Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα – Μέρος 4ο Στη Χώρα του Σαρπηδόνα – Λυκία

Γράφει ο Αιθεροβάμων

Ιχνηλατώντας τη γη της οδύνης.
Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα
Μέρος 4ο Στη Χώρα του Σαρπηδόνα. Λυκία

Καθώς φθάνουμε στα νοτιοδυτικά Μικρασιατικά παράλια στην περιοχή απέναντι από τη Ρόδο βυθίζομαι στους μύθους προσπαθώντας να καταλάβω την ουσία των όσων περνάνε στιγμιαία μπροστά από τα μάτια, ενώ με τη φωτογραφική μηχανή «αιχμαλωτίζω» αδιάκοπα τους ιστορικούς χώρους μια και η μνήμη είναι δύσκολο να συγκρατήσει αυτή την πληθώρα των εικόνων που διαδέχεται η μια την άλλη.

Η πρώτη γραπτή αναφορά για τη μεγάλη Χώρα της Λυκίας γίνεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα στο τέλος της Β’ ραψωδίας όπου οι Λύκιοι πηγαίνουν σύμμαχοι στους Τρώες: «Τέλος στους Λύκιους ήτανε ο Σαρπηδόνας άρχος κι’ ο Γλαύκος ο αψεγάδιαστος , πούρθαν απ’ τη Λυκία , πέρα απ’ τον πολυστρόβιλο τον ποταμό τον Ξάνθο».¹

Στη συνέχεια γίνονται πολλές αναφορές στην Ιλιάδα για την Λυκία και τον ηρωισμό των στρατιωτών της.

Πολύ αργότερα ο Ηρόδοτος στην Ιστορία του αναφέρει:

«Οι Λύκιοι από τα αρχαία χρόνια κατάγονται από την Κρήτη, γιατί παλιά όλη την Κρήτη βάρβαροι την κατείχαν. Τότε για την βασιλεία της εμάλωσαν οι δυο γιοι της Ευρώπης ο Σαρπηδών και ο Μίνωας. Κι’ ο Μίνωας ενίκησε και εξόρισε τον Σαρπηδόνα κι’ όσους επήγαν με το μέρος του, και διωγμένοι έφυγαν στη Ασία… Μέχρι που φάνηκε ο Λύκος από την Αθήνα που κι’ εκείνον είχε διώξει ο αδελφός του ο Αιγέας ….. και απ’ αυτόν έκτοτε Λύκιοι ονομάστηκαν».²

Στο τέλος του 1ου αι.π.Χ. ο Στράβωνας αναφέρει:

«Λύκιοι δ᾽ οὕτω πολιτικῶς καὶ σωφρόνως ζῶντες διετέλεσαν ὥστ᾽ ἐκείνων διὰ τὰς εὐτυχίας θαλαττοκρατησάντων μέχρι τῆς Ἰταλίας ὅμως ὑπ᾽ οὐδενὸς ἐξήρθησαν αἰσχροῦ κέρδους͵ ἀλλ᾽ ἔμειναν ἐν τῆι πατρίωι διοικήσει τοῦ Λυκιακοῦ συστήματος.

Εἰσὶ δὲ τρεῖς καὶ εἴκοσι πόλεις αἱ τῆς ψήφου μετέχουσαι· συνέρχονται δὲ ἐξ ἑκάστης πόλεως εἰς κοινὸν συνέδριον͵ ἣν ἂν δοκιμάσωσι πόλιν ἑλόμενοι· τῶν δὲ πόλεων αἱ μέγισται μὲν τριῶν ψήφων ἐστὶν ἑκάστη κυρία͵ αἱ δὲ μέσαι δυεῖν͵ αἱ δ᾽ ἄλλαι μιᾶς».³

Ο εξελληνισμός της Μικράς Ασίας άρχισε κυρίως από την εποχή του Μ.Αλεξάνδρου.

Η Ελληνική Πόλις χαρακτηρίζει όλες Λυκιακές πόλεις με την γλώσσα των Ελλήνων να επικρατεί στην περιοχή.

Οι Θεοί των Ελλήνων Αθηνά, Απόλλωνας, λατρεύονται παντού.

Αργότερα έρχεται η Ρωμαϊκή επίδραση.

Ξάνθος (Xanthos)

Σπουδαιότερη πόλη της Λυκίας κατά την αρχαιότητα είναι η Ξάνθος , που ήταν πρωτεύουσα και Μητρόπολις της Λυκιακής Κοινοπολιτείας.

Ενώ στους αρχαίους χρόνους η Ξάνθος ήταν δίπλα στη θάλασσα, σήμερα λόγω των αποθέσεων του ομώνυμου ποταμού απέχει 8 χιλιόμετρα από τη θάλασσα.

Η πόλη καταστράφηκε επανειλημμένα από Πέρσες, Αθηναίους και Ρωμαίους.

Οι τελευταίοι την ανοικοδόμησαν και την κόσμησαν με σημαντικά μεγαλειώδη κτίσματα, γνωρίζοντας σημαντική ακμή στους Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους.

Το Θέατρο της Ξάνθου είναι ρωμαϊκό και αντικατέστησε το αντίστοιχο ελληνιστικό που καταστράφηκε από σεισμό.

Δίπλα στο Θέατρο υπάρχει ένα λαμπρό ταφικό μνημείο, ο λεγόμενος Τάφος των Αρπυιών που χρονολογείται από το 5ο αιώνα π.Χ.

Το 1838 ο Charles Fellows αντιγράφοντας το παράδειγμα του συμπατριώτη του Τόμας Μπρους, (7ος Κόμης του Έλγιν) κατάφερε με διάφορα κόλπα να μεταφέρει στην Αγγλία πολλά αρχιτεκτονικά μέλη και αγάλματα από την περιοχή της Ξάνθου.

Ο Μεγάλος Βεζύρης της περιοχής σε επιστολή του στον Αγή Αλή Πασά κυβερνήτη της Ρόδου στις 9 Σεπτεμβρίου 1841 γράφει:

«Η Βρετανική πρεσβεία ζητάει να της παραχωρηθούν μερικές παλιές σκαλιστές πέτρες για να τις βάλει σε Μουσείο. Οι πέτρες αυτές είναι εντελώς άχρηστες σε μας και βρίσκονται σκορπισμένες κοντά στη θάλασσα.»

Έτσι ολόκληρο το υπέρλαμπρο μνημείο των Νηρηίδων κομμένο σε μικρά μέρη μεταφέρθηκε στην Αγγλία!

Η Λυκία λεηλατήθηκε για πολλοστή φορά ……

Σήμερα αυτές «οι άχρηστες πέτρες» εκτίθενται στη Λυκιακή Αίθουσα του Βρετανικού Μουσείου.

Πάταρα (Patara)

Μια αρχαία Λυκιακή πόλη που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν χαμένη μέσα σε ελώδεις εκτάσεις του δέλτα του ποταμού Ξάνθου και σε φυτείες σουσαμιού.

Σήμερα το τοπίο έχει αλλάξει ριζικά. Οι γείτονες μας διαβλέποντας την μεγάλη σημασία του αρχαιολογικού τουρισμού για την οικονομία τους έχουν κάνει τεράστια πρόοδο στην ανάδειξη της περιοχής και στην αναστήλωση των αρχαιοτήτων των Πατάρων.

Το παράδειγμα των Πατάρων σε αφήνει κατάπληκτο μπροστά στις σημαντικές αρχαιολογικές εργασίες που πραγματοποιούνται στη περιοχή.

Η αναστήλωση του Κοινοβουλίου του Κοινού των Λυκίων, που διήρκεσε δύο χρόνια, στα αρχαία Πάταρα, σχεδόν ολοκληρώθηκε. Το τουρκικό κράτος ξόδεψε περίπου 7,5 εκατ. τουρκικές λίρες για αυτό το μεγαλύτερο αναστηλωτικό έργο στην τουρκική αρχαιολογική ιστορία, σύμφωνα με την Hürriyet.

Το Κοινοβούλιο του Κοινού των Λυκίων, ήρθε στο φως κατά τις ανασκαφές του Τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Akdeniz το 1991, από τον καθηγητή Taner Korkut.

Κτίστηκε τον 1ο αι. μ.Χ. Οι διαστάσεις του είναι 43 x 30 μ. και έχει χωρητικότητα 400 ατόμων. Αφού χρησιμοποιήθηκε ως κοινοβούλιο για μισόν αιώνα περίπου, φιλοξένησε θεατρικές και μουσικές παραστάσεις.

Η αναστήλωσή του ξεκίνησε το 2010 υπό την εποπτεία του καθηγητή Havva İşkan του Τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Αττάλειας. Κατά τις εργασίες αποκαταστάθηκαν οι εσωτερικοί και εξωτερικοί τοίχοι του κτιρίου, οι πύλες και οι κερκίδες του.

Λίγα μέτρα πιο πέρα ένα δεύτερο παλαιότερο θέατρο μεγαλύτερης χωρητικότητας.

Σε μια άκρη έρχεσαι μπροστά σε μια ελληνική επιγραφή που δίνει πληροφορίες για την κατασκευή του θεάτρου.

Η Αγορά των Πατάρων μετά την ανάδειξή της και την αποξήρανση της περιοχής.

Μια αρχαία πόλη φανερώθηκε μέσα από τους βάλτους και παρά τον καθαρά ρωμαϊκό χαρακτήρα της είναι ολοφάνερη η επίδραση της ελληνικής τέχνης σε όποια άκρη και αν παρατηρήσεις.

Συνεχίζεται

Αιθεροβάμων

___________________________________________________

1. Ομήρου Ιλιάδα. Μετάφραση: Πανταζή Κοντομίχη.
2. Ηροδότου Ιστορίαι. Μετάφραση: Γ. Χειμωνάς.
3. Στράβωνα Γεωγραφικά, (Βιβλίο ΙΔ).