέρου με επικεφαλής τους [ ] και Κόρακα θα καταλάβεναν τα υψώματα από την Ζάβιτσα. Ο λόχος Λευκάδας τα υψώματα του Αϊτού και την 5η πρωινή θα εκδιλώναμε την επίθεση. Ο Καραμπέκιος και Μπούρος ήταν φένεται τυχεροί διότι οι Βεραίοι ήθελαν να παορουσυασθούν μόνον σε εμένα διότι δεν είχαν σε άλλον εμπιστοσύνη. Επήγα μαζί με τον πολιτικό του τάγματος Ματαράγκα στον Μύτικα όπου μας οδήγησε ο Χρήστος Βέρης στον Γιάννη. Ο Πάνος Βέρης ήταν άρρωστος και δεν ήρτε. Όταν τελειώσαμε ήταν αργά. Εφύγαμε αμέσως για την Παναγούλα όπου μας περίμενε ο Κατωπόδης και αμέσως φύγαμε για την Κομπότη.

Ήταν βαθύ σκοτάδι και έβρεχε. Εχάσαμε τον δρόμο και όλη νύκτα τσακιστήκαμε μέσα στα βράχια. Εφτάσαμε στην Κομπότη στις (3) το πρωί. Εξήπνησα τους άντρες που κοιμόνταν στην εκκλησιά για να πάμε στον Αϊτό. Είχαμε χρόνο μα εν τω μεταξύ ο Δράκος βλέποντας ότι αργούσαμε να πάμε, έστηλε σύνδεσμο στο λόχο Ξηρομέρου να αποσυρθή διότι θα κάναμε την επιχήρηση την άλλη μέρα. Μα ο σύνδεσμος δεν συνδέθηκε με τον λόχο και το πρωί ο λόχος του Ξηρομέρου κτηπήθηκε με τους Εδεσίτες. Έπειτα από μία ώρα μάχη ο λόχος αποσύρθηκε στην Ζάβητσα σε κακή κατάσταση αφήνοντας στη μάχη (2) νεκρούς, (2) τραυματίες και (8) εχμάλωτους στα χέρια του Καραμπέκιου. Με ιδοποίησε για την μάχη ο Γιώργος Κατάκας. Στις (10) το πρωί έρηχνε νερό με το τσουβάλι και οι δρόμοι γεμάτοι λάσπη.

Συγκέντρωσα τους άντρες και τους μίλησα και δύο ομάδες ανέβηκαν στο Μπούμοντο και κατέβηκα στους κάμπους την 12η ώραν από πάνω από τον Αϊτό. Ο Κατωπόδης ερχόταν από τον κάμπο με το υπόλοιπο τμήμα. Οι Εδεσίτες το έριξαν στο γλέντι και δεν μας κατάλαβαν καθόλου. Έδωσα το σύνθημα της μάχης. Οι Εδεσίτες ήταν περισσότεροι από εμάς αλλά μας πολέμαγε και το χωριό του Καραμπέκιου. Η μάχη βάστηξε έως το βράδυ της (6). Ο Καραμπέκιος με τον Μπούρο εκράτησαν το κάστρο, μα όταν έπεσε ο Αϊτός το εγκατέλειψαν εποφελούμενοι του σκότους εξαφανίστηκαν. Συνελάβαμε πολλούς εχμαλώτους τους οποίους αφίσαμε την άλλη μέρα στην Κομπότη.

Η πτώση του Αϊτού ήταν και η συντριβή του φασισμού ολοκλήρου του Ξηρομέρου. Οι Εδεσίτες αντάρτες παραδόθηκαν αλλά πλην του Καραμπέκιου ο οποίος με άλλους (10) τράβηξε για την Ήπειρο. Από τον Αϊτό πήραμε άφθονο υλικό πολεμικό. Το τάγμα το επέστρεψα στο Βούστρι για να ξεκουραστεί διότι στην Κομποτί αρρώστησαν όλοι.

Το χωριό αυτού που το έχτισαν στα πλευρά του Μπούμοντο σαν πελόριο καζάνι υδρατμούς. Το Βούστρι είναι υγηινότατο χωριό. Στο Βούστρι κάθισε λίγες ημέρες και μετά (10) μέρες άδεια πήγα στη Λευκάδα να ξεκουραστώ αλλά δυστυχώς εδώ που ήρθα ευρήκα άλλα βάσανα. Ο λοχαγός Ζαμπέλης, ο οποίος εγκατέλειψε τους συντρόφους του στο Ξηρόμερο, εδώ συγκέντρωσε μια ομάδα η οποία αποτελείτο από ζωοκλέφτες και άρχισε να τρομοκρατεί τους κατοίκους της ΝΔ Λευκάδας. Εν τω μεταξύ ήρθε στη Λευκάδα και ο Κατωπόδης ο ταγματάρχης αδιούχος. Αποφασίσαμε να κάνουμε μια φιλική επιστολή στον Ζαμπέλη στην οποία του γράφαμε ότι η Λευκάδα δεν είναι μέρος για να έχει αντάρτικα τα οποία κακό θα προξενούσαν στο Νησί παρά καλό. Λόγω της στενότητας του εδάφους και σε φιλική συνάντηση του Κατωπόδη του υποσχέθηκε ο Ζαμπέλης ότι είναι εαμίτης. Μα παρά τις υποσχέσεις που μας έδινε, αντί να διαλύσει τα τμήματά του, εξασκούσοε μεγαλύτερη πίεση στους δικούς μας.

Εμείς πιεζόμενοι από τις συνθήκες αυτές αναγκαστήκαμε να δημιουργήσουμε μια δημιρία μόνιμη σε συνεργασία με την πολιτική οργάνωση, αποφασίσαμε τον αφοπλισμό του Ζαμπέλη. Όταν ξεκίνησα για να συναντηθώ με τον Ζαμπέλη μου έφερε ένα σύμφωνο που υπέγραψε η πολιτική μας οργάνωση με την οργάνωση του ΕΔΕΣ και μας υποχρέωνε αμφοτέρους να υποχωρήσουμε και ο μεν Ζαμπέλης να διαλυθή και εγώ να περάσω στο Ξηρόμερο.

Εγώ σύμφωνα με την εντολήν που επήρα πέρασα στο Ξηρόμερο, ο μεν Ζαμπέλης δεν τήρισε τον λόγον του και όταν εγώ έφυγα ανασυγκροτήθηκε και άρχισε την αντεθνική του δράση.

Το σύμφωνο μου φάνηκε τότε σαν δεξιά παρέκκλιση και το καφτιρίασα με τα γεγονότα του Φουρτούνα. Με έπισε ότι έχει κάποια λογική βάση».

(Συνεχίζεται)

(Πηγή: Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων), 2002.)

Διαβάστε: