Εκτεταμένη η καταστροφή των φοινίκων

Το καταστροφικό έργο του κόκκινου σκαθαριού στους φοίνικες της Λευκάδας, που σαν τσουνάμι έχει προσβάλλει και ξεράνει ως ώρας πολλά φοινικοειδή, επισημαίνει ο Γιάννης Ροντογιάννης. Στο γεγονός αυτό είχαμε αναφερθεί και παλιότερα (Σεπτέμβριος 2014), προτού καν το φαινόμενο πάρει τις σημερινές, ανεξέλεγκτες πια θα λέγαμε, για το νησί μας διαστάσεις. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω… (Δες εδώ).

Οι επισυναπτόμενες φωτογραφίες από πληγέντες φοίνικες στην πόλη της Λευκάδας, το Φρύνι και την Απόλπαινα είναι ενδεικτικές.

Αξίζει να αναφέρουμε και το εξής περιστατικό που δείχνει το επίπεδο της δημόσιας ενημέρωσης για το θέμα αυτό: Φωτογραφίζοντας πριν δυο μέρες τους ξεραμένους φοίνικες στο προαύλιο του νοσοκομείου μας πλησίασε ένας πολίτης και μας ρώτησε που θα πρέπει να απευθυνθεί για να ζητήσει βοήθεια, αφού αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα με τα φοινικοειδή που έχει στην αυλή του. «Πηγαίνετε, να τους φωτογραφήσατε, μας πρότεινε», και πρόσθεσε: «Τόσο μεγάλα φύλλα και να εξαφανίζονται. Δεν βλέπεις τίποτε, ούτε και στο έδαφος».. Του προτείναμε, μιας και δεν γνωρίζαμε ούτε και μεις οι ίδιοι ποιος είναι υπεύθυνος, και αν υπάρχει όντως κάποια αρμόδια υπηρεσία, να απευθυνθεί σε πρώτη φάση στη Διεύθυνση Δασών της Περιφέρειας…

Ο Δήμος Λευκάδας, έστω και καθυστερημένα, αντέδρασε επιτέλους – ελπίζουμε να μην είναι πλέον αργά. Στο από τις 23.10.2015 ΔΤ αναφέρει:

«Ενημερώνουμε τους δημότες ότι με ευθύνη της Υπηρεσίας Καθαριότητας και Πρασίνου του Δήμου μας, βρίσκεται σε εξέλιξη επιχείρηση αντιμετώπισης του κόκκινου σκαθαριού που έχει πλήξει και τους φοίνικες της Λευκάδας.

Έπειτα από το κλάδεμα των δέντρων, η Υπηρεσία προχωρά σε δενδροχειρουργική επέμβαση με σκοπό την αφαίρεση των προσβεβλημένων κομματιών. Κατόπιν οι φοίνικες θα καλυφθούν από συρμάτινη σήτα για να αποφευχθεί η εκ νέου προσβολή. Η προσπάθεια αφορά κατά προτεραιότητα τα πλέον ανεπτυγμένα δέντρα, σε κεντρικά σημεία του Δήμου.

Παράλληλα, λαμβάνονται μέτρα πρόληψης με τη χρήση βιολογικών σκευασμάτων για την προστασία των μη προσβεβλημένων φοινικοειδών.»

«Επειδή εντοπίσθηκε στην περιφέρεια του Δήμου Σπάρτης το επικίνδυνο -καταστρεπτικό για τους φοίνικες έντομο- σκαθάρι Rhynchophorus ferrugineus (Coleoptera:Curculionidae), ή άλλως ‘ρυγχοφόρος των φοινικοειδών’ ή και κόκκινο σκαθάρι των φοινικοειδών, παρακαλούνται όλοι οι συνδημότες μας που κατέχουν φοινικόδεντρα, να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και συνεργάσιμοι στα ακόλουθα μέτρα:

Να ελέγξουν τις αμέσως επόμενες ημέρες σχολαστικά τους φοίνικές τους αν παρουσιάζουν οποιαδήποτε ασυνήθιστη εικόνα ή ύποπτο σύμπτωμα / ειδικά στα ψηλά μέρη -κορυφή και γύρω από τη στεφάνη των φύλλων- και εφόσον παρατηρήσουν αλλαγές να καλούν χωρίς καθυστέρηση γεωπόνο για περαιτέρω έλεγχο.

Ειδικότερα: Τα ενήλικα έντομα-σκαθάρια που προκαλούν την εν λόγω προσβολή, έχουν μήκος περίπου 35 χιλιοστά, πλάτος 12 χλστ, έχουν χρώμα κοκκινοκάστανο και στο κεφάλι φέρουν ρύγχος.

Οι προνύμφες (=σκώληκες τους) είναι μεγέθους περίπου 50 χλστ, πάχους 20 χλστ., και δεν έχουν πόδια σε αντίθεση με τις κοινές κάμπιες. Η προνύμφη κατασκευάζει μια νυμφική θήκη, μέσα στην οποία μεταμορφώνεται / ενηλικιώνεται. (φωτογραφίες)

Για να δούμε ύποπτα συμπτώματα σε φοινικόδενδρό μας -αν και ‘δουλεύει αθόρυβα’ στην αρχή- παρατηρούμε ψηλά τη στεφάνη (κεντρικό κύκλο του ακτινωτού φυλλώματος) προσέχοντας μη τυχόν δούμε κάποιο ξαφνικό «σπάσιμο ή τσάκισμα» ενός φύλλου προς τα κάτω (κρεμάμενο) χωρίς συγκεκριμένο λόγο ή κάποια φαγώματα και ανώμαλη ανάπτυξη της περιφέρειας νεαρών φύλλων – κοντά στην καρδιά της ανάπτυξης των νεαρών φύλλων (κέντρο της κορυφής). Είναι φυσικά σχετικά δύσκολη η παρατήρηση όταν πρόκειται για πολύ ψηλούς φοίνικες.

Επίσης να ερευνώνται σχολαστικά οι βάσεις των φύλλων για την παρουσία οπών (τρύπες, ίσως και με εκροή πηχτού υγρού) ή περίεργα επάρματα (=φουσκώματα), καθώς και το έδαφος κάτω από το δένδρο για τον εντοπισμό κουκουλιών, ακμαίων ή προνυμφών (σκωλήκων υπόλευκου χρώματος, που πιθανόν θα ευρίσκονται στο έδαφος).

Οι ζημιές που προκαλούνται από τον ρυγχοφόρο στο πάνω μέρος της στεφάνης, σε προχωρημένη προσβολή, κάμπτουν (λόγω κοιλοτήτων και στοών στην ‘καρδιά’ του φοίνικα) και τα υπόλοιπα / ώριμα φύλλα τα οποία πλέον δεν εκτείνονται, αλλά πεσμένα και πιθανόν μισόξερα, και το δέντρο παίρνει την όψη ‘ομπρέλας’ .

Οι ιδιοκτήτες φοινίκων, στην ευρύτερη περιοχή Σπάρτης – Αγίου Ιωάννη –Μυστρά- Μαγούλας καλό θα ήταν προληπτικά (ασχέτως συμπτωμάτων) να κάνουν εφαρμογή ειδικού σκευάσματος (με λούσιμο, δηλ. χαμηλής πίεσης, όχι ψεκασμό, του κεντρικού ανώτερου τμήματος της στεφάνης /καρδιά/ ) κατά του εντόμου – ρυγχοφόρου σε συνεννόηση με τον γεωπόνο τους.

Σύντομα θα εκδοθεί ανακοίνωση από την αρμόδια Διεύθυνση της Περιφερειακής Ενότητας Λακωνίας, με την ακτίνα – απόσταση από την προσβολή, για υποχρεωτικά μέτρα προστασίας.

Αρχικά, βασική ενέργεια στην εκδηλωθείσα περιοχή είναι το κόψιμο των προσβεβλημένων φυτών και το βαθύ (2μ.) θάψιμο των προϊόντων τεμαχισμού τους, αφού διανοιχτεί (κατά μήκος και στην μέση) ο ανώτερος κορμός για να καταστρέψουμε είτε μηχανικά όλα τα βιολογικά στάδια /μορφές του εντόμου είτε ψεκάζοντάς τα με εγκεκριμένα σκευάσματα.

Στην συνέχεια εφαρμόζεται τύλιγμα με κατάλληλο δίχτυ ή σάκο, ώστε να γίνει ασφαλής μεταφορά στο χώρο ταφής όλων των προϊόντων τεμαχισμού. Ψεκασμός εφαρμόζεται και στη θέση γύρω από τον κομμένο κορμό του φοίνικα. Όλες οι ανωτέρω επεμβάσεις θα εκτελούνται με την παρουσία φυτοϋγειονομικού ελεγκτή: (κάτωθι τα σχετικά τηλέφωνα της Περιφ. Εν. Λακωνίας).

Επίσης, σε μια περιοχή όπου στην ευρύτερη περιφέρεια της έχει κάνει την εμφάνισή του το παραπάνω επικίνδυνο έντομο, πρέπει οι ιδιοκτήτες:

• να κλαδεύουν τους φοίνικες μόνο κατά τη χειμερινή (ψυχρή) περίοδο και κάλυψη ει δυνατόν των πληγών με εγκεκριμένα εντομοκτόνα, διότι έτσι μειώνουμε σημαντικά την πιθανότητα προσβολής των φυτών στις νωπές τομές των κλαδεμένων φοινικόφυλλων.

Λόγω της μεγάλης γεωγραφικής διασποράς αυτού του καλλωπιστικού είδους δένδρου, δεν είναι δυνατόν η Πολιτεία να καταφέρει από μόνη της να είναι αποτελεσματική στην επισκόπηση, την πρόληψη και την καταπολέμηση. Η κινητοποίηση – ευαισθητοποίηση των πολιτών κατά το μέγιστο δυνατό, με έμπρακτη συνδρομή τόσο στη διάδοση των σωστών πληροφοριών όσο και των άμεσων ενεργειών τους, είναι σίγουρα πολύτιμη και απαραίτητη. Πρέπει να είναι σε επιφυλακή οι ιδιοκτήτες και γενικά όλοι οι δημότες, αν αντιληφθούν- παρατηρήσουν δυσμορφία ή παρεκκλίνουσα εικόνα από το φυσιολογική, στην ανάπτυξη της ‘καρδιάς των νέων φύλλων’ ενός φοίνικα (στην κορυφή του δέντρου).

Επισημαίνεται ότι η οποιαδήποτε αγορά φοίνικα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο από πιστοποιημένο Φυτώριο, που διαθέτει το φυτό με «Φυτοϋγειονομικό Διαβατήριο».