Πάνος Γιαννούλης: «Από τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς 1941…» – Μέρος 5ο

Ο Καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου-Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνος Γιαννούλης

Συνεχίζουμε με το 5ο Μέρος των «απομνημονευμάτων» (χειρόγραφο) του Καπετάνιου του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνου Γιαννούλη που γράφτηκαν στις 27 Οκτώβρη του 1945, οκτώ μήνες μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, με τον Πάνο Γιαννούλη να βρίσκεται την εποχή εκείνη κυνηγημένος, όπως και χιλιάδες άλλοι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης. Στο κομμάτι αυτό ο Γιαννούλης αναφέρεται στα γεγονότα του Νυδριού τον Φλεβάρη του 1944, που είχαν ως αποτέλεσμα το θάνατο του αδελφού του Μήτρου και του Ανδρούτσου, την δολοφονία του 17χρονου ΕΠΟΝίτη Μίμη Κονιδάρη καθώς και το θάνατο του Βαγγέλη και Τάσου Κονιδάρη (Καλατζή) και τα οποία σηματοδοτούν και επίσημα την απαρχή της εμφύλιας σύρραξης στο νησί της Λευκάδας. Διατηρείται η αρχική ορθογραφία του χειρόγραφου:

«Όταν πέρασα στο Ξηρόμερο είχα μια συνάντηση με τους γερμανούς στον Μύτικα. Η απόβαση έγινε από τη Λυγιά με δύο τράτες. Όταν πλησιάσαμε στο Μύτικα εγώ με δύο παιδιά τον αδελφό μου Μήτρο και τον Ανδρούτσο βγήκαμε στη στεριά και είπα στις τράτες ότι άμα δει είναι γερμανοί στον Μύτικα. Θα τους ανάψω ένα φακό δύο φορές και τότε θα πλησιάσετε. Εγώ μπήκα στο Μύτικα και ρώτησα τον Φρούραρχο εάν είναι γερμανοί στο χωριό. Αυτός δεν είχε αντιληφθεί ότι την νύχτα ήρθαν γερμανοί και κύκλοσαν την περιοχή. Εγώ βέβαιος πως δεν υπάρχουν γερμανοί έδωσα το σύνθημα να πλησιάσουν οι τράτες. Μα όταν οι τράτες πλησίασαν πλάϊ στην αποβάθρα, μέσα από μια βινζίνα του Καλούδη από τον Αστακό, πήδησαν γερμανοί με τα όπλα προτεταμένα της τράτας. Μα όταν ίδαν να πηδούμε μέσα στην τράτα εγώ και ο Μήτρος πήδησαν να φύγουν δύο αξιωματικοί γερμανοί και δύο ράλιδες σήκωσαν τα χέρια ψηλά και μας έλεγαν (νυξ κακούς). Τους πήραμε εχμαλώτους και έδωσα εντολή στους αντάρτες να τους οδηγήσουν στον Βάρνακα. Εγώ με δύο αντάρτες μήναμε στον Μύτικα και αφού εγέμιζα την βενζίνα Μυτικιώτες και άλλες βάρκες τους έστειλα στον Κάλαμο για ασφάλια και τότες έφυγα στα γεωργαρέϊκα.

Έφτασα και τους άλλους οι γερμανοί είπαν ότι όλο το Ξηρόμερο ήταν κυκλομένο. Και πράγματι είχαν κυκλώσει πολλούς δικούς μας χωρίς να το καταλάβουν. Έστυλα σύνδεσμο. Τα χαράματα οι γερμανοί ήρθαν μέχρι τις πρόποδες του Βάρνακα αλλά μόλις μας είδαν έστριψαν ολοταχώς πίσω στέλνοντας είδηση ότι αν δεν αφήσω τους εχμαλώτους θα τουφεκίσουν δικούς μας όπου κράταγαν. Τους έστειλα σύνδεσμο και απαλάξαμε τους κρατούμενους και δεν έκαναν τίποτε στον Μύτικα.

Ο Μήτρος Γιαννούλης αδελφός του Πάνου Γιαννούλη που σκοτώθηκε το 1944 στο Νυδρί

Μετά την αποχώρηση των γερμανών τράβηξα για τα οχυρά όπου με είχε ζητήσει ο άγγλος ταγματάρχης (Λεμπράι). Μετά (5) μέρες έφτασε στο σύνταγμα ένα έγγραφο από κάποιον περιφερειακό γρ. Αλεξόπουλο να έρτη τμήμα στη Λευκάδα. Εγώ αντέδρασα λέγοντας ότι δεν πρέπει να πάγω στη Λευκάδα τμήμα μόνιμο αλλά να στήλωμε πολεμικό υλικό στο εφεδρικό Λευκάδας όπου μπορούσε να επιβάλι την τάξη. Μα το σύνταγμα είχε άλλη γνώμη και με διάταξε να φύγω την άλλη μέρα για Λευκάδα και με μια δημηρία ξεκίνησα για το Μύτικα και με βενζίνα αποβιβάσθηκα στο Νυδρί τη νύκτα. Την άλλη μέρα επήγα στο εργοστάσιο του Τσουκνίδα και του ζήτησα να δώσει το λάδι που το έπιανε η φορολογία της ΕΤΑ. Αυτός όμως εκ των υστέρων με επληροφόρησε ο Ανδρέας Καλατζής, ιδοποίησε τους Καλατζαίους όπου συνεργάζονταν και όταν φεύγαμε από το εργοστάσιο ο Αναστάσιος Καλατζής με κάποιον άλλο μας παρακολουθούσε. Τον Τάσο τον πιάσαμε και τον αφοπλίσαμε. Ο άλλος μας έφυγε. Κατόπιν αφήσαμε τον Τάσο ο οποίος μας υποσχέθηκε ότι θα μας φέρει σε επαφή με τα άλλα του αδέλφια. Μα την ίδια στιγμή μια ομάδα δική μας χτηπιόνταν με τους Καλαντζαίους. Έτρεξα στη μάχη τους κυνηγήσαμε άλλους προς τα Χαραδιάτικα και άλλους προς τα υψώματα του Βλυχού. Στο δρόμο βρήκα έναν επονίτη Πολίτη τραυματία τον τραυμάτισαν για εκδίκηση. Σταματήσαμε να τον δέσουμε. Ο αδελφός Μήτρος μαζί με τον Ανδρούτσο μου έφυγαν κρυφά και τους κυνίγησαν στο δρόμο. Δέχτηκε δολοφονικές σφέρες από τα άνανδρα και ο Ανδρούτσος τα ίδια έπαθε. Τους έβαλα σε μια βενζίνα και τους έστειλα στη Νικιάνα όπου το βράδυ τα δύο παληκάρια που έλαβαν σε τούτη τη μάχη και πολέμαγαν σαν λιοντάρια μαζί ξεψίχυσαν, μαζί τραγουδούσαν το πέσατε θύματα αδέρφια εσείς.

Εγώ με τους υπόλοιπους άνδρες μου τραβήξαμε για την Βαυκερή. Στο δρόμο οι κρατούμενοι Καλατζαίοι, πατέρας και γιος, θέλησαν να φύγουν, τους πυροβολίσαμε και σκοτώθηκαν στη Βαυκερή. Το βράδυ ήρτε μεγάλης δύναμις από εφεδρικούς οι οποίοι εφώναζαν εκδίκηση για τον Μήτρο και επέμεναν να πάμε να κάψωμε τα Χαραδιάτικα. Τους μίλησε ο περιφερειακός Θωμάς Παπαφώτης ότι έπρεπε να διαλυθούν μα ήταν αδύνατον να πειθαρχήσουν. Εγώ έκεγα από τον πυρετό διότι το κτύπημα ήταν βαρύ σε μένα. Μα επάνω από όλα τα προσωπικά εγώ τοποθέτησα τον αγώνα. Έσφιξα την καρδιά μου, συγκέντρωσα τους άνδρες μου στην εκκλησία και τους μίλησα. Όταν τέλειωσα πίστηκαν ότι έπρεπε να πειθαρχίσουν και πηθάρχισαν.

Ενώ εγώ έκανα αυτή την μεγάλη θυσία για το συμφέρον της ιδιαιτέρας μας πατρίδας, τα καθάρματα του Ράλλη σε στιγμή συνεργάστηκαν με τους γερμανούς και τους Βερραίους. Μου έκαναν μπλόκο, τους χτύπησα και τους διέλυσα κυριολεκτικώς. Την άλλη μέρα εθνοπροδότες και γερμανοί έφευγαν ντροπιασμένοι. Εγώ με (150) άνδρες κατέβηκα στο νεκροταφείο της πόλης και έκανα μνυμόσυνο του Μήτρου. Την άλλη μέρα πέρασα από το Καλιγόνι με μονόξυλο στην Περατιά και από εκεί στου Τρύφου. Μετά (5) ημέρες πήγα στην Τατάρνα όπου διέμενε το σύνταγμα και από κει στον Βάλτο στο ΙΙ τάγμα. Το ΙΙ τάγμα που με τοποθέτησαν ήταν το πιο δυναμικό τμήμα του ΕΛΑΣ. Τον Φλεβάρη του (44) με τον (1ο) λόχο του ΙΙ τάγματος χτύπησα στην Καντύλα τον Βέρη που ήλθε σε ενύσχισίν του δύναμις Γερμανών από την Ζαβέρδα και με χτύπησαν μέσα στον Μύτικα. Μετά δύο μέρες λιμεριάζαμε στον Τρύφου. Από εκεί φύγαμε τραβώντας στα Παλιάμπελα όπου έμενε ένα γερμανικό φυλάκιο. Την άλλη μέρα μας γύρισε η φοράδα μου, ένα εξυπνότατο ζώτο. Την ίδια μέρα έκανα ενέδρα στου Μεσσήνη την βρύση πλησίον των Παλιαμπελιών που περνούσαν (2) άλογα γερμανικά με δύο συνοδούς, ένας γερμανός, ένας ιταλός. Εγώ είχα μαζί μου τον Ιωάννην Αραβανή. Τους πήρα τα άλογα και τον ιταλό μαζί μου, ο γερμανός μας τόσκασε. Την άλλην μέρα βγήκαν (100) γερμανοί και (40) προδότες του Ράλλη με επικεφαλή τον Ιωάννη Γουρούνα. Με κύκλωσαν στου Τρύφου. Συμπτυχθήκαμε στα υψώματα για να μη γίνει μάχη. Μέσα στο χωριό στρατιωτικός ήταν ο Λάκης Κατσαρός. Η μάχη κράτησε (4) ώρες. Στο τέλος ανακατάλαβα το χωριό, οι γερμανοράλιδες έφυγαν πανικόβλητοι εγκαταλείποντας στα χέρια μας άφθονο υλικό. Οι εχμάλωτοί τους ήταν (7), (6) γερμανοί νεκροί, (4) τραυματίες».

(Συνεχίζεται)

(Πηγή: Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων), 2002.)

Διαβάστε: