Πάνος Γιαννούλης: «Από τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς 1941…» – Μέρος 11ο και τελευταίο

Ο Καπετάνιος του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου-Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνος Γιαννούλης

Συνέχεια από το Μέρος 10ο

Συνεχίζουμε με το 11ο Μέρος των «απομνημονευμάτων» (χειρόγραφο) του Καπετάνιου του ΕΛΑΣ και του Αρχηγείου Ξηρομέρου Λευκάδας του ΔΣΕ Πάνου Γιαννούλη που γράφτηκαν στις 27 Οκτώβρη του 1945, οκτώ μήνες μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, με τον Πάνο Γιαννούλη να βρίσκεται την εποχή εκείνη κυνηγημένος, όπως και χιλιάδες άλλοι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.

Στο κομμάτι αυτό ο Πάνος Γιαννούλης φτάνει χρονολογικά μέχρι τη Συμφωνία της Βάρκιζας (υπογράφτηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1945) και την παράδοση των όπλων από τον ΕΛΑΣ (στις 28 Φλεβάρη είχε ολοκληρωθεί ο αφοπλισμός). Με αυτό ολοκληρώνονται τα «απομνημονεύματα» του Καπετάνιου του ΕΛΑΣ. Τα γεγονότα που ακολούθησαν είναι λίγο πολύ γνωστά. Χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι ΕΑΜίτες κλείστηκαν στις φυλακές, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στους τόπους εξορίας, ενώ χιλιάδες άλλοι έπεσαν θύματα των συμμοριών και των κατασταλτικών κρατικών μηχανισμών. Ο Πάνος Γιαννούλης επικηρύσσεται και πάλι, από το επίσημο μεταβαρκιζιανό κράτος αυτή τη φορά, και αναγκάζεται να βγει ξανά στην παρανομία, όπως και δεκάδες άλλοι συναγωνιστές του στο νησί της Λευκάδας. Το καλοκαίρι του 1946 θα σχηματίσει μια ομάδα από Λευκαδίτες που εξοπλίστηκαν και μάχονταν στο Τμήμα του Δημοκρατικού Στρατού στη Λευκάδα. Πέρασαν κατόπιν στο Ξηρόμερο σχηματίζοντας το Αρχηγείο Ξηρομέρου-Λευκάδας του ΔΣΕ. Τον Ιούνιο του 1947 η ομάδα του Γιαννούλη θα πέσει σε ενέδρα 300 παρακρατικών και χωροφυλάκων με αποτέλεσμα να αποδεκατιστεί και να σκοτωθεί και ο ίδιος ο Γιαννούλης.

Διατηρείται η αρχική ορθογραφία του χειρόγραφου:

«Η επιχείρηση ήταν πολύ δύσκολη γιατί η γέφυρα ήταν στον κάμπο και τελείως ακάλυπτη και από πάνω της ήταν ολόκληρο σύνταγμα του ΕΔΕΣ. Κατέβηκα την γέφυρα με μια μόνον δημηρία και άρχισα την επισκευή με την βοήθεια των χωρικών. Κόψαμε μεγάλα έλατα και με κάτι σιδερένιους δοκούς και με την βοήθεια του Ιωάννη Παπαφώτη (;) Καπετάνιου του λόχου μηχανημάτων. Σε δύο ώρες μέσα πέρασα πέρα. Μα όταν πέρασα δέχτηκα βροχή πυρά από όλα τα υψώματα. Οι εδεσίτες και οι ελασίτες [    ]. Σε μια ώρα ήχαμε καταλάβει τα πρώτα υψώματα της Φιλιπιάδος. Η μάχη άναψε για καλά. Εν τω μεταξύ [    ] τα πυρομαχικά και δύο συνδέσμους που έστηλα για [    ] δεν γύριζαν διότι το γεφύρι βάνονταν απελπιστικά [    ]. Ταυτόχρονα έδωσα εντολή στους άνδρες μου να ρίξουν και τις λίγες σφαίρες που είχαμε και αυτοί ορμήσαν κατά του εχθρού. Οι εδεσίτες φοβήθηκαν πως ενισχυθήκαμε και συμπτηχθήκαν προς το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία της Πέτρας. Η μάχη έλιξε. Είχαμε (3) τραυματίες. Την νύκτα ενυσχίθηκα από όλο το ΙΙ τάγμα. Όλα τα βουνά ήταν χιονισμένα και φυσούσε δυνατός Βοριάς. Ανάψαμε φωτιές στα ξεριζωμένα δέντρα για να ζεσταθούμε. Είμαστε (6) ημέρες άϋπνοι και κατάκοποι.

Την άλλη μέρα τους έκανα επίθεση στον Αγ. Ηλία του οποίου εγκατέλειψαν την νύκτα. Από εκεί τράβηξα για το Κανελάκι και Λούρο. Την άλλη μέρα καταλάβαμε τα υψώματα της Καστροσυκιάς από πάνω από την Κανέτα. Εκεί μας καθίλωσαν τα πυροβόλα του Πάνθηρα και άλλων που μας έβαζαν από τον Μύτικα της Πρέβεζας. Το βράδυ έκανα επίθεση στη Σινώπη, Σαμψούντα και τα χαράματα μπήκα στη Σαμψούντα. Από εκεί τράβηξα [    ] και Μηχαλίτσι όπου μας έβαλαν στα Βαπόρια. Την άλλη μέρα ήμουν στη Σμιρτούλα. Το βράδυ μπέναμε όλα τα τμήματα της (8) Μεραρχίας στην Πρέβεζα. Ο λαός της βασανισμένης πόλης που τόσο ακριβά πλήρωσε τις φασιστικές ορδές του Ζέρβα μας υποδέχθηκε έξαλος από ενθουσιασμό.

Ο Εμφύλιος σπαραγμός που μας έριξαν σκοτεινοί παράγοντες για να εξυπηρετήσουν τα φασιστικά τους όνειρα τέλειωσε με την νίκη του Ελληνικού ΛΑΟΥ που την πλήρωσε με ποτάμια αίμα. Την ίδια μέρα πήρα (10) μέρες άδεια και ήρθα στην Λευκάδα για να ξεκουραστώ. Ποτέ δεν θα ξεχάσω την μεγάλη υποδοχή που μου έκαναν οι πατριώτες μου. Όλος ο λαός της πόλης και χιλιάδες λαού που κατέφθανε από τα χωριά με σήκωναν στα χέρια και με φιλούσαν κλέοντες από χαρά. Μα και εδώ δεν ξεκουράστηκα. Άλος χειρότερος μπελάς με βρήκε διότι πήρα εντολή από την ταξιαρχία να ιδρύσω τάγμα Λευκάδος, το ΙΙ τάγμα Λευκάδας που θα υπαγόταν στο Σύνταγμα Ιονίων νήσων. Σε (10) μέρες ήταν έτοιμο. Έπειτα από τη μάχη της Λευκάδος [    ] αποσύρθηκαν στην Ήπειρο.

Στην ύπαιθρο της Λευκάδος βασίλευε πλήρη αναρχία. Διάφοροι κακοποιεί γύριζαν τα χωριά και λεηλατούσαν τους κατοίκους. Αναγκάστηκα να πάρω σκληρά μέτρα εναντίον των δικών μας ΕΑΜιτών που έκαναν τέτοιες ενέργειες και έκθεταν την οργάνωσίν μας. Μέσα σε λίγες μέρες κατόρθωσα να επιβάλω την τάξη σε ολόκληρο τη νήσο. Έπειτα από τετράχρονη κατοχή από Ιταλούς-Γερμανούς και γερμανοράλιδες, ο Λευκαδίτικος λαός εύρε την ησυχία του ελεύθερος και λαοκρατούμενος μα και υπερήφανος διότι τα ηρωικά του παιδιά πρώτοι χτύπισαν τους ιταλούς και τους γερμανούς καταστρέφοντας την τελευταία τους φάλαγγα στο Σοροβίλη-Μακρυνόρος. Μας πήρε το σύμφωνο της Βάρκιζας και ο ΕΛΑΣ εκπλιρόνωντας πιστά τις υποχρεώσεις του, διαλήθηκε παραδήνοντας τα τιμημένα τουφέκια του τα οποία τα αγγλικά τανκς παρέδωσαν στους ντόπιους γερμανούς για να μας κυβερνούν, να μας φυλακίζουν, να μας καταδικάζουν και να μας δολοφονούν. Όταν παρέδωσα και έγινα και εγώ πολίτης κάθισα να ξεκουραστώ με τους δικούς μου που και αυτοί είχαν (4) χρόνια σχεδόν που παρέδερναν στις φυλακές και στα χωριά κυνηγημένοι από Ιταλούς-Γερμανούς και από τους εθνοπροδότες.

Η ταξιαρχία της Κέρκυρας αμέσως όταν ήρθε εδώ η εθνοφυλακή, τους έδωσε εντολή να με πιάσουν και να με εκτελέσουν χωρίς δίκη. Μα είχαν δίκιο διότι σκότωσα χιλιάδες γερμανούς και ιταλούς φίλους τους και συνεργάτες τους αφού στο σύνολο της η εθνοφρουρά απαρτίζονταν από ταγματαλίτες και αφού δεν παραδόθηκα με επεκύριξαν και αυτοί όπως και οι ιταλοί και οι γερμανοί. Σημειωτέον ότι οι ιταλοί με δίκασαν (3) φορές σε θάνατο. Επομένως [    ] γι΄ αυτό έστηλαν εδώ όλους τους ταγματαλίτες με [    ] της (2) ταξιαρχίας να με συλλάβουν [    ] μαζί με τους ντόπιους κατσαπλιάδες έσπειραν σε όλο το νησί τον τρόμο για να με προδώσουν. Μεταχειρίσθηκαν όλα τα αισχρά μέσα, το ξύλο, το μαχαίρι, το καυτό λάδι της φυλακής. Έκαψαν το μοναδικό δάσος που υπήρχε στο Νησί μας που η απώλειά του θα κοστήση σε ολόκληρο το Νισί. Με κύκλωσαν όταν με αντίκρυσαν τρομαγμένοι μου άνοιξαν δρόμο να περάσω όπως κάθε φορά όταν με αντίκρυζαν.

Την ιστορίαν μου την γράφω κυνηγημένος στα βουνά και στα σπίτια. Ως εδώ σταματώ και εύχωμαι να μην ξαναρχήσω από την αρχή.

Κάπου 27/10/45
Πάνος Γιαννούλης
Καπετάνιος ΙΙ τάγματος Λευκάδας».

(Πηγή: Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων), 2002.)

Διαβάστε: