Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα – Μέρος 10ο: Στη λεηλατημένη πόλη των Σάρδεων

Γράφει ο Αιθεροβάμων

Ιχνηλατώντας τη γη της οδύνης.

Ένα οδοιπορικό στα Ματωμένα χώματα

Μέρος 10ο – Στη λεηλατημένη πόλη των Σάρδεων

Προχωράμε προς το εσωτερικό της Τουρκίας 75 χλμ. ανατολικά της Σμύρνης για μια πόλη που σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ιδρύθηκε από τους γιους του Ηρακλή, στις «χρυσοφόρες» Σάρδεις. Ένα ποτάμι ο Πακτωλός προσέφερε χρυσάφι και οι Σάρδεις έγιναν μεγάλη οικονομική δύναμη στην περιοχή από τον 7ο αιώνα π.Χ.

Η πόλη παρέμεινε υπό την Περσική κυριαρχία μέχρι το 334 π.Χ. που την κατέλαβε ο Μέγας Αλέξανδρος και απέκτησε καθαρά ελληνικό χαρακτήρα. Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Στρατηλάτη οι Σάρδεις έγιναν αντικείμενο σκληρής διεκδίκησης από τους επιγόνους.

Με τη κατάκτηση από τους Ρωμαίους το 133 π.Χ. η πόλη άκμασε έγινε έδρα της Ρωμαϊκής Επαρχίας και αποτέλεσε μια από τις εφτά εκκλησίες της Αποκάλυψης.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι οι Σάρδεις λεηλατήθηκαν πολλές φορές μέχρι το πρόσφατο παρελθόν και εδώ αξίζει να αναφερθεί σχετικά απόσπασμα από ένα αξιόλογο άρθρο που δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο (www.archaiologia.gr):

«Εκ πρώτης όψεως, ίσως να μην αισθάνεται κανείς έκπληξη όταν μαθαίνει ότι οι αρχαίες Σάρδεις, στη δυτική Μικρά Ασία, πάλαι ποτέ πατρίδα του μυθικά πλούσιου βασιλιά της Λυδίας Κροίσου, αποτέλεσαν στο παρελθόν στόχο άπληστων αρχαιοκαπήλων. Αυτό, ωστόσο, που προκαλεί ανησυχία είναι το γεγονός ότι η λεηλασία έγινε μόλις έναν αιώνα πριν, συγκεκριμένα το 1921-1922, και ενθαρρύνθηκε από επιφανείς Αμερικανούς αρχαιολόγους και επιχειρηματίες, καθώς και από μια θρασύτατη ομάδα (την Εκτελεστική Επιτροπή της Εταιρείας Ανασκαφών στις Σάρδεις – ECSES), όλους αποφασισμένους να εμπλουτίσουν ένα από τα σημαντικότερα μουσεία παγκοσμίως, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (Met) στη Νέα Υόρκη. Επιπλέον, οι ενέργειες των λαθρεμπόρων ανακοινώθηκαν δημόσια και υποστηρίχθηκαν μέσα από τις σελίδες των New York Times.»

Μεγάλο μέρος της αρχαίας πόλης σήμερα καλύπτεται από καλλιέργειες αμπελιού και οπωροφόρων.

Πριν μπούμε στον αρχαιολογικό χώρο συναντήσαμε μια οικογένεια που άπλωνε σουλτανίνα στον ήλιο να λιαστεί.

Άνθρωποι προσιτοί, γελαστοί, καλοσυνάτοι.

Χωρίς να ξέρουμε τη γλώσσα τους καταφέραμε να συνεννοηθούμε και να μας χαρίσουν απλόχερα λίγους από τους καρπούς των κόπων τους.

Το πρώτο κτιριακό συγκρότημα που συναντάμε είναι η εντυπωσιακή Εβραϊκή Συναγωγή. Είναι η μεγαλύτερη που έχει σωθεί από την αρχαιότητα. Χρονολογείται τον 3ο αιώνα μ.Χ. Οι Εβραίοι έφθασαν εδώ μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από του Βαβυλώνιους τον 6ο αιώνα π.Χ.

Τα μωσαϊκά του δαπέδου εντυπωσιακά.

Και εδώ παντού η ελληνική γραφή!

Η Εβραϊκή Συναγωγή χρησίμευσε για λειτουργικούς σκοπούς, για συναθροίσεις και σαν χώρος φιλοξενίας Εβραίων ταξιδιωτών.

Αμέσως μετά μπροστά μας στέκονται τα εντυπωσιακά ερείπια ενός τεράστιου κτιρίου το οποίο οι επιγραφές αναφέρουν άλλοτε ως Λουτρά και άλλοτε ως Γυμνάσιο.

Το κτιριακό συγκρότημα είναι επιβλητικότατο και μεγαλοπρεπές, κτίστηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Καρακάλλα.

Η εντυπωσιακή πολυώροφη και διακοσμημένη πρόσοψη αξίζει ιδιαίτερης προσοχής καθώς ήταν αφιερωμένη στην αυτοκρατορική λατρεία και ο σχεδιασμός της θυμίζει σκηνή ρωμαϊκού θεάτρου.

Και εδώ συναντάμε τις ίδιες τουαλέτες με εκείνες της Εφέσου.

Περνώντας τον κεντρικό δρόμο μπαίνουμε στο χώρο που χτίστηκε ένας από τους μεγαλύτερους ναούς του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου: Ο Ναός της Θεάς Άρτεμης!

Άρχισε να χτίζεται μια γενιά μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τους Σελευκίδες πιθανόν αμέσως μετά τη μάχη στο Κουροπέδιο το 281 π.Χ..

Η διάμετρος των κιόνων που ξεπερνά το 1,20 μέτρα δημιουργεί μια επιβλητικότητα που χαρακτηρίζει τη μεγαλοπρέπεια του υπέρλαμπρου αυτού Ναού!

Αποτελεί μοναδικό παράδειγμα της ελληνορωμαϊκής αρχιτεκτονικής που συνδυάζει την τοπική λατρευτική παράδοση με τη νέα πολιτική αυτοπροβολής των αυτοκρατόρων.

Η μνημειώδης κλίμακα του είναι 46Χ99 μέτρα φανερώνει ότι η κατασκευή του έγινε σε αντιπαραβολή με τους μεγάλους ιωνικούς Ναούς της Εφέσου και της Σάμου.

Οι κίονες που σήμερα διατηρούνται φτάνουν σε ύψος 15 μέτρων!

Το 139 μ.Χ. ο ελληνιστικός ναός τροποποιήθηκε για να δεχτεί την αυτοκρατορική λατρεία.

Ο Ναός εγκαταλείφθηκε οριστικά τον 4ο αιώνα μ.Χ. και μια μικρή χριστιανική εκκλησία χτίστηκε δίπλα του.

Μια νέα θρησκεία εγκαταστάθηκε δίπλα στην παλιά και παρότι μικρότερη στην αρχή κατάφερε και επικράτησε στην περιοχή μετά από μεγάλο και σκληρό αγώνα. Όταν αργότερα ήλθαν οι Άραβες έσβησε κι’ αυτή για να αντικατασταθεί από μια καινούργια που αποκαλύφθηκε στον Μωάμεθ από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ …

Συνεχίζεται

Αιθεροβάμων