Πάνος Γιαννούλης: «Από τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς 1941…» – Μέρος 9ο
Αντάρτες του 2/39 Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Πρώτος δεξιά (καθιστός) ο Κώστας Σκλαβενίτης (Κοκορδής), πρώτος ξάδελφος του Πάνου Γιαννούλη
Συνεχίζουμε με το 9ο Μέρος των «απομνημονευμάτων» (χειρόγραφο) του Καπετάνιου του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνου Γιαννούλη που γράφτηκαν στις 27 Οκτώβρη του 1945, οκτώ μήνες μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, με τον Πάνο Γιαννούλη να βρίσκεται την εποχή εκείνη κυνηγημένος, όπως και χιλιάδες άλλοι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Διατηρείται η αρχική ορθογραφία του χειρόγραφου:
«Την άλλη μέρα οι γερμανοί ανέβηκαν από την Σκουντινάδα και από άλλα σημεία στην ορεινή Τριχωνίδα πήγα και τους αναχέτησα και μετά ρήχτηκα στο Βάλτο με (1) λόχο. Την άλλη μέρα ήρτε και το υπόλοιπο τάγμα. Όλοι μαζί τραβήξαμε για την Αλευράδα (;) για ανάρωση. Είμαστε όλοι άρρωστοι. Τα σπίτια του χωριού είχαν γίνει αναρωτήρια για τους άνδρες του θρυλικού ΙΙ τάγματος. Έπειτα από (5) ημερών ανάπαυση, πήρα εντολή στο Σοροβίλη διερχόμενη φάλαγγα, να την απασχολήσω. Μια ώρα και μετά θα τους χτυπούσαν αγγλικά αεροπλάνα. Πήγα στο Σουροβίλη το απόγευμα, νάρκωσα τη γέφυρα. Σουρουπώνοντας φάνηκε η φάλαγγα να έρχετε. Ένα ατέλειωτο φως από το Αγρίνιο μέχρι την γέφυρα του Αχελώου. Ήταν (600) αυτοκίνητα με πολλά άρματα μάχης. Αυτοί ήταν οι τελευταίοι γερμανοί που πήγεναν για την Σερβία. Τα δύο πρώτα αυτοκίνητα ανατινάχτηκαν. Οι γερμανοί ούρλιαξαν σαν βρυκόλακες. Όλα τα αυτοκίνητα σταμάτησαν αμέσως. Τα επόμενα, αφού περνούσαν την γέφυρα, εστάθμεβαν και αυτά. Οι γερμανοί έβγαλαν στα υψώματα πλαγιοφηλακές και τα χαράματα άρχισε η μάχη στα υψώματα του Σουροβίλη πλησίον της Λεπενού. Στις (10) π.μ. οι Ούνοι έφευγαν πανικόβλητοι αφήνοντας σωρούς από πυρομαχικά και χιλιάδες βλήματα όλμου και πυροβόλων παντός διαμετρήματος. Την ίδια στιγμή που υποχωρούσαν τα τσακάλια της φασιστικής κτηνωδίες, ανατίναξαν τη γέφυρα του Αχελώου.
Εάν είχα έναν σύνδεσμο να μου δώσει σωστή πληροφορία η γέφυρα ξε εσώζετο, μα πλήρωσαν ακριβά την κακία τους διότι, όταν απομακρύνθηκαν, φάνικαν πολυάριθμα αγγλικά αεροπλάνα και τους άρχισαν. Οι γερμανοί γεμάτοι τρώμο, σήκωναν τα χέρια ψηλά, μα οι τόμιδες κατέβαιναν στο δρόμο και τους θέριζαν όλους. Έδωσα αρκετό χρόνο στους εγγλέζους όστε να φτάσουν εγκέρως. Το βράδυ πήρα διαταγή να ξεκαθαρίσω την περιοχή από Λεπενού μέχρι Αμφιλοχία όπου διέμεναν γερμανικά φυλάκια. Όλη νύκτα γυρίζαμε σαν βρυκόλακες. Το πρωί δεν υπήρχε γερμανός πουθενά για να ελέγχει τους δρόμους.
Η κυριαρχική (;) πατρίδα μας ήταν πάλι ελεύθερη και υπερήφανη διότι την λευτεριά της την πήραν τα παιδιά ως παληκαρίσια με το σπαθί.
Καθώς βλέπετε ήμουν ο πρώτος που χτύπησε τους Ιταλούς αλλά και ο τελευταίος που χτύπησε τους τελευταίους γερμανούς.
Όταν γύρισα τα μεσάνυχτα στα [ ] από το άλογό μου κτύπησα στο νεφρό μου από τον [ ]. Με μετέφεραν σε κακή κατάσταση στο νοσοκομείο της Λεπενούς όπου με νοσήλευσαν ο γιατρός Ξενοφ. Γρηγόρης και μου συνέστησαν πλήρη ακινησία. Όταν έφυγαν οι γερμανοί όπλισαν όλους τους Εθνοπροδότες του Αγρινίου μέχρι (3.000) για να μας απασχολίσουν και να ταξιδέψουν αυτού ανενόχλητοι. Τμήματα της (13) μεραρχίας κύκλωσαν το Αγρίνιο και απέτησαν από τους προδότες να παραδοθούν. Την ίδια ώρα έπερνα διαταγή να μετακινηθώ για το Αγρίνιο. Έκανα μια προσπάθεια να σηκωθώ, αλλά έπεσα στο κρεβάτι ανέσθητος. Ο ιατρός μου συνέστησε ότι θα μίνω για πολύ καιρό στο κρεββάτι και μου έκανε μια ένεση μορφίνης για να ησυχάσω. Τα μεσάνυχτα ξύπνησα, άκουσα να δουλεύει στο Αγρίνιο πολυβόλο. Δεν πονούσα πλέον, ήμουν τελείως καλά.
Καβάλησα το άλογό μου και το πρωί ήμουν στο Αγρίνιο. Οι προδότες που δύο ολόκληρα αδελφομένα με τον κατακτητή σκότωναν τα τίμια ελληνόπουλα, παραδίνονταν στον Εθνικό στρατό του ΕΛΑΣ άνευ όρων. Η υποδοχή που μας έκανε ο Αγρινέϊκος λαός ήταν συγκινητική. Χιλιάδες λαός με άνθη εστεφάνωναν ελευθερωτάς. Μα και αυτοί οι εθνοπροδότες μας υποδέχονταν με βεγκαλικά. Το ΙΙ τάγμα δεν έμελλε να βρει πουθενά ησιχία ή να καθίσει σε πόλη να ξεκουραστεί καθόλου. Ήταν θλιβερή εποχή του Δεκέμβρη που ο Παπανδρέου με τους ταγματαλίτες με όλα τα αποβράσματα του υποκόσμου θέλησε να κυβερνήσει ετσιθελικά. Τη χαρά μας οι σύμμαχοί μας άγγλοι μας νόμισαν για κάφρους ή για υπηκόοι τους κοιτούσα να τους παραδώσουμε τα τιμημένα μας καρυοφίλια και μας τα ήχαν δώσει, ενώ τα αποχτήσαμε χύνοντας ποτάμια αίμα.
Ο Ζέρβας μας απειλούσε στην Ήπειρο. Αναπτυχθήκαμε (;) την άλλη μέρα της καταλύψεως του Αγρινίου να μετακινηθούμε αμέσως προς την Ήπειρο. Φτάσαμε στην Αμφιλοχία το βράδυ και την άλλη ξεκινήσαμε για το Κομπότι Σελάδες. Όταν φτάσαμε στους Σελάδες ήταν μεσάνυχτα. Οι φασιστικές ορδές του Ζέρβα χτυπούσαν το ηρωϊκό 24 σύνταγμα τελείως απομονομένο στην Πρέβεζα. Μετακινηθήκαμε αμέσως για την Βόνιτσα τα πόδια μας είχαν συνιθήση, άλοστε μας αποκαλούσαν σταυραετούς. Όταν φτάσαμε στο Μενίδι μας περίμενε το ΕΛΑΝ όλο μονόξυλα και ένα βενζινοκάϊκο. Ο καιρός ήταν ωραίος. Στις (10) το βράδυ ήμαστε στην Βόνιτσα, ο λαός της Πρέβεζας μας καλούσε σε βοήθεια. Όλοι οι Πρεβεζάνοι επερίμεναν να πάω οπωσδήποτε εγώ. Έφυγε ο λόχος του Κατσαρού και αποβιβάστηκα στην Πρέβεζα. Εγώ από το Άκτιο τους κτυπούσα όλη μέρα με όλμους μυδράλια και πολυβόλα. Το βράδυ ήρτε το ΕΛΑΝ όλα μονόξυλα. Τοποθέτησα (10) στο κάθε μονόξυλο. Εγώ με άλλους (5) ξεκίνησα μπροστά, τα άλλα ερχόταν πίσω με αποστάσεις ογδόντα έξω χωρίς να γίνο αντιληπτός. Μα μόλις πλησίασαν οι άλλοι μας αντιλήφθηκαν τα φιλάκια και άνοιξαν πυρ. Ήταν πλέον αργά γι΄ αυτούς και με την πρώτη τουφεκιά που δώσαμε, εγκατέληψαν τα φιλάκια της Βάντως και έτρεξαν στα κέντρα. Η αποβίβαση αυτή τους έκοψε την φόρα που ήχαν πάρη, δεν την περίμεναν ποτέ διότι ήταν πολύ επικίνδυνη. Σταμάτησαν και η δύο παρατάξης το τουφέκι. Τότε ο λαός μπορούσε, έπειτα από (9) ημέρες που τον ήχαν κλησμένο στα σπίτια του, να κυκλοφορή ελεύθερα. Το μεσημέρι ήρτε ο Ζέρβας από την Ιταλία όπου είχε πάει με τον Σαράφη και ήχαν υπογράψει σύμφωνο. Εμείς να φύγουμε από την Πρέβεζα και αυτοί από την Λευκάδα».
(Συνεχίζεται)
(Πηγή: Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων), 2002.)
Διαβάστε:
| ΜΕΡΟΣ 1ο | ΜΕΡΟΣ 2ο | ΜΕΡΟΣ 3ο |
| ΜΕΡΟΣ 4ο | ΜΕΡΟΣ 5ο | ΜΕΡΟΣ 6ο |
| ΜΕΡΟΣ 7ο | ΜΕΡΟΣ 8ο |
Ο ΕΔΕΣ ξεκίνησε ώς σφάδρα αντιμοναρχική οργάνωση αρχικά και με την συσχέτηση του Κομνηνού Πυρομάγλου με του Νίκου Πλαστήρα απ το Παρίσι, την οποία ακόμα και εκ μακρόθεν αναφορά στον Νίκο Πλαστήρα είχε ανάγκη ο Ναπολέων Ζέρβας και την χρησιμοποίησε για να εγκυροποιηθεί ώς αντιστασιακή οργάνωση. Κεφαλαιοποιώντας τον αντιμοναρχισμό του Πλαστήρα απ το 1922.
Στην πορεία τα πράγματα για τον ΕΔΕΣ πήγαν σύμφωνα και με τις υστεροβουλίες υπέρ της μοναρχίας και προοδευτικά τα κατοχικά έτη κυλούσε – μέχρι ταυτίσεως- με την μοναρχία και την σφόδρα επανάκαμψη του Γεωργίου του Β. Και οι Άγγλοι αντιστασιακοί πράκτορες στην κατοχική Ελλάδα Μάγερς κσι Γκουντχάουζ δεν ήταν παρά το μακρύ χέρι της Αγγλικής παρέμβασης και ημιυπονόμευσης της αντίστασης υπερ της Αγγλικής πολιτικής.Και πρός αυτή την κατεύθυνση οι Εγγλέζοι μετέπειτα συγνενεις εξ επιγαμίας Τσώρτσιλ και Ήντεν , χρησιμοποίησαν και το δέλεαρ των Αγγλικών χρυσών λιρών .Το μέγιστο των οποίων αποσπάστηκε από τον ΕΔΕΣ αφού έτσι είχε σχεδιαστεί απ τους Άγγλους να κατανεμηθεί.Πλέον της μονομερούς υπερ του ΕΔΕΣ εφοδιαστικής με όπλα Αγγλικής πρακτικής.Μετά τον πόλεμο ο Ηντεν είχε πανδρευτεί την ανηψιά του Τσώρτσιλ κατά είκοσι και πλέον χρόνια μικρότερή του .Και από τότε περίπου εγκυροποιήθηκε κοινωνικά πλατύτερα η γαμική κοινωνική μανιέρα με μεγάλη διαφορά ηλικίας ανάμεσα στον ηλικιωμένο άνδρα και την νεάνιδα νύφη.
Για τα ποσά χρυσών λιρών που διανεμήθηκαν στην Ελλάδα και την κατανομή τους αποφασιστικά υπέρ του ΕΔΕΣ, υπάρχουν πολλές αναφορές με επιεικέστερη υπερ του ΕΔΕΣ αυτή την άποψη του ίδιου του Νσπολέοντα Ζέρβα.Υπάρχουν και ακραίοι υπολογισμοί υπερβολικοί κατ άλλους για το ποσό χρυσών λιρών που διατέθηκε υπερ του ΕΔΕΣ, που και αυτοί φαίνονται υπερβολικοί.Αλλά η σημαντική ανισομέρεια υπερ του ΕΔΕΣ των χρυσών λιρών που συνολικά διατέθησαν απ τους Εγγλέζους στην Ελλάδα την κατοχή δεν αμφισβητήθηκε εμμέσως ούτε από τους Άγγλους πράκτορες στην κατοχική Ελλάδα αλλά ούτε και απ την Αγγλική και Ελληνική ιστοριογραφία.
Πολλές απ αυτές τις λίρες αποθησαυρίστηκαν στην κατοχή κύρια από όσους μετάσχει στο μέγιστο μέρος της κατοχικής Εγγλέζικης διανομής υπερ του ΕΔΕΣ, και αμέσως μεταπολεμικά απετέλεσαν την ποσοτική έδραση του μεταπολεμικού Ελληνικού κρατικού μορφώματος .Μια και παραγωγικά τέτοια ποσοτική έδραση δεν μπορούσε να υπάρξη στην κστεστραμένη από υποδομές και βιομηχανία Ελλάδα, απ την οποία είχαν λόγω πολέμου εξαφανιστεί ουσιαστικά και τα μεταφορικά ζώα ή ο αριθμός των είχε μειωθεί δραματικά. Πάνω στον αποθησαυρισμό αυτών των κατοχικών Εγγλέζικων χρυσών λιρών εξηγείται η αδυνατότητα ,αμέσως μεταπολεμικά και μέχρι το 1950 και το 1953 ,να υιοθετηθεί Εθνικό νόμισμα ώς κύριο συναλλακτικό μέσο παρά τις προσπάθειες που επιδερμικά ουσιαστικά γίνονταν, μια και η παοσοτικά σωρευμένη αξία στην Οικονομία ήταν οι χρυσές κατοχικές λίρες.
Και μόνο συμβολικά το γεγονός του 1948 με το λαθραίο κοντραμπατζίδικο αεροπλάνο που προσγειώθηκε αναγκαστικά στην παραλία της Γύρας της Λευκάδος με τα χρυσά ώς εμπορία καλούδια, είναι συμβολικό.Και ακόμα συμβολικλοτερο για την εμπλοκλη της τότε κρατικοκυβερνητικής μηχανής της χώρας και των προστατευομένων της αποθησαυριστών και διακινητών των χρυσών λιρών, είναι το γεγονός ότι την υπόθεση αυτή αμέσως με εντολή στον Νομάρχη Λευκάδος την τράβηξαν και την ρούφηξαν από ψηλά στην έδρα της κυβερνήσεως στην Αθήνα. Γιατί εκεί και γύρω απ την πλατεία Συντάγματος κατοικοέδρευαν οι αγυιόπσιδες και τα καμπιόνια της διαχείρησης του Εθνικού τότε όποιου σε χρυσό και για τούτο και απαξιωμένου Εθνικού Νομίσματος, της δραχμής δηλαδή.Και αυτό μπορεί να εξηγεί ότι κσι ο αρχικά αντιμοναρχικός σφόδρα αρχηγός του ΕΔΕΣ είχε μεταξελιχτεί σε μοναρχικό σφόδρα υπουργό δημοσίας τάξεως την μεταπολεμική εποχή. Ασφαλώς υπάρχουν κσι άλλες εξηγήσεις κσι ερμηνείες.
Αλλά υπάρχει ερμηνευτικά αιτιακά και αυτή.
Για τούτο και κυρώνεται και ο ιστορικός πλουραλισμός και ώς μέθοδος και ώς ερμηνευτικό ποσός.