Μνήμες Αντίστασης (Λευκάδα 1941-1945) – Του Βασίλη Γαρύφαλλου (Έβδομο Μέρος)

Συνέχεια από το Έκτο Μέρος

Ο Βασίλης Γαρύφαλλος (δεύτερος από δεξιά, όρθιος) στο τρεχαντήρι του, τον «Άγιο Ιωάννη»

Ένα περιστατικό που θυμάμαι από εκεί που είχαμε καταλύσει, είναι το παρακάτω: Βλέπουμε από μακρυά να ΄ρχεται προς το μέρος μας ένα άτομο. Όπως αποδείχτηκε αργότερα, ήταν ο Σπύρος Σκλαβενίτης, μικρότερος αδερφός του Ιωσήφ, που ΄χε ξεκόψει από το λόχο του και είχε χαθεί. Από τη Φιλιππιάδα όλο το τάγμα, δίνοντας μικρές μάχες με τις δυνάμεις του Ζέρβα, έφθασε στο Λούρο και από εκεί στην περιοχή του Ζαλόγγου, κοντά στα υψώματα που θυσίασαν τη ζωή τους οι Σουλιώτισσες.

Γερμανικός χάρτης της περιοχής της Δυτ. Ελλάδας με ημερομηνία 23-10-1943 και τις θέσεις του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ (Πηγή)

Ο εφοδιασμός από τρόφιμα δύσκολος. Μας έφεραν λίγο κρέας και ανάψαμε φωτιά να το ψήσουμε. Αυτό ήταν το λάθος μας γιατί εγγλέζικο ανιχνευτικό αεροπλάνο μας εντόπισε και σε λίγο οι θέσεις μας βομβαρδίζονταν από πολεμικά σκάφη, που ήταν στον Μύτικα στην Πρέβεζα.

Τότε ο Γιαννούλης πήρε τα κιάλια πήγε σ΄ ένα ξέφωτο να δει από που μας ρίχνουν και τότε πέφτει δίπλα του μια οβίδα που ευτυχώς δεν έσκασε, έτσι τη γλύτωσε.

Ο βομβαρδισμός ήταν φοβερός, αλλά μας έσωσαν οχυρά που υπήρχαν από τους Ιταλούς.

Μετά από πολλά χρόνια, ο Ιωσήφ Σκλαβενίτης βρέθηκε στην Αθήνα, σε μια παρέα και στη συζήτηση κάποιος για τα γεγονότα της εποχής άρχισε να λέει ότι, όταν υπηρετούσε στο πολεμικό «ΠΑΝΘΗΡΑ», χτύπησαν τις θέσεις των ανταρτών στην περιοχή του Ζαλόγγου και ότι οι απώλειες των ανταρτών ήταν τεράστιες. Τότε ο Ιωσήφ του λέει: «Ήμουν και εγώ εκεί στους κομμουνιστές και οι μόνες μας απώλειες ήταν δύο μουλάρια και δύο αντάρτες τραυματίες, τώρα καταλαβαίνω γιατί γράφανε οι εφημερίδες της εποχής για τις τεράστιες απώλειες των ανταρτών». Αλήθεια πως τα φέρνει η ζωή.

Μετά προωθηθήκαμε προς την Πρέβεζα αλλά είχαν ναρκοθετήσει τα περάσματα ο ΕΔΕΣ με τους Εγγλέζους. Έτσι πήγαν μπροστά οι ναρκαλιευτές και καταφέραμε να φθάσουμε στην Πρέβεζα τις δώδεκα τη νύχτα της 5-1-1945.

ΕΔΕΣίτες εγκαταλείπουν την Πρέβεζα (Πηγή)

Τότε στην Πρέβεζα οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ έφυγαν για την Κέρκυρα και φεύγοντας έκαψαν μεγάλες ποσότητες κάρβουνο που καίνε καράβια στην παραλία της πόλης, για να μην πέσει στα χέρια μας. Τότε έφτασε στην Πρέβεζα ο στρατηγός Σαράφης και ο Άρης Βελουχιώτης (μαζί του είχε τριάντα παλικάρια και μας έβγαλε λόγο στην παραλία από το Διοικητήριο). Δίπλα του, όταν μιλούσε, στεκόταν αρκετές μαυροφορεμένες γυναίκες και όταν ρώτησα ποιες είναι, ο συναγωνιστής Ντινάκος (ο Ντίνος ο Μεσσήνης του Πάνου γνωστός για το μπουζούκι του) από την Πρέβεζα μου είπε ότι είναι οι χήρες εκτελεσμένων Πρεβεζάνων από τον Γαλάνη, ταγματάρχη του Ζέρβα στην τοποθεσία Παντοκράτορα (εκεί σκότωσαν ογδόντα περίπου πατριώτες).

Αργότερα ο Άρης επισκέφτηκε τα καταλύμματά μας και μας μίλησε. Το τάγμα 2/39 ανέβηκε στα οχήματα με προορισμό την Αμφιλοχία και από εκεί με τα πόδια φτάσαμε στο Μεσολόγγι, όπου μας βρήκαν οι διαπραγματεύσεις της Βάρκιζας.

Οι Λευκαδίτες Κώστας Κατωπόδης (αριστερά) και Γιώργος Κατσαρός (Καραγιάννης) που εκτελέστηκαν στο Αγρίνιο

Επειδή υπήρχαν πολλοί αντάρτες από την περιοχή του Αγρινίου, κρίθηκε σκόπιμο να επιστρέψουμε πίσω στο Αγρίνιο (στη θέση Καλύβια είχαν σκοτώσει σαράντα πατριώτες και μεταξύ αυτών τον ταγματάρχη Κωνσταντίνο Κατωπόδη από τη Λευκάδα).

Το Νοέμβρη του 1943 είχε συλληφθεί στην παραλία, τότε υπήρχε εκεί μία παράγκα μέσα κλεισμένοι ήταν δύο καταδότες ντόπιοι, έβλεπαν από τρύπες που είχαν ανοιχθεί τους πατριώτες που τους έδειχναν, και όταν χτυπούσαν τα πόδια τους σήμαινε ότι αυτός που τους έδειχναν έπρεπε να συλληφθεί. Έτσι συνέλαβαν τον Κατωπόδη μαζί με μερικά παιδιά του Γυμνασίου, όπως τον Ανδρέα το Θάνο (Μορίνα).

Τον μετέφεραν στο Αγρίνιο στο Γερμανό Διοικητή για ανάκριση και στάθηκε παληκάρι λέγοντας στο Γερμανό ότι τα ίδια θα έκανε και αυτός αν ήταν στη θέση του. Η στάση του εντυπωσίασε τον Γερμανό που έδειξε ανεκτικότητα, τελικά όμως τον σκότωσε ο Αρσένης, πρωτοπαλίκαρο της άλλης πλευράς.

Στρατοπεδεύσαμε μέσα στην πόλη του Αγρινίου και πήραμε εντολή η ομάδα μου με λοχία το λιμενεργάτη Σπύρο Τούλιο και καπετάνιο το Βασίλη τον Καραμπούτη να πάμε φρουρά στις αποθήκες του Παπαστράτου, όπου βρισκόνταν περιορισμένοι από τον ΕΛΑΣ περίπου διακόσιοι άνδρες από την περιοχή του Αγρινίου.

Εμείς σαν φρουρά φερόμασταν με τον καλύτερο τρόπο και ανθρωπιά στους κρατουμένους και στους δικούς τους που έρχονταν να τους επισκεφτούν.

Θυμάμαι μια νέα κοπέλα που ήρθε να επισκεφτεί δικό της κρατούμενο, να την καθησυχάζουμε και να της λέμε να μεταφέρει στους κρατούμενους την άποψή μας, ότι δεν θα ΄χουν κανένα πρόβλημα μαζί μας και ότι αυτά τα γεγονότα οφείλονταν στο δάκτυλο ξένων (Άγγλων), ώστε να χυθεί αίμα ελληνικό.

Η σωστή συμπεριφορά μας προς τους κρατούμενους επιβεβαιώθηκε τις επόμενες μέρες και από τους δύο ηγέτες των κρατουμένων (Αρσένης ο ένας, δεν θυμάμαι τον δεύτερο), όταν κατ΄ εντολή του λοχία της ομάδας μας, εγώ και ο Αγγιαχτός από τη Λαμία τους μεταφέραμε από τις αποθήκες Παπαστράτου στην Πολιτοφυλακή του Αγρινίου, που είχε διοικητή το «Ροβεσπιέρο».

Στη φωτογραφία διακρίνεται επίσης στην πίσω σειρά ο Στάθης Καράμπαλης

Το χρονικό διάστημα αυτό αεροπλάνα εγγλέζικα πολυβολούν την πόλη του Αγρινίου.

Συνολικά καθήσαμε στο Αγρίνιο περίπου δύο μήνες. Από το Αγρίνιο οι Λευκαδίτες αντάρτες πήραμε άδεια και ήλθαμε στη Λευκάδα. Μαζί μου ήταν ο Σπύρος ο Κοκορετσάς από την πόλη, δύο αντάρτες από τις Τσουκαλάδες (ο Σπύρος ο Κοκορέλης και ο Βαγγέλης που δεν θυμάμαι το επίθετό του) και δύο από το Καλαμίτσι, ο ένας ήταν ο Στάθης ο Καράμπαλης.

Στη Λευκάδα μας βρήκε η Συμφωνία της Βάρκιζας και έτσι αναγκαστήκαμε να παραδώσουμε τα όπλα, τα οποία συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία και παραδόθηκαν στην Εθνοφυλακή, που ήρθε στη Λευκάδα.

(Συνεχίζεται)

Πηγή: Βασίλης Γαρύφαλλος, Μνήμες Αντίστασης (Λευκάδα 1941-1945), Λευκάδα, 2004

* Ο Βασίλης Γαρύφαλλος γεννήθηκε το 1926 στη Λευκάδα από γονείς ψαράδες με δημοκρατικές πεποιθήσεις. Έμενε στο μώλο που δένανε τα ψαροκάικα και τα καΐκια που έκαναν τη συγκοινωνία Μεγανήσι-Νυδρί-Λευκάδα. Έμεινε ορφανός από πατέρα στα επτά του χρόνια. Πήγε σχολείο μέχρι την τετάρτη τάξη του Δημοτικού, γιατί αναγκάστηκε να βγει στη δουλειά, στο ψάρεμα, μετά το θάνατο του πατέρα του, καθώς ήταν ο μεγαλύτερος από τα τέσσερα αδέρφια του και μαζί με τη μάνα του έπρεπε να θρέψουν την οικογένεια. Από τα δέκα του χρόνια που μπήκε στην βιοπάλη, είδε την αδικία και την καταπίεση που υπήρχε και άρχισε, όπως ο ίδιος γράφει, να «καταλαβαίνει τον κόσμο». Σε αυτό τον βοήθησε ο παλαίμαχος Λευκαδίτης κομμουνιστής Νίκος Καρελής που έμενε στην ίδια γειτονιά.

Συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση μέσα από τις γραμμές του 2/39 Συντάγματος του ΕΛΑΣ και πήρε μέρος σε δεκάδες μάχες ενάντια στους καταχτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Μετά την υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας για να αποφύγει τις διώξεις αναγκάστηκε, το 1946, να φύγει για τον Πειραιά όπου δούλεψε σε μηχανότρατα. Επέστρεψε στη Λευκάδα το 1950 και ασχολήθηκε με δικό του καΐκι με το ψάρεμα, όταν του επεστράφη το ναυτικό φυλλάδιο. Πέθανε την Πρωτομαγιά του 2007 σε ηλικία 81 ετών. Συνέβαλε καθοριστικά στο να αγοραστούν τα ιδιόκτητα γραφεία της ΤΕ Λευκάδας του ΚΚΕ που φτιάχτηκαν με την εθελοντική προσφορά μελών και φίλων του ΚΚΕ και εγκαινιάστηκαν το Σεπτέμβρη του 2004.

Διαβάστε ακόμη: