Αγιογράφοι μέχρι το 1821 που σχετίζονται με την Λευκάδα (2ο Μέρος)

Αθανάσιος – Αρκελές Βασίλειος – Δεβάρης Στυλιανός
(Συνέχεια από το 1ο Μέρος)

Του Θεόδωρου Αραβανή

Την υπογραφή αυτή φέρει μικρό εικόνισμα της Γεννήσεως του Χριστού, του 1777, που βρίσκεται στην πρόθεση της Μονής Φανερωμένης στη Λευκάδα.

Η Γέννηση του Χριστού. Σπάνια μικρή φορητή εικόνα (διαστ. 0,40×0,35 εκ.) Έργο ενυπόγραφο: «Χειρ Αθ. Co 1774».

Γεννήθηκε το 1762 στη Λευκάδα όπου και πέθανε το 1827. Τα παλαιότερα γνωστά έργα του είναι τα δεσποτικά από την κατεστραμμένη εκκλησία του Αγίου Αντωνίου της πόλης Λευκάδας στο Μουσείο Μεταβυζαντινής Τέχνης Λευκάδας. Στο ναό των Αγίων Αναργύρων Λευκάδας απόκειται η νεότερη γνωστή εικόνα του με παράσταση των Εισοδίων της Θεοτόκου, του 1816. Άλλα έργα του υπάρχουν ακόμα στο ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στην Πρέβεζα (ο Ιερομάρτυρας Κοσμάς) και στο ναό του Αγίου Χαραλάμπους στην ίδια πόλη (ο Άγιος Χαράλαμπος).

Τα Εισόδια της Θεοτόκου (0,48×0,38 εκ.). Έργο του Βασιλείου Αρκελέ (1816). Εικόνα δυτικής επίδρασης.

Από τα δεσποτικά του κατεστραμμένου ναού του Αγίου Αντωνίου. Έργα του Βασ. Αρκελέ (1794). Η Θεοτόκος ως Πλατυτέρα, ένθρονη (Διαστ. 0,99×0,75 εκ.) και ο Χριστός ως Παντοκράτωρ (Διαστ. 0,98×0,76 εκ.)

Ασπρόμαυρη εικόνα του Αγίου Αντωνίου από τον καταστραφέντα ομώνυμο ναό. Έργο του τέλους του 18ου αι. του Βασ. Αρκελέ (Διαστ. 0,80×0,41 εκ.) – Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, του Βασ. Αρκελέ (1816).

Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1745 και πέθανε το 1813. Οι εικόνες που φιλοτέχνησε καλύπτουν το χρονικό διάστημα από το 1770 μέχρι το 1782 και βρίσκονται στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών (ο Χριστός ως Μέγας Αρχιερεύς και ο Άγιος Νικόλαος, του 1770) στη συλλογή Παμπούκη (ο Κοσμάς και ο Δαμιανός), στο ναό των Αρχαγγέλων στο Αργοστόλι, στο ναό του Αγίου Χαραλάμπους Φρυνίου Λευκάδας και αλλού. Το όνομά του αναφέρεται επίσης σε πολλά έγγραφα από το 1762 μέχρι το 1816.

Έργα του Στυλ. Δεβάρη στο ναό των Αγίων Αποστόλων στο Φρύνι. Ο Χριστός στον τύπο της Άκρας Ταπείνωσης σε θύρα της Ωραίας Πύλης και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ στη νότια θύρα του Ιερού.

Δεσποτικές εικόνες στο ναό του Αγίου Χαραλάμπους στο Φρύνι. Έργα του Στυλ. Δεβάρη. Η Θεοτόκος και ο Χριστός στον τύπο του Βασιλέα των Βασιλευόντων και Μεγάλου Αρχιερέα.

Δεσποτική εικόνα της Θεοτόκου ως Πλατυτέρας. Πιθανό έργο του Στυλ. Δεβάρη. Βρίσκεται στο ναό του Αγίου Γεωργίου στην πόλη της Λευκάδας.

(Συνεχίζεται)

Βιβλιογραφία:
Φοίβος Ι. Πιομπίνος, Έλληνες αγιογράφοι μέχρι το 1821, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.), 1984
«Χριστιανική Ζωγραφική – Η Μεταβυζαντινή και Επτανησιακή Τέχνη στις Εκκλησίες και τα Μοναστήρια της Λευκάδας (15ος-20ος αι.)», Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1999

Το όλο θέμα υποστηρίζεται και από την ερευνητική προσπάθεια του Θεόδωρου Αραβανή από το 1982 έως σήμερα.