Το θέατρο (της Νόνης Σταματέλου) | Λευκαδίτικα Νέα - Lefkada News

Το θέατρο (της Νόνης Σταματέλου)

theatro_0

Της
Νόνης Σταματέλου

Απ’ τα πρώτα χρόνια που υπηρέτησα στην εκπαίδευση, έβλεπα την επαφή μου με τους εφήβους σαν θείο δώρο. Γενικά αγαπούσα το δασκαλίκι κι ενώ αρκετοί αγκομαχούσαν μπαίνοντας στη σχολική αίθουσα, εγώ ανήκα σ’ εκείνους που ένοιωθαν ευτυχισμένοι.

Η χαρά μου ήταν τόσο μεγάλη, ειδικά τα πρώτα χρόνια, που στενοχωριόμουν όταν το σχολικό πρόγραμμα έφτανε στο τέλος του. Με το που πήρα το πτυχίο, άλλες εποχές τότε, εργάστηκα αμέσως σε Λύκειο. Άπειρη και σχεδόν φοβισμένη, μικροσκοπική και αρκετά συνεσταλμένη, προσπάθησα να μπω στην τάξη προετοιμασμένη και να είμαι ο εαυτός μου. Μέσα στο μυαλό μου τριγύριζαν λόγια κάποιων σοφών ανθρώπων σχετικά με τις απαιτήσεις των παιδιών απ’ τον Θεολόγο καθηγητή, διάβασα αρκετή ψυχολογία, παιδαγωγικά, κείμενα πατερικά, ποίηση, ό,τι μπορούσα έκανα για να μπορέσω να σταθώ αξιοπρεπώς σε μια θέση που φαινομενικά μόνο είναι εύκολη. Σημαντικό ήταν ότι δεν πέρασα εύκολη εφηβεία και ήταν για μένα σαν στοίχημα να σταθώ δίπλα σε όμορφες υπάρξεις που πάλευαν με χίλια πράγματα, να στηρίξω όποιον με είχε ανάγκη και κυρίως να μην αδικήσω κανέναν.

«Η εφηβεία είναι η πιο μεταφυσική μας ηλικία» κάπου έγραφε ο Χρήστος Γιανναράς, που ήταν για μένα οδηγός και δάσκαλος. Διαπίστωσα και στη διδακτική πράξη ότι μέσα στην άρνησή του και την αμφισβήτηση των πάντων ο έφηβος, διψούσε για αλήθεια και ομορφιά. Είχα βρει το μαγικό κλειδί.

Έχει μεγάλες δυσκολίες η εκπαίδευση αν σοβαρολογεί ο δάσκαλος γι’ αυτό που ορκίστηκε να κάνει. Λογομάχησα, με παιδιά που διαφωνούσαν, ύψωσα τη φωνή μου κάποιες δύσκολες ώρες όπου η κούραση ήταν αναπόφευκτη, έκλαψα, λύγισα, αγκαλιάστηκα με τα παιδιά που μάλωσα, δίδαξα σε σχολεία «δύσκολα» όπως συνήθως λέγονται τα Τεχνικά Λύκεια, πήρα παιδιά στο σπίτι μου όταν έκρινα ότι έπρεπε να το κάνω, ειδοποίησα γονείς να συναντηθούμε επειγόντως, σκούπισα τα σάλια των παραπληγικών παιδιών στις ειδικές τάξεις, πήρα μηνύματα αργότερα συγκινητικά, όταν πια είχαν φύγει απ’ τα χέρια μου, έκανα λάθη πολλά, όμως προσπάθησα πολύ. Κάθε εκπαιδευτικός νομίζω θα έχει να καταθέσει παρόμοιες εμπειρίες. Ευτυχώς ρίσκαρα αλλά δεν κινδύνεψα, δεν πέρασα ένορκη διοικητική εξέταση, αν και ήρθα σε αντιπαράθεση με ένα δεσπότη στην Καβάλα που με θεώρησε άθεη γιατί δεν ενέκρινε το μπλουτζίν σαν ένδυμα για θεολόγο γυναίκα, με έναν παπά γιατί μίλησα στην τάξη της κόρης του για την yoga και άλλα πολλά. Δόξα τω Θεώ έχω συνταξιοδοτηθεί.

Βρίσκοντας η ίδια συχνά καταφύγιο στην Τέχνη, προσπάθησα εκεί που έβρισκα πρόσφορο έδαφος, να εμπλέκω και τους μαθητές μου σε διάφορες δραστηριότητες εκτός προγράμματος. Θυμάμαι με αγάπη διευθυντές που με στήριξαν έχοντάς μου απόλυτη εμπιστοσύνη. Και πολλούς γονείς επίσης.

Οι θεατρικές παραστάσεις που τολμούσα με τους μαθητές είτε γυμνασίου είτε λυκείου, ήταν απ’ τα πρώτα χρόνια στο πρόγραμμα. Κάθε Σεπτέμβρη φτιάχναμε μια θεατρική ομάδα. Το καλό ήταν ότι τα παιδιά που συμμετείχαν είχαν ενθουσιασμό και με εμπιστεύονταν σε ό,τι είχε να κάνει με την διανομή ρόλων και την επιλογή έργου. Οι πρόβες εκτός σχολικού ωραρίου, οι γνώσεις μου ερασιτεχνικές αλλά η χαρά μου απερίγραπτη.

Η δυσκολία μου να σταχυολογήσω ιστορίες αληθινές είναι δεδομένη.

Κάποια χρονιά είχαμε αποφασίσει να ανεβάσουμε ένα έργο που είχε να κάνει με την τοπική ιστορία, ανήκε στο λεγόμενο «πατριωτικό θέατρο»..Ήταν το έργο του Θεοτοκά «Το τίμημα της λευτεριάς» ή αλλιώς «Κατσαντώνης». Η άψογη συνεργασία μου με τον διευθυντή και τον Δήμο Ιωαννιτών, μου εξασφάλισε τις στολές απ’ τα χορευτικά του Δήμου, τσαρούχια, φουστανέλες, καριοφύλια, έμενε σε μένα και την θεατρική ομάδα να μην τους απογοητεύσουμε.

Όλα πήγαιναν καλά, οι ρόλοι ταίριαζαν κουτί, σύμφωνα πάντα και με τη γνώμη των ίδιων των παιδιών, μου έλειπε όμως ένας αντρικός ρόλος κι έπρεπε πάση θυσία να βρω γρήγορα για να προχωρήσουν οι πρόβες. Δεν υπήρχε κανείς διαθέσιμος. Πάνω στην απελπισία μου απευθύνθηκα στον μαθητή της Β΄ τάξης του Λυκείου τον Γ.Β., ένα παιδί πολύ συνεσταλμένο, μοναχικό, άριστο μαθητή, που αρνήθηκε. Τον παρακάλεσαν οι συμμαθητές του, συνέχισε να αρνείται, αλλά διέκρινα στα μάτια του ότι ντρεπόταν απλά να ζητήσει ρόλο. Μπρος στην αναβροχιά…τί να κάνω, καλό ειν’ και το χαλάζι, του δίνω τον ρόλο του Βεληγκέκα! Το παιδί είχε χαμηλή αυτοεκτίμηση, ήταν αρκετά μπλοκαρισμένο, δεν ήξερε τί να κάνει τα χέρια του, δεν μπορούσε να θυμώσει, ν’ αγριέψει, να τραβήξει το σπαθί, το παλέψαμε στις πρόβες, είχε μια φυσική ευγένεια κι ένα ωραίο μυαλό, βασίστηκα στη συνέπειά του αλλά κυρίως στη λάμψη που διέκρινα στα μάτια του.

Τον Ιούνιο στο «Καμπέρειο» η παράστασή μας πήγε θαυμάσια, κατάμεστο το θέατρο, ο Αλή πασάς στο ύψος του, η κυρά Βασιλική, ο Κατσαντώνης, ο Γιουσούφ Αράπης, κλέφτες κι αρματωλοί στη θέση τους, σκηνικά αυτοσχέδια, κλαδιά απ’ τα γύρω δέντρα, βράχια από χαρτί, και άλλα πολλά που επινόησε η ομάδα στήριξης. Κι ο Βεληγκέκας φανερά βελτιωμένος, συνεπής με τον εαυτό του και συγκινημένος που τα κατάφερε. Το ζούσα τόσο πολύ το γεγονός, τη θέα των παιδιών να κλαίνε αγκαλιασμένα, ζητώντας μου να τους πώς ήταν, που μόλις άδειαζε η αίθουσα, κατέρρεα. Κι από όσο θυμάμαι, μια εβδομάδα πριν και μια μετά την παράσταση δεν έκλεινα μάτι τα βράδια.

Το θαύμα ήρθε μόνο του την επόμενη χρονιά που ο Γ.Β. (ο Βεληγκέκας) μαθητής της Γ΄ Λυκείου, ήρθε απ’ τις πρώτες κιόλας μέρες να μου ζητήσει να παίξει στην παράσταση που θα ανεβάζαμε, χωρίς εγώ να έχω προλάβει να σκεφτώ το παραμικρό. Προσπάθησα να του εξηγήσω ότι στην τελευταία τάξη του Λυκείου οι απαιτήσεις θα ήταν αυξημένες και δεν θα έβρισκε χρόνο να ασχοληθεί με κάτι άλλο, γνωρίζοντας ότι μετά το σχολείο, όλοι οι μαθητές είχαν αρκετές ώρες φροντιστήριο και διάβασμα στο σπίτι. Ανένδοτος και αποφασισμένος. Είχε επιλέξει κατεύθυνση και είχε σκοπό να πετύχει στην ιατρική σχολή.

Επέλεξα κι εγώ ένα έργο που θεώρησα κατάλληλο, που είχε αρκετούς ρόλους, ούτως ώστε να συμμετέχουν όσο περισσότερα παιδιά γινόταν, έστω κι αν αυτό ήταν πιο δύσκολο για μένα, γιατί απαιτούσε καλύτερο συντονισμό. Ήταν «Η αυλή των θαυμάτων» του Ιάκωβου Καμπανέλλη.

Η ομάδα μας πετούσε, αγόρια και κορίτσια ενθουσιασμένα, οι πρόβες γινόταν απόγευμα προς βράδυ στο υπόγειο του σχολείου που έπαιζε και ρόλο γυμναστηρίου τις βροχερές μέρες.

Θυμάμαι τον Γ.Β. να ’ρχεται πετώντας , με το βιβλίο της φυσικής παραμάσκαλα, μόλις τέλειωνε το φροντιστήριο, στις εννιά το βράδυ. Φέρνω στο νου μου εκείνη την όμορφη ομάδα, θυμάμαι πόσο υπεύθυνα ανταποκρίθηκαν στις ανάγκες του έργου, πόσο προσπαθούσαν να είναι συνεπείς, ο καθένας στην ώρα του, πόσο κατανόηση έδειχναν όταν τους μάλωνα αν αργούσαν να μάθουν τα λόγια τους.

Και αυτή η παράστασή μας είχε επιτυχία, έγινε στο Καμπέρειο, έναν χώρο στα Γιάννενα, που έχω αγαπήσει πολύ και όσες φορές τυχαίνει να παρακολουθήσω εκεί μια επαγγελματική παράσταση, η ψυχή μου τρέχει στα παρασκήνια, όπου με τόση αγωνία κρατούσα το κείμενο κάνοντας τον υποβολέα, έχοντας τον νου μου μαζί με δυο τρεις μαθητές βοηθούς, μήπως κάποιος ξεχαστεί και δεν βγει στη σκηνή ή ξεχάσει κάποιο αντικείμενο που σχετιζόταν με τον ρόλο του.

Συναντώ καμιά φορά τους μαθητές εκείνους στον δρόμο, ή σε διάφορες υπηρεσίες που εργάζονται, σε νοσοκομεία ή σε ιατρεία, άλλοι διαπρέπουν στον χώρο της Τέχνης και νοιώθω όλη την ευλογία που αξιώθηκα να είμαι καθηγήτριά τους.

Απ’ το καλοκαίρι ήδη είχα βρει το έργο της επόμενης χρονιάς. «Οι φοιτηταί», Γρηγορίου Ξενόπουλου. Έργο που πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις. Άλλη μια εξαίρετη ομάδα, πρόβες, κούραση, εννιά με έντεκα τα βράδια στο υπόγειο, γιατί μόνο τότε μπορούσαν όλα τα παιδιά. Φυσικά ο Γ.Β. φοιτητής ιατρικής πια, ήρθε εκλιπαρώντας να ζητήσει κάποιο ρόλο για να στηρίξει την θεατρική ομάδα του σχολείου του! Το συζήτησα με τον διευθυντή και με τα υπόλοιπα παιδιά και κανείς δεν είχε αντίρρηση. Δύσκολο έργο, μεγάλοι ρόλοι αλλά τα παιδιά μαγεμένα.

Φέρνω στο μυαλό μου εκτός απ’ τις πρόβες και τα παρασκήνια, εκτός απ’ τον θρίαμβο και τις ανθοδέσμες στο τέλος, φέρνω στο μυαλό μου κάποιες σκηνές και κάποια λόγια που με σημάδεψαν.

Ο φοιτητής πια, ο Γ.Β. με συνόδευε ένα βράδυ, μετά την πρόβα στο σπίτι μου. Έβρεχε στα Γιάννενα ως συνήθως κι είχα ξεχάσει την ομπρέλα μου. Συζητώντας για τη φοιτητική του ζωή, το πόσο αγαπούσε την ιατρική και το θέατρο, το πόσο πάλεψε στα χρόνια του Γυμνασίου και του Λυκείου για να τον αποδεχθούν οι συμμαθητές του, να πατήσει στα πόδια του, σταμάτησε κάποια στιγμή κοιτώντας τον μουσκεμένο δρόμο και μου είπε το εξής: «Κυρία, να ξέρετε, μέσα απ’ το θέατρο που κάναμε στο σχολείο, άλλαξα χαρακτήρα».

Σήμερα έχει πάρει ειδικότητα στην ψυχιατρική, ζει στο εξωτερικό και ασχολείται βέβαια και με το θέατρο.

Στο ίδιο έργο, η «πρωταγωνίστρια», ένα κορίτσι ευγενικό και συνεσταλμένο που του άρεσαν τα ταξίδια, η Ε.Λ. με έπεισε χωρίς καθόλου να προσπαθήσει, ότι ήταν ιδανική για τον ρόλο της Φανής. Της έδωσα το κείμενο, παρά την αντίθετη γνώμη κάποιων συναδέλφων και κάποιων συμμαθητών της ότι «δεν θα καταφέρει». Αγάπησε τόσο πολύ τον ρόλο, που προς έκπληξη όλων έπαιξε σχεδόν επαγγελματικά. Συγκινημένη με ευχαρίστησε μετά από χρόνια με ένα μήνυμα απ’ την Αγγλία όπου εργάζεται ως νομικός. Ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο πραγματοποιώντας το νεανικό της όνειρο.

Γράφει λοιπόν μεταξύ άλλων στο μήνυμα:

«Οι όμορφες περιγραφές ταξιδιών που προσφέρατε στο Λύκειο ήταν για μένα σημαντική κινητήριος …Όσον αφορά δε τον ρόλο, έναν από τους πιο υπέροχους που θα μπορούσα ποτέ να έχω, σας χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ και για το ότι με εμπιστευτήκατε και για το ότι με ενθαρρύνατε και πιστέψατε σε μένα. Ανεκτίμητα και τα δύο και ήθελα πάντα να σας το πω. Να περνάτε πάντα όμορφα και να συνεχίσετε το υπέροχο έργο σας να κάνετε δειλά παιδιά να πιστεύουν στον εαυτό τους όπως κάνατε με εμένα και είμαι σίγουρη, με πολλά παιδιά μετά από εμένα……..».

Θεωρώ λυτρωτική την τέχνη για την ψυχή του ανθρώπου, γι’ αυτό δεν διανοούμαι ότι υπάρχει εκπαιδευτικός που διαφωνεί, θαυμάζω δε όποιον καταφέρνει να εντάξει με επιτυχία στο αντικείμενό του ένα ποίημα, μια παράσταση, μια ταινία.

Ευτυχώς, έχω συναντήσει συναδέλφους φυσικούς ν’ ανεβάζουν Λόρκα, μαθηματικούς να ξεκινούν το μάθημα μ’ ένα ποίημα.



Αφήστε το σχόλιό σας

XHTML: You can use these html tags: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

            









Copy Protected by Chetan's WP-Copyprotect.