Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα – Μέρος 8ο: Στη πολιτεία των Τεχνών, την Αφροδισιάδα | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News

Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα – Μέρος 8ο: Στη πολιτεία των Τεχνών, την Αφροδισιάδα

Γράφει ο Αιθεροβάμων

Ιχνηλατώντας τη γη της οδύνης.
Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα
Μέρος 8ο – Στη πολιτεία των Τεχνών, την Αφροδισιάδα

Ο καύσωνας είναι τον Αύγουστο στην νότια Τουρκία αρκετά έντονος και σε μεγάλο βαθμό ανυπόφορος, γεγονός που μας αναγκάζει να τραβήξουμε βορειότερα, παρόλο που υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι στην περιοχή.

Έτσι βιαστικά περνάμε το ποτάμι Νταλιάν (Dalyan) που στις όχθες του μπορείς να θαυμάσεις μια σειρά περίλαμπρων λαξευτών τάφων.

Ψάχνουμε στο GPS να βρούμε το χωριό Γκεϊρέ προκειμένου να επισκεφθούμε ένα αρχαιολογικό χώρο που ελάχιστα προβάλλεται από τα τουριστικά γραφεία και εμείς μέχρι εκείνη τη στιγμή τον αγνοούσαμε αν κάποιοι φίλοι δεν μας τον πρότειναν σαν έκπληξη.

Το χωριό Γκεϊρέ δυστυχώς δεν υπάρχει στους χάρτες αλλά ευτυχώς κάποιος μας πληροφορεί για τη Nazilli μια πόλη κοντά στην αρχαία πόλη.

Και πράγματι η Αφροδισιάδα μας προσφέρει μια ευχάριστη έκπληξη γιατί είναι ίσως ο ωραιότερος αρχαιολογικός χώρος της Μικράς Ασίας του Αιγαίου.

Η Αφροδισιάδα της Καρίας, αν και μέτριου μεγέθους πόλη κατά τους τέσσερις αιώνες της ακμής της (1ος αι. π.Χ.-3ος αι. μ.Χ.), αποτελεί σήμερα μια από τις πληρέστερες αρχαίες πόλεις για λόγους που οφείλονται στο ιστορικό των ανασκαφικών ερευνών, αλλά και στις 12.000 περίπου επιγραφές που έχουν βρεθεί εκεί!

Σύμφωνα με το Στέφανο Βυζάντιο, αλλά και το βυζαντινό λεξικό της Σούδας, η πόλη κατοικήθηκε από Πελασγούς Λέλεγες, γι’ αυτό και το αρχικό της όνομα ήταν Λελέγων πόλις και αργότερα Μεγάλη πόλις. Αναφέρεται πάντως και το όνομα Νινόη, που συνδέεται με το μυθικό Ασσύριο βασιλιά Νίνο ή ετυμολογείται από το ακκαδικό όνομα της θεάς Ιστάρ-Νιν.

Το ιερό της Αφροδίτης υπήρχε ήδη από τον 6ο αι. π.Χ., όπως φανερώνουν κεραμικά ευρήματα της περιόδου αυτής.

Η πόλη ήταν σχετικά ασήμαντη κατά την περίοδο πριν από την έλευση των Ρωμαίων στη Μικρά Ασία. Απέκτησε κύρος λόγω του ότι, σε αντίθεση με τις περισσότερες πόλεις της Ασίας, η Αφροδισιάς τάχθηκε στο πλευρό της Ρώμης.

Ο Σύλλας το 81 π.Χ., ακολουθώντας το χρησμό του μαντείου των Δελφών, χάρισε στο ιερό της Αφροδίτης ένα χρυσό στέμμα και ένα διπλό καρικό πέλεκυ. Αργότερα, ο Ιούλιος Καίσαρ, του οποίου η Venus Genetrix θεωρούνταν πρόγονος, αφιέρωσε στη θεά ένα χρυσό Έρωτα.

Το 35 π.Χ., η Αφροδισιάς ανακηρύχθηκε ελεύθερη και αυτόνομη πόλη, απαλλάχθηκε από φορολόγηση και συνδέθηκε με συνθήκη με τη Ρώμη.

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδος σήμανε μια μακρά φάση ευημερίας για την Αφροδισιάδα, που τη διέκοψαν μόνο οι καταστροφές από τους σεισμούς που έπληξαν τη Μικρά Ασία το 17 και το 47 μ.Χ.

Πριν μπούμε στην αρχαία πόλη της Αφροδισιάδας μας περιμένει «το ειδικό όχημα» που θα μας μεταφέρει στον αρχαιολογικό χώρο. Η μεταφορά είναι πληρωμένη στο εισιτήριο.

Οι επισκέπτες σχετικά λίγοι.

Έξω από την είσοδο μικρομάγαζα εκθέτουν αγαλματίδια αρχαιοελληνικού πολιτισμού!

Μετά την είσοδο συναντάς το στεγασμένο χώρο του Μουσείου που περιβάλλεται από πλήθος εντυπωσιακών σαρκοφάγων και μια σειρά γλυπτών υψηλής αισθητικής.

Η γεωφυσική έρευνα που διεξήγαγαν οι ανασκαφείς του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης μεταξύ 1995 και 1998, απέδειξε ότι η Αφροδισιάς είχε χτιστεί με βάση το ιπποδάμειο σύστημα. Η πόλη είχε έκταση 520 στρεμμάτων.

Ο αρχικός πυρήνας της ήταν το ιερό της Αφροδίτης και η ιωνικού τύπου Αγορά, η λεγόμενη Νότια Αγορά, σύμφωνα με τα πρότυπα άλλων μικρασιατικών πόλεων.

Ο ναός της Αφροδίτης ήταν το σημείο αναφοράς της αρχαίας πόλης. Το ιερό προϋπάρχει της πόλης, όπως επιβεβαιώνεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα της Αρχαϊκής περιόδου. Έως το 2ο αι. π.Χ. πρέπει να περιβαλλόταν από ιερές γαίες, πριν ενταχθεί με δυσκολία στο ιπποδάμειο πολεοδομικό σχέδιο της ελληνιστικής πόλης.

Επί Αδριανού ανεγέρθη ένας τοίχος, στον οποίο ανοίχτηκαν κόγχες που στηρίζονταν σε κορινθιακούς κίονες και που αργότερα ενσωματώθηκαν στο νάρθηκα της παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 5ου αι. μ.Χ., αφιερωμένη στους αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ, η οποία αντικατέστησε το ναό. Η μετατροπή έγινε με τη μεταφορά των κιόνων για την επιμήκυνση των κλιτών. Έτσι δημιουργήθηκε μια μεγάλη τρίκλιτη βασιλική.

Μπροστά μας φαντάζει το Τετράπυλο η μνημειακή πύλη της Αφροδισιάδας.

Στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ., η μεγάλη πλατεία στα ανατολικά του ναού της Αφροδίτης τειχίστηκε.

Η είσοδος γινόταν μέσω ενός περίπλοκου πυλαίου οικοδομήματος, του λεγόμενου Τετραπύλου. Τέσσερις ομάδες από τέσσερις κορινθιακούς κίονες με κορμούς που έφεραν στριφτές ελικωτές ραβδώσεις, στήριζαν ένα τοξωτό επιστύλιο, διακοσμημένο με ανάγλυφες παραστάσεις Ερώτων και Νικών.

Το κτήριο καταστράφηκε τον 4ο αιώνα και επιδιορθώθηκε λίγο αργότερα. Σήμερα έχει αναστηλωθεί και αποτελεί το πιο γνωστό μνημείο της Αφροδισιάδας.

Το θέατρο της Αφροδισιάδας, χωρητικότητας 10.000 θεατών, στην ανατολική κλιτύ της ακρόπολης της πόλης, αποκαλύφθηκε κατά τις ανασκαφές του 1966-1972. Η κατασκευή του χρονολογήθηκε στο β΄ μισό του 1ου αι. π.Χ., όταν στην πόλη δραστηριοποιούνταν ο Γάιος Ιούλιος Ζωίλος.

Το στάδιο της Αφροδισιάδας, στο βόρειο τμήμα της πόλης, είναι το καλύτερα διατηρημένο στάδιο της Μικράς Ασίας. Σώζεται σχεδόν ανέπαφο. Έχει διαστάσεις 262 x 59 μ. και εντυπωσιάζει με την τεράστια για την εποχή του χωρητικότητα 30.000 θεατών! Στο κέντρο της βόρειας πλευράς υπήρχε το αυτοκρατορικό θεωρείο. Το στάδιο χρησιμοποιήθηκε έως και τον 7ο αιώνα.

Τα κτίρια της Νότιας αγοράς του κύριου εμπορικού χώρου της πόλης.

Λίγο πιο πέρα οι Θέρμες (Λουτρά) του Αδριανού.

Και παρακάτω η Βόρεια Αγορά.

Το Σεβαστείο είναι ένα συγκρότημα κτηρίων αφιερωμένο στην Αφροδίτη, τον Αύγουστο (Σεβαστό) και την οικογένεια των Ιουλίων-Κλαυδίων.

Η οικοδόμησή του ξεκίνησε επί Τιβερίου (14-37), διακόπηκε λόγω ενός καταστροφικού σεισμού και ολοκληρώθηκε στην αρχή της βασιλείας του Νέρωνα (54-68 μ.Χ. περίπου) με τη χορηγία δύο αριστοκρατικών οικογενειών της πόλης.

Στην Αφροδισιάδα τελούνταν καλλιτεχνικοί αγώνες, μουσικής, θεάτρου, ποίησης, γλυπτικής, μοναδικοί σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι πιο σημαντικοί ήταν τα Λυσιμάχεια, θεατρικοί αγώνες με χρηματικά έπαθλα ύψους 120.000 δηναρίων, και οι αγώνες γλυπτικής. Οι αγώνες γλυπτικής είναι αναμενόμενοι σε μία πόλη όπου αναπτύχθηκε μία από τις πιο γνωστές σχολές γλυπτικής της Αρχαιότητας.

Η Σχολή γλυπτικής της Αφροδισιάδας άκμασε από τον 1ο αι. π.Χ. έως και τον 5ο αι. μ.Χ. Υπογεγραμμένα έργα Αφροδισιέων γλυπτών, με επιφανέστερους τον Αριστέα, τον Παπία και τον Αντωνιανό, έχουν βρεθεί στην έπαυλη του Αδριανού στο Τίβολι, στη Ρώμη και στη Leptis Magna της Λιβύης.

Οι Αφροδισιείς γλύπτες δημιούργησαν αντίγραφα μεγάλων έργων, αλλά πολύ περισσότερα πρωτότυπα, πολλά από τα οποία αποκαλύφθηκαν στις ανασκαφές και εκτίθενται σήμερα στα μουσεία της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης και της Αφροδισιάδας.

Η ύφεση στην οικοδομική δραστηριότητα της πόλης κατά τον 4ο αιώνα έχει αποδοθεί από ορισμένους μελετητές στην επίδραση του καταστροφικού σεισμού του 358 μ.Χ., ο οποίος ενδέχεται να οδήγησε και στην άνοδο της στάθμης των υδάτων.

Όλος ο χώρος είναι γεμάτος με επιγραφές όλες γραμμένες στα ελληνικά!

Η Αφροδισιάδα, από τις αρχές του 4ου αιώνα χρίστηκε έδρα επισκοπής. Κατά τον 5ο αιώνα, φαίνεται πως επήλθε σημαντική ανάκαμψη με αναζωπύρωση της δραστηριότητας των ευεργετών, ενώ και η οικιστική αρχιτεκτονική της περιόδου φανερώνει δείγματα μεγάλης ακμής. Ο Θεοδόσιος ο Β΄ επισκέφτηκε την πόλη το 443, ενώ ο Ιουστινιανός ρύθμισε ορισμένα οικονομικά προβλήματα των κατοίκων το 529.

Στο β΄ μισό του 5ου αιώνα στην πόλη αναπτύχθηκε σημαντική φιλοσοφική σχολή. Στη σχολή αυτή δίδαξε ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Ασκληπιόδοτος, καθώς και οι Δαμάσκιος και Δόρος. Την περίοδο αυτή στην πόλη σημειώθηκαν ταραχές μεταξύ χριστιανών και ειδωλολατρών και πολλά χαράγματα σε τοίχους δείχνουν τον αγώνα των δύο παρατάξεων: «Φως και ζωή», «Υπάρχει μόνο ένας θεός», «Νικά των Χριστιανών η πίστη», «Η Μαρία γεννά το Χριστό» (συνθήματα των Χριστιανών) και ο διπλός πέλεκυς της Καρίας.

Υπάρχουν αμυδρές ενδείξεις κατοίκησης κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο. Η πόλη μετονομάστηκε Καρία, από όπου προήλθε το όνομα του σημερινού τουρκικού μικρού χωριού Geyre.

Η Αφροδισιάδα τελικά αφήνει τις καλύτερες εντυπώσεις ιδιαίτερα για την μελετημένη και σοφή οργάνωσή μιας πόλης που μέσα της ζωντάνεψαν για πολλά χρόνια σχεδόν όλα τα είδη της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

___________________________________________________________________

Βιβλιογραφία:
1. Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού.
2. ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ. Εκδόσεις EXPLORER.

Συνεχίζεται

Αιθεροβάμων

Κάντε κλικ για να διαβάσετε:
1ο Μέρος 2ο Μέρος
3ο Μέρος 4ο Μέρος
5ο Μέρος 6ο Μέρος
7ο Μέρος 8ο Μέρος

Displaying 4 Comments
Have Your Say
  1. Ο/Η PONTIAKH GNOMH λέει:

    Αγαπητοί κύριοι,
    Παρακαλούμε θερμά όπως μας στείλετε τα στοιχεία επικοινωνίας του συντάκτη του άρθρου «Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα», διότι ενδιαφερόμαστε να το αναδημοσιεύσουμε στη μηνιαία εφημερίδα μας, «Ποντιακή Γνώμη», όπου έχουμε σε κάθε φύλλο αφιέρωμα στη Μικρά Ασία.
    Ευχαριστούμε εκ των προτέρων για τη συνεργασία.
    Χριστίνα Χαφουσίδου
    Αρχισυντάκτρια
    Ποντιακή Γνώμη
    2103316036

  2. Ο/Η kolivasf λέει:

    Κα Χασουφίδη έχουμε προωθήσει το σχόλιό σας στο συντάκτη του αφιερώματος «Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα».

  3. Ο/Η Π. Αποστολή λέει:

    Συγχαρητήρια για το εξαιρετικό αφιέρωμα. Μολις επιστρέψαμε από εκδρομή στα μικρασιατικά παράλια. Δυστυχώς ο σύζυγός μου κι εγώ ήμασταν οι μόνοι από το γκρουπ που ενδιαφερόμασταν να επισκεφθούμε τα Ουρλά, τα οποία τελικά θυσιάστηκαν στον βωμό του ελευθερου χρόνου για ψώνια… Ας είναι. Προς το παρόν μας ταξιδέψατε εσείς και μας δώσατε αρκετά εναύσματα για μελλοντικές περιηγήσεις στην Ιστορία. Σας ευχαριστούμε.

  4. Υπέροχο αφιέρωμα. Συγχαρητήρια

Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>